Mùa bệnh thủy đậu

ĐỖ THỦY05:19 08/02/2021

Bệnh thủy đậu thường bùng phát vào mùa Đông Xuân hằng năm. Theo các chuyên gia y tế, bệnh này rất dễ lây lan, đặc biệt, người lớn cũng có thể mắc. Bệnh có thể dẫn đến viêm não, rối loạn tâm thần, co giật, hôn mê…, thậm chí tử vong.

PGS.TS. BS Cao Hữu Nghĩa (Viện Pasteur TP HCM) cho biết: Thủy đậu là bệnh nhiễm trùng cấp tính do virus Varicella Zoster gây ra. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ nhỏ có hệ miễn dịch yếu hoặc chưa hoàn thiện. Theo thống kê của Viện Pasteur TPHCM, 90% bệnh nhân thủy đậu là trẻ 2-7 tuổi.

Thủy đậu vốn là bệnh lành tính, song nếu không phát hiện sớm, điều trị kịp thời và đúng cách, sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Mụn nước do thủy đậu có thể gây viêm da, để lại các vết sẹo lõm. Biến chứng khác có thể gặp phải là viêm phổi với triệu chứng đau ngực, khó thở, tím tái, ho ra máu. Nguy hiểm hơn, bệnh có thể dẫn đến viêm não, rối loạn tâm thần, co giật, hôn mê, thậm chí tử vong.

TS Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi trung ương cho biết, hàng năm, tháng 3-5 là mùa cao điểm của bệnh thủy đậu, do thời tiết nồm và ẩm ướt tạo điều kiện thuận lợi cho virus này có khả năng lây lan trong không khí, khiến thủy đậu dễ bùng phát thành dịch.

Người lành có thể bị nhiễm virus thủy đậu nếu tiếp xúc với dịch từ bóng nước bị vỡ của người nhiễm bệnh, hoặc hít phải những tia nước bọt khi bệnh nhân ho, hắt hơi. Về các nguồn lây nhiễm, TS Lâm cho biết thêm ngay cả trong thời gian ủ bệnh, khi các mụn nước chưa xuất hiện, người bệnh không hề hay biết mình đã mắc bệnh thủy đậu, nhưng vẫn có khả năng lây nhiễm cho người khác.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tiêm Vaccine vẫn là biện pháp phòng bệnh thủy đậu đơn giản và hiệu quả nhất. Trẻ em từ 12 tháng đến 12 tuổi cần được tiêm một liều Vaccine ngừa thủy đậu. Thanh thiếu niên trên 13 tuổi cần tiêm 2 liều, cách nhau ít nhất 6 tuần. Phụ nữ có kế hoạch sinh con nên tiêm Vaccine ngừa thủy đậu trước khi mang thai 3 tháng, để phòng bệnh hiệu quả và tránh lây truyền từ mẹ sang con.

Vaccine ngừa thủy đậu có mặt tại hầu hết các cơ sở y tế công lẫn tư trên cả nước. Vaccine ngừa thủy đậu hiện nay có khả năng phòng bệnh hiệu quả đến 90%. Khoảng 10% còn lại có thể mắc thủy đậu sau tiêm chủng, song các trường hợp này thường nhẹ và ít biến chứng.

Thủy đậu và zona: Một nguyên nhân hai căn bệnh

Thủy đậu và zona là hai căn bệnh thuộc nhóm bệnh truyền nhiễm rất quen thuộc. Điều đặc biệt là cả hai căn bệnh này đều bắt nguồn từ một tác nhân gây bệnh và tạo ra tính miễn dịch bền vững cho người mắc bệnh.

Video đang HOT

Trẻ em bị thủy đậu.

Đối tượng mắc bệnh thủy đậu chủ yếu là trẻ em, trong khi đối tượng mắc bệnh zona chủ yếu là người lớn.

Bệnh thủy đậu hay bệnh bỏng rạ

Thuỷ đậu (varicella/ chicken-pox) còn gọi là bệnh rạ, trái rạ hoặc bỏng rạ (các tên gọi này mang tính dân gian, từ việc người ta dùng rạ sắc uống trị bệnh). Đây là một bệnh truyền nhiễm do virus thủy đậu Varicella Zoster gây ra. Tuy là một bệnh nhiễm trùng cấp tính, nhưng thường diễn biến lành tính.

