Lời khuyên của chuyên gia giúp người bệnh đái tháo đường đón Tết vui khỏe

Sống chung với bệnh đái tháo đường vẫn có thể tận hưởng kỳ nghỉ Tết trọn vẹn. Lên các kế hoạch phù hợp là cách giúp người bệnh kiểm soát bệnh đái tháo đường và đón Tết vui khỏe.

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quản lý bệnh đái tháo đường và cũng là một phương pháp điều trị bệnh lâu dài. Trong những ngày Tết, người bệnh đái tháo đường cần duy trì đúng lộ trình, tuân thủ chế độ ăn uống phù hợp với tình trạng bệnh.

Theo TS.BS. Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, người bệnh đái tháo đường nếu không được kiểm soát tốt có thể phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm. Tất cả người bệnh đái tháo đường phải được tư vấn chế độ dinh dưỡng phù hợp, tuân thủ lối sống lành mạnh kết hợp tập thể dục để duy trì đường huyết ở mức an toàn trong kỳ nghỉ Tết.

Để đón Tết vui vẻ và an toàn cùng gia đình, người bệnh đái tháo đường cần lưu ý 9 điều nên thực hiện dưới đây:

1. Theo dõi lượng đường trong máu thường xuyên

Trong những ngày Tết, duy trì việc theo dõi lượng đường trong máu rất quan trọng. Các món ăn ngày Tết có thể ảnh hưởng đến lượng đường trong máu theo những cách không thể đoán trước. Hãy tạo thói quen kiểm tra lượng đường huyết thường xuyên hơn bình thường và sẵn sàng phản ứng nhanh với bất kỳ sự tăng hoặc giảm đột biến nào.

Người bệnh đái tháo đường nên đo đường huyết thường xuyên trong những ngày Tết.

2. Thống nhất với gia đình và bạn bè về thực đơn

Nếu người bệnh cảm thấy lo lắng về việc nên ăn và uống gì trong dịp Tết, nên thay đổi mục tiêu. Thay vì chỉ là những buổi ăn uống mâm cao cỗ đầy, hãy biến những ngày Tết như một thời gian để nghỉ ngơi, gắn kết cùng gia đình và bạn bè. Người thân sẽ hỗ trợ người bệnh đái tháo đường trong xây dựng thực đơn ăn kiêng, lập kế hoạch bữa ăn dễ dàng hơn…

3. Người bệnh đái tháo đường không nên bỏ bữa

Đừng bỏ bữa vào ngày tiệc để giữ lại calo hoặc carbohydrate cho bữa sau. Người bệnh đái tháo đường cần ăn đúng gi, và đủ số bữa mỗi ngày để việc uống thuốc hạ đường huyết hoặc tiêm insulin được duy trì.

Theo BS. Nguyễn Trọng Hưng, người bệnh đái tháo đường cần duy trì 3 bữa ăn chính trong ngày. Để kiểm soát tốt đường huyết không khuyến cáo chia nhỏ bữa ăn. Chia nhỏ bữa ăn sẽ làm đường huyết sau ăn tăng nhiều lần, tương ứng ứng số lần bệnh nhân ăn vào, khiến người bệnh khó kiểm soát lượng đường trong máu. Thay vào đó, hãy ăn một bữa ăn nhẹ lành mạnh trước khi đi và kiểm soát cơn đói. Điều này sẽ giúp giảm nguy cơ ăn quá nhiều.

4. Lên kế hoạch cho các bữa ăn cân bằng

Hãy nghĩ đến những món ăn thường được chế biến trong những ngày Tết. Tìm hiểu toàn bộ thực đơn để quyết định xem bạn thực sự muốn ăn gì. Sau khi đã chọn được món ăn yêu thích, hãy tập trung vào việc xây dựng một đĩa thức ăn cân bằng để tối đa hóa giá trị dinh dưỡng và duy trì lượng đường trong máu ở mức khỏe mạnh.

Để dễ áp dụng, bệnh nhân có thể sử dụng phương pháp đĩa thức ăn hoặc quy tắc bàn tay Zimbabwe để ước lượng khẩu phần ăn hằng ngày.

Làm đầy 1/2 đĩa bằng trái cây và rau quả thân thiện với bệnh đái tháo đường.

