Ngắm nhìn vẻ đẹp nên thơ trữ tình của đầm Thị Nại – Quy Nhơn
Quy Nhơn có một đầm nước nổi tiếng, thu hút đông đảo khách du lịch trong và ngoài nước, đó là đầm Thị Nại.
Nơi đây có khung cảnh yên bình, là điểm đến quen thuộc dành cho những ai muốn thay đổi không khí và khám phá vẻ đẹp thiên nhiên mỗi khi ghé thăm Bình Định.
Đầm Thị Nại tọa lạc tại hai huyện Tuy Phước và Phù Cát, nằm ở phía đông bắc thành phố Quy Nhơn. Đây là đầm nước ngọt lớn nhất của tỉnh Bình Định, với diện tích lên tới 5060ha, dài 10km và rộng tới 4km. Đầm được ví như một “đại dương thu nhỏ” giữa lòng thành phố Quy Nhơn. Nơi đây cũng là khu du lịch có sự pha trộn giữa cảnh đẹp của biển, đồi cát và rừng ngập mặn, là điểm đến yêu thích của giới trẻ với nhiều hoạt động giải trí đa dạng như: chèo thuyền, câu cá, lướt ván trên mặt đầm, tắm biển.
Trong tiếng Phạn, tên gốc của đầm Thị Nại là Cri Vinaya, phiên âm ra tiếng Hán là Thị Lị Bi Nại, người dân địa phương thường gọi tắt là đầm Thị Nại. Ngoài ra, đầm còn có một số tên gọi khác là Tân Châu, Hải Hạc, Biển Cạn, nhưng những tên gọi này không được phổ biến như tên Thị Nại.
Đầm Thị Nại tọa lạc tại hai huyện Tuy Phước và Phù Cát, nằm ở phía đông bắc thành phố Quy Nhơn.
Trải qua hai cuộc chiến tranh khốc liệt của dân tộc, đầm Thị Nại là một trong những khu vực đồn trú quan trọng, là nơi chứng kiến bao thế hệ cha ông đã ngã xuống để bảo vệ nền hòa bình cho dân tộc. Cho đến ngày nay, với sự bồi tụ, vun đắp be bờ của hai nhánh sông Hà Thành và sông Kôn đã góp phần tạo thành một đầm nước lớn. Nơi đây đã trở thành địa điểm du lịch nổi tiếng với cảnh quan đẹp thơ mộng tựa như bức tranh thủy mặc. Đầm Thị Nại cũng là niềm tự hào của người dân Bình Định, thường được đưa vào trong những câu hát truyền miệng qua nhiều thế hệ:
“Bình Định có núi Vọng Phu
Có đầm Thị Nại, có Cù Lao Xanh…”
Để đến được đầm Thị Nại, du khách có thể xuất phát từ thành phố Quy Nhơn, chạy dọc theo quốc lộ 19 là đến được cầu Thị Nại. Ở khu vực cạnh đầm cũng có rất nhiều chỗ gửi xe phía dưới chân cầu để du khách có thể thoải mái tận hưởng không khí trong lành và chiêm ngưỡng cảnh nước non hữu tình của nơi đây.
Video đang HOT
Nơi đây đã trở thành địa điểm du lịch nổi tiếng với cảnh quan đẹp thơ mộng tựa như bức tranh thủy mặc.
Đầm Thị Nại mang đến cho du khách một không gian rộng lớn, mênh mông với những con sóng vỗ dạt dào cùng những hàng cây xanh mướt dưới làn gió mát. Ở phía xa xa là những dãy núi hùng vĩ nhấp nhô tạo nên khung cảnh trữ tình, nên thơ. Khi thủy triều lên, từng làn nước trôi lững lờ, những con sóng nối đuôi nhau chạy vào bờ tạo thành những thanh âm nguyên thủy nhất của thiên nhiên.
Ở bất cứ thời điểm nào trong ngày, du khách cũng có thể ngắm nhìn một đầm Thị Nại thơ mộng, đẹp đẽ và thoáng đãng. Vào buổi sáng sớm, khi mặt trời nhô lên từ sau dãy Triều Châu, con đầm như một tấm gương khổng lồ, lấp lánh, phản chiếu ánh nắng nhạt và những làn mây lững lờ trôi trên bầu trời. Khi hoàng hôn buông xuống, khung cảnh tại đầm tựa như một thước phim quay chậm, bao phủ một màu vàng sậm, đỏ hồng, chắc chắn sẽ khiến du khách phải chững lại, tư lự ngắm nhìn, chìm đắm trong vẻ đẹp diệu kỳ của tạo hóa.
