Cựu sinh viên xuất sắc thế giới: “Nhiều người đang định nghĩa sai lầm về tài năng”
Theo TS Nguyễn Chí Hiếu, lâu nay, chúng ta thường định nghĩa học sinh tài năng là những người đạt điểm số cao trong các bài thi chuẩn hóa hay điểm GPA. Nhưng thực ra, đó là một quan niệm sai lầm.
TS Nguyễn Chí Hiếu từng được biết tới là cựu sinh viên giỏi nhất nước Anh năm 2004, theo kết quả của Hội đồng khảo thí A-level; top 100 sinh viên xuất sắc thế giới năm 2006 do Viện Giáo dục quốc tế IIE bình chọn. Anh lấy bằng tiến sĩ tại Đại học Stanford (Mỹ) và từng là thủ khoa MBA tại Đại học Oxford (Anh).
Có hơn 15 năm đồng hành cùng học sinh ở các độ tuổi khác nhau, TS Nguyễn Chí Hiếu nhìn nhận, hiện nay, rất nhiều người đang có những mặc định sai lầm về định nghĩa “tài năng”.
Đi du học, đỗ trường chuyên là tài năng?
Theo TS Hiếu, rất nhiều người hiện nay cho rằng, cứ đạt điểm cao trong các bài thi chuẩn hóa, GPA; đỗ vào trường chuyên, lớp chọn hoặc giành được học bổng toàn phần đi du học,… đó đều là những người tài năng.
Từ suy nghĩ ấy, nhiều phụ huynh sớm đã cho con đi học thêm ở khắp nơi, vạch ra mục tiêu để con phải được đi du học hay học trường quốc tế.
“Tôi biết một số phụ huynh, khi con vừa vào lớp 1, dù chưa quen mặt chữ tiếng Việt nhưng đã mong muốn con phải được học Toán bằng tiếng Anh, học Khoa học bằng tiếng Anh,… tóm lại phải làm sao để được học nhiều nhất có thể.
Đến khi con học xong cấp 1, chuẩn bị lên cấp 2, phụ huynh lại lo cho con học ở đâu để sau này dễ dàng thi đỗ vào lớp 10 Chuyên Ams, Chuyên Tự nhiên hay Chuyên Sư phạm,…
Còn chuyện phụ huynh có con học cấp 2, cấp 3 lên các diễn đàn hỏi cách luyện thi như thế nào để con tăng cơ hội được đi du học không phải là chuyện hiếm”, TS Hiếu nói.
TS Nguyễn Chí Hiếu
Tuy nhiên, theo anh, điều này vô tình đẩy chương trình học của trẻ trở nên cồng kềnh, khiến đứa trẻ một lúc phải “tải” rất nhiều thứ.
“Bản thân tôi từng được nghe một số học sinh cấp 2, cấp 3 chia sẻ về những điều chúng đã phải trải qua. Có học sinh lớp 8, vì bố mẹ gây áp lực rằng môn học nào cũng phải được điểm 10 nên học sinh này thường xuyên thức đến 11 – 12 giờ đêm để học. Con nói, cả tháng nay trong đầu con chỉ có một chữ là “mệt”. Lúc nào con cũng chỉ muốn dừng lại việc học.
Video đang HOT
Hay có một học sinh lớp 11 chuyên Anh của một ngôi trường chuyên hàng đầu cả nước, lẽ ra phải là một niềm tự hào, nhưng con chia sẻ, trong suốt 3 năm qua, “con đã vài lần nghĩ đến chuyện… “chấm hết”‘.
Thậm chí, có những học sinh từng đạt 8.5 IELTS, 1600 SAT nhưng khi đỗ vào ngôi trường hàng đầu nước Mỹ vẫn bị sốc và có suy nghĩ muốn nghỉ học.
“Dù được học bổng toàn phần, trong mắt mọi người là “con nhà người ta” và được tung hô, nhưng kể từ khi vào đại học, sinh viên này trở nên lạc lõng. Sau một thời gian, em đã phải quyết định “gap year” để tự trả lời câu hỏi “Mình học để làm gì và 2 năm nữa ra trường mình sẽ làm gì”".
Tất cả những câu chuyện này, theo TS Hiếu, đều bắt nguồn từ chính mặc định sai lầm về định nghĩa “tài năng”.
Điểm cao = khả năng ghi nhớ rèn luyện?
Trao đổi với các phụ huynh và học sinh tại trường phổ thông liên cấp Olympia mới đây, TS Hiếu cho hay, cần thẳng thắn nhìn nhận, 80% việc học ngày nay đều là học gạo, tức học thuộc để đưa ra được đáp án đúng cho các câu hỏi.
