Chế độ ăn đang đưa 11 triệu người đến cái chết sớm mỗi năm
Phân tích từ tuần san y khoa Lancet chỉ ra rằng, chế độ ăn uống hàng ngày của chúng ta là nguyên nhân tử vong lớn hơn hút thuốc và liên quan đến một phần năm cái chết trên khắp thế giới.
(Nguồn: Getty Images)
Theo một nghiên cứu mới được công bố, thực phẩm chúng ta ăn đang đưa 11 triệu người đến cái chết sớm mỗi năm.
Phân tích từ tuần san y khoa Lancet chỉ ra rằng, chế độ ăn uống hàng ngày của chúng ta là nguyên nhân tử vong lớn hơn hút thuốc và hiện có liên quan đến một phần năm cái chết trên khắp thế giới.
Muối – có trong bánh mỳ, nước tương hay thực phẩm chế biến sẵn – rút ngắn tuổi thọ nhiều nhất.
Các chuyên gia cho biết nghiên cứu này không phải về bệnh béo phì, mà về cách chế độ ăn uống “kém chất lượng” phá hủy tim mạch và gây ung thư.
Vậy, chế độ ăn nào cho tôi?
Nghiên cứu về bệnh tật toàn cầu (The Global Burden of Disease Study) là một trong những đánh giá có uy tín nhất về nguyên nhân tử vong do bệnh tật của người dân ở các quốc gia trên thế giới.
Phân tích mới nhất của nghiên cứu trên đã khảo sát thói quen ăn uống ở các quốc gia để xác định cách chế độ ăn uống làm giảm tuổi thọ của con người.
Cụ thể, chế độ ăn uống nguy hiểm là chế độ có:
Quá nhiều muối – ba triệu cái chết
Quá ít ngũ cốc nguyên hạt – ba triệu cái chết
Quá ít trái cây – hai triệu cái chết
Hàm lượng thấp các loại hạt, rau, omega-3 từ hải sản và chất xơ là những nguyên nhân gây tử vong khác.
“Chúng tôi nhận thấy chế độ ăn uống là một trong những tác nhân chính của tình trạng sức khỏe trên toàn thế giới,” giáo sư Christopher Murray, giám đốc Viện Đo lường và Đánh giá Sức khỏe tại Đại học Washington chia sẻ với BBC.
Chế độ ăn đang làm chết người như thế nào?
Khoảng 10 triệu trong số 11 triệu ca tử vong liên quan đến chế độ ăn uống là do bệnh tim mạch và muối là nguyên nhân.
Ăn quá nhiều muối làm tăng huyết áp và do đó làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ.
Muối được nêm nhiều trong khoai tây và cá chiên (Ảnh: Getty Images)
Muối cũng có thể có ảnh hưởng trực tiếp đến tim và mạch máu, dẫn đến suy tim khi các cơ quan không hoạt động hiệu quả.
Ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau quả có tác dụng ngược lại – chúng giúp “bảo vệ tim mạch” và giảm nguy cơ mắc các vấn đề về tim.
Ung thư và tiểu đường tuýp 2 là nguyên nhân còn lại của những cái chết liên quan đến chế độ ăn uống.
Thế giới đã xa rời chế độ ăn uống tối ưu ra sao?
Không có quốc gia nào có chế độ ăn hoàn hảo và lành mạnh hơn các nước khác, nhưng đây là cách thế giới đi chệch khỏi chế độ ăn tối ưu.
Lại là quả hạch và hạt?
Nghiên cứu cho biết, thực phẩm lành mạnh bị bỏ quên trong hầu hết các chế độ ăn trên khắp thế giới là các loại hạt.
Video đang HOT
Độc giả tò mò sẽ nhận ra các loại hạt được nhắc đến rất nhiều trong chế độ ăn uống lành mạnh công bố vào tháng 1. Chúng có thể cứu mạng, cứu cả hành tinh và nuôi sống 10 tỷ người.
Vậy tại sao chúng ta phải ăn nhiều hạt?