Với vẻ đẹp ấn tượng ấy, đầm Thị Nại đã trở thành điểm check in lý tưởng với nhiều góc chụp độc đáo dành cho du khách. Cảnh sắc yên bình của sông nước, núi non ở nơi đây có thể làm hài lòng những du khách khó tính nhất. Một số góc chụp đẹp, cực “chill” tại đầm Thị Nại mà du khách có thể thử như: bãi đá hai bên bờ đầm, cầu Thị Nại – cây cầu vượt biển dài 7km, bán đảo Phương Mai với phong cảnh đồi cát hoang sơ, hay đồi cát Hầm, …
Gần bờ phía Tây của đầm có một ngọn núi nhỏ, có hình dáng tựa như ngôi tháp cổ, có tục danh là tháp Thầy Bói. Tháp được coi như một nơi linh thiêng, gắn liền với truyền thuyết cổ về một người làm nghề coi bói giỏi, được nhiều người sùng bái. Sau khi ông mất, người dân đã lập miếu thờ trên ngọn tháp này để thờ thủy thần, cầu mong mưa thuận gió hòa, mọi công việc được thuận lợi, bình an.
Với vẻ đẹp ấn tượng ấy, đầm Thị Nại đã trở thành điểm check in lý tưởng với nhiều góc chụp độc đáo dành cho du khách.
Để tham quan đầm Thị Nại, du khách có thể thuê xe đạp và đạp xe xung quanh đầm, ngắm nhìn sông nước và làng chài truyền thống của người dân địa phương.
Đến khu vực làng chài, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng nét đẹp lao động của ngư dân mà còn được trực tiếp trải nghiệm công việc đ.ánh cá, lênh đênh trên những con thuyền máy, tận tay gỡ lưới bắt cá, cảm nhận cuộc sống lao động vất vả mà bình dị của người dân. Nhiều thế hệ người dân đã lớn lên, gắn bó với nghề nuôi trồng thủy hải sản nước ngọt, góp phần phát triển kinh tế và tạo nên nét đặc sắc trong đời sống văn hóa của tỉnh Bình Định.
Bạn Đỗ Quốc Đại, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: “Ngồi trên thuyền đ.ánh cá của người dân, mình được ngắm nhìn khung cảnh bao la của khu đầm. Khung cảnh nhìn từ mặt nước lên phía dãy núi và bầu trời thật là hùng vĩ, khiến mình thấy thật yên bình, và bản thân thật sự nhỏ bé trước mẹ thiên nhiên. Đó là những trải nghiệm quý báu khó quên khi mình đến đây”.
Đến đầm Thị Nại du lịch, du khách cũng có thể ghé thăm khu sinh thái Cồn Chim – nơi được ví như “lá phổi xanh” của Quy Nhơn. Khu vực này rộng gần 1000ha với hệ sinh thái rừng ngập mặn đặc trưng, gồm 25 thảm cỏ biển và các loài, 64 loài phù du, 76 loài cá cùng hàng trăm loài chim khác nhau. Tại đầm nước này có các loại thực vật nước đặc trưng như: tảo, rong, lục bình, cỏ trân châu, cỏ lồi, cỏ ròng, chùm ngây, lục bình… Ngoài ra nơi đây cũng là nơi sinh sống của các loài động vật như rùa, cá sấu, bọ cạp, các loài chim như cu gáy, diều hâu, sẻ vàng, cò trắng, bồ nông,…
Bạn Trần Văn Nam, sinh viên trường Đại học Khoa học Tự nhiên TP.HCM cho biết: “Nhân dịp nghỉ hè, mình và các bạn cùng lớp đã rủ nhau đến thăm Bình Định và ghé thăm đầm Thị Nại, một khu vực đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ, duy trì sự đa dạng sinh học của khu vực miền Trung nước ta. Được tận mắt ngắm nhìn nhiều loài sinh vật phong phú khiến chuyến đi của mình thu được rất nhiều điều bổ ích, mình càng thêm yêu mến ngành học về sinh vật mà mình đang theo đuổi hơn’.’
Nếu không muốn phải chen chúc tại những bãi biển quá đông đúc, ngột ngạt nhưng lại muốn tận hưởng những làn gió mát và hòa mình vào thiên nhiên tươi xanh để tạm quên đi những mệt mỏi trong cuộc sống thường nhật thì đầm Thị Nại chính là một địa điểm lý tưởng để du khách đến tham quan và trải nghiệm.
Đến thăm đầm Thị Nại, ngoài việc ngắm cảnh và trải nghiệm cuộc sống lao động thường nhật của người dân địa phương, du khách còn có thể trò chuyện, lắng nghe hò Bá trạo – những câu hò đưa linh đặc trưng vang lên đầy trầm khàn, da diết.
