Ghi nhận hiệu quả trong quản lý, cung cấp và sử dụng thông tin trên mạng của ngành Giáo dục
Ngày 2/3, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Ngô Thị Minh đã làm việc với đoàn giám sát của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục về giám sát chuyên đề thực hiện chính sách, pháp luật trong quản lý, cung cấp và sử dụng thông tin trên mạng.
Đoàn giám sát Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội làm việc cùng Bộ GD&ĐT.
Dự và phát biểu tại buổi làm việc có ông Đặng Xuân Phương, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội và các thành viên; Phía Bộ GD&ĐT có Thứ trưởng Ngô Thị Minh cùng lãnh đạo các Vụ, Cục của Bộ GD&ĐT.
Ghi nhận k ết quả khả quan
Báo cáo của Bộ GD&ĐT cùng Đoàn giám sát của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho thấy kết quả khả quan bên cạnh khó khăn tồn tại trong việc thực hiện chính sách, pháp luật trong quản lý, cung cấp và sử dụng thông tin trên trang thông tin điện tử, mạng xã hội và các dịch vụ nội dung thông tin, truyền thông khác trên mạng Internet trong quá trình Bộ GD&ĐT triển khai thời gian qua.
Trước hết việc thực hiện chính sách, pháp luật trong quản lý, cung cấp và sử dụng thông tin trên mạng Internet đã được Bộ GD&ĐT triển khai trong công tác quản lý nhà nước thuộc phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ GD&ĐT.
Cụ thể qua việc Bộ đã xây dựng, ban hành nhằm sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật và cơ chế, chính sách về việc tổ chức dạy học trong môi trường mạng;
Bảo đảm nghĩa vụ và quyền của người học; trách nhiệm của nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục trước tác động của việc cung cấp và sử dụng thông tin trên các trang thông tin điện tử, mạng xã hội và các dịch vụ nội dung thông tin, truyền thông khác trên mạng Internet.
Việc thực hiện chính sách, pháp luật trong quản lý, cung cấp và sử dụng thông tin trên trang thông tin điện tử, mạng xã hội và các dịch vụ nội dung thông tin, truyền thông trên mạng Internet cũng được Bộ GD&ĐT triển khai vào đán.h giá thực trạng công tác học sinh sinh viên; Việc đáp ứng vai trò, tiêu chuẩn và thực hiện nghĩa vụ, quyền của nhà giáo; Đảm bảo thực hiện trách nhiệm của nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục trước những tác động của môi trường thông tin, truyền thông trên mạng Internet…
Vấn đề trên cũng được thực hiện trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật, chương trình, kế hoạch và triển khai thực hiện; Phân công, phối hợp trong việc thực hiện quản lý nhà nước giữa Bộ GD&ĐT với các cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền địa phương liên quan.
Công tác cải cách hành chính, nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, hợp tác quốc tế; Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong việc quản lý, cung cấp và sử dụng thông tin…
Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn những hạn chế vướng mắc nhất định. Ví như trong việc thực hiện nhiệm vụ cải cách hành chính (CCHC): Việc rà soát, sắp xếp bố trí đội ngũ cán bộ công chức của một số đơn vị tại Bộ còn thiếu, còn chưa phù hợp, số lượng lãnh đạo nhiều hơn chuyên viên; Hệ thống E-office đang vận hành hiện nay còn chậm, việc tra cứu văn bản khó, mất thời gian; Tính chậm muộn, nợ việc hoàn thành và ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo kế hoạch vẫn còn.
Nhận thức, tư duy về quản lý hành chính nhà nước trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức chậm được đổi mới, chưa thấy được hết ý nghĩa, tầm quan trọng và đòi hỏi cấp bách của cải cách thủ tục hành chính;
Đội ngũ cán bộ đầu mối công tác CCHC của các đơn vị chỉ thực hiện công việc kiêm nhiệm, không chuyên sâu và chưa kinh qua khóa đào tạo, tập huấn về kỹ năng, nghiệp vụ thực hiện các nhiệm vụ CCHC nên chất lượng, đề xuất các giải pháp cho nhiệm vụ CCHC còn chưa đạt yêu cầu, kéo theo các sáng kiến, giải pháp cho nhiệm vụ CCHC rất ít; Việc ứng dụng CNTT vẫn còn chưa đáp ứng được mục tiêu của nhiệm vụ CCHC…
Hoặc trong việc xây dựng và ứng dụng các phần mềm công nghệ thông tin (CNTT) trong quản lý điều hành hiện nay ở Bộ mới chỉ đạt mức độ sử dụng công cụ có hỗ trợ của CNTT để chi tiết hóa các quy trình và thủ tục hành chính đang thực hiện tại các đơn vị. Chưa ban hành được những quyết sách và ý tưởng lớn để kết hợp ứng dụng CNTT vào mục tiêu cải cách CCHC trong lĩnh vực giáo dục để tạo ra những đổi mới mang tính đột phá…
Video đang HOT
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Ngô Thị Minh phát biểu tại buổi làm việc.