Giáo sư Nita Forouhi, Đại học Cambridge, cho biết: “Ngộ nhận thường thấy là chúng sẽ khiến bạn béo lên, nhưng là chất béo tốt. Bên cạnh đó, hầu hết mọi người không xem chúng là thực phẩm chính thống, giá cả cũng là một vấn đề.”
Các loại hạt không chỉ dành cho sóc (Ảnh: Getty Images)
Tôi tưởng thịt và đường là ‘kẻ xấu’?
Cuộc tranh luận trường kỳ về chất béo và đường cũng như mối liên hệ giữa thịt đỏ công nghiệp và bệnh ung thư đã thu hút dư luận mạnh mẽ những năm gần đây.
“Những thứ này có thể gây hại như ta chỉ ra, nhưng chúng là những vấn đề nhỏ hơn nhiều so với sự thiếu hụt ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, các loại hạt và lượng tiêu thụ rau,” giáo sư Murray nhận định.
Hơn nữa, nghiên cứu đã chỉ ra đồ uống có ga đang được tiêu thụ rất nhiều ở mọi nơi trên thế giới.Các nhà nghiên cứu cho rằng đã đến lúc các chiến dịch y tế chuyển từ việc nói về các chất dinh dưỡng như chất béo và đường sang thúc đẩy tiêu thụ thực phẩm lành mạnh.
Ăn độc hại mà ngon, có đáng không?
Theo các nhà nghiên cứu, chế độ ăn uống phản khoa học đang làm tuổi thọ trung bình trên thế giới giảm vài năm.
Tuy nhiên, giáo sư Murray cảnh báo đây chỉ là trung bình và cho rằng câu hỏi chúng ta nên thực sự đặt ra là: “Tôi sẽ chết những năm 50 tuổi vì một cơn đau tim? Hay tôi sẽ mắc một số bệnh ung thư liên quan đến chế độ ăn uống ở tuổi 40?”
Nước nào đang có chế độ ăn tốt?
Các nước Địa Trung Hải, đặc biệt là Pháp, Tây Ban Nha và Israel sở hữu số ca tử vong liên quan đến chế độ ăn uống thấp nhất toàn thế giới.
Các quốc gia ở phía Đông Nam, Nam và Trung Á thì ngược lại.
Israel có tỷ lệ tử vong liên quan đến chế độ ăn uống thấp nhất – 89 trên 100.000 người mỗi năm.
Uzbekistan có tỷ lệ tử vong liên quan đến chế độ ăn uống cao nhất – 892 trên 100.000 người mỗi năm.
Nhật Bản và Trung Quốc thay đổi theo những chiều hướng trái ngược, phản ánh mối quan hệ của họ với muối.
Trung Quốc tiêu thụ một lượng muối lớn trong nước tương và các loại nước sốt mặn khác – một phần quan trọng của ẩm thực bản địa. Tuy nhiên, sự phổ biến của thực phẩm chế biến sẵn đang gia tăng lượng muối vào chế độ ăn uống của họ. Trung Quốc có tỷ lệ tử vong cao nhất vì muối, hơn bất kỳ quốc gia nào.
Giáo sư Murray nói: “Nếu bạn trở lại Nhật Bản từ 30 đến 40 năm về trước, họ sẽ như Trung Quốc ngày nay với lượng tiêu thụ muối khổng lồ.”
“Muối vẫn là vấn đề số một của họ, nhưng đã giảm đáng kể, và họ có chế độ ăn giàu thực phẩm bảo vệ tim mạch như rau và trái cây.”
Nước tương có hàm lượng muối cao (Ảnh: Getty Images)
Chuyện ăn uống ở nước Anh?
Vương quốc Anh đứng sau các nước như Pháp, Đan Mạch và Bỉ về chế độ ăn uống lành mạnh. Vấn đề lớn nhất là thiếu ngũ cốc, trái cây, rau và các loại hạt.
