Chuyện tình của Elon Musk
Đằng sau thành công của Tesla, SpaceX, Elon Musk còn “bỏ túi” nhiều mối tình lãng mạn với nhiều minh tinh, ca sĩ và cả nhà văn nổi tiếng.
Elon Musk sinh năm 1971 tại Pretoria, Nam Phi. Mẹ của ông là bà Maye Musk, một người mẫu Canada, từng xuất hiện trên trang bìa của Time và người phát ngôn của CoverGirl ở tuổi 69. Cha ông là một kỹ sư. Trong cuốn Từ ước mơ đến hành trình quá giang vào giải ngân hà , Elon Musk thừa nhận tính cách của ông bị ảnh hưởng nhiều bởi dòng máu phiêu lưu của bên ngoại và đầu óc khoa học của bên nội.
Trong thế kỷ 21, Musk là một trong những tỷ phú công nghệ nổi tiếng nhất thế giới với những thành công về xe điện, hàng không vũ trụ, Trí tuệ nhân tạo… Nhưng đằng sau sự mạnh mẽ của một người hùng khi điều hành Tesla, SpaceX, Neuralink là hình ảnh một người đàn ông si tình.
Tình đầu thơ ngây
Elon Musk từng trải qua một tuổi thơ không bình yên. Cha mẹ ly hôn sớm, ông cũng không có nhiều bạn bè và thường bị bắt nạt ở trường học. Mọi thứ thay đổi vào năm Musk 17 tuổi, khi ông chuyển đến Canada, học trường Queen ở Ontario. Tại đây Musk gặp Justine Wilson.
Năm 17 tuổi, Musk đã là một thanh niên bảnh bao với giọng Nam Phi đặc trưng. Nhưng ông không phải hình mẫu lý tưởng của Wilson. “Tôi thích một anh chàng sẵn sàng đỗ xe máy dưới cửa sổ phòng ký túc xá và gọi tên tôi khi chạng vạng. Một ‘Romeo’ trong chiếc áo khoác da màu nâu sẫm. Tiếc thay, Musk khác xa với hình tượng ấy”, Justine Wilson kể lại trên tờ Marie Claire.
Một chiều mùa hè năm 1998, Musk bất ngờ xuất hiện trước cầu thang ký túc xá của Wilson. Anh mở lời làm quen và muốn mời cô ra ngoài ăn kem. N Wilson đã từ chối và bước vào phòng tự học. Vài giờ sau, Musk quay lại với hai cây kem socola còn đang chảy trên tay. “Mối tình của chúng tôi đã bắt đầu như thế, rất ngọt ngào, nhưng không kéo dài mãi. Elon Musk sau đó phải chuyển đến Wharton. Chúng tôi chia tay”, Wilson bộc bạch.
“Anh ấy thuộc tuýp người của khoa học, chuyên về các con số, thương mại và logic. Tôi không phải người phụ nữ duy nhất Musk theo đuổi. Mặc dù cách xa nhau, anh ấy vẫn đều đặn gửi hoa đến”, Wilson kể.
Elon Musk và Justine Wilson lần đầu gặp nhau trong giảng đường đại học.
Một lần Musk quay lại Queen để thăm bạn bè, anh liên lạc với Wilson và hai người cùng nhau ăn tối thân mật. Sau đó, họ cùng nhau đến một tiệm sách, Wilson chỉ vào chiếc kệ và nói: “Một ngày nào đó, em muốn những cuốn sách của mình nằm ở đây”. Wilson đã nói điều này với một người bạn thân và không nhận được sự ủng hộ. Nhưng Elon Musk không coi đó là điều ước viển vông, ông nhìn cô và ngạc nhiên. “Lần đầu tiên có người nói với tôi rằng ‘anh thấy chính mình trong em’. Tôi hiểu điều đó nghĩa là gì và tôi đã phải lòng Musk”, Wilson nói.
Sau khi tốt nghiệp đại học, hai người quyết định đi theo tiếng gọi riêng của đời mình. Wilson sang Nhật, một năm sau đó quay lại Canada, nhận việc pha chế và bắt đầu sự nghiệp viết lách. Musk đến thung lũng Silicon khởi nghiệp. Thời gian này, chàng trai gốc Nam Phi bắt đầu khởi nghiệp với Zip2. Ông cùng ba người bạn chung phòng xây dựng công ty đầu tiên thời bong bóng dot-com.
