Đừng coi Giáo dục công dân là môn phụ
Nếu nói một môn học là chính hay phụ nó tùy thuộc quan điểm của từng người, nhưng có rất nhiều người đã khẳng định đây không phải là môn phụ, là môn rất đáng học.
“Cuộc sống con người ta có những ngã rẽ khá bất ngờ, ngày xưa tôi không nghĩ mình sẽ theo nghề giáo nhưng khi học cấp 3 thì thầy hiệu trưởng và một cô giáo dạy môn Giáo dục công dân trong trường đã khiến tôi cảm phục.
Cách sống của các thầy cô, cách truyền đạt kiến thức đã cuốn hút tôi rất nhiều và điều đó đã thôi thúc tôi theo đuổi môn này, đến khi làm hồ sơ thi đại học là tự nhiên đánh dấu vào ô Giáo dục công dân.
Nhiều người cũng hỏi tôi tại sao không chọn Toán, Văn…? Cứ như vậy học xong ra trường đi dạy và gắn bó với bộ môn này cho đến nay đã được 20 năm”.
Thầy Trần Văn Năng – Giáo viên dạy môn Giáo dục công dân Trường Trung học phổ thông chuyên Hà Nội – Amsterdam, đã cho biết như vậy khi trò chuyện với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam.
Thầy Năng chia sẻ: “Xác định đã gắn với nghề nghiệp của mình rồi thì hãy sống vì đam mê và bản thân tự nhận thấy tôi rất say nghề”. Ảnh: Tùng Dương.
Theo thầy Năng: “Mẹ tôi cũng là giáo viên nên có lẽ nghề nghiệp đã chọn tôi, ra trường với một bầu nhiệt huyết mong được cống hiến. Thời điểm đó các thầy cô dạy môn Giáo dục công dân hầu hết đều nhiều tuổi nhưng khi đó tôi vào nghề lại trẻ quá nên có phần hơi e ngại.
Buổi dạy đầu tiên, tôi bước vào lớp với thái độ khá nghiêm túc nên các em học sinh có phần e ngại, nhưng sau đó cách tôi tiếp xúc, giảng dạy đã khiến cho học sinh cảm thấy rất gần gũi.
Tôi truyền đạt kiến thức trong sách giáo khoa, nhưng vận dụng thêm kiến thức thực tế khiến cho các em rất thích và rất muốn nghe, nhờ đó mà tiết học không còn khô cứng.
Đặc thù của môn Giáo dục công dân ở các lớp 10 – 11 – 12 khác nhau về nội dung chương trình, chính vì vậy trước đây rất nhiều học sinh và thầy cô cho rằng đó là môn phụ không cần thiết, nhiều em không quan tâm. Định kiến đó đã tạo nên một rào cản vô hình, nhưng khi đi dạy tôi đã thay đổi hoàn toàn những suy nghĩ đó.
Ngoài kiến thức trong sách giáo khoa, tôi mở rộng gắn liền với thực tế cuộc sống, với những câu chuyện, những dẫn chứng mang tính thời sự sẽ thuyết phục được học sinh. Chính vì thế đại đa số học sinh rất thích những giờ tôi giảng, đó cũng là niềm hạnh phúc của nghề.
Khi lên lớp tôi ứng dụng rất nhiều Công nghệ thông tin để đưa vào bài giảng, đặc biệt là PowerPoint, những clip ngắn hoặc cho học sinh nghe những câu chuyện…liên quan đến chủ đề của bài học.
Ví dụ bài học nói về quá trình phát triển, tôi cho học sinh xem clip về sự tiến hóa của con người, hoặc quá trình phát triển từ hạt trở thành mầm rồi đến một cây trưởng thành. Đó là quá trình phát triển.
Hoặc quá trình thay đổi xã hội loài người thì có thể dùng clip chạy qua các giai đoạn từ nguyên thủy, chiếm hữu nô lệ, phong kiến, tư bản, xã hội chủ nghĩa…
Rất nhiều clip liên quan đến nội dung bài học mà tôi phải nghiên cứu, sưu tầm đề làm sao cho sát và dễ hiểu nhất, sau đó biên tập lại đưa vào bài giảng. Những tiết học như vậy học sinh rất nhớ kiến thức.
