Đồng hành cùng người “lái đò” đưa “con chữ” đến bản cao
Có đến tận nơi, chứng kiến tận mắt cuộc sống ở vùng cao, biên giới mới thấy hết những khó khăn, thiệt thòi của các em nhỏ nơi đây.
Nhiều em đầu trần, chân đất, không có quần áo ấm để mặc trong mùa đông. Nhiều em phải đi lao động từ khi còn rất nhỏ. Với các thầy cô giáo cũng vậy, họ xa nhà, xa gia đình, thiếu thốn đủ thứ, họ coi trường là nhà, coi học trò là những đứa con. Thấu hiểu được những khó khăn của cô trò, chương trình thiện nguyện thường niên mỗi năm một lần với cái tên “sưởi ấm bản cao” đã góp phần “sưởi ấm” con đường đến trường cho các em nhỏ nơi địa đầu tổ quốc.
Theo chân người “lái đò”
Từ thị trấn Mèo Vạc đi thêm 51km nữa, xuôi theo những sườn núi quanh co, những dốc cao dựng đứng ẩn hiện trong mây trắng là đến xã Thượng Phùng. Nếu Mèo Vạc là một trong những huyện khó khăn nhất của tỉnh Hà Giang thì xã Thượng Phùng là 1 trong 3 xã giáp biên giới hẻo lánh nhất của huyện này. Mùa đông ở nơi đây rất lạnh, cái lạnh băng giá đến thấu xương. Có những ngày mây mù giăng kín, có những ngày mưa tầm tã cả buổi.
Con đường đến xã Thượng Phùng vô cùng gian nan
Trường PTDTBT tiểu học Thượng Phùng nằm ở lưng chừng núi, đây là trường chính của toàn xã. Do địa hình đi lại quá khó khăn và xa xôi nên phải đặt thêm 13 điểm trường tiểu học và 15 điểm trường mẫu giáo ở các bản làng xa, có nơi xa nhất cách trường chính đến 18km.Tại trường chính, các em được học bán trú, tức là ở lại trường từ thứ 2 đến thứ 6 cùng thầy cô. Công việc của các thầy cô giáo lúc này không phải chỉ là dạy chữ nữa, mà trở thành người cha, người mẹ, chăm lo từ bữa ăn, giấc ngủ, các kỹ năng tự chăm sóc bản thân, tự sinh hoạt cá nhân hằng ngày… Ở các điểm trường lẻ còn vất vả hơn nhiều lần, con đường đến trường của cả thầy lẫn trò gian nan, đường xa, dốc cao, ổ gà, ổ trâu, hôm nào mưa thì trơn trượt rất nguy hiểm. Khó khăn là vậy, nhưng hành trình mang “con chữ” đến bản cao của các thầy cô nơi đây chưa khi nào trùn bước. Thương học trò thiếu thốn, các thầy cô lại đi kêu gọi, huy động các nhà hảo tâm từng tấm chăn, từng chiếc áo ấm. Khi các em đau ốm bất chợt, cũng chính các các cô, các thầy luôn ở bên chăm sóc, thuốc thang…
Những “đứa con” đáng yêu của thầy cô trường PTDTBT tiểu học Thượng Phùng
Thầy Nguyễn Thanh Sơn, Hiệu trưởng trường PTDTBT tiểu học Thượng Phùng – Mèo Vạc – Hà Giang chia sẻ: “Khi vừa xuất ngũ năm 1994, tôi đến Mèo Vạc, được tiếp xúc với học sinh và người dân ở đây, tôi đã thấu hiểu những khó khăn của họ và đã quyết định gắn bó với mảnh đất này. Hiện tại, dù được nhà nước quan tâm nhưng do điều kiện nơi đây quá khắc nghiệt nên các em học sinh vẫn còn thiếu thốn rất nhiều. Một số điểm trường xây dựng từ lâu giờ đã xuống cấp, tại điểm trường bán trú thì vẫn thiếu phòng, bàn ghế, giường tầng, chăn, màn, đệm… Nhà trường cần lắm những nhà từ thiện, những mạnh thường quân hỗ trợ giúp đỡ để điều kiện sinh hoạt và học tập của các em học sinh được tốt hơn.”