Ghi nhận đóng góp để tiếp tục hoàn thiện
Phát biểu tại buổi làm việc, ông Đặng Xuân Phương, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội đã ghi nhận việc quản lý, cung cấp và sử dụng thông tin trên trang thông tin điện tử, mạng xã hội và các dịch vụ nội dung thông tin, truyền thông khác trên mạng Internet của Bộ GD&ĐT đã đạt nhiều kết quả tích cực, đồng thời, thấy được khối lượng lớn mà Bộ đã thực hiện liên quan đến nội dung này.
Công tác quản lý nhà nước liên quan đến quản lý, cung cấp và sử dụng thông tin trên trang thông tỉn điện tử, mạng xã hội và các dịch vụ nội dung thông tin, truyền thông khác trên mạng Internet đã được Bộ quan tâm, chỉ đạo triển khai thực hiện. Trên cơ sở Luật Công nghệ thông tin, Luật An toàn thông tin, Luật An ninh mạng, Luật Giáo dục… và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, Bộ đã ban hành các văn bản chỉ đạo, điều hành để thực hiện chức năng, nhiệm vụ được phân công liên quan đến lĩnh vực giám sát.
Đặc biệt, trong trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, đã tập trung nhiều vào việc quản lý thông tin trên môi trường mạng trong giai đoạn học trực tuyến. Bên cạnh đó, công tác học sinh, sinh viên, có tổ chức các hoạt động về giáo dục tư tưởng, đạo đức, lỗi sống, kỹ năng sống được chú trọng. Việc tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng cho học sinh, sinh viên nhà giáo về Internet, an toàn thông tỉn, an ninh mạng được quan tâm.
Kết quả đáng ghi nhận khác đó là trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018, Tin học trở thành môn học bắt buộc với tất cả học sinh từ lớp 3. Nội dung khai sử dụng Internet an toàn, lành mạnh được triển khai vào chương trình Tin học từ lớp 3 đến lớp 12 thông qua chủ đề dạy học đạo đức, pháp luật và văn hóa trong môi trường số…
Bên cạnh kết quả, ông Đặng Xuân Phương nêu mong muốn Bộ GD&ĐT làm rõ thêm một số vấn đề như: Xác định rõ những bất cập, không phù hợp trong các quy định của pháp luật liên quan đến nội dung giám sát; về phân công, phân cấp quản lý giữa các ngành, giữa trung ương và địa phương đối với từng nội dung quản lý thông tin trên mạng và những kiến nghị, đề xuất cụ thể.
Ông Đặng Xuân Phương, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội ghi nhận kết quả ngành giáo dục trong thực hiện vấn đề được giám sát.
Cùng với đó, phân tích, đán.h giá làm rõ những tồn tại trong việc sử dụng thông tin trên môi trường mạng của học sinh cũng như những tác động của thông tin trên môi trường mạng đến tâm lý, lối sống của học sinh; những khó khăn trong công tác học sinh, sinh viên, trong giáo dục tư tưởng, đạo đức lối sống, kỹ năng sống, trong việc tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng cho học sinh, sinh viên nhà giáo về internet, an toàn thông tin, an ninh mạng; sự phối hợp với các ngành chức năng về tuyên truyền, định hướng, giáo dục an toàn thông tin, an ninh mạng.
Bộ cũng cần đán.h giá cụ thể việc giảng dạy môn tin học ở các cấp học phổ thông và những khó khăn nếu có về cơ sở vật chất, đội ngũ, giải pháp nâng cao nhận thức của giáo viên, học sinh sinh viên về ý thức và kĩ năng tiếp nhận thông tin trên không gian mạng…
Đặc biệt, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho rằng trong nhiệm kỳ XIV của Quốc hội (2016-2021), Quốc hội đã có cuộc giám sát tối cao về phòng, chống xâm hại tr.ẻ e.m. Quốc hội đã ban hành Nghị quyết và Chính phủ đã phê duyệt đề án “Bảo vệ tr.ẻ e.m trên môi trường mạng”. Bộ GD&ĐT cần có văn bản chỉ đạo ban hành nội dung trên cũng như việc thực hiện nội dung ở các trường phổ thông, đại học… do Bộ quản lý.