Các em thích những thứ mới lạ, không phải là đọc chép. File Slide, PowerPoint…với những kiến thức cơ bản khi trình chiếu lên các em nhìn thấy và có thể ghi chép theo ý của mình, hơn nữa có những minh họa bằng hình ảnh, âm thanh làm cho học sinh dễ nhớ hơn, cuốn hút, không nhàm chán.
Một cách nữa tôi hay vận dụng là học sinh sẽ chuẩn bị một nội dung được giao, sau khi tự tìm hiểu và các con sẽ đứng lên nói về nơi đó, sự việc đó rồi cả lớp cùng tranh luận. Như vậy sự hứng thú trong học tập gây ra nhiều tranh luận khiến các con rất thoải mái”.
Thầy Năng luôn hết lòng với học sinh trong từng tiết học. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Thầy Năng cho biết: “Một số bài học giúp học sinh rèn luyện đức tính như: Liêm khiết, chí công vô tư hoặc sáng tạo, năng động…Thông qua những bài học đó nhóm giáo viên dạy Giáo dục công dân luôn lồng ghép các chương trình, hướng các con tới những hình vi đạo đức để cư xử làm sao cho phù hợp với từng hoàn cảnh.
Video đang HOT
Với học kỳ 2 lớp 10 có thêm một số phạm trù cơ bản về Đạo đức học như: Nghĩa vụ, lương tâm, nhân phẩm, danh dự, hạnh phúc, tình yêu, hôn nhân, gia đình, tự hoàn thiện bản thân, nhân nghĩa…
Trong các tiết học đó chúng tôi đều lồng ghép, đưa vào những nội dung cần chuyển tải, dạy cho học sinh cách ứng xử. Ví dụ về liêm sỉ, thế nào là tự trọng, là tự ái, thế nào là thực hiện nghĩ vụ công dân.
Đặc biệt là trách nhiệm công dân vì Trường Ams số lượng học sinh giỏi rất nhiều, các con có thể đi du học nước ngoài nhưng cũng rất cần các con có trách nhiệm đóng góp chất xám cho đất nước.
Vậy nên chúng tôi nhấn mạnh vào nghĩa vụ. Cái nghĩa vụ nhỏ nhất các con phải thực hiện trong gia đình, nghĩa vụ của học sinh, nghĩa vụ với đất nước. Chúng tôi chẻ nhỏ từng phạm trù một để dạy học sinh được chi tiết, cặn kẽ dễ hiểu hơn.
Đôi khi có học sinh cảm nhận được những điều chưa ai nói với các con, nhưng ở trường sẽ biết được những điều đó như thế nào. Hoặc thậm chí là đạo đức, các em cứ nghĩ đơn giản là sống tốt nhưng điều đó vẫn chưa đủ mà phải để các em hiểu được đó là những quy tắc chuẩn mực trong xã hội mà con người đặt ra, mỗi người tự giác điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp với chuẩn mực, các con cần phải tránh hay phát huy điều gì”.
Mỗi môn học đều mang lại những giá trị nhất định
Thầy Năng chia sẻ: “Trong công việc thì vui hay buồn nó hoàn toàn phụ thuộc vào bản thân mình, tôi có quan niệm sống tích cực và giáo dục phổ thông là trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản nhất, và mỗi môn học sẽ mang lại những giá trị nhất định.
Đôi khi tôi cũng có nghe vài phụ huynh hoặc đâu có em nói đây là môn phụ không cần học, nghe vậy tôi cũng cảm thấy chạnh lòng, buồn nhưng rồi việc đó cũng thoảng qua.
Xác định đã gắn với nghề nghiệp của mình rồi thì hãy sống vì đam mê và bản thân tự nhận thấy tôi rất say nghề. Vài lần có ý định chuyển ngang nhưng cuối cùng vẫn không thể dứt ra được, có lẽ vì vậy tôi càng yêu nghề, tìm cách làm cho bộ môn của mình dạy được học sinh yêu quý hơn.