Bệnh thường xảy ra vào mùa đông xuân. Tuy nhiên, vẫn có thể thấy rải rác quanh năm. Nó có thể xuất hiện lẻ tẻ hoặc bùng phát thành dịch, nhất là ở các cơ sở mẫu giáo hoặc trường học.

Bệnh thuỷ đậu lây chủ yếu qua đường hô hấp. Thời gian ủ bệnh thường 2-3 tuần sau khi tiếp xúc với bệnh nhân mắc thuỷ đậu. Bệnh gặp đa số ở trẻ nhỏ (2-8 tuổi) hơn là người lớn. Trẻ dưới 6 tháng tuổi hiếm khi bị bệnh này (nhờ miễn dịch được thừa hưởng từ người mẹ qua nhau thai).

Bệnh này chỉ mắc một lần duy nhất trong đời, vì có tính miễn dịch bền vững. Mọi trẻ chưa mắc bệnh này trước đó mà tiếp xúc gần với bệnh nhân nguy cơ mắc bệnh đến 90% xảy ra vài tuần sau đó.

Đặc trưng của bệnh là phát ban đỏ nhẹ rồi nhanh chóng biến thành những mụn nước trên da hoặc niêm mạc. Các mụn nước này xuất hiện nhiều đợt. Nên tại cùng một khu vực da có thể thấy những mụn nước có "lứa tuổi khác nhau". Đây là đặc điểm điển hình để nhận biết thuỷ đậu so với những căn bệnh có biều hiện tương tự khác.

Mụn nước thường có kích thước 3 - 10 mm, dễ vỡ. Mụn nước ban đầu chứa dịch trong, sau đó thì hoá đục, khô lại và bong vảy trong vòng 2 - 3 ngày. Khi bong vảy, chỉ để lại những nốt thâm đen sau đó mờ dần và mất hẳn, chứ không để sẹo, trừ những trường hợp bị bội nhiễm.

Bệnh thuỷ đậu khởi phát như những trường hợp nhiễm siêu vi khác, với các biểu hiện hay gặp là sốt, nhức đầu, sổ mũi. Sau đó ban đỏ xuất hiện ở trên lưng, bụng, mặt, tứ chi hoặc trên da đầu. Rồi nhanh chóng biến thành mụn nước, ngứa ngáy, khó chịu.

Có thể thấy mụn nước cả trên niêm mạc mắt, miệng. Các mụn nước trong miệng khi vỡ tạo thành các vết loét làm nuốt đau. Ở mắt có thể gây loét giác mạc. Đây là biến chứng nguy hiểm cần phải đựợc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời tại tuyến chuyên khoa.

Biến chứng có thể gặp là bội nhiễm các mụn nước. Trường hợp này thì mụn nước hoá mủ và có khả năng để sẹo vĩnh viễn. Do vậy, cần phải vệ sinh chân tay sạch sẽ và tránh gãi vào các mụn nước.

Ở các trẻ còi xương, suy dinh dưỡng có thể có các biến chứng nặng nề hơn như viêm thận cấp, viêm phổi, viêm màng não, viêm não. Ở các bệnh nhân đang dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc corticoide có thể gây thuỷ đậu chảy máu rất nặng nề, dễ dẫn đến tử vong.

Việc điều trị các triệu chứng là cần thiết cho bệnh nhân như các thuốc giảm ngứa (chlopheniramine, cézil). Dùng các thuốc giảm đau, hạ sốt thông thường như paracetamol. Tuyệt đối tránh dùng thuốc giảm đau, hạ sốt Aspirin (vì có thể gây biến chứng nặng). Thuốc bôi "Xanh methylen" (Methylene blue) có tính sát khuẩn và giảm đau tại các nốt bọng nước vừa giập. Thuốc bôi để lại màu xanh, nhưng cũng sẽ biến mất nhanh cùng với các nốt thủy đậu.

Thuốc được cho là có tác dụng điều trị đặc hiệu bệnh thuỷ đậu là Acyclovir. Tác dụng của thuốc nhằm rút ngắn thời gian nổi mụn nước, giảm tổn thương da và phòng biến chứng ở trẻ suy giảm miễn dịch. Tuy nhiên, thuốc phải được sử dụng theo sự chỉ định của bác sĩ.