Wilson thường xuyên bay đến Silicon thăm người yêu. Một lần sau bữa tối, cả hai cùng đi nhà sách, Musk đưa cho cô thẻ tín dụng và nói: “Em mua bao nhiêu sách tuỳ thích”. Với Wilson khi đó, không người đàn ông nào nói điều gì ngọt ngào hơn thế. Cô từng hẹn hò với một doanh nhân 20 tuổi gặp nhiều khó khăn khi khởi nghiệp, nhưng giờ đây, người đang quỳ gối, cầu hôn cô là một tỷ phú.
Bên trong cuộc ly hôn kỳ diệu nhất nước Mỹ
Một tối đặc biệt năm 2000, Musk và Wilson chính thức thành vợ chồng với sự chúc phúc của gia đình, bạn bè. Trong tiếng nhạc du dương của buổi khiêu vũ, ông thì thầm với cô dâu: “Anh sẽ là kèo trên trong mối quan hệ này”. Lúc này Wilson không mấy quan tâm, nhưng từ thời khắc đó, Musk thực sự thể hiện rõ tính cách muốn “làm chủ” của mình.
Hai năm sau khi kết hôn, họ có với nhau cậu con trai đầu lòng, nhưng đứa bé mất khi mới được 10 tuần tuổi. Wilson rơi vào trầm cảm, còn Musk không muốn nhắc lại chuyện buồn này. Họ nhanh chóng nghĩ đến chuyện thụ tinh nhân tạo và có với nhau 5 người con trai khác – một lần sinh đôi, lần sau sinh ba.
Trong cuốn nhật ký Bên trong cuộc ly hôn kỳ diệu nhất nước Mỹ, Wilson viết: “Bảy năm sau khi kết hôn, chúng tôi cần một người giúp việc. Nhà ở chuyển thành nơi làm việc của Musk. Các buổi gây quỹ diễn ra ngay trên bàn ăn của gia đình với những ngôi sao hàng đầu Hollywood, như Paris Hilton và Leonardo DiCaprio”.
Musk từng có một gia đình đáng ngưỡng mộ với cuộc sống hào nhoáng của giới thượng lưu.
Sau thương vụ Paypal, Musk chính thức bước chân vào cuộc sống thượng lưu. Wilson gọi đó là cuộc sống trong mơ, đặc quyền và siêu thực. Nhưng nó không đủ để che giấu những rạn nứt trong cuộc hôn nhân này.
Musk bị ám ảnh bởi công việc. Ngay khi ở nhà, tâm trí ông cũng hướng về công ty. Trong cuốn tiểu sử Elon Musk: Tesla, SpaceX và sứ mệnh tìm kiếm một tương lai ngoài sức tưởng tượng, tỷ phú gốc Nam Phi xác nhận những chi tiết trên và thừa nhận mình là người cuồng việc. Các cuộc tranh cãi bắt đầu xuất hiện từ những việc nhỏ, như lịch ngủ của bọn trẻ đến chuyện nhà cửa, gia đình.
Video đang HOT
Trong một lần cãi vã, Wilson nói: “Em không phải nhân viên của anh, đừng hành xử như thế”. Musk đáp lại: “Nếu là nhân viên của anh, em đã bị sa thải rồi”. Mọi chuyện lặp đi lặp lại nhiều lần. Khi cuộc hôn nhân bị đẩy đến bờ đổ vỡ, vợ chồng Musk quyết định ngồi lại với nhau một lần nữa. Wilson muốn yêu và được yêu như trước khi chồng kiếm được hàng triệu USD. Cô ra tối hậu thư: “Nếu anh không giải quyết chuyện này, chúng ta sẽ ly hôn”. Ngay sáng hôm sau, cô thấy thẻ tín dụng của mình bị cắt và đơn ly hôn được gửi đến tòa.
Luật của bang California quy định tài sản trước kết hôn là của cá nhân. Nhưng bất kể tài sản, thu nhập nào có được sau hôn nhân sẽ chia đều cho cả vợ và chồng. Khi này Musk đã là một tỷ phú với khối tài sản kếch xù. Vì vậy, cuộc ly hôn của họ không đơn thuần là chuyện tình cảm mà còn liên quan đến nhiều vấn đề pháp lý phức tạp.