90% kiến thức chỉ dạy trên bề nổi, tức học sinh chỉ nhớ mà không biết bản chất của vấn đề. Các em có thể giải một phương trình bậc 2 rất nhanh nhưng lại không hiểu công thức đó để làm gì. Vì vậy, trong suốt 12 năm học, học sinh được “nhồi” vào đầu rất nhiều thứ nhưng chỉ là “quen tay làm đúng” chứ không hề hiểu bản chất.
Ngoài ra, hiện nay, 30 – 70% giờ học trên lớp dần dần đều trở thành giờ luyện thi. TS Hiếu lấy ví dụ, ở môn tiếng Anh, học sinh sẽ được thầy cô luyện cho chiến thuật làm bài đọc như: nhìn câu hỏi, xác định từ khóa, tìm nội dung chứa từ khóa trong bài đọc, đọc từng đáp án và dùng phương pháp loại trừ. Học sinh phải cố gắng để giải một câu hỏi sao cho nhanh nhất theo cách thầy đã dạy.
Thực tế bản chất của luyện thi, theo TS Hiếu, là đang bóp chết sự tò mò và động lực học tập của học sinh. Thế nhưng, việc luyện thi này đã bắt đầu từ lớp 1, lên lớp 5, lớp 9 rồi vào THPT, học sinh vẫn phải luyện thi.
Chưa kể đến, 90% đề thi hiện nay vẫn là đề thi đòi hỏi câu trả lời đúng/sai mà không khơi gợi sự sáng tạo của học sinh. Thời gian cũng bị hạn chế khi học sinh phải trả lời 50 – 60 câu hỏi trong vòng một tiếng. Điều này cũng khiến cho đứa trẻ không có thời gian để sáng tạo.
“Tôi nhớ một câu nói của giáo sư tâm lý học Đại học Stanford Carol Dweck: Nếu bạn chỉ chăm chăm chạy theo một hệ thống, chương trình giáo dục mà chỉ dựa vào chuẩn hóa và điểm số, vốn dĩ bản chất là kìm hãm sự phát triển cá nhân, sự tưởng tượng và sức sáng tạo, thì bạn đừng lấy làm lạ. Đó chính xác là những gì hệ thống và chương trình ấy nhào nặn ra, là những đứa trẻ “chuẩn hoá” chỉ cần biết điểm số và thiếu sáng tạo, thiếu bản sắc cá nhân”.
Người tài năng cần hội tụ những yếu tố gì?
Quay trở lại việc định nghĩa về tài năng, TS Nguyễn Chí Hiếu cho rằng, tài năng không phải khẳng định ở điểm số hay tên trường. Người có tài năng, phải hội tụ 4 yếu tố là khả năng tổng quát, chuyên biệt, độ cam kết và năng lực sáng tạo .
Khả năng tổng quát bao gồm năng lực tự học, tự đọc, nghiên cứu và tổng hợp thông tin, phản biện và sáng tạo. Từ những khả năng đó, học sinh sẽ đem áp dụng vào từng môn học chuyên biệt sao cho phù hợp.
“Thực tế, người luyện thi liên tục với các thầy giáo giỏi nhất và đạt 10 điểm, suy cho cùng vẫn không bằng người tự học nhưng đạt 7 điểm. Nhiều năm sau, người tự học sẽ thành công hơn vì đó là năng lực theo bạn dài lâu và hỗ trợ ở nhiều mặt từ công việc đến học tập. Còn với bạn điểm cao kia, một nửa số điểm ấy vẫn là của thầy”, TS Hiếu nói.
Khi đã có khả năng tổng quát và chuyên biệt, học sinh cần có độ cam kết phải đi đến cùng mục tiêu. Vì thế, có thể một học sinh không xuất sắc ở thời điểm hiện tại, nhưng nếu có sự cam kết đi đến cùng, nhìn đứa trẻ đó sau 10 năm có thể còn xuất sắc hơn một bạn luôn đạt điểm giỏi.
Cuối cùng, tài năng thực sự nằm ở sự sáng tạo. Năng lực sáng tạo, nói một cách dễ hình dung, là đưa một chiếc bút sáp cho một đứa trẻ, chưa cần dạy gì nhưng đứa trẻ ấy có thể vẽ ra rất nhiều thứ.
Tôi cho rằng, những người hội tụ đủ những yếu tố trên, đó mới là tài năng”, TS Hiếu nói.