Tại buổi làm việc, các đơn vị Cục, Vụ chức năng liên quan của Bộ bên cạnh lắng nghe ý kiến đóng góp của đoàn đã trao đổi thẳng thắn những vấn đề đã làm được và khó khăn cần tháo gỡ.
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Ngô Thị Minh khẳng định những vấn đề mà Đoàn giám sát của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục góp ý đều sát, “trúng” và hiểu sâu sắc ngành giáo dục. Về phía Bộ GD&ĐT đã có sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt việc triển khai thực hiện chính sách, pháp luật trong quản lý, cung cấp và sử dụng thông tin trên mạng… và có hiệu quả thời gian qua và sắp tới.
Công tác tham mưu với Chính phủ xung quanh vấn đề an toàn mạng, dạy học trực tuyến… đã được lãnh đạo Bộ triển khai hiệu quả; Đã chỉ đạo quyết liệt, phối hợp hiệu quả sâu rộng chặt chẽ với các Bộ, ban ngành để tháo gỡ vấn đề liên quan đến dạy học trực tuyến; xã hội hóa cơ sở vật chất dạy học trực tuyến; chương trình hỗ trợ máy tính cho học sinh…
Thứ trưởng Ngô Thị Minh đã ghi nhận những ý kiến đóng góp của đoàn giám sát đồng thời cảm ơn đoàn có những ý kiến, góc nhìn giám sát sâu sắc, phù hợp, thấu hiểu và chia sẻ cùng ngành giáo dục.
Đồng thời chỉ đạo các ban ngành liên quan của Bộ tiếp thu và phối hợp chặt chẽ để tiếp tục hoàn thiện báo cáo kĩ lưỡng hơn với những thông tin, nêu bật những khó khăn, thuận lợi, hạn chế, đề xuất… xung quanh vấn đề thực hiện chính sách, pháp luật trong quản lý, cung cấp và sử dụng thông tin trên mạng của ngành giáo dục.
Hiệu trưởng phải làm tốt sứ mệnh của nhà lãnh đạo, quản lý và quản trị
Hiệu trưởng phải làm cho nhà trường có trạng thái trong ổn định tạo ra mầm mống của sự phát triển, trong phát triển luôn luôn giữ được hạt nhân ổn định.
Giáo sư John Vũ (Tác giả các cuốn sách được xuất bản tại Việt Nam: "Hành trình về phương Đông", "Muôn Kiếp Nhân sinh", "Giáo dục trong thời đại tri thức") từng đề cập đến ý tưởng người Hiệu trưởng như người nhạc trưởng của dàn nhạc: "Dàn nhạc có một nhạc trưởng và nhiều nhạc công, nhạc trưởng là người lãnh đạo và nhạc công là người quản lý, họ quản lý nhạc cụ riêng của họ để chơi nhạc.
Lãnh đạo và quản lý là không như nhau nhưng họ được liên kết và bổ sung cho nhau. Việc của nhạc công là trình diễn năng lực nghệ sĩ tốt nhất của họ. Việc của giáo viên/giáo sư là tổ chức lớp theo khả năng chuyên môn tốt nhất của họ. Việc của nhạc trưởng là truyền cảm hứng và động viên. Việc của Hiệu trưởng cũng là truyền cảm hứng và động viên".
Ba sứ mệnh quan trọng của người Hiệu trưởng
Bàn về vai trò, vị trí của người Hiệu trưởng trong các nhà trường, chia sẻ với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Quốc Bảo - nguyên Hiệu trưởng Trường Cán bộ Quản lý Giáo dục và Đào tạo (nay là Học viện Quản lý Giáo dục) nói rằng, Hiệu trưởng phải là người hài hòa được trong động thái chấp hành các chỉ thị của cấp trên và điều hành thuộc cấp thực hiện các nhiệm vụ trong nội bộ nhà trường.
Khi ở cương vị chấp hành các chỉ thị của cấp trên, Hiệu trưởng thể hiện được năng lực tham mưu, biết đề xuất giải pháp, lộ trình, biết thể hiện các hiểu biết về quản lý, quản trị mà mình có trách nhiệm thực hiện, chấp hành sáng tạo yêu cầu của cấp trên.
