Giáo dục phát triển năng lực, phẩm chất người học
Trong đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, phương pháp dạy học hiện nay đòi hỏi ngành giáo dục chuyển từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Tuy nhiên, để giáo dục phát triển năng lực phẩm chất người học đi vào thực chất mang lại hiệu quả thiết thực cần hiểu đúng và có giải pháp triển khai phù hợp.
ảnh minh họa
Theo TS Nguyễn Vinh Hiển, nguyên Thứ trưởng Giáo dục và Đào tạo (GD và ĐT), sự thay đổi quan trọng nhất trong đổi mới giáo dục hiện nay là trong chương trình, sách giáo khoa mới (CT, SGK) chuyển từ coi trọng truyền thụ kiến thức sang giáo dục nhân cách công dân, đồng thời phát huy tốt nhất tiềm năng của người học. Thực tế trước đây, trong giáo dục, chủ yếu cố gắng đưa thật nhiều tri thức khoa học vào nội dung cần dạy và người dạy “truyền thụ một chiều” để trong thời gian hạn chế vẫn chuyển tải được nhiều kiến thức đến người học, dẫn đến việc học trở thành nặng nề, quá tải. Vì vậy, trong đổi mới hiện nay, nhất là trong việc xây dựng CT, SGK đòi hỏi nội dung dạy học thật tinh giản, cơ bản, hiện đại và thiết thực. Quá trình dạy học cần coi trọng đồng thời cả hoạt động dạy học và hoạt động trải nghiệm để hình thành và phát triển ở người học năng lực tư duy độc lập, vận dụng tổng hợp và linh hoạt tri thức để giải quyết có hiệu quả các vấn đề trong học tập và cuộc sống. Hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh phải bảo đảm sự thống nhất, tương tác. Trong đó, giáo viên giữ vai trò chỉ đạo, hướng dẫn, trọng tài; học sinh không chỉ là đối tượng của hoạt động dạy mà cũng chính là chủ thể của hoạt động học.
Theo Bộ GD và ĐT, ở cấp tiểu học và trung học cơ sở (THCS) những năm qua, việc triển khai mô hình trường học mới góp phần tích cực tạo t.iền đề cho việc đổi mới giáo dục theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh. Trong đó, tài liệu triển khai trường học mới được thiết kế theo hướng SGK mô hình hoạt động, chú trọng hướng dẫn học sinh tự học; giáo viên gợi ý, hướng dẫn, hỗ trợ và là trọng tài để thảo luận, kiểm soát quá trình và kết quả học. Với khoảng hơn 5.000 trường tiểu học và THCS trên cả nước đang triển khai phương pháp dạy học tích cực theo mô hình mới cho thấy, giáo viên đã thay đổi từ truyền thụ kiến thức một chiều sang tổ chức, hướng dẫn học sinh cách học, tự học, thúc đẩy các nhóm và từng cá nhân học sinh hoạt động tích cực. Hoạt động dạy học theo mô hình trường học mới cũng tạo môi trường sư phạm thân thiện, dân chủ, hợp tác giữa các thành viên trong lớp học, nhà trường và cộng đồng nhằm phát triển các phẩm chất, năng lực người học. Học sinh được phát huy vai trò chủ thể của quá trình học tập, biết cách học; chủ động, tự tin trong tương tác, giao tiếp với giáo viên và bạn bè; biết tương trợ nhau trong học tập để cùng tiến bộ. Đáng chú ý, khi đổi mới theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực, trong dạy học của mô hình trường học mới còn giúp nhận thức của nhiều cha mẹ học sinh về vai trò và trách nhiệm của mình trong việc giáo dục con cái được thay đổi.