Tiến sĩ Stanford: 'Học tiếng Anh bằng trải nghiệm thực tế'
Anh Nguyễn Chí Hiếu là tiến sĩ Kinh tế học tại Đại học Stanford, thủ khoa MBA tại Đại học Oxford, thủ khoa ngành Kinh tế và Khoa học Chính trị tại Học viện Kinh tế - Chính trị London (LSE).
Ngoài ra, anh còn lọt top 100 sinh viên xuất sắc nhất thế giới (năm 2006), hiện là nhà đồng sáng lập và CEO của Tổ chức Giáo dục IEG Global.
Trải nghiệm của anh đối với tiếng Anh là như thế nào?
Là học sinh chuyên Anh, đạt giải quốc gia năm lớp 11, mình đã nghĩ rằng... mình giỏi tiếng Anh; đến khi đi học nước ngoài, mình... không nghe được thầy cô giáo nói gì mấy. Xem tivi, truyền hình cũng không nghe được nhiều. Phần diễn đạt mình cũng lóng ngóng.
Mình nhận ra, tiếng Anh mình học mang tính hàn lâm, học thuật ngôn ngữ học, hơn là vận dụng vào thực tế. Nó mang tính chất "tiếp nhận", "thu vào" hơn là "sản xuất", "phát ra". Thế là, mình "ép" bản thân làm quen lại từ đầu với tiếng Anh thực tế qua trao đổi, giao tiếp, trò chuyện với bạn bè, trò chuyện với host để nhờ họ chỉnh sửa từng chút.
TS Nguyễn Chí Hiếu (bìa phải) tại Chương trình EISENHOWER FELLOWSHIP. - (ẢNH: NHÂN VẬT CUNG CẤP)
Tiếng Anh giúp mình đạt được toàn bộ những suất học bổng nhiều năm qua. Chính việc học và sử dụng tiếng Anh thực thụ để đọc, nghiên cứu, viết lách, trao đổi, trình bày trong nhiều ngữ cảnh đã giúp mình tích lũy được kiến thức nền đa lĩnh vực và năng lực linh hoạt để "chống đỡ" những cơ hội rất thách thức.
Thứ hai là công việc. Mình may mắn được trải nghiệm nhiều môi trường: tài chính ngân hàng, nghiên cứu kinh tế, chính sách, học thuật, kinh doanh khởi nghiệp, giờ là giáo dục. Tiếng Anh giúp mình tiếp cận, nghiên cứu, phân tích và đúc kết kiến thức từ nhiều nguồn và nhiều người, để học hỏi và cải thiện bản thân.
Với Việt Nam, nỗi niềm lớn nhất của anh là gì?
Mình có phần "sốc nặng" khi ở nhiều môi trường giáo dục phổ thông, đại học, các trung tâm thì kiểu dạy và học tiếng Anh vẫn không khác gì... thời xưa của mình. Vẫn là những bài tập từ vựng, ngữ pháp, nhấn trọng âm nặng ngôn ngữ học nhưng thiếu gắn liền thực tế. Nhiều bạn sau 12-16 năm học tiếng Anh các cấp, dù làm bài điểm cao, vẫn gặp khó khăn, trở ngại khi dùng tiếng Anh vào những ngữ cảnh thực tế, hoặc nói lên suy nghĩ, ý kiến của mình.
Đây là trở ngại rất lớn. Khi học cao hơn, hoặc tiếp xúc môi trường học thuật quốc tế, hay trong bối cảnh toàn cầu hóa - khi kỹ năng giao tiếp luôn được các nhà tuyển dụng tìm kiếm - các bạn sẽ "choáng" về khoảng cách lớn giữa cách học, điểm số trên lớp và nhu cầu thực tế.
Anh đã làm gì để giúp học sinh, sinh viên Việt Nam cải thiện việc học tiếng Anh?
Trong 10 năm qua, dạy học sinh ở nhiều môi trường, độ tuổi và đặc điểm, khi tư vấn, thiết kế chương trình và phương pháp dạy học, mình thường tìm cách cân bằng giữa hướng dạy và học tiếng Anh truyền thống với hướng tiếng Anh là công cụ, để các bạn có thể sử dụng tiếng Anh truy cầu kiến thức ở nhiều lĩnh vực, tư duy trong nhiều ngữ cảnh.