Tránh lạm dụng việc dùng kháng sinh toàn thân và tại chỗ vì không có tác dụng và tốn kém. Các trường hợp nghi ngờ bội nhiễm cần phải khám bác sĩ để được chỉ định dùng thuốc kháng sinh hợp lý, an toàn.

Cách ly bệnh nhân để tránh lây lan. Các trẻ chưa mắc thuỷ đậu, nếu có điều kiện nên tiêm vắc-xin phòng bệnh. Hiệu quả bảo vệ của vaccine đạt 85-95%. Như đã nói ở trên, trẻ em hay người lớn đã mắc bệnh thuỷ đậu không cần phải "can thiệp" gì nữa vì đã mắc bệnh và đã có miễn dịch bền vững suốt đời rồi.

Bệnh zona hay bệnh giời leo

Vì bệnh zona có các mụn nước bỏng rộp và đau rát như khi bị con giời leo lên da và "đái" gây ra, nên nhiều người còn gọi zona là bệnh giời leo. Tên gọi này mang tính dân gian.

Bệnh zona cũng do virus thủy đậu Varicella Zoster gây ra. Các nhà nghiên cứu xác định bệnh zona là sự tái hoạt động của các virus tiềm tàng trong một cơ thể mắc bệnh thủy đậu lúc nhỏ nhưng không có được sự miễn dịch đầy đủ, loại trừ hết virus ra khỏi cơ thể, hoặc zona là sự nhiễm virus lần hai trên cơ thể đó.

Virus gây bệnh chỉ "đủ sức" xâm nhập các tế bào thần kinh cảm giác. Do thương tổn các dây thần kinh cảm giác mà mụn nước ở bệnh zona gây đau rát hơn là mụn nước của bệnh thủy đậu.

Người lớn mắc bệnh zona có thể là nguồn lây bệnh thủy đậu cho trẻ em chưa mắc bệnh thủy đậu trước đó. Các nghiên cứu cũng cho thấy hiếm khi người mắc bệnh zona lại lây bệnh zona cho người lớn khác.

Bệnh zona cũng dễ xảy ra ở những người mà cơ thể đang trong trạng thái "suy sụp" như nhiễm khuẩn mạn, ung thư, xạ trị (chiếu tia X), bệnh bạch cầu, suy kiệt, nhiễm HIV/AIDS, dùng corticoid kéo dài hoặc các loại thuốc gây ức chế sự miễn dịch của
cơ thể.

Thời gian ủ bệnh khoảng 1 - 3 tuần. Khởi bệnh với các biểu hiện như một trường hợp nhiễm virus thông thường, gồm mệt mỏi và sốt. Vùng da có các dây thần kinh bị virus xâm nhập tấy đỏ, cảm giác bỏng rát và rất đau. Rồi trên nền da đỏ xuất hiện các mụn nước trải dài theo các dây thần kinh tương ứng. Những mụn nước này lớn dần thành bọng nước.

Đặc điểm của các mụn nước và bọng nước này là tập trung thành một khu vực chứ không "mọc" rải rác như bọng nước của bệnh thủy đậu. Bọng nước có màu sắc trong suốt, nhưng nếu bị bội nhiễm sẽ chuyển đục hoặc có máu, các vùng thần kinh thương tổn thường gặp là liên sườn, vùng hông - chậu, mặt, quanh mắt. Đôi khi là ở tay hoặc chân và đặc biệt là thường chỉ có ở một bên.

Thương tổn do bệnh zona gây ra ở vùng mắt, tai cần được cảnh giác hơn ở những vị trí khác, vì có thể gây viêm mống mắt, loét giác mạc, liệt mặt, đau tai, giảm thính giác, thậm chí đi đứng loạng choang mất thăng bằng.

Nếu không có "sự cố" nào đặc biệt, bệnh tự khỏi. Thương tổn do bệnh zona gây ra sẽ lành sau 2 - 3 tuần. Những bọng nước khô rồi bong vảy, để lại trên da các vết sẫm màu, bề mặt da giảm cảm giác. Hiện tượng rát buốt là dư âm của bệnh, nhất là ở người cao tuổi và khi thời tiết thay đổi.