Nghiên cứu của Lancet ước tính 14% số ca tử vong ở Anh có liên quan đến chế độ ăn uống, với 127/100.000 trường hợp tử vong liên quan đến chế độ ăn uống mỗi năm.
Lời khuyên nào cho chúng ta?
Giáo sư Murray nói: “Chế độ ăn tốt quan trọng dù bạn đang ở mức cân nào.”
“Điều mọi người cần làm là tăng ngũ cốc, trái cây, các loại hạt, rau và giảm muối nếu có thể.”
Tuy nhiên, tiền là một vấn đề. Ước tính rằng năm loại quả và rau trong khẩu phần mỗi ngày sẽ chiếm 52% thu nhập hộ gia đình ở các nước nghèo.
Giáo sư Forouhi cảnh báo: “Công chúng có thể lựa chọn thực phẩm lành mạnh hơn nếu được thông tin và có điều kiện, nhưng nếu những bày bán trên kệ mua-một-tặng một là thực phẩm không lành mạnh, thông điệp đó sẽ sụp đổ.”
“Thực phẩm lành mạnh vừa túi tiền là tối cần thiết.”
Hai giáo sư đều đồng ý cần phải có một sự dịch chuyển từ việc tập trung phân tích giá trị dinh dưỡng (chất béo/đường/muối) sang khuyến khích tiêu thụ thực phẩm thật sự./.
Linh Trang
Theo Vietnam
Nữ sinh Ngoại thương thoát ung thư máu, tiết lộ điều đáng sợ hơn cả đau đớn
6 tháng ấy, cô gái trẻ đã nhiều lần thấy cái chết đang đến rất gần vì căn bệnh ung thư máu, đã chứng kiến và trải qua vô vàn điều ám ảnh.
10 ngày sau khi xuất viện, Nguyễn Thị Vân Anh - nữ sinh ĐH Ngoại thương, người từng mang án tử mắc ung thư máu đã vui vẻ, tươi cười trở lại. Cô bắt xe trở lại Quảng Ninh, Hà Nội để thăm thầy cô, bạn bè tại trường ĐH Ngoại thương.
Vân Anh khoe, cô đã tốt nghiệp ngành Quản trị du lịch khách sạn, tháng 10 tới sẽ được mặc áo cử nhân để nhận bằng.
Vân Anh chia sẻ, ngày 27/2 vừa qua, cô được xuất viện sau 4 lần điều trị hoá chất tại Viện Huyết học - Truyền máu TƯ. Nghe bác sĩ thông báo "lui bệnh hoàn toàn" sau nửa năm điều trị, Vân Anh và bố mẹ như không tin vào tai mình, nước mắt lăn dài vì hạnh phúc.
Ngày ra viện, bác sĩ xoa đầu Vân Anh cười tươi: "Thật kỳ lạ, em có lẽ là người duy nhất đánh hóa chất loại nặng 4 lần vẫn không rụng tóc".
Hình ảnh vui tươi, hồn nhiên của Vân Anh hiện tại
"Chưa lúc nào em thấy mình sống trọn vẹn như lúc này. Trước mắt em sẽ nghỉ ngơi, sẽ sắp xếp lại cuộc sống của mình. Kế hoạch bây giờ của em có thể sẽ không giống những người bình thường khác vì em có những góc nhìn khác về ý nghĩa và mục đích của cuộc đời", Vân Anh chia sẻ.
Nhớ lại cách đây hơn 1 năm, ở độ tuổi 21, mọi hoài bão, ước mơ như sụp đổ dưới chân Vân Anh khi bác sĩ thông báo bị ung thư máu (Lơ-xê-mi cấp dòng tủy thể M2). Thời điểm phát hiện bệnh chỉ còn cách tốt nghiệp ĐH 2 tháng.
