Gia đình đau xót khi người chết ở Vũ Hán bị hỏa táng vội vã

Kyle Hui không được gặp mẹ lần cuối. Anh đã định về Vũ Hán, nơi Covid-19 khởi phát, để đón năm mới nhưng mẹ Hui ngã bệnh trước khi anh kịp về nhà.

Một người đàn ông mặc đồ bảo hộ kín mít bê hộp tro cốt của người thân khi đứng gần một nhà tang lễ ở Vũ Hán hôm 1/4. Ảnh: EPA.

Ngày 14/1, ba ngày sau khi nhập viện, mẹ Hui phải nằm máy thở. Hôm sau bà qua đời. Anh trai Hui được nhìn thấy ánh mắt cuối cùng của mẹ qua tấm cửa kính khi bà được đẩy bằng xe cáng vào khu cách ly. Vài ngày sau, thi thể bà được cho vào chiếc túi đựng rác màu vàng và đẩy ra ngoài. Dù rất đau đớn nhưng gia đình lại không được phép mở túi ra vì lo sợ lây nhiễm virus.

Lễ chôn cất của mẹ Hui cũng diễn ra trong vội vã. Một nhà tang lễ nhận xác bà rồi hỏa táng. Cũng trong ngày hôm ấy, gia đình đưa phần tro cốt tới nghĩa trang địa phương rồi chôn ngay mà không có nghi thức gì.

“Thường thì ở Vũ Hán, chúng tôi sẽ tổ chức lễ viếng vào buổi sáng để gia đình và bạn bè đến từ biệt người chết trước khi hỏa táng. Sau khi chôn phần tro cốt, gia đình sẽ tổ chức ăn trưa, lúc đó mới kết thúc đám tang”, Hui nói. “Những gì mà chúng tôi làm cho mẹ là vô cùng khác thường”.

Do phải chôn cất nhanh chóng nên gia đình Hui thậm chí còn không có thời gian để chuẩn bị bia mộ. Họ đành để một bức ảnh đen trắng tựa lên tấm bia mộ trống không giữa vài nén hương, hoa quả và vài bông hoa.

Mộ của mẹ Kyle Hui tại nghĩa trang địa phương. Ảnh: SCMP.

Covid-19, hiện lan rộng trên hơn 200 quốc gia và khiến hơn một triệu người trên thế giới nhiễm bệnh, đã buộc các gia đình như Hui phải sắp xếp lễ tang chóng vánh, khiến họ gần như chẳng có thời gian để nói những lời vĩnh biệt như thường lệ tới người quá cố. Chưa kể dịp Tết Thanh Minh, họ cũng không được đi lại.

Theo truyền thống, vào ngày 4/4, còn gọi là Tiết Thanh Minh hay lễ tảo mộ, người dân trên cả nước Trung Quốc sẽ đến thăm mộ họ hàng, tổ tiên để bày tỏ lòng thành kính. Tuy nhiên, những quy định nghiêm ngặt về việc đi lại của người dân nhằm hạn chế lây lan virus vẫn đang được áp dụng. Những khu vực tập trung đông người, chẳng hạn như nghĩa trang, sẽ bị đóng cửa.

Theo thông báo từ chính quyền Vũ Hán hồi tuần trước, tất cả các nghĩa trang trong thành phố vẫn sẽ tiếp tục đóng cửa cho đến hết tháng 4. Các gia đình có thể đăng ký để nhân viên nghĩa trang đến quét, vệ sinh mộ cho họ.

Người dân Vũ Hán xếp hàng nhập tro cốt của người thân tại một nhà tang lễ trong thành phố. Ảnh: Weibo.

Tang lễ cũng không được phép diễn ra, do hoạt động này được cho là sẽ tập trung đông người. Ngoài ra, thủ tục nhận tro cốt của người thân cũng không phải chuyện dễ dàng. Tuần trước, những bức ảnh được chia sẻ trên mạng xã hội Trung Quốc cho thấy rất đông người dân – một vài trong số đó mặc đồ bảo hộ kín mít từ đầu tới chân – đang xếp hàng tại các nhà tang lễ địa phương, chờ đến lượt nhận tro cốt người thân.

Gia đình Chen Huishan nhìn thấy những hình ảnh này và quyết định chờ thêm vài ngày trước khi tới nhận hài cốt bố chồng cô, ông Yang Wanzhou.

Ông Yang, 72 tuổi, nhiễm virus tại Bệnh viện Trung ương Vũ Hán. Tuần nào ông cũng tới đây để lấy thuốc Parkinson, căn bệnh ông đã phải sống chung hơn 10 năm nay.

Ông ốm rất nhanh nhưng lại không thể nhập viện vì thiếu giường. Trong vòng một tuần, ông đến viện và đứng xếp hàng suốt nhiều tiếng để được tiêm thuốc điều trị. Ngày 23/1, sức khỏe ông Yang chuyển xấu. Gia đình gọi hàng chục cuộc điện thoại cho xe cứu thương nhưng họ quá bận không thể đến đón. Ông qua đời sáng hôm sau, vào đúng ngày tất niên. Gia đình ông liên hệ nhà tang lễ và dành cả đêm giao thừa ở đây.

Thi thể ông Yang được đưa đi hỏa táng ngay. Vài ngày sau, các nhân viên cộng đồng địa phương đến nhà, nói với gia đình Chen Huishan rằng có một chiếc ôtô sẽ chở các gia đình đi nhận hài cốt người quá cố. Nếu không, mọi người vẫn sẽ bị hạn chế, không được đi lại tự do ở Vũ Hán.