Trong suốt 20 năm qua đi dạy học có quá nhiều kỷ niệm, có lần học sinh của tôi gặp vướng mắc về mặt tâm lý mà không biết nói cùng ai, mãi sau mày khi tôi phát hiện ra và tôi đã gợi mở để em đó chia sẻ.
Thấy em đó có thái độ buồn, có những câu nói cảm thấy bất cần mang tính tiêu cực. Ban đầu học sinh không chia sẻ nên tôi đã tạo cho em đó sự tin tưởng. Sau nhưng chia sẻ và định hướng của tôi thì các em học sinh đã ổn định tâm lý, có cái nhìn tích cực hơn về gia đình và xã hội”.
“Tôi truyền đạt kiến thức trong sách giáo khoa, nhưng vận dụng thêm kiến thức thực tế khiến cho các em rất thích và rất muốn nghe, nhờ đó mà tiết học không còn khô cứng”. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
“Đôi khi tôi cũng có nghe vài phụ huynh hoặc đâu có em nói đây là môn phụ không cần học, nghe vậy tôi cũng cảm thấy chạnh lòng, buồn nhưng rồi việc đó cũng thoảng qua”. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Thầy Năng chia sẻ thêm: “Nếu để nói một môn học là chính hay phụ nó tùy thuộc vào quan điểm của từng người, nhưng có rất nhiều người đã khẳng định đây không phải là môn phụ và là môn quan trọng, rất đáng học. Nhưng điều quan trọng hơn là cách của giáo viên đối diện với vấn đề này ra sao mà thôi, có người thì dạy chưa hết mình nhưng không phải là đa số.
Nhưng với tôi thì khác, môn này cho phép tôi nói những điều mà môn khác không nói được, tôi nói được những chia sẻ với học sinh, nói về tình hình thời sự…Người ta nghĩ rằng môn Giáo dục công dân chỉ là học về đạo đức nhưng như vậy vẫn chưa hết ý.
Ở lớp 10 Giáo dục công dân chia làm hai phần, một là triết học và hai là các phạm trù đạo đức cơ bản như tôi đã nói ở trên là lương tâm, nhân phẩm, danh dự, hạnh phúc, tình yêu…
Với lớp 11 cũng có hai phần về kinh tế với sản xuất vật chất, hàng hóa tiền tệ, thị trường, quy luật giá trị, sự biến động giá cả trên thị trường, quy luật lưu thông, cạnh tranh, cung cầu, công nghiệp hóa…các thành phần kinh tế hiện nay.
Ở học kỳ 2 lớp 11 học về chính trị, nói về chủ nghĩa xã hội, nhà nước xã hội chủ nghĩa, nền dân chủ xã hội chủ nghĩa…và điều này có quá nhiều kiến thức để nói.
Ngoài ra các em còn được học rất nhiều về chính sách của đất nước ta hiện nay như dân số, việc làm, môi trường, tài nguyên, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ, quốc phòng an ninh…cho đến chính sách đối ngoại.
Riêng ở lớp 12 các con lại được học và tìm hiểu về pháp luật, những quyền cơ bản của công dân, về dân chủ, chính trị…của đất nước. Tất cả đều được trang bị để các con bước vào đời và đây là việc rất cần thiết và quan trọng. Dạy các con làm người.
Với chương trình mới mà Bộ Giáo dục và Đào tạo sắp ban hành thì môn học này còn hay hơn nữa, chương trình được viết theo hướng tinh gọn hướng theo xu thế phát triển của đất nước và thế giới.
Vậy nên không chỉ là đạo đức, môn Giáo dục công dân rất rộng, khi dạy giáo viên nên liên hệ với thực tế thì học sinh sẽ có những hiểu biết vô cùng lớn về các lĩnh vực của đời sống xã hội, từ đó sẽ khiến học sinh yêu thích và coi trọng bộ môn này”.
Cô giáo Sao truyền lửa cho học sinh học môn Giáo dục công dân
Hơn 20 năm gắn bó với bục giảng, cô giáo Nguyễn Thị Sao có nhiều sáng kiến, đổi mới phương pháp dạy học mang lại hứng thú cho học sinh học môn Giáo dục Công dân.