TS Nguyễn Chí Hiếu trong một buổi chia sẻ phương pháp giảng dạy - (ẢNH: NHÂN VẬT CUNG CẤP)
Với mình, tới lớp vài buổi một tuần, giao tiếp "sơ sơ", lâu lâu đọc vài bài hoặc viết vài câu tiếng Anh, chẳng qua chỉ là "rửa mắt". Bạn cần "tắm mình" trong sinh ngữ mọi lúc mọi nơi thì mới sử dụng thuần thục và linh hoạt được. Mình luôn đưa những bài tập, trải nghiệm, môi trường thực tế để học sinh trò chuyện, trao đổi, thảo luận, tranh biện một cách "ngẫu hứng", không kiểm soát quá chặt chẽ, để "phơi nhiễm" với tiếng Anh nhiều hơn.
Tiếp theo là phương pháp. Chúng ta cần "tiết chế" các phương pháp quá "truyền thống" và cân bằng với những phương pháp thực tiễn hơn. Mình thường tìm hiểu và khuyến khích các bạn sử dụng một số nền tảng, sản phẩm công nghệ được chứng thực chất lượng, như ứng dụng điện thoại giúp chỉnh sửa phát âm chẳng hạn, để hỗ trợ việc học. Theo mình đây là giải pháp công nghệ giáo dục tiên tiến giúp người học sử dụng được tiếng Anh thực thụ, đặc biệt trong quá trình chuyển đổi số hiện nay.
Người hướng dẫn, đồng hành là yếu tố "chốt hạ" - nếu có thể sát sao và liên tục hỗ trợ thì sẽ đảm bảo sự phát triển về gần như tất cả năng lực, không riêng tiếng Anh. Ngày nay, "người" đó không nhất thiết là thầy cô, mà có thể là bạn bè, đồng nghiệp, hoặc các nền tảng công nghệ thông minh.
Quan trọng nhất, là động lực của từng cá nhân. Chẳng ai có thể xây dựng, duy trì và phát triển động lực này cho bạn ngoại trừ chính bạn.
Một trong những giải pháp công nghệ giáo dục tiên tiến hiện nay chính là ELSA Speak - ứng dụng học nói tiếng Anh có Trí tuệ nhân tạo chỉnh sửa phát âm chuẩn xác đến từng âm tiết. Ứng dụng có hơn 6.000 bài học, 22 nhóm kỹ năng phát âm, hơn 100 chủ đề thực tiễn; hiện có hơn 13 triệu người dùng từ hơn 100 quốc gia.
Nữ sinh viên Đại học Ngoại ngữ tốt nghiệp với GPA 4.0/4.0 Tốt nghiệp trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2020 với GPA 4.0/4.0, Đỗ Hải My là một tấm gương về sự cố gắng. Với My, đại học là quãng thời gian thanh xuân tươi đẹp, vậy nên phải cố gắng và trải nghiệm hết mình dù là việc học hay hoạt động ngoại khóa. Cô gái...











Tin đang nóng
Tin mới nhất

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi
Có thể bạn quan tâm

Hủy nhiều chuyến bay ở Bali do núi lửa Lewotobi phun trào
Thế giới
09:06:48 23/03/2025
Phát hiện ra tôi có miếng đất tiền tỷ, bố dượng xúi mẹ ép tôi bán đi để con trai ông ta lấy tiền cưới vợ
Góc tâm tình
09:05:38 23/03/2025
500 cổ phiếu của Jungkook (BTS) bị đánh cắp
Sao châu á
09:03:24 23/03/2025
Sao Việt 23/3: Đan Trường từng trải qua 5, 6 mối tình, luôn chung thủy khi yêu
Sao việt
09:01:34 23/03/2025
Khi cuộc đời cho bạn quả quýt, nhưng mở ra lại là củ hành tây
Phim châu á
08:58:51 23/03/2025
Trấn Thành bất ngờ góp mặt ở phim Hàn hot nhất hiện tại, viral khắp cõi mạng chỉ vì một kiểu tóc
Hậu trường phim
08:52:37 23/03/2025
Pháo tung bài rap quá đỉnh: Đồng nghiệp thán phục, đến "ông hoàng diss người yêu cũ" cũng phải gật gù!
Nhạc việt
08:49:09 23/03/2025
ĐTCL mùa 14: Khám phá sức mạnh "siêu sát thủ" Shaco, giá chỉ 1 vàng nhưng "gánh team" cực khỏe
Mọt game
08:43:34 23/03/2025
Bật mí cách nấu canh cải chua sườn non ngon mềm hấp dẫn
Ẩm thực
08:40:52 23/03/2025
Chọn 1 lá bài để biết trong tuần mới bạn cần làm gì để thu hút may mắn?
Trắc nghiệm
08:33:32 23/03/2025