Theo Vụ trưởng Giáo dục Trung học Vũ Đình Chuẩn, không chỉ triển khai những hoạt động đổi mới chung trong toàn ngành mà hình thức tổ chức dạy học ở các địa phương đã chú trọng các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, gắn với thực tiễn nhằm nâng cao phẩm chất, năng lực người học. Việc tổ chức các hoạt động học của học sinh trong mỗi bài học hay chủ đề đã được thực hiện cả ở trong và ngoài lớp học thành một chuỗi thống nhất. Một số địa phương đã triển khai thí điểm hình thức dạy học trải nghiệm sáng tạo gắn với sản xuất, kinh doanh và dịch vụ như tại Tuyên Quang đã thí điểm mô hình nhà trường gắn với nông trường chè, nông trường mía, nông trường cam; Lào Cai thí điểm mô hình nhà trường gắn du lịch… mang lại hiệu quả thiết thực.
Để giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh thật sự phát huy hiệu quả, một số chuyên gia giáo dục cho rằng, CT, SGK mới cần được biên soạn theo hướng hỗ trợ đồng thời cho cả giáo viên và học sinh. Nhất là thay đổi từ SGK theo mô hình thuyết trình (mỗi bài học được trình bày dưới dạng một văn bản thuyết trình hoàn chỉnh, cuối bài có câu hỏi hoặc bài tập để hình thành, củng cố, vận dụng kiến thức và rèn luyện kỹ năng) sang mô hình hoạt động. Đổi mới mỗi bài học được trình bày dưới dạng kịch bản hoạt động (có phần hướng dẫn hoạt động học của học sinh và có tác dụng gợi ý hoạt động dạy của giáo viên). Đối với các cơ sở giáo dục phổ thông cần tích cực đổi mới nội dung, phương pháp dạy học, đ.ánh giá học sinh; xây dựng kế hoạch dạy học và thực hiện chương trình giáo dục một cách linh hoạt, phù hợp với thực tiễn địa phương và nhà trường.
Theo Thứ trưởng GD và ĐT Nguyễn Hữu Độ, để dạy học theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, ngay trong năm học 2017 – 2018, ngành giáo dục cần tăng cường tập huấn, hướng dẫn giáo viên về hình thức, phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực; phát huy tính chủ động, tự học của học sinh. Đối với các cơ sở giáo dục cần dành nhiều thời gian trên lớp cho học sinh luyện tập, thực hành, trình bày, thảo luận, bảo vệ kết quả học tập của mình; từ đó, giáo viên tổng hợp, nhận xét, đ.ánh giá, kết luận để học sinh tiếp nhận và vận dụng. Các trường xây dựng kế hoạch kiểm tra, đ.ánh giá kết quả học tập của học sinh phù hợp với kế hoạch giáo dục từng môn học, hoạt động giáo dục của nhà trường theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh.
Video đang HOT
Theo Nhandan.com
Sứ mệnh cao cả nghiệp trồng người
Mỗi năm khi mùa xuân chạm ngõ, người ta thường có thói quen suy ngẫm về những chặng đường đã qua, đồng thời hoạch định cho chặng đường mới. Và đây cũng là dịp để mỗi người làm công tác giáo dục nhìn lại sứ mệnh nghiệp trồng người của mình
ảnh minh họa
Và mùa xuân này cũng vậy, nhưng nó có nhiều lý do hơn để mỗi người làm công tác giáo dục suy nghĩ về nghề dạy học, để thấu hiểu hơn trách nhiệm lớn lao đối với sự nghiệp "trồng người".
Năm nay - dấu mốc của năm thứ 5 toàn ngành Giáo dục bắt tay vào triển khai nhiệm vụ theo Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 (Khóa XI) về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế - một nhiệm vụ vừa vinh quang và cũng thật nặng nề càng khiến mỗi người làm công tác giáo dục nhận rõ hơn về con đường mình đang đi, về nghề nghiệp mà mình đã lựa chọn và theo đuổi.
