Kiến nghị từ các trường nghề

Do ảnh hưởng của dịch bệnh, vấn đề tuyển sinh của các trường nghề hiện đang gặp khó khăn, thậm chí khó đảm bảo mục tiêu đã đặt ra trong năm nay.

Ảnh minh họa.

Tuyển sinh “3 khó”

TS Hoàng Minh Cương, Hiệu trưởng trường cao đẳng (CĐ) Kỹ thuật Đắk Lắk nêu lên những khó khăn của việc tuyển sinh của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN) hiện nay. Một trong những nguyên nhân là chuẩn đầu vào điểm sàn ĐH không còn. Tôi kiến nghị đề nghị Bộ GDĐT cần có quy định chuẩn đầu vào của ĐH bởi đây là đào tạo nhân lực chất lượng cao, tinh túy trong hệ thống giáo dục nên cần có chuẩn. Với cơ chế hiện nay học sinh ưu tiên vào các cơ sở GDNN vẫn là sau cùng.

Thứ hai, các cơ sở GDNN bị rào cản khi trên cùng một địa bàn quá nhiều cơ sở, trùng lặp, chưa được sáp nhập nên khó tuyển sinh.

Thứ ba, quản lý về giáo dục văn hóa phổ thông tôi hiện vẫn do Bộ GDĐT quản lý, các trung tâm giáo dục thường xuyên quản lý. Các trường CĐ phải ký hợp đồng mặc dù 10 năm qua trường CĐ tổ chức quản lý và báo cáo Bộ GDĐT. Hiện nay, trường muốn ký kết thì toàn bộ người dạy và chương trình, đánh giá học sinh phải là trung tâm giáo dục thường xuyên. Nhưng ở nhiều nơi trung tâm GDTX nhỏ, số lượng người ít, cơ sở vật chất không đủ nên chúng tôi phải lấy con người của chúng tôi dạy còn để nơi khác quản lý, đây là điều bất hợp lý.

“Tôi đề nghị cần sớm có kiến nghị để thống nhất, đảm bảo cho người học và thúc đẩy quá trình đào tạo” – TS Cương kiến nghị và cho rằng đây là nguyên nhân thu hút tuyển sinh khó khăn và vì thế năm nay trương chúng tôi lựa chọn phương án dạy 4 môn.

Chia sẻ thêm, TS Cương đề nghị cần nhanh chóng có cơ chế chính sách hỗ trợ cho cơ sở GDNN nói chung trên toàn quốc. Cùng với hỗ trợ đối tượng người lao động thì cơ sở cũng bị thiệt thòi vì người học không tuyển được, có tuyển được nhưng không đào tạo được, thất thu nhưng lại giao tự chủ.

Tự chủ đã có lộ trình nhưng khó thực hiện

Ông Hoàng Quang Đạt – Hiệu trưởng Trường CĐ Lào Cai tâm tư, nhiều nơi đang có quan niệm rằng các trường nghề tự chủ được như các trường ĐH. Đây là 2 vấn đề khác nhau. Trong lĩnh vực dạy nghề, phải thấy rằng các trường đang ở phân khúc giáo dục cực kỳ khó khăn. Nếu như giáo dục đại học, giáo dục phổ thông được sự đồng tình hưởng ứng của toàn dân thì GDNN đang phải đi vận động, đi tìm tòi.

Vì vậy, ông Đạt đề nghị Bộ LĐTBXH có ý kiến làm rõ với các địa phương rằng các trường CĐ, trung cấp nghề không/chưa tự chủ hoàn toàn hoặc nói cách khác, cần làm rõ mô hình tự chủ ở các trường CĐ nghề. Nếu coi rằng tất cả các trường phải tiến tới lộ trình tự chủ tài chính hoàn toàn thì rất khó khăn.

Nêu ví dụ thực tế, ông Đạt cho biết năm nay, Lào Cai tuyển sinh được 1.300 học viên sau THCS và xấp xỉ 1.000 học viên CĐ. Với mức độ tuyển sinh thế này, nhà trường vẫn chưa tự chủ được. Đây cũng là khó khăn chung của các địa phương. Vì vậy, mong Bộ có hướng dẫn cụ thể về việc tự chủ của các trường CĐ để các trường “dễ thở” hơn trong vấn đề này.

“Quan điểm ngành tài chính khác, ngành LĐTBXH khác. Nếu cứ “dập khuôn” đến năm 2025-2030 các trường phải tự chủ hoàn toàn thì chúng tôi không biết phải “cựa quậy” thế nào?” – ông Đạt lo lắng.

TS Hoàng Minh Cương cũng chia sẻ, hiện Tổng cục đã có dự thảo ban hành thay thế Thông tư 46 về điều lệ trường CĐ đề nghị sớm ban hành để tổ chức cập nhật hướng dẫn ngay, đặc biệt khi các đơn vị, các tỉnh các trường có xu hướng sáp nhập thực hiện. Thứ 2 là xem xét điều chỉnh ban hành lại thông tư quy định định mức chế độ làm việc của nhà giáo, trong đó có khoản 2 Điều 11 tôi thấy cần xem xét lại. Trong đó có việc quy đổi các hoạt động khác thành giờ dạy gồm ra đề, coi thi, chấm thi tạo nên một khoảng khó trong quản lý dự báo trước và khi thực hiện tự chủ thì rất khó thực hiện. Các giờ quy đổi cộng lại thành thừa giờ nhiều, gây khó, khó trong việc thực hiện tự chủ của nhà trường.

Là một trong ba trường tiên phong thực hiện “tự chủ”, theo Quyết định số 538/QĐ-TTg ngày 4/4/2016 của Thủ tướng Chính phủ về thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với các cơ sở giáo dục đại học công lập, TS Nguyễn Thị Hằng, hiệu trưởng trường CĐ Kỹ nghệ II cho biết những khó khăn khi triển khai tự chủ. Đó là nhà trường phải thu học phí theo nguyên tắc lấy thu bù chi để tái mở rộng hoạt động đào tạo, ảnh hưởng lớn đến khả năng cạnh tranh trong tuyển sinh, đặc biệt so với các trường công lập. Thời gian đầu, nhà trường thực hiện cơ chế tự chủ theo quyết định của Chính phủ trên nền tảng các quy định pháp luật chưa được sửa đổi, do đó không tránh khỏi những bất cập và “chênh”.

Cụ thể, trong khi các trường xung quanh học phí chỉ 8, 9 triệu đồng trong khi trường CĐ Kỹ nghệ II thu học phí từ 15-20 triệu đồng. Đây cũng là lý do nhiều trường nghe đến tự chủ hoàn toàn là lo dù lộ trình xây dựng đến năm 2025- 2030.

Vì vậy, TS Hằng kiến nghị cần có cơ chế đặt hàng đối với các cơ sở GDNN để các trường chủ động trong đào tạo, tránh “thiệt thòi” vì tự chủ, học phí cao trong khi có nhiều ngành cần thiết phải đào tạo cho xã hội.