Ẩm thực tại đầm Thị Nại cũng rất phong phú khi nơi đây được thiên nhiên ưu ái ban tặng nhiều loại cá, tôm, nước ngọt, nước lợ như: cá nục vọng và nục gai, các loại cua biển, ốc, hàu, ngao… Vì vậy, khi đến đây, du khách sẽ có cơ hội thưởng thức nhiều món ăn tươi ngon, bổ dưỡng được chế biến ngay sau khi đ.ánh bắt. Nhiều du khách cũng chọn mua sản vật địa phương như: nước mắm Gò Bồi đậm đà, thơm mùi cá biển hoặc các cá nục phơi khô,.. để về làm quà cho gia đình và bạn bè.
Nếu không muốn phải chen chúc tại những bãi biển quá đông đúc, ngột ngạt nhưng lại muốn tận hưởng những làn gió mát và hòa mình vào thiên nhiên tươi xanh để tạm quên đi những mệt mỏi trong cuộc sống thường nhật, thì đầm Thị Nại chính là một địa điểm lý tưởng để du khách đến tham quan và trải nghiệm.
Tháp Thầy Bói - nhắc lại đôi điều thú vị
Tháp Thầy Bói tọa lạc trên một cụm đá nổi lên giữa đầm Thị Nại, từ lâu đã là một danh thắng của TP Quy Nhơn.
Xung quanh nguồn gốc địa danh này có nhiều giả thuyết khác nhau. Cùng với đó cũng có một số thông tin lịch sử thiết nghĩ rất nên nhắc lại để ít nhất có thể tăng thêm phần thú vị cho du khách khi đến tham quan nơi này.
Trong tác phẩm Nước Non Bình Định, Quách Tấn viết: "Trong đầm ở phía Tây, gần phía Qui Nhơn nổi lên một cụm đá rộng, chừng một vài sào và cao chỉ trên mặt nước chừng một thước, một thước rưỡi khi thủy triều lên. Người ta gọi là tháp Thầy Bói. Không hiểu tại sao lại gọi thế. Có người bảo rằng xưa kia có một bốc sư bói hay như thần, xây một tòa tháp tại đó. Ai muốn hỏi phải chịu khó đi thuyền ra. Sau khi bốc sư qua đời, tháp không có người coi ngó bị sóng gió phá hoại. Hiện trên mỏm đá có một miếu nhỏ do anh em ghe thuyền lập để thờ thủy thần"...
Tháp Thầy Bói.
Nhưng khoảng trăm năm trước đó, quãng năm 1870, sách Đại Nam Nhất thống chí của Quốc sử quán triều Nguyễn khi mô tả đầm Biển Cạn - một tên gọi cổ xưa của đầm Thị Nại - đã chép như sau: "Nước đầm đổ vào cửa Thị Nại, trong đầm có một núi nhỏ tục gọi Tháp Thầy Bói, phía tả là Gành Hổ, phía hữu là Bãi Nhạn. Lại phía tả có Vũng Tàu, Gành Triều, là Bãi Sò, là Mũi Cổ Rùa, phía Bắc có thôn Huỳnh Giản".
Điểm dễ nhận ra là ở khu vực quanh tháp Thầy Bói có một số địa danh có tên: Bãi Nhạn, bãi Sò, gành Hổ, mũi Cổ Rùa... cho thấy những địa danh quanh đây hầu như đều gắn liền với tên các con vật. Có con sống trên cạn (hổ), con dưới nước (sò), con ở trên không (nhạn), có con vừa ở đất vừa ở nước (rùa). Thế nên địa danh tháp Thầy Bói còn có thêm một cách giải thích khác, theo đó rất có thể đã trùng lặp với tên một loài chim là chim thầy bói, còn gọi là chim bói cá - loài chim thường tụ ở các gành đá để bắt mồi. Cụm đá nhô lên giữa đầm Thị Nại trông như ngọn tháp mà thành tên. Xem ra nó hợp lý hơn là chuyện có ông thầy bói trú ngụ ở am giữa đầm mà rồi thành tên địa danh.
Vậy cái am/miếu xây dựng trên cụm đá giữa đầm có từ lúc nào? Tục thờ cúng thần vật của người Việt đã có từ ngàn xưa, ngư dân quanh đầm Thị Nại sống nhờ vào con tôm con cá đâu chỉ mới gần đây. Chuyện dân gian tự xây một cái am để thờ thủy thần, cầu cho suôn sẻ hằng năm mưu sinh là chuyện thường có. Có lẽ từ khi có người định cư và lấy sông, biển đầm làm chốn mưu sinh, am/miếu cũng đã có ngay sau đó không lâu.