Phó Giáo sư Đặng Quốc Bảo cho rằng, việc chấp hành cấp trên và điều hành cấp dưới của người Hiệu trưởng phải đặt trên nền tảng "Nhân - Trí - Dũng". (Ảnh: PM)
Khi ở cương vị điều hành thuộc cấp, Hiệu trưởng thể hiện được năng lực lãnh đạo, biết vạch ra triết lý hành động và hệ giá trị phải thực hiện, biết cố vấn đúng và điều hành linh hoạt.
Với cấp trên, người Hiệu trưởng thể hiện tinh thần thực thi nhiệm vụ, đề xuất các nhiệm vụ quản lý, quản trị theo mục tiêu ổn định và phát triển.
Với cấp dưới, người Hiệu trưởng thể hiện được tinh thần trách nhiệm, có bản lĩnh lãnh đạo đưa đơn vị vượt qua các thách thức.
Việc chấp hành cấp trên và điều hành cấp dưới của người Hiệu trưởng phải đặt trên nền tảng "Nhân - Trí - Dũng".
Trên cơ sở đó, Phó Giáo sư Đặng Quốc Bảo nêu lên ba sứ mệnh của người Hiệu trưởng kết hợp chặt chẽ trong quá trình tác nghiệp. Người Hiệu trưởng điều hành vô luận trong nhà trường nào cũng cần thực hiện sứ mệnh người lãnh đạo, sứ mệnh người quản lý và sứ mệnh người quản trị.
Với sứ mệnh người lãnh đạo, Hiệu trưởng xác định mục tiêu tổng quát phát triển nhà trường, hiệu trưởng như "hoa tiêu" dẫn đường cho tập thể nhà trường thực hiện được các giá trị "Chân - Thiện - Mỹ - Huệ".
Với sứ mệnh người quản lý, Hiệu trưởng có nhiệm vụ tạo ra sự ổn định và sự phát triển của nhà trường. Hiệu trưởng phải làm cho nhà trường có trạng thái trong ổn định tạo ra mầm mống của sự phát triển, trong phát triển luôn luôn giữ được hạt nhân ổn định.
"Người Hiệu trưởng uyển chuyển "nắm và buông" công việc đúng quy luật: 'Biết nắm cái cần nắm, biết buông cái cần buông, trong nắm có buông, trong buông có nắm'. Biết nắm buông đúng quy luật theo sự phát triển của nhà trường", thầy Bảo nhận định.
Với sứ mệnh quản trị, Hiệu trưởng có nhiệm vụ tạo nên sự hưng trị, thịnh trị của nhà trường. Hiệu trưởng biết lấy gốc là sự quản, từ gốc này tỏa ra hai nhánh là "lý" và "trị", đảm bảo sao cho trong "lý" có "trị" và trong "trị" có "lý".
Người Hiệu trưởng cũng cần phấn đấu thực hiện tốt 3 nhiệm vụ: Nhiệm vụ thủ trưởng, nhiệm vụ thủ lĩnh, nhiệm vụ người nhạc trưởng.
Những điều Hiệu trưởng cần lưu ý khi thực hiện nhiệm vụ
Theo Phó Giáo sư Đặng Quốc Bảo, có ba đối tượng chủ yếu mà Hiệu trưởng cần bao quát khi thực hiện nhiệm vụ trong nhà trường, bao gồm nhân tố con người, nhân tố công việc và nhân tố nguồn lực.
Đối với nhân tố con người, Hiệu trưởng cần phải thấu hiểu đội ngũ của mình, thu hút người có tài, có tâm, thuyết phục mọi người đồng cảm với mục tiêu tổng quát phát triển nhà trường, thúc đẩy đội ngũ hoàn thành nhiệm vụ được giao.
"Đối với nhân tố việc, Hiệu trưởng phải lưu ý "chọn việc đúng mà làm, làm việc khéo đã chọn". Trong tác phẩm "Sửa đổi làm việc" Bác Hồ viết năm 1947 đã khuyên người cán bộ như thế", thầy Bảo nhấn mạnh.
Với nhân tố nguồn lực, Hiệu trưởng phải biết khai thác kịp thời, biết cung ứng nguồn lực đúng nơi đang cần sử dụng.
Trên thực tế, ba đối tượng trên cũng có mối quan hệ mật thiết trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, khi tác động đến nhân tố con người đều phải suy nghĩ gắn với việc gì, cần nguồn lực bao nhiêu. Khi tác động tới nhân tố việc là phải suy nghĩ việc này cần đội ngũ như thế nào để phát huy hiệu quả, cần nguồn lực nào để đạt được mục tiêu. Khi tác động đến nhân tố nguồn lực là phải xác định nguồn lực này cung ứng cho việc gì và cho người nào?
