Muỗi hổ có dữ như “hổ”?
Thông tin do Sở Y tế TP.Đà Nẵng phát đi trên các phương tiện thông tin đại chúng: “Tại đây xuất hiện loại muỗi hổ Châu Á nguy hiểm gây bệnh sốt xuất huyết (SXH)” đã khiến nhiều người dân lo ngại.
Dù không phải lo ngại về muỗi hổ nhưng công tác phòng ngừa vẫn phải tích cực triển khai.
Bởi ở nước ta, vốn dĩ quanh năm, muỗi aedes aegypti đã liên tục gây nên xấp xỉ 80 – 100 nghìn ca bệnh và 90 – 100 ca tử vong vì SXH mỗi năm. Vậy muỗi hổ Châu Á có phải là loại muỗi mới và mức độ nguy hiểm thực sự của chúng ra sao? Báo Lao Động đã phỏng vấn PGS. TS Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ TƯ.
Vì sao lại gọi là muỗi hổ Châu Á? Bệnh sốt xuất huyết do muỗi hổ Châu Á này có nguy hiểm hơn so với SXH thông thường?
Năm 1894, một nhà côn trùng học Australia đã lần đầu tiên mô tả loại muỗi này và gọi là “muỗi hổ Châu Á” (ASIAN tiger mosquito). Tên gọi như vậy là do muỗi này có đặc điểm chân có khoang trắng đen và mình nhỏ, có màu trắng hoặc đen có nguồn gốc từ Đông Nam Châu Á. Dân gian gọi là muỗi vằn. Trên thế giới có nhiều bằng chứng khoa học và thực tiễn các vụ SXH bùng phát dịch cho thấy, 2 loài muỗi Aedes aegypti và muỗi aedes albopictus đều có khả năng cảm nhiễm và truyền bệnh SXH như nhau. Nhiều vụ dịch sốt xuất huyết ở Châu Á và trên thế giới, muỗi ades albopictus trong truyền bệnh sốt xuất huyết do virus Chikungunia. Tuy nhiên, riêng ở Việt Nam, trong nhiều năm qua, truyền bệnh SXH Dengue vẫn chủ yếu là aedes aegypti. Chưa có bằng chứng sự lưu hành của virus Chikungunia gây SXH và cũng chưa có bằng chứng về SXH do muỗi hổ Châu Á (ades albopictus) gây ra.
Muỗi hổ Châu Á có ở Đà Nẵng. Vậy trên thực tế, loài muỗi này còn xuất hiện ở đâu nữa?
Trước năm 2000, muỗi aedes aegypti chiếm ưu thế và chủ yếu gây bệnh SXH Dengue ở Việt Nam. Gần đây, các kết quả giám sát nghiên cứu về côn trùng của Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư cho thấy, ở các tỉnh/TP phía bắc, muỗi hổ đang dần thay thế muỗi aedes aegypti. Mật độ xuất hiện của loại muỗi hổ giảm dần từ Bắc vào Nam. Ở phía bắc muỗi ades albopictus chiếm ưu thế, thì ở phía nam muỗi ades aegypti lại chiếm ưu thế chủ yếu.
Video đang HOT
Vậy mức độ của SXH do muỗi nào gây ra sẽ nặng hơn?
Viện Vệ sinh dịch tễ TƯ đã và đang nghiên cứu và giám sát sự lưu hành, vai trò truyền bệnh SXH và mức kháng hóa chất diệt muỗi của muỗi trong các vụ dịch. Các kết quả cho thấy muỗi aedes aegypti vẫn truyền bệnh SXH Dengue chủ yếu ở Việt Nam như đã nói. Đặc biệt là muỗi vằn ở miền Bắc nhiều hơn. Ở Ấn Độ, từng có những vụ dịch SXH do muỗi vằn gây ra, ghi nhận hàng trăm bệnh nhân nhưng không có ca nào tử vong. Người ta cho rằng, bệnh cảnh do muỗi vằn gây ra thường nhẹ hơn so với ades aegypti gây ra. Do đặc điểm phân bố của 2 loại muỗi vằn này ở VN, nên chúng tôi cũng đưa ra giả thiết: Có phải vì thế mà dịch SXH ở miền Bắc nhiều năm nay thường nhẹ hơn miền Nam.