Kết nối những trái tim
Video đang HOT
Thấu hiểu sự khó khăn, vất vả của thầy trò nơi địa đầu tổ quốc. Vừa qua, chương trình thiện nguyện “sưởi ấm bản cao” đã tổ chức đến trao quà cho các điểm trường trên địa bàn xã Thượng Phùng vào ngày 12/03/2022. Tổng chi phí cho chương trình lần này khoảng 1,3 tỉ đồng, dùng để tài trợ kinh phí sửa chữa, cải tạo 2 điểm trường tiểu học Lủng Chư và Mỏ Phàng thuộc trường tiểu học Thượng Phùng, cũng như xây mới thêm 5 khu vệ sinh của 5 điểm bản thuộc trường mầm non Thượng Phùng. Ngoài ra còn tài trợ hơn 1300 xuất quà cho các cháu học sinh như đồng phục, sách vở, bút, cùng quà tặng cho nhà trường như: xốp trải sàn cho mầm non, bóng điện, dây điện, bồn nước inox, ống dẫn nước HPDE, đồ chơi cho học sinh mầm non… Đây là chương trình tổ chức thường niên mỗi năm 1 lần bắt đầu từ năm 2009. Nhóm này sẽ lựa chọn một điểm xã của một trong những huyện miền núi khó khăn nhất để trao tặng, hỗ trợ bằng nhiều hình thức cho các trường học trên địa bàn. Chương trình là sự kết nối của những “tấm lòng vàng” trên diễn đàn otofun.net. Mọi người tham gia đều tự đóng góp cả tiền, vật chất lẫn công sức của mình. Mấy năm gần đây có thêm sự hỗ trợ của các tổ chức khác nữa.
Những món quà thiết thực gửi tới các điểm trường trong chương trình “sưởi ấm bản cao”
Khi tham gia, dù ở vị trí nào, các thành viên đều lăn xả không nề hà bất cứ việc gì
Chương trình “Sưởi ấm bản cao” chỉ là một trong rất nhiều những hoạt động thiện nguyện của nhiều đoàn, tổ chức, cá nhân muốn đem “tấm lòng” của mình trao gửi đến những nơi còn khó khăn, muốn mang “lửa” từ trái tim mình sưởi ấm cho những nơi còn “lạnh giá”.
Trao đổi với Ông Ngô Mạnh Cường – Phó chủ tịch UBND huyện Mèo Vạc được biết thêm: Trên toàn huyện Mèo Vạc có 54 trường học các cấp từ mầm non, tiểu học, trung học cơ sở. Trong đó chỉ có 4 trường trung tâm, còn lại là các điểm trường lẻ. Điều kiện của 4 trường trung tâm bớt khó khăn hơn, những điểm trường ở các xã xa thì thiếu thốn đủ thứ. Thường 1 năm có nhiều đoàn thiện nguyện về địa phương, như năm 2021 tổng kinh phí nhận được vào khoảng trên dưới 30 tỉ. Tuy nhiên, do điều kiện nơi đây là vùng đặc biệt khó khăn (có 18 xã thì 17 xã đặc biệt khó khăn). Riêng các xã biên giới: Thượng Phùng, Xín Cái, Sơn Vĩ mây mù bao phủ đến 6 tháng, đường đi vô cùng gian nan nên không có điều kiện phát triển kinh tế. Ông cũng thay mặt cho chính quyền địa phương, người dân và các cháu nhỏ gửi lời cảm ơn đến đoàn thiện nguyện “Sưởi ấm bản cao” cũng như các “tấm lòng nhân ái” đã đến với Mèo Vạc, chia sẻ bớt khó khăn cho người dân nơi đây.
Mong rằng, có nhiều hơn những “trái tim nhân ái” đến với người “lái đò”, để chặng đường đưa “con chữ” đến bản cao bớt đi những con sóng gập gềnh, để con đường đến trường của các em nhỏ nơi đây được bằng phẳng hơn, để mùa đông trên vùng núi biên cương bớt “lạnh” phần
"Học trò còn đánh nhau, dọa thầy cô... còn phải dạy chữ "lễ" trong trường"
"Ngày nào mà các hiện tượng học trò đánh nhau, rủ nhau đua xe, dọa đánh thầy cô... còn xảy ra thì còn cần dạy chữ "lễ" trong trường học".