Nhìn chung, bệnh zona tuy gây đau đớn, thương tổn bọng nước trên da trông thấy "ghê ghê" nhưng lại là một bệnh lành tính và có khả năng tự khỏi mà không cần một sự can thiệp nào đặc biệt.

Bệnh không có thuốc điều trị đặc hiệu. Các loại thuốc bôi chỉ nhằm mục đích làm dịu da, giảm bớt cảm giác đau hoặc sát khuẩn nếu dập vỡ, bội nhiễm. Các loại thuốc uống được cho chỉ nhằm giải quyết các triệu chứng như sốt, đau, ngứa.

Kháng sinh chỉ được dùng khi có sự bội nhiễm ở các bọng nước, cần tránh sự lạm dụng. Thuốc bôi da và thuốc uống Acyclovir hiện nay được cho là "đặc trị" đối với virus Varicella Zoster. Nếu thuốc được cho bôi da sớm, liều uống cao có thể làm nhẹ bớt các triệu chứng và rút ngắn thời gian mắc bệnh. Và người bệnh cũng cần hiểu rằng điều đó chỉ là "có thể" chứ không chắc chắn cho mọi trường hợp mắc bệnh!

Điểm lộ diện nổi bật của cả hai bệnh đều là nổi mụn nước trên da. Nhưng các mụn nước của thủy đậu "thích" nổi... lang thang đâu đó trên mặt và trên thân, ít đau, còn mụn nước của zona thì nổi tập trung ở một khu vực nào đó và rất đau.

Điều thú vị là mối liên hệ mang tính "ruột rà" của cả hai bệnh. Các nhà nghiên cứu xác định virus gây bệnh thủy đậu có tên gọi Varicella Zoster là một "kẻ láu cá". Sau khi bệnh khỏi, chúng không chịu biến mất khỏi cơ thể người bệnh mà tìm cách "ngủ yên" trong hệ thần kinh để vài... chục năm sau lại phục hồi và gây ra một biến tướng bệnh khác, gọi là bệnh Zona.

Thủy đậu có lây không? Đâu là con đường lây lan bệnh thủy đậu? Thủy đậu là một căn bệnh có khả năng lây lan rất nhanh và dễ bùng phát thành dịch. Việc tìm hiểu về các con đường lây lan bệnh thủy đậu sẽ giúp mọi người có thể phòng ngừa bệnh hiệu quả. Thủy đậu là một căn bệnh do virus Varicellavirus hay còn gọi là virus thủy đậu gây ra. Bệnh có thể...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Tổng thống Zelensky chơi 'tất tay' với Nga ?09:59

Vụ người đàn ông đánh tới tấp một bé trai ở Bình Định: Vì bênh con?08:28

Khách Tây sốc khi lần đầu "đi bão" mừng đội tuyển Việt Nam vô địch AFF Cup01:33

Người đàn ông trùm kín mít, bấm đèn đỏ khiến xe dừng không kịp ở TPHCM00:54

Leo vỉa hè, người phụ nữ bật khóc khi bị cảnh sát bắt gặp13:03

Linh cữu cố Tổng thống Jimmy Carter về dưới mái vòm Điện Capitol10:02

Người đàn ông chặn đầu ô tô, cầm đá đập nát kính chắn gió ở TPHCM08:15

Những con số "khủng" từ chuyên án mua bán hóa đơn và trốn thuế01:19

TP.HCM "thất thủ": Phạt "kịch khung" vẫn không ngăn được "quái xế" lộng hành?03:09

Rùng mình hiện trường Jeju Air: Vật thể lạ xuất hiện, nỗ lực cuối của phi công?02:43

Bắt nhanh hai đối tượng cướp giật điện thoại01:07

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Chàng trai 25 tuổi gãy dương vật

09:20:34 11/01/2025

Ngày 10/1, Bệnh viện Việt Đức cho biết, nam thanh niên được xác định vỡ vật hang, một chấn thương nghiêm trọng ở dương vật. Đây là hậu quả của hành động tác động lực mạnh và sai tư thế, khiến cấu trúc bên trong dương vật bị tổn thương n...

Những loại thuốc nào không nên uống cùng giấm táo?

