Khó nhận biết trẻ lồng ruột

Nhiều phụ huynh thấy trẻ đau bụng cứ lầm tưởng con bị đầy hơi hoặc tiêu chảy mà không biết đó có thể là triệu chứng của bệnh lồng ruột.

Bệnh viện (BV) Nhi Trung ương cho biết thời gian gần đây, BV tiếp nhận nhiều bệnh nhi cấp cứu do lồng ruột. Gần đây nhất là bé Nguyễn Quang Lâm (1 tuổi, ở TP Hải Phòng), nhập viện trong tình trạng sốt, nôn, đau bụng dữ dội, khóc ngặt từng cơn. Tuy nhiên, do bé không được chẩn đoán và phát hiện kịp thời nên đoạn ruột lồng đã chui sâu vào nhau gây sưng nề, tắc nghẽn mạch máu. Các bác sĩ (BS) đã phải phẫu thuật để tháo lồng cho bé.

Gặp nhiều hơn ở trẻ bụ bẫm

Trước đó, Khoa Cấp cứu BV Nhi Trung ương cũng tiếp nhận bé Nguyễn Hồng Minh (8 tháng tuổi, ở quận Thanh Xuân – Hà Nội) nhập viện trong tình trạng mặt lờ đờ, môi khô, bụng trướng to, đi ngoài ra máu nhiều. Mẹ Minh cho biết bé có biểu hiện sốt, quấy khóc từng cơn, đến khám tại một phòng khám tư được BS kê đơn thuốc hạ sốt, men tiêu hóa và thuốc chống đầy bụng nhưng 2 ngày sau vẫn không đỡ nên gia đình đưa vào BV. Tại đây, bệnh nhi được chẩn đoán bị lồng ruột cấp, nếu không phẫu thuật gấp, tính mạng có thể bị đe dọa.

Trẻ nhỏ có biểu hiện đau bụng nên được khám, chẩn đoán sớm bệnh lồng ruột

Theo TS-BS Lê Thanh Hải, Phó Giám đốc BV Nhi Trung ương, lồng ruột là một cấp cứu ngoại nhi thường gặp và là nguyên nhân hàng đầu gây tắc ruột ở trẻ, thường gặp ở các cháu 3-12 tháng tuổi, khi một đoạn ruột phía trên lồng vào đoạn kế tiếp. Bệnh gặp ở trẻ trai nhiều hơn trẻ gái và ở trẻ bụ bẫm nhiều hơn trẻ nhẹ cân, trẻ lớn hơn vẫn có thể bị.

Bệnh diễn tiến nhanh

PGS-TS Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng Khoa Nhi BV Bạch Mai – Hà Nội, cho biết nếu phát hiện sớm khi đoạn ruột bị lồng ít và mới, việc bơm hơi từ hậu môn trực tràng sẽ giúp đoạn lồng được thoát ra và chỉ 1-2 ngày sau, trẻ có thể xuất viện. Tuy nhiên, đáng tiếc là nhiều bậc cha mẹ còn chưa nhận biết các dấu hiệu cơ bản của bệnh lồng ruột nên không đưa trẻ đến BV sớm. Nhiều trường hợp trẻ nhập viện đã có những biến chứng như hoại tử, tắc ruột, nhiễm trùng, nguy hiểm đến tính mạng.

PGS-TS Dũng cho rằng dấu hiệu dễ nhận biết nhất là trẻ đang chơi đùa khỏe mạnh bỗng khóc thét từng cơn, mỗi cơn cách nhau vài ba phút do đau bụng quằn quại, tiếp đó là nôn. Khoảng 7-8 giờ sau, trẻ đi ngoài ra máu. Ở trẻ càng nhỏ, dấu hiệu đại tiện ra máu càng sớm. Tuy nhiên, không phải trẻ nhỏ nào bị lồng ruột cũng có biểu hiện trên. Thực tế, có bé trong ngày đầu tiên, các cơn đau chỉ xuất hiện nhanh, thoáng qua, sau đó trẻ lại chơi nên rất dễ khiến cha mẹ nhầm lẫn, chủ quan.

BS Lê Thanh Hải khuyến cáo do diễn biến của bệnh rất nhanh nên khi thấy các dấu hiệu của bệnh lồng ruột, cha mẹ cần đưa con đến cơ sở y tế để điều trị kịp thời. Với thiết bị siêu âm, BS dễ dàng phát hiện khối ruột lồng để xử lý kịp thời. Đến BV chậm dễ khiến trẻ bị tắc ruột, ứ đọng, gây nhiễm trùng, rối loạn nước điện giải trầm trọng, nhiễm trùng huyết, hoại tử ruột, thủng ruột… Khi đã xuất hiện các triệu chứng trên ở trẻ, BS bắt buộc phải phẫu thuật. Trường hợp trẻ đã bị thủng ruột, các BS sẽ phải cắt bỏ cả đoạn ruột. Cũng theo TS-BS Hải, lồng ruột không phải chỉ xảy ra một lần mà có thể tái mắc.

Chưa rõ nguyên nhân gây bệnh

Một số BS cho biết theo nhiều phụ huynh, con họ lồng ruột là do bị tung hứng nhưng các nghiên chưa bao giờ thấy nói đến nguyên nhân này. Hiện vẫn chưa xác định chính xác được nguyên nhân gây bệnh lồng ruột, do vậy cũng chưa có cách phòng ngừa. Tuy nhiên, những trẻ nhiễm khuẩn đường hô hấp, đường ruột, tai mũi họng có mối liên hệ với bệnh lồng ruột. Trẻ bị tiêu chảy do virus và vi khuẩn, nhu động ruột tăng có thể dẫn đến lồng ruột. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu cho thấy do chế độ ăn giặm, thay đổi sữa đột ngột làm nhu động ruột của trẻ thay đổi dễ gây bệnh lồng ruột.

Các BS khuyến cáo cha mẹ cần giảm các nguy cơ trên cho trẻ. Trường hợp đổi sữa hoặc thay đổi chế độ ăn thì nên thực hiện từ từ. Với trẻ dưới 1 tuổi, các BS khuyên không nên làm các cháu cười quá nhiều hoặc tung lên cao, rung lắc mạnh…

Theo KHÁNH ANH (Người lao đông)