Khi Wilson không đồng ý với các điều khoản ly hôn, bà đệ đơn lên toà. Tài sản của cả hai đều bị đóng băng. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc làm ăn của Musk. Vì không đạt được thoả thuận, vụ ly hôn kéo dài hai năm. Chỉ tính riêng tiền pháp lý đã tốn hơn 4 triệu USD. Ngoài tiền pháp lý hàng tháng, Musk còn chịu trách nhiệm về chi phí sinh hoạt của bọn trẻ. “Mỗi tháng tôi gửi cho Justine 20.000 USD (460 triệu đồng)”, Musk nói về cuộc ly hôn với người vợ đầu tiên vào năm 2008.
Justine Wilson gọi cuộc ly hôn của mình là “kỳ diệu nhất nước Mỹ”, không chỉ vì những con số khổng lồ và sự chú ý của dư luận lúc ấy. Điều đặc biệt là mối quan hệ của vợ cũ và vợ mới của Musk sau đó ôn hoà không tưởng.
Trong khi cuộc ly hôn vẫn đang là tâm điểm của Thung lũng Silicon, Musk đã quen một cô gái trẻ tên Talulah Riley. “Mọi người thắc mắc là tại sao tôi không ‘dạy cho Riley một bài học’, nhưng lạ thay, chúng tôi rất hợp nhau”, vợ đầu của Musk nói. Cô từng gửi cho tình mới của chồng mình một email với nội dung: “Tôi thà sống như trong phim Pháp, ở đó hai người phụ nữ trở thành bạn và cùng cân nhắc nhiều vấn đề, hơn là như phim Mỹ khi một tốt một xấu đánh nhau chí choé rồi một người bị ném khỏi ban công”. Đáp lại, Talulah Riley đáp: “Hãy hành xử như một người Pháp”.
Người phụ nữ hai lần từng là vợ của Musk
Khác với tình đầu mộng mơ, Musk gặp vợ thứ hai của mình vào tháng 7/2009, trong một hộp đêm ở khu nhà giàu Mayfair, London. Chủ hộp đêm giới thiệu những cô gái được cho là đẹp nhất thủ đô nước Anh. Talulah Riley xuất hiện và lập tức thu hút sự chú ý của vị tỷ phú trẻ tuổi. Họ cùng nhau ăn tối, hẹn hò. Bà Musk thứ hai được cầu hôn chỉ một tháng sau đó.
Trong cuốn sách Từ ước mơ đến hành trình quá giang vào giải ngân hà, Elon Musk kể về một trong những khó khăn lớn nhất đời mình khi khởi nghiệp với SpaceX. Năm 2009, ông thừa nhận với vợ sắp cưới rằng chỉ còn tiền để sống lần hồi đến cuối năm.
Musk và Riley từng hai lần kết hôn rồi lại ly dị.
Musk là tuýp người yêu nồng cháy, nhưng nếu phải lựa chọn giữa công việc và gia đình, chắc chắn ông sẽ chọn công việc. CEO SpaceX nói: “Tôi muốn chết trên sao Hoả. Nếu vợ tôi và tôi có những đứa con, cô ấy có thể ở lại trái đất với chúng”. Musk hầu như không khác nhiều sau khi trải qua cuộc hôn nhân đầu nhiều cảm xúc. Ông có vẻ vẫn muốn giữ “kèo trên” trong các mối quan hệ.
Năm 2010, Musk và Riley kết hôn. Cuộc hôn nhân thứ hai của CEO Tesla chỉ kéo dài hai năm. “4 năm qua thật tuyệt vời. Anh sẽ mãi mãi yêu em. Em nhất định sẽ làm cho một người khác hạnh phúc”, Elon Musk thông báo về cuộc ly hôn của mình trên Twitter.
Trong cuộc trò chuyện với tạp chí Rolling Stone, Musk nói: “Nếu tôi không yêu, nếu tôi không có một người bạn đời lâu dài, tôi sẽ không bao giờ hạnh phúc. Việc phải ngủ một mình mỗi ngày có thể giết chết tôi, mặc dù tôi chưa từng trải qua cảm giác ấy”.