Vào thời Tây Sơn, có một sứ đoàn người Anh đến Quy Nhơn xin yết kiến vua Thái Đức Nguyễn Nhạc, đặt vấn đề bang giao, thông thương, trao đổi hàng hóa. Trưởng đoàn sứ đoàn này Charles Chapman sau đã tường trình lại chuyến đi này cho Toàn quyền Anh và Công ty Đông Ấn thuộc Anh ở Bengal, trong đó có đề cập việc vua Thái Đức Nguyễn Nhạc đã tổ chức một buổi hiến tế ở vịnh Quy Nhơn hôm 26 tháng 7 năm 1778. Đoạn tường thuật như sau: "Trên đường từ triều về chúng tôi gặp nhà vua vượt qua. Nhận được vài tin xấu về lực lượng thuyền chiến ở Đồng Nai, ông sắp sửa cử hành nghi thức hiến tế tại một ngôi miếu ở trong vịnh nơi tàu của chúng tôi neo đậu" (British Mission to CochinChina).
Charles Chapman kể: "Sau đó chúng tôi trông thấy ông vượt sông và cập bờ tại đền thờ. Ông ở trong một chiếc thuyền có mái che, cùng tham dự có 5 hoặc 6 thuyền chèo với chừng 200 người".
Thử hình dung nơi vua Thái Đức tổ chức hiến tế là một ngôi đền ở giữa vịnh Quy Nhơn, thì đó có lẽ không thể khác hơn chính là cái am/miếu trên cụm đá giữa đầm Thị Nại. Nói cách khác tháp Thầy Bói với đời sống, sinh hoạt tâm linh đã xuất hiện trong thời Tây Sơn. Đoạn tường trình trên cũng hé ra thêm một chi tiết vua Thái Đức Nguyễn Nhạc "nhận được tin xấu ở Đồng Nai", nói cách khác chính là sự biến liên quan đến đội quân Tây Sơn ở Gia Định.
Nguyên tháng 2 năm Mậu Tuất 1778, vua Thái Đức Nguyễn Nhạc sai Tổng đốc Chu, Tư khấu Uy (Oai) từ Phiên Trấn (Gia Định) đ.ánh phá ra các địa phương ven sông, phái Hộ giá Phạm Ngạn từ Quy Nhơn vào Bình Thuận, đem thủy sư đ.ánh lấy Trấn Biên (Biên Hòa). Bấy giờ Nguyễn Ánh xưng vương, được quân Đông Sơn của Đỗ Thanh Nhơn hỗ trợ, tổ chức phản công. Tin tức xấu khiến một ông vua phải cử hành một nghi thức như thế phải tương đối lớn, trong khung thời gian ấy chính là việc tổn thất thủy binh và Tư khấu Oai bị quân Đông Sơn c.hém c.hết trong chiến trận Bến Nghé tháng 5 năm Mậu Tuất. Và như thế có thể thấy rằng từ thời Tây Sơn, am/miếu trên cụm đá giữa đầm Thị Nại - nơi mà ngày nay ta quen gọi là tháp Thầy Bói, đã có vị trí không hề tầm thường.
Tháp Thầy Bói hiện nay chưa là di tích tâm linh, nhưng ngoài ngôi miếu xưa nay đã được sửa sang lại, một vài công trình nhỏ khác mang dáng dấp kiến trúc tín ngưỡng đã mọc lên. Những công trình trên cụm đá giữa đầm không còn mang ý nghĩa cầu an cho việc mưu sinh sông nước, để ngư dân thêm niềm tin khi vượt qua đầu sóng ngọn gió; chúng cũng không phải là nơi ghi nhớ cho biết bao xương trắng trầm lắng dưới đáy đầm từ những cuộc lửa binh giữa hai phe Nguyễn Tây Sơn và Nguyễn Gia Miêu. Cũng không mấy người nhớ đến việc vua Thái Đức Nguyễn Nhạc từng thực hiện nghi thức hiến tế, nhang khói tưởng nhớ cho binh lính của ông nằm xuống ở Gia Định năm 1778. Một điểm đến thu hút nhiều du khách có lẽ nên được hoàn chỉnh thông tin giới thiệu để tránh việc vẽ vời ly kỳ hóa, hoặc dị đoan hóa một danh thắng ở sát bên trung tâm TP Quy Nhơn.
Một thoáng Đầm Thị Nại "Bình Định có núi Vọng Phu - Có Đầm Thị Nại, có Cù Lao Xanh..." Từ xa xưa, danh tiếng về Đầm Thị Nại đã đi vào trong câu thơ, bài hát, là niềm tự hào của người Bình Định. Đây là đầm nước mặn rộng lớn, nổi tiếng ở khu vực Nam Trung Bộ với diện tích hơn 5.000 ha, nằm trên...
