Khi nào tăng mỡ máu cần uống thuốc?

Theo bác sĩ Dương Minh Tuấn, không phải cứ mỡ máu cao là phải dùng thuốc, cần đánh giá nguy cơ tim mạch toàn diện, ưu tiên việc thay đổi lối sống.

Theo bác sĩ Tuấn, khi người bệnh đã từng bị bệnh tim mạch, đột quỵ hay nhồi máu cơ tim , việc dùng thuốc là bắt buộc. Ảnh: Freepik.

Trong một lần khám sức khỏe định kỳ, anh H., 32 tuổi, không hút thuốc, không mắc tiểu đường , chỉ số BMI hoàn toàn bình thường, được phát hiện có cholesterol toàn phần hơi cao ở mức 5,9 mmol/L và LDL-Cholesterol là 3,8 mmol/L.

Dù bác sĩ cho rằng chưa cần điều trị bằng thuốc, anh vẫn đề nghị kê đơn với lý do muốn phòng ngừa sớm đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Bác sĩ Dương Minh Tuấn, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết đây là tình huống không hiếm gặp, khi nhiều người, kể cả một số bác sĩ, vẫn mặc định rằng chỉ cần tăng mỡ máu là phải uống thuốc.

“Tuy nhiên, cần khẳng định rõ, không phải cứ mỡ máu cao là cần dùng thuốc. Trong điều trị rối loạn lipid máu, không chỉ con số cholesterol mới là yếu tố quyết định, mà quan trọng hơn là đánh giá nguy cơ tim mạch toàn diện của từng người bệnh”, bác sĩ Tuấn nói.

Ông ví dụ cùng một mức LDL-C 3,8 mmol/L, nhưng người bệnh từng bị nhồi máu cơ tim hoặc có tiểu đường, việc điều trị bằng thuốc là cần thiết. Ngược lại, với những người còn trẻ, khỏe mạnh và không có yếu tố nguy cơ, việc trì hoãn dùng thuốc để ưu tiên thay đổi lối sống là hoàn toàn hợp lý.

Khi nào mới cần bắt đầu điều trị thuốc hạ mỡ máu ?

Theo bác sĩ Tuấn, khi người bệnh đã từng bị bệnh tim mạch, đột quỵ hay nhồi máu cơ tim, việc dùng thuốc là bắt buộc. Nếu LDL-C từ 4,9 mmol/L trở lên (tương đương 190 mg/dL), đây thường là dấu hiệu của rối loạn lipid máu do di truyền và cần điều trị bằng thuốc.

Người mắc đái tháo đường từ 40 tuổi trở lên cũng nên được xem xét điều trị. Triglyceride quá cao – đặc biệt trên 11,2 mmol/L (và nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng từ mức 7,0 mmol/L đã có rủi ro) – là một yếu tố nguy cơ gây viêm tụy cấp và cần kiểm soát.

Ngoài ra, với nhóm tuổi từ 40 đến 75, nếu có nhiều yếu tố nguy cơ tim mạch kèm theo, việc điều trị sớm là điều nên cân nhắc.

Tuy nhiên, lối sống mới chính là “liều thuốc” đầu tiên và quan trọng nhất trong kiểm soát mỡ máu. Các nghiên cứu đã chứng minh, thay đổi lối sống đúng cách có thể giúp giảm LDL-C từ 5-15% và giảm triglyceride từ 20-30%, hoàn toàn không cần dùng thuốc, đặc biệt hiệu quả khi được áp dụng sớm.

Lối sống mới chính là “liều thuốc” đầu tiên và quan trọng nhất trong kiểm soát mỡ máu. Ảnh: Freepik.

Về chế độ ăn uống, bác sĩ Tuấn nhấn mạnh nên hạn chế thịt mỡ, bơ, các món chiên rán; tăng cường rau xanh, yến mạch, các loại đậu và cá biển; đồng thời tránh đồ ngọt, nước ngọt, rượu bia và thuốc lá. Ưu tiên dùng các loại dầu thực vật như dầu oliu hay dầu cải.

Về vận động, ít nhất nên duy trì 150 phút mỗi tuần với các hoạt động ở mức độ vừa như đi bộ nhanh, đạp xe hoặc bơi lội. Kết hợp thêm các bài tập kháng lực 2 buổi mỗi tuần sẽ giúp cải thiện chuyển hóa hiệu quả hơn.

Có phải uống thuốc hạ mỡ máu suốt đời?

“Không phải ai đã dùng thuốc hạ mỡ máu cũng cần dùng mãi mãi. Với những người có nguy cơ thấp và không mắc bệnh nền, nếu sau một thời gian kiểm soát tốt chỉ số mỡ máu nhờ duy trì lối sống lành mạnh, hoàn toàn có thể cân nhắc ngưng thuốc”, bác sĩ Dương Minh Tuấn cho hay.

Tuy nhiên, những người đã có bệnh nền như tim mạch, tiểu đường hay mạch vành , việc dùng thuốc lâu dài, thậm chí suốt đời, là điều cần thiết để ngăn ngừa biến cố tim mạch tái phát.

Sau khi bắt đầu thay đổi lối sống, người bệnh nên kiểm tra lại chỉ số mỡ máu sau khoảng 3 tháng. Nếu đã cải thiện, có thể tiếp tục duy trì chế độ hiện tại mà chưa cần dùng thuốc.

Nếu sau 3 đến 6 tháng, tình trạng vẫn không cải thiện hoặc các chỉ số tiếp tục xấu đi, việc dùng thuốc sẽ cần được xem xét. Điều này đúng với mọi lứa tuổi, nhưng đặc biệt cần cân nhắc kỹ ở người trẻ.

“Không nên vội vàng điều trị bằng thuốc khi chưa đánh giá đầy đủ nguy cơ tim mạch và chưa thực hiện thay đổi lối sống nghiêm túc”, vị chuyên gia khuyến cáo.