1/4 đĩa là thực phẩm thuộc nhóm tinh bột. Nên sử dụng ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, bánh mỳ nguyên cám, hạt quinoa,…

1/4 đĩa còn lại là thực phẩm nhóm protein; thịt và gia cầm nên là loại nạc hoặc ít chất béo. Các lựa chọn thực phẩm chay cung cấp protein bao gồm đậu, đậu Hà Lan, đậu lăng, các loại hạt và các sản phẩm từ đậu nành…

5. Thực hành kiểm soát khẩu phần ăn

Kiểm soát khẩu phần ăn là điều quan trọng để ngăn ngừa lượng đường trong máu tăng đột biến trong các bữa ăn ngày lễ. Các bữa ăn lớn có thể gây căng thẳng cho cơ thể và làm thay đổi lượng đường trong máu. Hãy lắng nghe tín hiệu đói của cơ thể, ăn các phần nhỏ từ từ và chú ý đến cảm giác no để tránh ăn quá nhiều. Theo BS. Nguyễn Trọng Hưng, nếu thực sự cảm thấy đói do bữa chính ăn không đủ hoặc luyện tập thể lực nhiều thì nên ăn bữa phụ để tránh nguy cơ bị hạ đường huyết.

Để thưởng thức món tráng miệng, hãy cắt giảm lượng carbohydrate trong bữa ăn chính. Chia sẻ một món tráng miệng hoặc ăn một phần nhỏ. Thông thường, chỉ cần một hoặc hai miếng đồ ăn ngọt là đủ để thỏa mãn vị giác.

6. Chọn công thức nấu ăn thân thiện với bệnh đái tháo đường

Người bệnh cùng gia đình có thể lựa chọn các thực phẩm thân thiện với bệnh đái tháo đường để chuẩn bị bữa ăn.

Việc lựa chọn công thức nấu ăn phù hợp với bệnh đái tháo đường có thể giúp bữa ăn ngày Tết trở nên ngon hơn nhiều. Sử dụng chất béo không bão hòa đơn, chẳng hạn như dầu ô liu hoặc dầu bơ, thay vì chất béo bão hòa. Sử dụng chất tạo ngọt tự nhiên từ mật ong, cỏ ngọt thay vì đường tinh luyện. Cẩn thận khi sử dụng nước ép trái cây vì nó cung cấp thêm carbohydrate.

Chọn các món ăn có nhiều chất xơ, protein nạc và chất béo lành mạnh. Những thực phẩm này giúp tiêu hóa chậm và giữ lượng đường trong máu ổn định. Giữ khẩu phần ăn hợp lý, ăn chậm và tập trung vào mùi, hương vị và kết cấu. Người bệnh đái tháo đường có thể thấy thích bữa ăn hơn, no sớm hơn và không muốn ăn thêm nữa.

7. Tránh xa rượu

Rượu bia là thức uống thường có trong dịp Tết. Các loại rượu mạnh gây ức chế gan sản xuất glucose nên những người bệnh đái tháo đường uống nhiều rượu có nguy cơ bị hạ đường huyết nặng.

8. Đừng quên tập thể dục

Duy trì hoạt động là điều quan trọng để kiểm soát lượng đường trong máu trong kỳ nghỉ lễ giúp cải thiện cách cơ thể sử dụng insulin và glucose. Tập thể dục thường xuyên giúp kiểm soát cân nặng, hỗ trợ sức khỏe tim mạch và là cách tuyệt vời để giảm căng thẳng.

Trong những ngày Tết bận rộn, cố gắng duy trì thói quen tập thể dục bằng cách dành thời gian cho hoạt động thể chất hàng ngày. Cố gắng không ngồi yên quá 30 phút, hãy đứng dậy đi dạo một vài vòng trong nhà hoặc đi cầu thang bộ thay vì thang máy. Tích cực làm việc nhà như nấu ăn, quét nhà, chăm cây. Chủ động đi bộ khi đi chúc Tết hàng xóm trong làng, trong phố với cự ly vừa phải. Có thể sử dụng máy đếm bước chân hoặc máy theo dõi sức khỏe để theo dõi số bước chân và giúp tuân thủ kế hoạch vận động như ngày thường.

9. Giữ liên lạc với bác sĩ

Nên sử dụng thuốc đầy đủ và đúng giờ, cả thuốc đái tháo đường và các thuốc hỗ trợ khác như tim mạch, mỡ máu,… Nếu cần trợ giúp lập kế hoạch cho bữa ăn, chuyến đi xa hoặc bất kỳ mối quan tâm khác trong kỳ nghỉ Tết, hãy trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn về bệnh đái tháo đường, đặc biệt là nếu người bệnh phải điều chỉnh thời gian dùng thuốc hoặc liều lượng. Nên đi khám hoặc liên hệ ngay với bác sĩ khi thấy mệt, sốt, cảm thấy những khác thường trong người.