Nhất là giờ đây cái sứ mệnh cao cả, nhiệm vụ của mỗi người thầy đã được chỉ rõ không phải chỉ dạy, mà còn phải từng bước dạy cho người học biết tự học, tự đọc sách, tìm tòi, tra cứu, phát hiện ra điều mới... nghĩa là phát huy tích cực nội lực của mình để thông qua tri thức mà phát triển trí tuệ, phát triển tư duy, rèn luyện nhân cách, chứ không phải chỉ tiếp thu tri thức một cách thụ động, dù là tri thức tiên tiến.
Hay nói cách khác, nhiệm vụ mỗi người thầy là thông qua giáo dục mà đ.ánh thức cái tiềm năng trong mỗi học sinh, sinh viên khơi dậy và phát triển cái nội lực đó của người học.
Đó thực sự là một công việc không dễ chút nào, bởi thực tế xã hội đang có những chuyển biến chóng mặt, ở đó nhiều vấn đề, nhiều kiến thức, nhiều quan niệm mới hôm qua còn được chấp nhận, hôm nay đã có thể không còn thích hợp nữa. ...
Cũng chính từ mục tiêu của sự nghiệp giáo dục đào tạo, là không phải chỉ nhằm tạo ra con người làm ngay được một nghề nghiệp, một công việc cụ thể trước mắt, mà còn phải nhìn xa hơn, đào tạo những con người có khả năng thích ứng linh hoạt với những hoàn cảnh, những nghề nghiệp, những công việc luôn luôn thay đổi sau này, những con người thạo việc, năng động, sáng tạo, biết lo cho bản thân, cho cộng đồng, đồng thời cũng là những công dân có trách nhiệm với xã hội, với đất nước... càng làm cho mỗi người làm công tác giáo dục thêm sự lắng kết, trăn trở về nghề, xác định rõ chấp nhận đến với nghề dạy học, đồng nghĩa với việc bên cạnh phải luôn phấn đấu trở thành người thầy mẫu mực, là tấm gương tiêu biểu của con người mới, đem trí tuệ, tâm huyết, sức lực cống hiến đào tạo, giáo dục các thế hệ trẻ trở thành những người có ích cho xã hội, góp sức vào xây dựng phát triển kinh tế, văn hóa và bảo vệ Tổ quốc...
Nhất là khi ngày nay trước những đòi hỏi của công cuộc đổi mới giáo dục, Đảng, Nhà nước ta tiếp tục coi giáo dục là quốc sách hàng đầu, dành sự quan tâm đặc biệt tới sự nghiệp giáo dục, đào tạo. Vị thế, vị trí người thầy được xem là nhân vật trung tâm của quốc sách ấy.
Điều đó cũng đồng nghĩa vai trò trách nhiệm người thầy càng có vị trí đặc biệt quan trọng, càng đòi hỏi sự lao động của người thầy càng phải hết sức cẩn trọng, khoa học, nghiêm túc.
Vì thế, công việc rất cần được mỗi người dạy học phải bắt tay vào làm ngay lúc này là phải không ngừng tự hoàn thiện mình, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, không ngừng cập nhật các tri thức khoa học, kỹ thuật công nghệ và giáo dục hiện đại, để theo kịp các bước tiến khoa học và đáp ứng kịp thời các yêu cầu thực tiễn đặt ra cho sự nghiệp giáo dục.
Bên cạnh đó phải luôn lấy yếu tố đạo đức và phẩm chất nghề nghiệp làm hàng đầu qua việc không ngừng rèn luyện để hoàn thiện lối sống, nhân cách của mình; sống có tấm lòng nhân ái, làm việc có trách nhiệm với chính mình và xã hội.
Ngoài mỗi người thầy cũng cần phải thường xuyên tiếp thu, lắng nghe sự đóng góp chân thành từ phía đồng nghiệp và người học; nghiêm túc đ.ánh giá, nhìn nhận những ưu điểm và những khiếm khuyết của bản thân trong quá trình giảng dạy, nghiên cứu; cần tránh tình trạng dễ làm, khó bỏ, tôn vinh, đ.ánh bóng uy tín của mình và tìm cách hạ uy tín của người khác, gây chia rẽ, làm mất đoàn kết thống nhất nội bộ....
