Giáo sư Việt tại Mỹ nói gì trước chính sách Di trú mới

Việc thay đổi trong chính sách di trú của Mỹ đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của sinh viên quốc tế nói chung và lưu học sinh Việt nói riêng. Lo lắng, băn khoăn và đôi khi là hoang mang là tâm lý của nhiều lưu học sinh Việt hiện nay.

Lưu học sinh Việt đang theo học tại Mỹ

Tuy nhiên theo GS.TS Đức (David) Trần, Giám đốc Phòng Nghiên cứu Tính toán mạng, Khoa khoa Học máy tính, ĐH Massachusetts tại Boston (Mỹ) khuyên lưu học sinh nên bình tĩnh. GS.TS. Đức Trần cũng đã dành cho Tiề.n Phong một cuộc trao đổi cụ thể.

Ngày 6/7/2020, Bộ An ninh Nội địa Mỹ, cụ thể là Cơ quan Thực Thi Di Trú và Nhập cư (Immigration and Customs Enforcement (ICE)) vừa thông báo một số các thay đổi liên quan đến tình trạng visa F-1 của sinh viên quốc tế. Các thay đổi này được đề nghị áp dụng một cách tạm thời để đối phó với tình hình dịch bệnh COVDID-19.

Visa F-1 là visa cho sinh viên quốc tế ở Mỹ học văn hóa (không phải học nghề), ví dụ, các sinh viên đang học đại học, cao đẳng, và học sinh tại các trường trung học Mỹ.

Theo quy định hiện thời, sinh viên F-1 phải học ít nhất một môn tổ chức tại trường và không được học quá một môn online. Do tình hình COVID-19, nhiều trường học Mỹ phải dạy nhiều môn học online để thay thế cho các môn học thường được tổ chức tại trường. Vì thế, sinh viên F-1 phải học online nhiều hơn một môn, dẫn đến vi phạm quy định về visa.

Do đó, với thông báo ngày 6/7 ICE nới lỏng điều kiện liên quan đến học online của sinh viên F-1, cho phép họ lấy online nhiều hơn một môn. Tuy nhiên nhà trưởng phải xác nhận lý do chính đáng là các môn học online này là cần thiết, nhưng không được nhiều hơn số tín chỉ tối thiểu cho sinh viên hoàn thành chương trình học của mình.

GS.TS Đức Trần

Trong khi chính phủ Mỹ coi thông báo này là một cố gắng nới lỏng giúp đỡ các sinh viên quốc tế, thì nhiều trường học Mỹ lo lắng là nhiều sinh viên quốc tế của họ phải về nước do không đáp ứng được điều kiện ít nhất một môn học phải được tổ chức tại trường, vì do bối cảnh dịch COVID-19 nhà trường khó có thể tổ chức một môn học tại trường cho mỗi một chương trình học. Ví dụ, trước khi có thông báo trên, nhiều trường học đã quyết định dạy 100% online, trong đó có ĐH Harvard, ĐH Massachusetts (Boston), hay trường Luật của ĐH California (Berkeley).

Giáo sư có thể cho biết tình hình cụ thể của du học sinh Việt tại Mỹ trước thông tin mới của Bộ An Ninh Nội Địa Mỹ?

Việt Nam có khoảng 20,000 du học sinh F-1 tại Mỹ. Kỹ thuật, toán học và khoa học máy tính, kinh doanh và quản trị là các ngành học phổ biến nhất. Đây cũng là các ngành học mà việc dạy học online có thể được áp dụng dễ dàng. Vì thế, các ngành này được áp dụng online 100% tại nhiều trường ĐH trong mùa học thu sắp tới. Dẫn đến, rất nhiều du học sinh Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng bởi thông báo mới.

Qua thông tin nói chuyện trực tiếp và gián tiếp, tôi được biết các du học sinh Việt rất lo lắng trước thông tin này. Một bô phận các bạn đang ở Mỹ thi lo là phải về nước. Một bộ phận các bạn nếu phải/muốn về nước thì lo là không về được do các chuyến bay thương mại chưa được thông giữa Mỹ và Việt Nam. Các bạn đã về nước trước thông báo này thì lo là sẽ không theo học được chương trình do một số môn học phải được tổ chức tại trường. Một số bạn chuẩn bị sang học ĐH mùa tới lo lắng là không biết có xin được visa sang học hay không.

Các du học sinh Việt tại Mỹ có đề xuất gì không, thưa giáo sư?

Hiện nay các trường học Mỹ đều đã cập nhật thông tin về diễn biến của thông báo mới cho các sinh viên. Tuy nhiên, nhiều bạn mong muốn có được thông tin chính thức và rõ ràng đến từ cơ quan đại diện Việt Nam về cách hiểu thông báo này cũng như cách đối phó trong trường hợp các bạn du học sinh phải về nước.