Yêu nghề, tràn đầy nhiệt huyết
Chúng tôi biết tới cô giáo Nguyễn Thị Sao (sinh năm 1977, giáo viên Trường Trung học phổ thông Tô Hiệu, huyện Vĩnh Bảo) khi cô là một trong 65 nhà giáo được Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng vinh danh "Nhà giáo tâm huyết, sáng tạo" nhân kỷ kiệm 65 năm Ngày truyền thống ngành Giáo dục Hải Phòng (1955-2020); 38 năm ngày Nhà giáo Việt Nam (1982-1920).
Hơn 20 năm công tác trong ngành giáo dục, cô Sao luôn được học sinh, phụ huynh và đồng nghiệp yêu quý, tôn trọng. Những lớp học trò do cô trực tiếp giảng dạy nhiều em đoạt giải cao trong các kỳ thi.
Cô giáo Nguyễn Thị Sao được Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng vinh danh "Nhà giáo tâm huyết, sáng tạo" (Ảnh: Nhân vật cung cấp)
Yêu nghề dạy học, ấp ủ ước mơ được trở thành cô giáo, sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, cô giáo trẻ Nguyễn Thị Sao về giảng dạy tại Trường Trung học phổ thông Tô Hiệu.
Với tinh thần trách nhiệm, tình yêu thương dành cho học sinh, cô Sao luôn cố gắng, tận tâm với công việc.
Cô Sao luôn chăm chỉ học tập kinh nghiệm từ đồng nghiệp, tìm phương pháp mới sinh động để vận dụng vào giảng dạy giúp học sinh hiểu bài nhanh và hiệu quả.
Vì thế, những tiết học Giáo dục công dân do cô Sao phụ trách học sinh rất hào hứng, hăng hái xây dựng bài.
Không những đam mê giảng dạy, cô giáo Sao được Ban giám hiệu nhà trường đánh giá cao trong công tác chủ nhiệm bởi sự nhiệt huyết, tận tâm, gần gũi, yêu thương học trò.
Cô Sao chia sẻ: "Giáo dục công dân là một môn khoa học xã hội có vị trí quan trọng trong trường phổ thông.
Nên quá trình dạy học sinh, tôi luôn ý thức được vai trò của môn học trong việc góp phần đào tạo ra thế hệ công dân có đủ phẩm chất năng lực.
Ở những lớp tôi được phân công giảng dạy, học sinh đều có điểm thi môn Giáo dục công dân rất cao.
Các em đa phần ham học và luôn hứng thú với mỗi giờ tôi lên lớp. Qua mỗi tiết học tôi như được "thăng hoa" cảm xúc, căng tràn năng lượng để truyền tình yêu môn học tới học trò của mình".
Say chuyên môn, cô Sao tích cực tham gia công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Nhiều năm học, cô Sao có học sinh giỏi bộ môn Giáo dục công dân liên trường, học sinh giỏi cấp cụm huyện Vĩnh Bảo.
Năm học 2016-2017, kết quả thi Trung học phổ thông quốc gia ở lớp cô Sao được phân công giảng dạy đạt điểm cao.
Có nhiều học sinh đạt điểm vượt điểm trung bình toàn quốc, nhiều em đạt điểm 8, điểm 9, trong đó em Phạm Hồng Đào lớp 12A6 đạt điểm 9,75.
Sáng tạo, đổi mới phương pháp giảng dạy
Theo cô giáo Sao, huyện Vĩnh Bảo là mảnh đất giàu truyền thống hiếu học. Trên quê hương Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm lớp lớp thế hệ học trò trưởng thành, chăm ngoan học giỏi đóng góp công sức cho sự phát triển của thành phố và đất nước.
Hơn nữa, Vĩnh Bảo có nhiều địa danh lịch sử, nhiều khu di tích thuận lợi cho việc dạy học trải nghiệm cho học sinh nhất là với bộ môn Giáo dục công dân.
Vì thế, năm học 2015-2016, cô cùng nhóm giáo viên bộ môn Giáo dục công dân làm dự án "Tìm hiểu truyền thống hiếu học huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng" tham gia cuộc thi "Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo viên phổ thông năm học 2015 -2016" do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức.
Dự án xuất sắc đạt giải Nhì cấp thành phố và giải Khuyến khích cấp quốc gia. Dự án nhằm phát huy tính tích cực, tự lực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong quá trình học môn Giáo dục công dân lớp 11.