Song song với ba đối tượng cần bao quát, người Hiệu trưởng cũng cần quán triệt bốn vấn đề then chốt trong lãnh đạo, quản lý, quản trị nhà trường.
Dù trên cương vị nào, Hiệu trưởng cũng phải thực hiện được 4 điều: kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra.
Công tác kế hoạch về bản chất là sự bao quát với hai việc chủ đạo là xác định nội dung và xác định phương pháp.
Công tác tổ chức là sự gắn kết giữa người, việc và nguồn lực, đặc biệt sự gắn kết giữa người với người là tinh tế nhất. Người Hiệu trưởng cố gắng xây dựng tập thể nhà trường thành tổ chức biết học hỏi, làm cho tập thể nhà trường biết sống kỷ cương, tình thương và trách nhiệm.
Công tác chỉ đạo là sự thúc đẩy mọi thành viên cùng hăng hái đồng lòng vào công việc chung. Hiệu trưởng phải biết dùng các động viên tinh thần và vật chất để mọi thành viên trong trường thực hiện được minh triết giáo dục "tất cả vì học sinh thân yêu".
Công tác kiểm tra về bản chất là tìm ra sự điều chỉnh công việc để nhà trường có thể "Tiến khả dĩ công - Thoái khả dĩ thủ". Hoạt động kiểm tra phải gắn liền với giám sát, với 4 hình thức giám sát là giám sát hỗ trợ, giám sát tư vấn, giám sát phản biện, giám sát kiểm tra.
Đặc biệt, một nguyên tắc cần được bao quát thường xuyên khi Hiệu trưởng chỉ đạo công việc của nhà trường là nhận thức được điểm mạnh, điểm yếu, khó khăn, thuận lợi của nhà trường.
Từ đó, Hiệu trưởng xác định 4 chiến lược phát triển nhà trường. Nếu nhà trường ở trạng thái vừa mạnh, vừa thuận lợi thì chiến lược hành động sẽ theo hướng phát triển, tăng tốc. Nếu nhà trường mạnh về chủ quan song khó khăn về khách quan thì chiến lược hành động phải tìm ra sự tăng trưởng thích ứng. Nếu nhà trường yếu về chủ quan song thuận lợi về khách quan thì chiến lược hành động là xác định được sự tăng trưởng phòng ngự. Nếu nhà trường yếu về chủ quan lại khó khăn về khách quan thì chiến lược hành động là thực hiện sự phòng thủ ổn định.
Ngoài ra, Hiệu trưởng cần có "tư duy bảy tri" khi điều hành động thái phát triển nhà trường. Đó là "tri kỷ - tri bỉ" với hàm ý, biết chủ quan và khách quan, nhận ra trạng thái bản chất của nhà trường trên tổng thể và từng bộ phận, biết tình hình, xu thế phát triển của nhà trường, biết cơ may và sự đ.e dọ.a đối với sự phát triển của nhà trường để tìm ra xu hướng vận động đúng quy luật.
Hiệu trưởng cần chú ý đến minh triết "tri túc và tri chỉ", biết đến đâu là đủ, biết lúc nào phải dừng. Trong hai việc này, "biết dừng" khó hơn. Dừng ở đây không có nghĩa đứng yên mà tìm ra một khoảng lặng để tiếp tục có bước tiến xa hơn và nhanh hơn.
"Ngoài ra, Hiệu trưởng cần có tư duy "tri biến", nghĩa là biết cách biến đổi trạng thái của nhà trường, không để nhà trường lạc hậu và lạc điệu với xu thế phát triển chung.
Điều này có mục tiêu lớn lao là nhà trường phải thực hiện đổi mới theo ba bước: Biết bắt chước các điều hay từ trường bạn; Biết cải thiện trạng thái của trường mình; Biết tiến tới sự làm mới, sự đổi mới trong tiến trình dạy học giáo dục", Phó Giáo sư Đặng Quốc bảo chia sẻ.
Cụm thi đua số 8: Cần ưu tiên nhiệm vụ đưa học sinh trở lại trường Chiều 13/1, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Ngô Thị Minh chủ trì Hội nghị trực tuyến triển khai hoạt động thi đua năm học 2021-2022 của Cụm thi đua số 8, gồm Sở GD&ĐT 12 tỉnh miền Tây Nam Bộ. Thứ trưởng Ngô Thị Minh phát biểu chỉ đạo Hội nghị. Khắc phục khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ Gợi ý trọng tâm thảo...