Một năm sau khi ly hôn, Musk và Riley bất ngờ tuyên bố kết hôn lại. “Tôi đã nhớ anh ấy biết bao”, bà Musk thứ hai viết trong cuốn sách nói về lần quay lại với chồng. Nhưng trớ trêu thay, một năm sau khi kết hôn lần hai, cùng lúc cuốn sách được lên kệ, Musk và Riley tuyên bố ly hôn lần hai trong sự ngỡ ngàng của nhiều người.
Những bóng hồng đi ngang đời Musk
Cả khi hai lần kết hôn rồi ly hôn với Musk, Talulah Riley vẫn không hiểu hết về vị tỷ phú này. “Anh ấy là người kỳ lạ nhất mà tôi từng gặp”, Riley mô tả ngắn gọn về Musk.
Mọi người đều đồng ý với nhận định này của Riley về Musk, nhưng có một điều không kỳ lạ lắm ở người đàn ông này – ông ấy rất thích các cô gái đẹp. Những bóng hồng đi ngang đời Musk đều là những phụ nữ xinh đẹp xuất chúng. Thậm chí năm 17 tuổi, một trong những lý do Musk xin học trường Queen là nơi đây có rất nhiều nữ sinh.
Sau nhiều lần kiện tụng liên quan đến hôn nhân, Musk tuyên bố không lập gia đình nữa. Sau Riley, tỷ phú tuổi 45 hẹn hò với diễn viên Amber Heard – vợ cũ của tài tử Johnny Depp. Chuyện tình của họ từng là tâm điểm chú ý của giới nghệ sĩ, khi vợ chồng Johnny Depp kéo nhau ra toà. “Cướp Biển Vùng Caribbean” tố Elon Musk là nguyên nhân dẫn đến đổ vỡ. Nhiều bằng chứng cho thấy cả hai đã hẹn hò trước khi Amber Heard chia tay chồng cũ. Musk một mực phủ nhận các tin đồn.
Elon Musk từng bị Johnny Depp tố là người chen ngang vào cuộc hôn nhân của mình và minh tinh Amber Heard.
Cả hai công khai hẹn hò vào năm 2016 khi nữ minh tinh vừa chấm dứt cuộc hôn nhân. Cô nói “chúng tôi đến với nhau vì tình yêu và niềm đam mê khoa học”. Nhưng dù Amber Heard có là một trong những phụ nữ quyến rũ nhất thế giới với mái tóc vàng bồng bềnh, nụ cười toả nắng và luôn toát lên thần thái quyến rũ chết người, trong mối quan hệ với Musk, cô vẫn chỉ là “kèo dưới”.
Cuối năm 2017, mối tình này kết thúc, nguyên nhân là do cả hai quá bận rộn với công việc. Musk khi ấy liên tục “kể khổ” trên truyền thông là mình bị người đẹp bỏ và đã đau đớn trong nhiều tuần khi mối tình tan vỡ.
Musk nói: “Bạn sống trong một căn nhà trống rỗng, những bước chân vang vọng khắp hành lang, không một ai xung quanh, không ai cả. Không ai nằm cạnh khi ngủ. Tôi tự hỏi làm sao sống được khi ngày nào cũng trải qua cảm giác đó”.
Vì vậy, nửa năm sau khi chia tay nữ minh tinh Amber Heard, chuyện tình của Musk lại thành tâm điểm của giới truyền thông. Tháng 5/2018, Musk và ca sĩ Grimes – người kém ông 16 tuổi – công khai mối quan hệ tại sự kiện thời trang Met Gala 2018 ở New York, Mỹ. Elon Musk xuất hiện lịch lãm trong bộ tuxedo trắng đen, trong khi bạn gái trang điểm và ăn vận theo phong cách quái chiêu, tóc búi xù, giống phù thủy trong phim ảnh.
Elon Musk và ca sĩ Grimes đang hẹn hò. Họ cũng mới chào đón quý tử đầu tiên tên X AE A-XII Musk.
Mặc dù công khai hẹn hò, cả hai không sống chung, vì đều bận bịu công việc. Musk để bạn gái ở một khách sạn hạng sang ở Los Angeles. Họ cũng có một căn nhà riêng ở gần đó để có thể dành thời gian bên nhau khi rảnh. Sau những cuộc gặp gỡ ngắn ngủi, cả hai lại trở về nhà riêng và tiếp tục cuộc sống bình thường.