Nói một cách chung nhất đó là mỗi người thầy phải có thế giới quan khoa học đúng đắn, phải được đào tạo một cách có hệ thống, có trình độ về học vấn, chuyên môn nghiệp vụ sư phạm, hiểu biết sâu sắc về lĩnh vực chuyên môn mà mình giảng dạy, đồng thời phải có trình độ nhất định về các môn khoa học cơ bản, khoa học công nghệ ứng dụng, kĩ thuật và khoa học xã hội nhân văn.
Mặt khác phải có năng lực chọn lọc các tri thức cơ bản, hiện đại thực tiễn, phù hợp với phương pháp giáo dục của bậc học, để có thể chuyển tải nội dung môn học tới học sinh một cách hấp dẫn, phải không ngừng rèn luyện, trau dồi cả chuyên môn lẫn đạo đức nghề nghiệp và phải học hỏi suốt cuộc đời.
Bởi kiến thức khoa học, xã hội rất rộng lớn, những phát minh, khám phá, kỹ thuật hiện đại thì thay đổi hằng ngày, cho nên phải cập nhật, học hỏi để có thể theo kịp thời đại. Hơn thế, giáo dục ngoài tính chất là một khoa học, còn là một nghệ thuật. Người thầy giáo giỏi cần nắm chắc về chuyên môn và giỏi về nghệ thuật truyền đạt.
Có thể nói sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đang đặt ra những yêu cầu bức thiết đối với nền giáo dục, đào tạo nói chung và việc lưu giữ, phát huy những giá trị cao đẹp của đạo đức người thầy trong truyền thống nói riêng.
Để tạo ra một lớp người Việt Nam cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trí tuệ, đủ năng lực đưa nước ta hội nhập với văn minh nhân loại mà bản sắc dân tộc vẫn được giữ vững, là nhiệm vụ của toàn xã hội, nhưng trong đó người thầy giữ vai trò yếu tố quyết định.
Để hoàn thành sứ mệnh cao cả của mình, mỗi người thầy phải không ngừng tự đổi mới, hoàn thiện bản thân để đáp ứng yêu cầu mới, phải có ý thức quyết tâm đi vào khoa học kỹ thuật, nhất là khoa học giáo dục, làm tốt công tác "dạy chữ, dạy nghề, dạy người".
Tập thể người thầy, cá nhân người thầy không ngừng nêu cao đạo đức, tác phong mẫu mực của nhà giáo xã hội chủ nghĩa. Phải làm sao để mỗi người thầy không những là nhà sư phạm mà còn là nhà mô phạm, say mê, bền bỉ, cần cù, nghiêm túc và sáng tạo trong lao động sư phạm, thành công không kiêu căng, thất bại không nản chí, thương yêu, gần gũi học sinh, đoàn kết với đồng nghiệp, thực sự là những "tấm gương sáng cho học sinh noi theo".
Nói cách khác, người thầy phải không ngừng vươn lên để tiếp tục khẳng định cái tâm, cái tầm của một nhà giáo dục có trí tuệ, có đạo đức, chống tư tưởng áp đặt và biểu hiện quyền lực trong truyền thụ tri thức mới có thể hoàn thành được sứ mệnh và nhiệm vụ trồng người.
Theo Giaoducthoidai.vn
Cuộc chạy đua hướng về chất lượng Bước sang 2018, nhiều trường ĐH, CĐ đã lên chiến lược tuyển sinh cho năm học này. Theo đại diện nhiều nhà trường, chỉ tiêu tuyển sinh năm 2018 sẽ không thay đổi, các trường sẽ hướng nhiều đến đảm bảo chất lượng và giữ quy mô tuyển sinh. Với một số trường, kỳ tuyển sinh năm nay sẽ đưa thêm ngành học...