Trong trường hợp phải về nước, các bạn mong muốn sẽ được bảo vệ như là một công dân Việt Nam và được tạo điều kiện thuận lợi để bay về Việt Nam, đặc biệt trong thời gian chưa mở đường bay thương mại giữa hai nước.

Hiện nay, các du học sinh Việt đang theo học các trường đại học ở Mỹ đều khá lo lắng, băn khoăn. Những bạn đã về Việt Nam cũng như ngồi trên lửa. Vậy Giáo sư có lời khuyên gì cho các du học sinh Việt trong bối cảnh hiện nay không?

Tôi khuyên các bạn cứ bình tĩnh. Thông báo trên hiện nay chỉ là một thông báo, nó vẫn chưa áp dụng trong thực tế. Chỉ được áp dụng khi các thay đổi mới ở trên được ghi chính thức ở trong Federal Register – một ấn bản lưu trữ các điều luật, dự thảo luật, hay các quy định áp dụng toàn liên bang. Thông báo của Cơ quan An ninh nội địa Mỹ không nói rõ khi nào các thay đổi mới sẽ được ghi vào trong Federal Register. Từ giờ tới lúc đó, có thể sẽ có nhiều điễn biến.

Những diễn biến này một phần đến từ nỗ lực của các trường ĐH đang kêu gọi Chính phủ Mỹ thay đổi quyết định. Cụ thể là hai trường ĐH lớn của Mỹ là MIT và ĐH California Berkeley đã khởi kiện Chính Phủ Mỹ về thông báo mới trên.

Nhiều dân biểu và các tiếng nói ảnh hưởng trong cộng đồng cũng kêu gọi ủng hộ sinh viên quốc tế và nêu ra các tổn thất cho nước Mỹ nếu như thông báo được áp dụng.

Thông báo mới này cũng có thể là một “hành động” chính trị của Tổng Thống Trump để phục vụ cho việc tranh cử của ông tháng 11 sắp tới và rất có thể không được áp dụng nếu như có một nhượng bộ gì đó đến từ phía Đảng Dân Chủ (phe đối lập).

Các bạn cũng nên phần nào yên tâm vì không chỉ các bạn mà còn có rất nhiều sinh viên quốc tế đến từ nhiều nước trên thế giới cũng bị ảnh hưởng và chính các nước đó (trong đó có nhiều đồng minh của Mỹ) cũng lobby với chính phủ Mỹ để hủy bỏ thông báo mới.

Trong trường hợp thông báo mới vẫn được áp dụng, các trường ĐH sẽ cố gắng tìm cách mở thêm các lớp dạy tại trường để cho sinh viên học, để đủ yêu cầu mới của visa F-1.

Trong trường hợp phải về nước, tôi nghĩ là nhà nước Việt Nam sẽ ưu tiên số 1 trong các chuyến bay đặc biệt để đưa các bạn về nước.

Tóm lại lời khuyên của tôi cho các bạn là: Relax, just wait and see, và để ý theo dõi các email thông tin đến từ trường học của mình.

Theo Giáo sư, các trường đại học của Mỹ đã và đang có những động thái như thế nào để bảo vệ sinh viên quốc tế?

Tất cả các trường ĐH Mỹ sẽ bị ảnh hưởng bởi thông báo mới về F-1 đều và đang tìm cách để lobby (thông qua các dân biểu quốc hộ đại diện cho địa phương, các tổ chức chính phủ, các tổ chức hiệp hội giáo dục, khoa học) với chính phủ Mỹ yêu cầu dừng áp dụng.

Mong muốn chung là yêu cầu chình phủ Mỹ tiếp tục cho phép sinh viên quốc tế (đang có visa vẫn trong thời hạn) được tiếp tục theo đuổi chương trình học của mình cho dù là học online 100% và đang học ở Mỹ hay nước nhà, trong thời gian COVID-19 vẫn đang diễn ra.

Ngoài ý nghĩa nhân văn, nhiều trường ĐH Mỹ phụ thuộc tài chính vào học phí của sinh viên quốc tế (đóng góp 41 tỷ USD vào nền kinh tế Mỹ, giáo dục đứng thư 4 về doanh thu khi xếp hạng trong các ngành xuất khẩu của Mỹ). Cho nên các trường sẽ rất mạnh mẽ để bảo vệ các sinh viên quốc tế của họ. Ví dụ như tôi nói ở trên, các trường ĐH lớn của Mỹ như là Harvard, MIT và ĐH California Berkeley đã khởi kiện Chính Phủ Mỹ về thông báo mới trên.

Đồng thời, các trường cũng đang âm thầm tìm giải pháp mở các lớp học tại trường trong trường họp không thay đổi được quyết định về F-1. Với các sinh viên đã về nước, các lớp học tại trường sẽ có các section online để cho các bạn học mà không cần quay lại Mỹ.

Cảm ơn Giáo sư!