Cô gái trẻ từng không biết mình còn sống được bao lâu, giờ đã chiến thắng ung thư
Khi chuyển lên Viện Huyết học - Truyền máu TƯ, lần đầu tiên Vân Anh được một bác tiết lộ: "Tầng này toàn bệnh nhân bạch cầu hết cháu ạ", rồi anh đứng kế bên chen ngang: "Bác nói luôn là máu trắng cho em nó dễ hiểu". Căn bệnh lâu nay chỉ được biết đến nhiều qua các bộ phim Hàn Quốc giờ lại vận vào cô. Cô nghĩ, có lẽ mọi người chỉ nói đùa.
Sau vài phút khóc lóc với muôn vàn câu hỏi ập đến, Vân Anh lau nước mắt, quay lại phòng bố mẹ để cùng đi ăn cơm. Đó cũng là những giọt nước mắt hiếm hoi của Vân Anh trong suốt hành trình 6 tháng điều trị ung thư.
Những ngày đầu khi hay tin mình mắc bệnh, Vân Anh thấy tiếc nuối nhiều điều, tiếc vì đã không ăn uống khoa học, ngủ nghỉ điều độ, tiếc vì không tìm hiểu về phật giáo sớm hơn và hoạt động tình nguyện nhiều hơn.
Ở giây phút sinh tử, cô gái trẻ rất tiếc nuối vì đã không dành nhiều thời gian đi chơi với bố mẹ, gia đình nhiều hơn. Cô cũng tiếc vì chưa tốt nghiệp, chưa được mặc bộ áo cử nhân mơ ước, chưa có người thương yêu, chưa được mặc váy cưới... và chưa biết mình sẽ sống được bao lâu nữa...
Điều ám ảnh nhất không phải là đau đớn
Khi được hỏi, điều ám ảnh nhất 6 tháng qua với em có phải là những cơn đau đớn nối tiếp? Giọng Vân Anh liền trùng xuống: "Không chị a".
Vân Anh tại thời điểm điều trị tháng 10/2018
"Điều ám ảnh nhất là chứng kiến giây phút cận tử của người khác. 6 tháng qua, em đã chứng kiến rất nhiều. Có hôm nằm ở tầng 8 truyền hoá chất không ngủ được, nghe được tiếng vang lớn từ phòng cấp cứu bên cạnh. Tiếng bác sĩ đếm để giật xung điện, tiếng người nhà bên ngoài khóc lóc, tiếng bước chân rầm rập, tiếng bánh xe kéo những thi hài đi ầm ầm. Lúc đó nghĩ mình cũng sắp chết nên em và chị nằm cùng phòng đều im lặng, không ai nói với ai câu nào", Vân Anh kể lại.
Vân Anh chia sẻ, lần đầu tiên chứng kiến cái chết đang đến gần ngay trước mắt mình là khi nằm ở phòng chờ la liệt bệnh nhân.
"Nhiều người nằm la liệt, người thì cười khỏe mạnh, người thì ốm yếu khóc lóc, ai nấy đều bịt khẩu trang kín mặt, căn phòng không khác nào một nghĩa địa dành cho người sống. Ám ảnh nhất là một chị nằm cạnh giường. Đó là người yếu nhất trong 16 người ở phòng.
Chị chia sẻ về cuộc sống đang hạnh phúc, có chồng và 2 con thơ, chị không muốn chết nhưng nằm trước mặt mình là người phụ nữ gầy còm ốm yếu, thều thào câu được câu chăng. Nhiều lúc bác sĩ vào hỏi thăm chị không thể mở miệng trả lời, nằm bất động và khóc", Vân Anh nhớ lại.
Cô cũng nhớ như in hình ảnh của bà Năm, bà Tâm, 2 người nằm giường kế bên, đều trạc 60 tuổi. Khi viết lại quãng thời gian nằm điều trị, Vân Anh vẫn không khỏi sững sờ:
Một hôm, bà Tâm co giật, rét run cầm cập. Mọi người phủ hàng tầng chăn dày lên người nhưng bà vẫn co giật liên tục. Mình sốc và bàng hoàng quá, cả 21 năm sống, mình chưa bao giờ chứng kiến những cảnh tượng cận tử khủng khiếp như vậy.