“Các nhân viên cộng đồng sẽ đi cùng chúng tôi tới nơi chôn cất và giám sát để đảm bảo rằng không có tang lễ nào diễn ra”, Chen nói. “Điều đó cũng dễ hiểu thôi, bởi họ muốn giảm tình trạng lây nhiễm chéo”.

Vài người bạn của Chen mất người thân trong đại dịch được nhận 3.000 tệ (422 USD) từ chính quyền địa phương như một khoản tiền bồi thường.

Hồi tháng 2, Ủy ban Y tế Quốc gia (NHC) ra thông báo, nêu rõ các cách sắp xếp cụ thể về việc xử lý các nạn nhân Covid-19. Theo đó, thi thể sẽ phải được phun khử trùng và gửi tới lò hỏa táng ngay lập tức. Nếu gia đình không đồng ý, trung tâm y tế sẽ ký giấy tờ và tiến hành hỏa táng với sự phối hợp của cảnh sát địa phương. Người chết được đưa đến nhà tang lễ gần với bệnh viện nhất tiếp nhận và đưa đi trên những đường đã được chỉ định. Tất cả các thi thể phải được hỏa táng, không chôn cất, không tổ chức lễ tang hay đưa sang các thành phố khác. Xác chết không được lưu trữ, các túi xác không được phép mở ra.

Đầu tháng 2, nhiều nhà tang lễ đã cầu cứu qua mạng. Họ khẩn thiết được hỗ trợ đồ bảo vệ, cồn sát khuẩn, kính bảo hộ và túi đựng thi thể. Do thiếu nhân viên nên họ đã phải làm việc suốt đêm. Quá trình vận hành này khiến các gia đình chỉ có rất ít thời gian để khóc thương người quá cố hay thích nghi với điều đó. Một vài người đã bị stress và sợ chính họ cũng bị nhiễm bệnh.

Sau khi ông Yang qua đời, các thành viên trong gia đình Chen đã rất lo lắng về các dấu hiệu có thể mắc bệnh. Do từng tới Bệnh viện Trung ương Vũ Hán với ông Yang, Chen và chồng đều thấy sợ hãi mỗi khi họ thấy đau ở phổi và thở dốc, dù họ không hề bị sốt. Trong khi đó, mẹ chồng cô thì bị sốt và vừa uống thuốc vừa tự cách ly.

“Tôi đã sợ hãi tới mức sụt mất 5 kg hồi tháng 2″, Chen chia sẻ.

Họ cũng chứng kiến nhiều thành viên khác trong đại gia đình mắc phải căn bệnh truyền nhiễm. Dì của Chen bị tim đập nhanh và bệnh viện cho rằng bà mắc bệnh tim trước khi nhận ra bà bị nhiễm trùng phổi qua chụp cắt lớp vi tính. Hiện bà được điều trị vì nhiễm Covid-19.

Nhiều người dân ở Vũ Hán cho biết họ thấy bối rối và thất vọng với cách chính quyền xử lý trong những tình huống đặc biệt như thế này. “Không có chính sách cụ thể nào về các hóa đơn thuốc thang cũng như tang lễ cho những người như mẹ tôi, người đã chết trước khi có lệnh phong tỏa”, Hui nói.

Tuần vừa rồi, Hui đã gọi cho các phòng ban chính quyền ở Vũ Hán về việc xử lý, dàn xếp cái chết của mẹ anh, nhưng họ nói rằng công việc của họ hiện tại là xử lý trước cho những người qua đời sau khi Vũ Hán áp lệnh phong tỏa (23/1).

Các nghĩa trang cũng đã bắt đầu cung cấp dịch vụ qua mạng. Theo đó, người dùng có thể nhấn nút “chọn” để trang trí cho ảnh đặt ở mộ với hoa quả và những nén nhang. Họ cũng có thể viết tên của người quá cố lên mộ hay để lại tin nhắn.

Darren Chen, một người đàn ông sống ở thành phố Thâm Quyến có mẹ qua đời ở Vũ Hán hồi tháng 1, nói rằng anh chỉ có thể khóc thương bà qua mạng, theo đúng những gì mà chính quyền mong muốn. Chen cho biết anh sẽ chỉ cảm thấy an ủi phần nào nếu mẹ anh được công nhận là nạn nhân Covid-19.

“Nguyên nhân tử vong trên giấy chứng tử của mẹ tôi là viêm phổi. Điều đó là không công bằng với người quá cố, và đó là một chẩn đoán vô trách nhiệm. Nếu điều này vẫn không được thay đổi, mọi chuyện sẽ chẳng bao giờ chấm dứt”, Chen khẳng định.

Các nhân viên cộng đồng ở Vũ Hán đã gọi cho Chen vài lần, nhưng họ chẳng bao giờ đề cập đến mẹ anh. Họ liên tục hỏi về tình trạng sức khỏe của chính anh, liệu anh có bị sốt hay không. Chen cảm thấy thất vọng khi họ chưa từng gửi lời chia buồn tới gia đình về cái chết của bà hay nhắc đến việc đền bù.

Em họ của Chen là Shang Manqing nói rằng anh tìm được một người bạn giúp treo cờ tang quanh hồ thiêng Namtso ở Tây Tạng ngay khi các lệnh hạn chế được gỡ bỏ, như một cách để tưởng niệm các nạn nhân. “Điều này là vì những người đã khuất. Vì những người thân, người xa lạ và vì cả thành phố của chúng tôi”, Shang nói.

Hướng Dương