Kết quả nghiên cứu cho thấy, tại các ổ dịch SXH ở VN đều có mặt aedes aegypti, chỉ rất ít ổ dịch có 2 loài, trong đó muỗi vằn chỉ chiếm tỉ lệ rất thấp. Nhiều địa phương có lưu hành muỗi vằn với mật độ cao, nhưng nhiều năm liền không có thông báo về bệnh SXH. Kết quả phân lập cũng cho thấy, cũng chỉ có muỗi aedes aegypti dương tính với virus dengue.
Vậy theo ông, người dân không nên lo ngại về loại muỗi này?
Đúng như thế. Do không thấy bệnh nhân SXH do muỗi hổ ở VN và nếu có thì cũng sẽ gây bệnh cảnh rất nhẹ. Tuy nhiên, hiện đang là cao điểm của dịch SXH nên người dân cần chủ động áp dụng và duy trì thường xuyên hoạt động diệt bọ gậy, phá hủy nơi sinh sản của muỗi, thu gom và xử lý phế thải, vệ sinh môi trường sử dụng tác nhân sinh học (thả cá, Mesocyclops), hợp tác với ngành y tế trong việc phun hóa chất diệt muỗi và phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ mắc SXH để có biện pháp phòng, chống thích hợp và kịp thời.
Xin cảm ơn ông!
Theo Quang Duy
Lao động
Bệnh sốt xuất huyết: Dễ chết do chủ quan!
Có 60%-70% bệnh nhân sốt xuất huyết ở thành thị. Đặc biệt, người lớn bị sốt xuất huyết dễ tử vong hơn trẻ em do chảy máu nhiều, xuất huyết não, suy đa tạng.
Lâu nay, không ít người nghĩ rằng bệnh sốt xuất huyết (SXH) chỉ tấn công trẻ nhỏ, còn ở người lớn gần như miễn nhiễm, ít bị mắc bệnh. Các chuyên gia y tế cảnh báo chính vì sự chủ quan này mà nhiều người chết oan do trở tay không kịp.
Nguy kịch mới chịu nhập viện
Trường hợp người lớn tử vong do SXH mới nhất vừa xảy ra tại tỉnh Đắk Lắk. Một người đàn ông 42 tuổi có biểu hiện sốt, đau đầu và được đưa đến bệnh viện với chẩn đoán SXH độ 1-2. Sau một tuần, bệnh nhân rơi vào tình trạng nguy kịch, mạch và huyết áp đều bằng không, không có dấu hiệu hồi phục. Dù được chuyển lên tuyến trên nhưng bệnh nhân vẫn không qua khỏi.
Trường hợp khác là anh L.V.G (32 tuổi, ngụ quận 4 - TPHCM), một kỹ sư xây dựng. Anh G. đi làm về nhà, bỗng dưng cảm thấy uể oải, đau đầu, nóng rưng rức nhưng anh cứ tưởng do làm việc quá sức hoặc bị cảm vì nhiễm mưa. Anh G. mua thuốc hạ sốt, giảm đau thông thường về uống. Đến ngày thứ 5, bệnh tình vẫn không khỏi mà cơ thể càng uể oải, rùng mình ớn lạnh, ăn uống không trôi, bụng đau dữ dội. Được người nhà đưa đến bệnh viện (BV) cấp cứu, các bác sĩ xác định G. mắc SXH ngày thứ 5, lượng tiểu cầu trong người đang xuống rất thấp, kèm xuất huyết tiêu hóa ào ạt, nếu nhập viện muộn là không thể cứu chữa.
Một bệnh nhân sốt xuất huyết điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TPHCM
Tại các BV ở TPHCM, số bệnh nhân người lớn bị SXH đến khám, điều trị không ngừng tăng. Chỉ riêng BV Bệnh nhiệt đới TPHCM từ đầu năm nay đã tiếp nhận khám, điều trị cho trên 4.000 trường hợp. Hiện gần 50% trong hơn 100 bệnh nhân SXH đang điều trị nội trú cũng như trong khoảng 40-50 bệnh nhân SXH được BV này tiếp nhận điều trị hằng ngày là người lớn, nhiều ca nặng phải thở máy. Đã có nhiều trường hợp thai phụ mắc SXH vào viện muộn do chủ quan dẫn đến sẩy thai, thai chết lưu, sinh non.