Mình như chôn chân xuống đất. Các y tá bắt đầu vào, khoảnh khắc 5, 6 anh chị kéo giường bà Tâm chạy xồng xộc qua mình, máy trợ thở hòa với tiếng khóc lóc ầm vang của người nhà.
Mình vào nhà vệ sinh cố rửa mặt để tỉnh táo và nói thầm: "Không sao đâu, mày phải bình tĩnh". Và rồi, không bao giờ mình thấy bà Tâm quay lại nữa.
Ngày hôm sau, tầm 23h, bà Năm cũng bắt đầu sốt rét, co giật. Cả phòng đang ngủ lại tức tốc dậy, mặt ai nấy đều sợ hãi, đặc biệt là mình. Lại điệp khúc kéo giường, mọi người chìm dần vào giấc ngủ trong sự hoang mang tột độ. Đến tầm 6h sáng căn phòng tối om tự nhiên sáng đèn, một tiếng người thông báo: "Mọi người dậy truyền thuốc nào, bà Năm đã qua đời rồi...".
Mình tỉnh dậy, sợ hãi xen lẫn sững sờ. Vậy là chỉ còn mỗi mình nằm giữa 2 chiếc giường không người? Lúc ấy mình thực sự đã khóc, ôm con gấu bông được tặng. Mình thầm nghĩ về một kết cục không mấy nhẹ nhàng....
Chuỗi ngày lạc quan vô lo vô nghĩ của cô sinh viên trẻ đã hoàn toàn chấm dứt vào lần cuối cùng điều trị. Vân Anh kể: "Trong một ngày không mấy đẹp trời, khi vừa đặt bát cháo sáng lên bàn, mở điện thoại thì tin đầu tiên đập vào mắt mình là thông báo một người anh rất thân từng nằm cùng phòng với mình, vừa qua đời.
Đó có lẽ là khoảnh khắc sốc nhất cuộc đời mình, chỉ mới hôm qua anh còn ngồi đó, bên cạnh mình cười nói vui vẻ kể chuyện, thi thoảng khỏe lại rủ mình đi chơi.
Cuộc nói chuyện cuối cùng anh đã yếu nhưng sau trao đổi về phương pháp điều trị khác, trong ánh mắt anh, mình đã tin rằng qua Tết anh sẽ lên đánh hóa chất tiếp và chưa từng nghĩ anh có thể rời đi nhanh đến vậy.
Từng mong được giải thoát
Giống như bao bệnh nhân ung thư máu khác, Vân Anh từng trải qua những tháng ngày đau đớn khủng khiếp khi truyền hoá chất.
Lần đầu tiên truyền hoá chất, đột nhiên Vân Anh thấy nước tắm có mùi tanh khác lạ. Nhìn kĩ, nhận ra máu ở mũi đang tuôn ồ ạt hoà cùng nước vòi sen. Cố trấn tĩnh, Vân Anh rút khăn tắm bịt mũi, ngẩng cổ về phía trước. Một lúc sau máu đông lại. Nhưng đó chưa phải là những chuỗi ngày bi kịch nhất.
"Mình ho khạc ra máu, đau họng nghiêm trọng. Lần bị đau dạ dày, mình vật lộn trên giường đến mức không còn sức để kêu, bố mẹ chạy loạn lên gọi bác sĩ. Mình chỉ lờ mờ thấy bố mẹ mắt đỏ hoe, bác sĩ nhấn bụng hỏi nhưng mình không thể trả lời.
Giây phút đó mình đã nghĩ rằng mình sẽ chết, mình đã cảm nhận được khoảnh khắc chia ly thực sự, cố gắng nhìn bố mẹ lờ mờ như lời chào cuối, thật sự rất buồn. Cho đến bây giờ, hệ lụy của cơn đau đó vẫn còn khiến mình chướng bụng.
