Giảng dạy môn tích hợp: Giáo viên phải gồng mình

Theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, ở bậc THCS có 2 bộ môn tích hợp mới là Khoa học tự nhiên (KHTN) và Lịch sử – Địa lý.

Môn KHTN được tích hợp kiến thức từ 3 môn, gồm Vật lý, Sinh học, Hóa học. Cái khó nhất hiện nay là đa số giáo viên (GV) không được đào tạo để dạy tích hợp, mà chỉ qua tập huấn để dạy liên môn.

Chương trình giáo dục phổ thông mới, cô và trò đều phải nỗ lực. Ảnh: TL.

Thời gian tập huấn ít, áp lực giảng dạy nhiều

Ghi nhận thực tế năm học 2022-2023 cho thấy, đa phần các nhà trường đang gặp nhiều khó khăn trong việc sắp xếp giáo viên dạy các môn tích hợp. Cụ thể, theo yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT), một giáo viên khối lớp THCS phải dạy cả 3 phân môn trong một môn tích hợp KHTN. Nhưng trên thực tế, không phải trường THCS nào cũng có giáo viên dạy được cả 3 phân môn trong môn tích hợp KHTN.

Các trường THCS đều cho biết, vấn đề khó khăn nhất của năm nay nằm ở môn tích hợp KHTN vì đến lớp 7, kiến thức tích hợp khá sâu trong khi giáo viên được đào tạo đơn môn hoặc bồi dưỡng thêm khóa ngắn hạn chưa thể đáp ứng. Bà Hoàng Thanh Thủy – Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Trường Tộ, quận Đống Đa (Hà Nội) cho biết, với sách giáo khoa lớp 7 mới, kiến thức môn KHTN thay đổi hoàn toàn, tích hợp rất nhiều, rất sâu. Mỗi giáo viên phụ trách một phân môn mới đảm bảo kiến thức, còn đảm trách 3 phân môn cần có thêm thời gian để học tập, bồi dưỡng.

Trên thực tế, để đáp ứng yêu cầu giảng dạy môn tích hợp, các GV dạy môn tích hợp đều phải tham gia các lớp tập huấn. Nhưng điều khiến nhiều người băn khoăn là các khóa đào tạo chứng chỉ tích hợp ngắn hạn đều khó đảm chất lượng, khi thực tế một GV phải mất 4 năm học tập, ra trường mới chỉ đủ năng lực giảng dạy đơn môn.

Đơn cử như chia sẻ của bà Ngô Thị Lan Anh – giáo viên Trường THCS Nguyễn Tri Phương (Ba Đình, Hà Nội). Đã 18 năm qua bà chỉ dạy Lịch sử, nên việc bồi dưỡng kiến thức Địa lý trong 2 tháng không thể giúp bà nhuần nhuyễn hoàn toàn để tự tin đứng lớp dạy tích hợp cả hai phân môn này. Bởi trong phân môn Địa lý, lượng kiến thức nghiêng nhiều về tự nhiên, đòi hỏi kiến thức chuyên sâu. Trong thời gian ngắn đọc tài liệu, sách giáo khoa hay dự bồi dưỡng một vài chuyên môn chưa đủ lượng kiến thức để có thể đảm nhận được hai phân môn Lịch sử và Địa lý.

Đào tạo chưa đủ đáp ứng

Dạy học tích hợp không chỉ là thời cơ thay đổi của giáo viên mà còn là xu hướng của nền giáo dục hiện đại. Tuy nhiên, thay đổi thế nào, giải pháp ra sao để cả người dạy và người học đều không cảm thấy khó, đây mới là vấn đề cần bàn.

Quyết định số 2454/QĐ-BGDĐT và Quyết định số 2455/QĐ-BGDĐT của Bộ GDĐT ban hành ngày 21/7/2021 quy định GV học thêm từ 20 – 36 tín chỉ để dạy môn tích hợp. Chương trình bồi dưỡng được coi là điều kiện đủ tối thiểu để mỗi GV có thể dạy học môn Lịch sử và Địa lý và KHTN. Tuy nhiên, chỉ trong vài tháng, GV dạy đơn môn bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, phương pháp dạy học của 1 hoặc 2 phân môn khác liệu có đủ năng lực và tự tin để đứng lớp?

Ông Vũ Minh Đức – Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục (Bộ GDĐT) cho biết, GV dạy môn nào sẽ có chuẩn bồi dưỡng của môn đó. Theo quy định của Luật Viên chức, mỗi năm, GV đều có khoảng thời gian nhất định để tham gia đào tạo, bồi dưỡng. Những module này cho những người mới bắt đầu, sau khi học xong các module này, ở các năm tiếp theo, GV sẽ chỉ phải tham gia đào tạo theo hướng cập nhật những điểm mới. Về lâu dài, các trường đào tạo sư phạm sẽ có những cân nhắc, tính toán trong việc đào tạo giáo viên ở bậc trung học để có thể giảng dạy tích hợp.

Năm 2019 mới có mã ngành sư phạm Lịch sử – Địa lý, KHTN. Theo lộ trình thì kết thúc năm học 2022-2023 mới có khoảng 60 sinh viên đầu tiên ra trường. Con số này quá nhỏ so với số lượng hàng nghìn trường THCS trên cả nước.

Các chuyên gia cho rằng, dù đã nỗ lực rất nhiều để chạy đua dạy học, tập huấn, nhưng cách làm của Bộ GDĐT vẫn có bất cập, đẩy giáo viên và các trường vào thế khó khi chương trình đi trước, đào tạo con người sau. Như vậy, để đáp ứng được yêu cầu dạy và học chương trình GDPT mới như mục tiêu của ngành giáo dục đề ra, hiện vẫn còn rất nhiều khó khăn mà đội ngũ GV và các nhà trường phải nỗ lực vượt qua.