Hai năm sau khi công khai hẹn hò, Musk và Grimes có với nhau cậu con trai đầu lòng. Việc cả hai có con với nhau không bất ngờ bằng cách Musk đặt tên cho đứa trẻ. Ban đầu, cả hai thống nhất gọi đứa bé là X A-12 Musk. Cái tên kỳ lạ này từng một thời gây tranh cãi khắp Internet, công chúng hầu như không biết chính xác những ký tự này có ý nghĩa gì, cho đến khi Grimes lên tiếng giải thích. “X là biến số, có thể hiểu là AI – điều đã mang hai người đến với nhau. A-12 là tiền thân của SR-17 – loại máy bay yêu thích của cả hai. ‘A’ còn mang ý nghĩa nữa là Archangel, bài hát yêu thích của tôi”. Tuy nhiên, luật pháp sở tại không cho phép đặt tên có những ký tự đặc biệt, cuối cùng cậu bé được thống nhất gọi là X AE A-XII Musk.
Những Founder phải rời công ty do chính mình sáng lập
Nhiều doanh nhân nổi tiếng như Steve Jobs, Elon Musk, Travis Kalanick từng bị "đá" khỏi công ty do chính mình sáng lập.
Steve Jobs - Apple
Nhắc đến Apple nhiều người sẽ nghĩ ngay đến Steve Jobs. Ông không chỉ là người sáng lập mà còn là "linh hồn" của các sản phẩm công nghệ mang thương hiệu "Táo khuyết".
Cùng với Steve Wozniak, Jobs đã khai sinh ra Apple trong gara để xe của gia đình vào năm 1976, khi mới ngoài 20 tuổi. Họ đã làm việc rất chăm chỉ để sau vài năm, từ chỗ chỉ có 2 người trong cái gara bé nhỏ, Apple đã phát triển thành một công ty trị giá 2 tỷ USD với hơn 4.000 nhân viên.
Bước ngoặt quan trọng diễn ra vào năm 1983 khi Steve Jobs mời John Sculley về làm việc cho Apple. Sculley từng là giám đốc điều hành của Pepsi với nhiều thành tích ấn tượng. Thời gian đầu, Jobs và Sculley kết hợp khá ăn ý và thân thiết với nhau. Tuy nhiên, chẳng bao lâu sau, mối quan hệ của 2 người bắt đầu rạn nứt.
Steve Jobs từng rời Apple trước khi quay lại vào năm 1997.
Đến khoảng tháng 3 năm 1985, mối quan hệ giữa Jobs và Sculley trở nên cực kỳ căng thẳng. Doanh số của Mac không được tốt và Jobs muốn giảm giá, đồng thời đầu tư quảng bá sản phẩm và giảm tập trung vào Apple II. Sculley không đồng ý. Ông cho rằng Mac đơn giản là chưa sẵn sàng và Apple cần đẩy mạnh Apple II hơn.
Sculley gọi Jobs là lừa đảo và đến gặp Ban giám đốc. Kết quả cuối cùng của vụ tranh cãi này là Jobs bị sa thải khỏi Apple.
Elon Musk - PayPal
Sau khi bán trang web cung cấp chỉ đường trong thành phố mang tên Zip2, Elon Musk xây dựng một trang web ngân hàng trực tuyến có tên là X.com. Một năm sau, X.com đã sáp nhập với Confinity, một startup khác do Peter Thiel đồng sáng lập để tạo nên một công ty có tên là PayPal. Musk đảm nhiệm chức vụ CEO.
Tỷ phú giàu nhất thế giới Elon Musk cũng từng bị sa thải.
Tháng 10/1999, nội bộ của PayPal nổ ra tranh cãi lớn khi Elon Musk muốn đưa các server của PayPal từ hệ điều hành miễn phí Unix sang hệ điều hành có tính phí là Microsoft Windows. Nhà đồng sáng lập và sau đó trở thành giám đốc công nghệ của PayPal là Max Levchin là người phản đối dữ dội nhất.
Vào cuối năm 2000, Elon Musk đã quyết định cho mình kỳ nghỉ dài ngày đầu tiên. Tuy nhiên, khi Elon Musk còn đang trên máy bay thì hội đồng quản trị PayPal đã sa thải ông và bổ nhiệm Thiel lên làm CEO mới.