Hành trình cận tử, mình cảm nhận về cái chết sau đó rất nhiều. Hóa chất khiến mình lả đi, thiếp dần. Nó giống như một loại axit đang cố gắng ăn mòn ruột của bạn. Một ngày 3 lần, mỗi lần truyền hóa chất từ 6h sáng hôm nay đến tận 3h sáng hôm sau, mình gần như không được ngủ và thậm chí không đủ sức để kêu".
Vân Anh cũng gặp tình trạng táo bón nặng trong suốt quá trình điều trị. Vô cùng kinh khủng. Cô từng ngồi trong nhà vệ sinh hàng giờ đồng hồ nhưng không giải quyết được gì. Sau phải nhờ mẹ thông táo bón nhưng khi thuốc kích vào người tạo ra cơn đau thắt dữ dội khiến cô phải quỳ xuống nhà vệ sinh ôm bụng.
Đặc biệt, ở những bệnh nhân điều trị hoá chất, hầu như ai cũng bị giảm bạch cầu - tế bào miễn dịch của cơ thể. Theo lời Vân Anh, mỗi lần kích bạch cầu là đau đến tận xương tuỷ. May mắn, Vân Anh chỉ phải kích 2 lần nhưng đau buốt đến mức muốn khóc không khóc được, không ngồi được, nằm cũng không xong.
Bác sĩ thường yêu cầu trong vòng 2 ngày, nếu không tự làm tăng bạch cầu lên sẽ phải kích, để tránh đau đớn, Vân Anh cố gắng ăn, vừa ăn, vừa bịt mũi vừa khóc vì cùng lúc buồn nôn trong dạ dày, đau tuỷ trong xương, sưng lợi, đau do mọc răng số 8, đau khắp mọi chỗ... Vân anh cũng bị đau tim, đau phổi, khó thở thời gian dài. Cảnh tượng đó đã diễn ra suốt nửa năm trong sự chống chọi điên cuồng để giành giật sự sống.
Cô nữ sinh Ngoại thương với nghị lực phi thường sẽ bắt đầu cuộc sống mới với nhiều hoạch định mới
Khi những cơn đau tưởng chết đi sống lại hành hạ, Vân Anh may mắn gặp được 1 người bác, cũng là người đưa cô tiếp nhận tri thức đạo phật, giúp cô biết đến thiền và giúp cô luôn lạc quan kể cả trong giờ phút sinh tử.
"Nỗi sợ hãi của bệnh nhân ung thư là sợ bị rơi vào quên lãng, sợ phải bước đi trên con đường đến thế giới khác một mình. Vậy bạn hãy nhớ, sẽ đến một thời điểm mà không còn người nào sống và nhớ xem ai đã từng hiện diện trên cõi đời này. Tất cả mọi thứ đều trở về con số không tròn trĩnh.
Có thể thời điểm đó sẽ đến sớm hay muộn, nhưng dù bạn có may mắn sống sót thì cũng không sống mãi được, ai rồi cũng phải chết chỉ khác nhau rằng ai đã từng sống có ý nghĩa hơn ai. Và nếu như việc bị lãng quên hay sợ hãi làm bạn lo lắng thì mình khuyên chân thành hãy quên nó đi và lạc quan đến hơi thở cuối cùng, đó mới là điều ý nghĩa.
Một lúc nào đó những nỗi đau này sẽ trở nên hữu dụng, bạn sẽ bình thản thấy mình như đang đứng ngoài quan sát nỗi đau của chính mình.
Sau tất cả, nỗi đau nào rồi cũng sẽ nguôi ngoai", Vân Anh viết.
Thúy Hạnh
Theo Viẹtnamnet
Mẹ ung thư từ chối xạ trị để nhường sự sống cho con Dù căn bệnh ung thư vú ảnh hưởng tới tận xương, nhưng người mẹ vẫn quyết không xạ trị, mong cho con được sống. Kate đến từ Liverpool, Anh phát hiện bị ung thư vú từ năm 20 tuổi. Để giữ mạng sống, cô phải cắt bỏ đi hai bên ngực của mình. Năm năm sau, Kate mang thai và sinh ra một...