Theo TS-BS Trần Tịnh Hiền (nguyên phó giám đốc BV Bệnh nhiệt đới TPHCM), nghiên cứu dịch tễ học những năm gần đây đã cho thấy số ca người lớn mắc SXH ngày càng tăng. Cụ thể, năm 1991, tỉ lệ người lớn mắc SXH chỉ chiếm 14% nhưng đến năm 2004, tỉ lệ này tăng 30% và đến nay, con số này tăng lên 75%.
Theo các chuyên gia, môi trường và sự thay đổi mật độ dân cư ở đô thị khiến cho tỉ lệ người lớn mắc SXH thay đổi. Dịch bệnh này không chỉ hiện diện nhiều ở nông thôn mà đã lan nhanh đến thành thị. Thống kê số bệnh nhân SXH đang điều trị tại các BV ở TPHCM, có đến 60%-70% ngụ tại các TP.
Những ngộ nhận chết người
TS-BS Trần Phủ Mạnh Siêu, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng TPHCM, cho biết SXH là bệnh xảy ra ở các nước vùng nhiệt đới, do muỗi trung gian truyền bệnh là Aedes agypti sống trong nhà và quanh các vũng nước. Đây là yếu tố truyền bệnh có trong tự nhiên và rất khó tiêu diệt vì muỗi sinh sôi nảy nở quanh năm và ở khắp nơi.
Theo TS-BS Trần Ngọc Hữu, Viện trưởng Viện Pasteur TPHCM, các tỉnh phía Nam là điểm nóng của SXH, chiếm 90% số ca mắc trong cả nước và 80% số ca tử vong. Hiện nay, có cả 4 type SXH đang lưu hành. Các chuyên gia y tế cũng cho rằng trong cộng đồng đang tồn tại một sự ngộ nhận trong việc nhận thức phòng ngừa, điều trị loại dịch bệnh nguy hiểm này.
Theo TS-BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Giám đốc BV Bệnh nhiệt đới TPHCM, nhiều người nghĩ rằng bệnh SXH chỉ xảy ra đối trẻ nhỏ, còn ở người lớn thì gần như miễn nhiễm hoặc mắc SXH mà không biết, cứ nghĩ bị cảm cúm, sốt thông thường nên tự uống thuốc, làm bệnh tiến triển nặng hơn. Đây là sự chủ quan, quan niệm sai lầm, bởi người lớn mắc SXH sẽ có nguy cơ tử vong cao hơn trẻ em do chảy máu nhiều, xuất huyết não, suy đa tạng (suy gan, thận trụy tim mạch)...
Bác sĩ Châu cũng cho rằng các cơ sở y tế địa phương cần chú ý tăng cường việc phát hiện, điều trị SXH người lớn vì dễ bị biến chứng phức tạp, nguy cơ tử vong nhanh nhưng ít được chẩn đoán sớm.
Nguy cơ caoSXH ở người lớn rất khác SXH ở trẻ em. Trẻ em bị SXH có biểu hiện sốc nhiều hơn xuất huyết. Ở người lớn thì ngược lại, xuất huyết nhiều hơn sốc và sốt cao hơn trẻ em. Khi sốt thường kèm lạnh run, nhức đầu, thời gian sốt kéo dài từ 7-10 ngày (trẻ em thường từ 5-7 ngày). Xuất huyết thường xuất hiện sau 2-3 ngày sốt cao, những chấm xuất huyết dưới da xuất hiện tự nhiên sau khi đụng chạm nhẹ, chảy máu răng, chảy máu mũi.Ở nữ giới, xuất huyết âm đạo không trùng với chu kỳ kinh nguyệt, điều này khiến nhiều người nhầm tưởng mắc bệnh phụ khoa. SXH ở người lớn nguy hiểm nhất chính là lúc huyết áp bị tụt, gây biến chứng như xuất huyết tiêu hóa (nôn ra máu, đi tiêu ra máu, ra phân đen) suy gan, đông máu. Do đó, nguy cơ tử vong ở người lớn cũng cao hơn trẻ em.
Theo NGUYỄN THẠNH (Người lao đông)
Vì sao nữ giới sống lâu hơn nam giới? Phụ nữ khỏe mạnh hơn, sống lâu hơn nam giới vì họ có một trái tim dẻo dai và những "chiến binh" bạch cầu siêu mạnh... Những "chiến binh" bạch cầu siêu mạnh Tiến sĩ Ramona Scotland tại Đại học London (Anh) phát hiện ra điều này trong lúc kiểm tra tình trạng cơ thể của những con chuột đực và cái khi...