08:04:16 11/01/2025

Các triệu chứng hạ kali máu bao gồm: Lú lẫn, mệt mỏi, chuột rút cơ bắp, tim đập nhanh/nhịp tim bất thường, yếu cơ hoặc tê liệt. Điều trị hạ kali máu phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và biến chứng.

Dịch vụ y tá online giúp nhiều bệnh nhân và gia đình thoát khổ

07:25:31 11/01/2025

Trong những năm gần đây, khi dân số Trung Quốc ngày càng già đi và nhu cầu chăm sóc người cao tuổi tại nhà tăng cao, dịch vụ y tá online được nhiều gia đình lựa chọn vì sự tiện lợi.

Những tổn thương tiềm ẩn do đi bộ quá nhiều

07:22:53 11/01/2025

Đi bộ chủ yếu tác động đến phần thân dưới nên có thể gây mất cân bằng sức mạnh cơ và tư thế xấu, tăng nguy cơ chấn thương do cơ thân trên yếu hoặc bị bỏ bê.

Dấu hiệu cảnh báo buồng trứng đa nang ở phụ nữ

07:19:29 11/01/2025

Phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) thường có nhiều biểu hiện như kinh nguyệt không đều, mệt mỏi, rậm lông, da mụn, đặc biệt là khó có thai.

Thừa vitamin E có gây hại cho sức khỏe không?

07:18:53 11/01/2025

Vitamin E rất quan trọng đối với sức khỏe nhưng việc bổ sung quá nhiều vitamin E lại có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.

Việt Nam có loại rễ cây phơi khô, là 'thần dược' bổ máu lại cực tốt cho tim mạch

07:17:40 11/01/2025

Các hoạt chất trong đương quy có khả năng chống viêm, giảm sưng tấy, đặc biệt hiệu quả đối với những người bị viêm loét dạ dày, tá tràng.

Mắt nhức mỏi là biểu hiện của bệnh gì?

07:15:15 11/01/2025

Ánh sáng nguy hiểm khi tác động vào đáy mắt (võng mạc) sẽ gây tổn thương và làm chết các tế bào võng mạc, khiến mắt bị tổn thương và suy yếu sẽ dẫn đến thoái hóa hoàng điểm.

Cảnh báo đột quỵ khi thức giấc trong thời tiết lạnh

07:13:34 11/01/2025

Trời về sáng, tim đập nhiều hơn, huyết áp tăng cao hơn, nếu bệnh nhân thay đổi tư thế đột ngột, đi vệ sinh trong tình trạng chưa tỉnh táo hoàn toàn rất có nguy cơ xảy ra đột quỵ.

Thói quen sai lầm khiến bệnh đái tháo đường nặng hơn

07:12:57 11/01/2025

Vì vậy, người bệnh cần theo dõi cả đường huyết lúc đói và sau ăn, và không chỉ thử một lần mỗi tuần mà phải kiểm tra nhiều lần trong ngày cho đến khi đường huyết ổn định. Mức đường huyết lý tưởng sau ăn (1-2 giờ) là dưới 10 mmol/L.

Gà và trứng: Loại nào có nhiều protein tốt hơn?

07:11:56 11/01/2025

Như vậy, thịt gà và trứng chứa hàm lượng vitamin và khoáng chất khác nhau nhưng cả hai đều rất tốt cho sức khỏe và có thể được đưa vào nhiều chế độ ăn kể cả chế độ ăn paleo hay chế độ ăn keto.

Thời điểm uống cà phê ngăn ngừa nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch

21:11:55 10/01/2025

Trong thời gian theo dõi gần 10 năm, các nhà nghiên cứu từ Đại học Tulane ghi nhận nhóm uống cà phê buổi sáng có nguy cơ tử vong chung thấp hơn 16% so với những người không uống; nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch giảm 31%.

Có thể bạn quan tâm

Tuổi nào khiến collagen giảm gây lão hóa da và cách khắc phục

Làm đẹp

12:25:23 11/01/2025

Mỗi độ tuổi da sẽ phải đối mặt với những vấn đề khác nhau. Quá trình lão hóa da sẽ trở nên nhanh hơn từ tuổi 25 trở đi và các dấu hiệu lão hóa sẽ rõ ràng từ 30 tuổi.