Nên lược bỏ chứ không loại bỏ "lễ" trong trường học
Thạc sĩ Nguyễn Trọng Hoàng Nam (Đại học Bristol, Vương quốc Anh), làm việc cho Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu - AVSE Global, chia sẻ với Dân trí quan điểm về vấn đề nên hay không nên loại bỏ khẩu hiệu "Tiên học lễ hậu học văn" tại các trường học.
Anh Hoàng Nam nói: "Tiên học lễ, hậu học văn" là một phương châm giáo dục từ xa xưa, xuất phát từ quan điểm của Nho giáo. Như vậy ngày nay, "lễ" có nên loại bỏ không? Tôi cho rằng vừa nên và vừa không nên, điều này cần được triển khai ở các bậc học khác nhau. Nghi lễ, lễ giáo thuộc về phạm trù truyền thống. Việc giữ gìn bản sắc văn hóa cần được thực hiện thông qua những lời nói, cử chỉ, trong đời sống hàng ngày".
Thạc sĩ Nguyễn Trọng Hoàng Nam cho rằng Nên lược bỏ chứ không loại bỏ "lễ" trong trường học. (Ảnh: NVCC)
Anh Nam lấy ví dụ về biểu hiện của "lễ" trong cách xưng hô. Ở các quốc gia Á Đông phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc vẫn giữ việc xưng hô theo thứ bậc xã hội từ bao đời nay. Thế nhưng ở các quốc gia phương Tây như Anh Quốc, Hoa Kỳ, cách xưng hô vai vế không được sử dụng trong ngôn ngữ thường nhật mà chỉ dùng trong những trường hợp trang trọng. Học sinh bậc phổ thông thường gọi giáo viên bằng họ, kèm các tiền tố như Dr, Mr, Ms khi ở trên lớp và được phép gọi tên riêng trong những dịp thân mật.
"Đối với một quốc gia coi trọng "lễ" như ở Việt Nam, những phép tắc lễ nghĩa cần phải được giữ lại, bởi đó là một phần của việc giữ gìn văn hóa bản sắc dân tộc và giáo dục đóng vai trò tối quan trọng trong nghĩa vụ thiêng liêng này.
Mặt khác, việc lược bỏ các thủ tục lễ tiết một cách phù hợp cũng nên được triển khai, đặc biệt ở các bậc học cao hơn. Giản lược lễ tiết cũng nhằm cởi bỏ sự gò bó, tăng sự thoải mái về tâm lý, từ đó tạo ra môi trường nuôi dưỡng những ý tưởng sáng tạo trong quá trình học tập, nghiên cứu cho người học.
Sẽ cần có những nghiên cứu sâu và rộng hơn để đánh giá tác động của chữ "lễ" trong giáo dục, ảnh hưởng tới quá trình học tập, nghiên cứu của học viên. Tuy nhiên, phương pháp "thầy/cô đọc, trò chép" không còn phù hợp ở thời điểm hiện tại. Cách giao tiếp giữa người dạy và người học không nên chỉ từ một chiều, mà cần có sự trao đổi qua lại, tôn trọng lẫn nhau.
Giáo viên là người truyền thụ kiến thức, nhưng ngược lại, cũng chính là người thu nạp kiến thức. Người học trong quá trình học cũng có thể đưa ra góc nhìn mới về một vấn đề sẵn có hay thậm chí là đưa ra được những phát kiến mới.
Từ góc độ của một người đã trải nghiệm nhiều môi trường học tập và làm việc khác nhau, đối với tôi, một nhà giáo thành công không chỉ cung cấp thông tin cho người học, mà còn là người cổ vũ, động viên, kích thích người học đưa ra những quan điểm cá nhân, tư duy phản biện.
Những thông tin, quan điểm nào nên được chấp nhận phụ thuộc vào từng lĩnh vực, chuyên môn. Là những người truy cầu kiến thức, trong quá trình trao đổi học thuật có thể người dạy hoặc người học đưa quan điểm chưa chính xác, điều đó là bình thường, song, mọi quan điểm cần được tôn trọng.
Tuy nhiên, cần lưu ý là nên lược bỏ chứ không loại bỏ "lễ" trong môi trường học tập tại Việt Nam. Bởi lẽ, sẽ là bình thường nếu một sinh viên nói chuyện với giáo viên ở trường bằng tiếng Anh: "Hello Harry" hay "Hey Oscar" khi được cho phép. Song tôi không nghĩ là sẽ có nhiều thầy cô giáo ở Việt Nam cảm thấy thoải mái khi nghe học trò gọi một cách trống không: "Trang ơi" hay "Ê Trang". Đó là sự khác biệt về văn hóa!