Với mỗi tiết lên lớp, ngoài việc giảng dạy theo cách truyền thống, cô Sao tìm tòi ứng dụng các phương pháp dạy học tích cực như: đóng vai, thảo luận nhóm, dự án.
Bên cạnh đó, cô Sao luôn quan tâm đến việc tạo sân chơi, môi trường học tập cho học sinh qua các tiết trải nghiệm.
Cô cùng với nhà trường tổ chức nhiều động trải nghiệm thực tiễn đem lại hiệu quả tích cực trong hoạt động chuyên môn.
Tiêu biểu phải kể đến chuyến trải nghiệm thực tiễn tìm hiểu truyền thống hiếu học họ Đào Đăng xã Cổ Am; khu di tích đền thờ Danh nhân văn hóa Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm; nhà thờ tiến sĩ Phạm Đức Khản, xã Cao Minh; tìm hiểu về Trung đội trực chiến tập trung huyện Vĩnh Bảo giai đoạn 1965 -1973...
"Qua những tiết trải nghiệm thực tiễn, học sinh phát huy được tính tích cực, chủ động, tạo cho các em có thêm phương pháp học tập hiệu quả.
Sau các hoạt động trải nghiệm thực tế, nhiều tri thức của môn học được khắc sâu trong suy nghĩ trở thành hành động tích cực cho mỗi học sinh", cô giáo Sao chia sẻ.
Cô giáo Nguyễn Thị Sao cùng học sinh Trường Trung học phổ thông Tô Hiệu tham gia cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp thành phố (Ảnh: Nhân vật cung cấp)
Phát huy những kết quả đạt được trong năm học trước, năm 2016-2017, cô Sao tiếp tục thực hiện dự án dạy học "Tìm hiểu truyền thống cách mạng huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng giai đoạn chống Mĩ, cứu nước (1965-1975)" tham gia cuộc thi "Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo viên phổ thông năm học 2016-2017" do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức.
Dự án đạt giải Ba cấp thành phố và giải Ba cấp quốc gia.Thông qua dự án cô Nguyễn Thị Sao mong muốn giao dục tình yêu quê hương đất nước, truyền thống cách mạng của quê hương cho các em học sinh.
Quá trình áp dụng một số phương pháp dạy học tích cực mang lại hiệu quả, cô Sao đã viết sáng kiến kinh nghiệm "Nâng cao năng lực thực hành đạo đức cho học sinh trung học phổ thông bằng phương pháp đóng vai trong dạy học phần "Công dân với đạo đức".
Sáng kiến được Hội đồng khoa học cấp trường xếp loại A; Hội đồng khoa học Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hải Phòng xếp loại A.
Dự án "Nâng cao kỹ năng đi xe đạp điện an toàn cho học sinh tham gia giao thông trên đường quốc lộ 10" của cô Sao đạt giải Ba cấp thành phố.
Dự án được lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng đánh giá có tính thực tiễn cao, bởi Trường Trung học phổ thông Tô Hiệu nằm ngay sát tuyến quốc lộ 10, việc trang bị kiến thức, kỹ năng tham gia giao thông cho học sinh là vô cùng cần thiết.
Năm học 2019-2020, cô giáo Nguyễn Thị Sao đạt giải Ba cuộc thi "Thiết kế Bài giảng E -lerning" cấp thành phố, hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học đạt giải Khuyến khích cấp thành phố.
Với những đóng góp cho ngành Giáo dục, nhiều năm liền cô Sao là chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, là giáo viên dạy giỏi cấp thành phố được nhận Giấy khen, Bằng khen của Ủy ban nhân dân huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Trải lòng của học sinh Trường Ams đầu tiên đạt giải Nhất quốc gia môn Lịch sử Luyện trong đội tuyển Sử cũng khá vất vả, sau mỗi buổi học thì những kiến thức mà các thầy cô truyền cho em đều đọc lại rất kỹ, ngấm dần trong cả một thời gian... "Trong các môn học thì em thích nhất môn Lịch sử và từ năm lớp 9 cho đến nay em tập trung vào học môn này. Khi...