Jack Dorsey - Twitter
Jack Dorsey cùng với Biz Stone và Evan Williams sáng lập ra Twitter vào năm 2006. Dù mạng xã hội này liên tục phát triển nhưng nội bộ của công ty lại thường xuyên có vấn đề. Đầu tiên, chính Dorsey là người muốn Williams phải ra quyết định loại Glass ra khỏi công ty. Sau khi Glass chia tay Twitter, Dorsey thay ông giữ chức CEO.
Jack Dorsey quay về Twitter vào năm 2015.
Tuy nhiên, chăng bao lâu sau lại chinh Williams muốn Dorsey nhường lại chức vụ CEO. Mọi việc diễn ra nhanh chóng, Williams chiếm vi tri CEO con Dorsey được bổ nhiệm làm chủ tịch. Thực tế Dorsey đa bị Twitter sa thải mà chẳng ai biết bởi trên danh nghĩa anh vẫn là chủ tịch. Tuy nhiên, ông không có quyền biểu quyết trong các quyết định của công ty.
Trong thời gian Dorsey vắng mặt, Twitter trải qua nhiều khủng hoảng và cổ phiếu đang trên đà lao dốc đã tăng trưởng trở lại ngay sau khi người đồng sáng lập quay về vào năm 2015.
Andrew Mason, Groupon
Năm 2013, Andrew Mason - nhà sáng lập Groupon bị sa thải chỉ một ngày sau báo cáo kết quả kinh doanh làm nhà đầu tư thất vọng. Mason đã không thể đối phó với tình trạng sụt giảm nhu cầu đối với các phiếu giảm giá - sản phẩm chủ chốt của Groupon.
Andrew Mason - nhà sáng lập Groupon bị sa thải năm 2013.
Cùng với Lefkofsky và Bradley Keywell, Mason thành lập Groupon năm 2008. Vị CEO sinh năm 1980 đã dẫn dắt Groupon tới vị trí số 1 trên thị trường dịch vụ cung cấp phiếu giảm giá (coupon). Năm 2010, hãng nhận được lời đề nghị thâu tóm từ Google với giá 6 tỷ USD.
Travis Kalanick, Uber
Kalanick là đồng sáng lập Uber - ứng dụng chia sẻ ôtô sau này mở rộng sang nhiều mảng khác như giao hàng, giao đồ ăn... Dưới thời Kalanick, Uber từng có giai đoạn phát triển mạnh và trở thành startup được định giá cao nhất thế giới. Tuy nhiên, hàng loạt vụ bê bối diễn ra buộc Kalanick phải từ chức vào năm 2017.
Travis Kalanick từng đưa Uber thành startup có định giá lớn nhất thế giới.
"Tôi yêu Uber hơn bất kỳ thứ gì trên đời và vào thời điểm khó khăn nhất cuộc đời, tôi chấp nhận rút lui theo yêu cầu của các nhà đầu tư, để Uber có thể phát triển trở lại thay vì bị phân tán bởi một cuộc chiến khác", Kalanick chia sẻ khi từ chức.
Adam Neumann, WeWork
Adam Neumann đồng sáng lập WeWork vào năm 2010, sau này hoạt động dưới công ty mẹ với tên gọi We Company. Tại thời kỳ đỉnh cao, startup chia sẻ văn phòng này từng được định giá đến 47 tỷ USD và là một trong những kỳ lân được chú ý nhất thế giới.
Adam Neumann rời WeWork năm 2019.
Tháng 9/2019, WeWork buộc phải hủy bỏ kế hoạch phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu (IPO) do kết quả kinh doanh thảm hại. Với hàng loạt bê bối, CEO Adam Neumann bị "đá" khỏi WeWork và công ty này chấp nhận thỏa thuận giải cứu 5 tỷ USD của SoftBank.
Muốn được bay vào vũ trụ cùng SpaceX, bạn không cần giàu có, chỉ cần may mắn Đó là vì có 2 ghế trên chuyến bay này đang được quyên tặng để làm từ thiện cho một bệnh viện ở Mỹ. Thành công trong việc đưa các phi hành gia lên trạm vũ trụ ISS và quay về Trái Đất, hãng SpaceX của tỷ phú Elon Musk đã bắt đầu mở rộng dịch vụ này sang người dùng thông thường....