Đối với tôi, quan điểm của GS Trần Ngọc Thêm là có cơ sở, sơ bộ mà nói thì là một ý kiến hay, nhưng có thể do cách truyền đạt hoặc thông tin chưa đầy đủ nên chưa rõ ý. Điều này khiến cho dư luận có nhiều ý kiến trái chiều về chủ đề này", anh Hoàng Nam cho hay.
Xã hội cần người có lễ nghĩa nên học trò cần học "lễ"
Tiến sĩ Chu Đức Hà, làm việc tại Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội khẳng định: "Ngày nào mà các hiện tượng học trò đánh nhau, rủ nhau đua xe, dọa đánh thầy cô... còn xảy ra thì còn cần dạy chữ "lễ" trong trường học".
Tiến sĩ Chu Đức Hà cho rằng "lễ" cũng quan trọng và cần phải truyền dạy giống như "Năm điều Bác Hồ dạy". (Ảnh: NVCC)
Theo Tiến sĩ Hà, ý nghĩa của câu nói "Tiên học lễ, hậu học văn" cho tới thời đại ngày nay vẫn còn giá trị. So sánh giữa xưa và nay, anh Chu Đức Hà cho rằng,
"lễ" của Nho giáo là khuôn khổ cứng nhắc, không được phép làm trái hay xê dịch. Còn "lễ" của ngày nay là những quy định, quy tắc phù hợp, có tính mềm mỏng hơn nhưng vẫn là trụ cột của bất cứ môi trường xã hội nào, trong đó có trường học.
"Ngày xưa, thầy nói trò răm rắp nghe theo, còn ngày nay, nhiều ngôi trường phổ thông rất tích cực phát triển cái tôi của học sinh, đặc biệt là các trường ngoài công lập. Tuy nhiên, sự phát triển của cái tôi cũng cần nằm trong khuôn khổ cái ta chung của cả xã hội.
Vậy, thế nào là chuẩn mực của "lễ" trong trường học, chúng ta cần làm rõ và nên giữ lại những điều quan trọng nhất, giống như là "Năm điều Bác Hồ dạy", anh Chu Đức Hà cho hay.
Tiến sĩ Hà cho rằng, để phân định rạch ròi về "lễ" sao cho phù hợp giữa thầy và trò cần có góc nhìn, đánh giá nhiều chiều để thấy được những tác động bên ngoài tới người thầy và người trò từ đó thấy được rằng môi trường giáo dục trong gia đình, xã hội cũng có những tác động tới hình thành nhân cách, thái độ, hành vi của mỗi cá nhân.
"Nhiều khi người học đã quen nếp sống thoải mái ở nhà, thích chơi thì chơi, ăn thì ăn, học thì học... Do vậy ở trường cần có những quy củ để "đánh thức" người học, như là đến giờ ăn trưa tập thể phải cùng ăn, đến giờ học là không được nghịch điện thoại... Những quy củ này giúp người học có tinh thần học tập tập trung hơn, đồng thời không hề ảnh hưởng tới tính sáng tạo của học trò mà ngược lại, rèn luyện tính kỷ luật", anh Hà nói.
Mặc dù vậy, Tiến sĩ Hà nhìn nhận luôn có hai mặt của một vấn đề, hiếm có vấn đề nào hoàn toàn đúng hoặc hoàn toàn sai triệt để. Là một người thầy, anh Hà thấy rằng bản thân anh luôn cần phải mở rộng tầm nhìn, liên tục đổi mới phương thức dạy học mới mẻ nhưng đồng thời vẫn cần gìn giữ, truyền đạt chữ "lễ" cho học trò vì xã hội cần những người biết cách cư xử, có lễ nghĩa và tôn trọng lẫn nhau.
Học trực tuyến: Quá sức học sinh lớp 1! Đồng hành cùng con lớp 1 học trực tuyến suốt 1 tháng nay, tôi hiểu hơn sự vất vả của các cô giáo và thương các con nhiều hơn khi những bài học đầu tiên có vẻ như quá sức. Và quan trọng hơn, tôi phát hiện ra có những bài tập lớp 1 dường như đang được biên soạn cho phụ huynh...