Cảnh báo nguy hiểm từ tăng huyết áp và cách điều trị từ thực phẩm

Tăng huyết áp (THA) là một trong những bệnh nguy hiểm mà nhiều người mắc phải hiện nay. Một chế độ dinh dưỡng hợp lý, khoa học là một nhân tố quan trọng để phòng và chống THA hiệu quả.

Những nguy cơ từ THA

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tỉ lệ THA 3 – 18% dân số thế giới, ở Việt Nam, theo điều tra của Viện Tim mạch (2008), tỉ lệ THA là 25,1% ở những người> 25 tuổi. THA là nguyên nhân gây tử vong 7,1 triệu người, chiếm 4,5% gánh nặng bệnh tật toàn cầu. THA là hiện tượng huyết áp cao hơn mức bình thường do áp lực của máu lớn tác động lên thành mạch. Bệnh diễn ra âm thầm và không có biểu hiện rõ rệt, đến khi bộc phát thì hầu hết bệnh đã gây ảnh hưởng đến sức khỏe của cơ thể. Bệnh gây ra nhiều biến chứng cho cơ thể, như:

-Biến chứng về não: đột quỵ, liệt nửa người hoặc toàn thân, tai biến là một trong số những biểu hiện tại não hay gặp.

-Biến chứng tại tim: các bệnh lý về mạch vành, suy tim dẫn đến khó thở, tức ngực là biểu hiện điển hình khi bị THA. Thiếu máu cơ tim dẫn đến chóng mặt, hoa mắt. Trường hợp nặng có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim, suy tim.

-Biến chứng tại thận: hệ thống mạch máu tại thận bị tổn thương có thể dẫn đến suy thận.

-Biến chứng tại mắt: các mạch máu li ti ở mắt chịu tác động rất dễ bị tổn thương gây nên những bệnh lý võng mạc. Người bệnh sẽ bị giảm thị lực, nặng có thể mù lòa.

Có nhiều nguyên nhân ảnh hưởng tới bệnh THA như: các yếu tố tâm lý xã hội; chế độ ăn (ăn mặn, uống rượu bia hay dùng các chất kích thích như nước chè, cà phê, thuốc lá…).

Một chế độ ăn hợp lý sẽ kiểm soát tình trạng THA

Kiểm soát THA

THA có thể kiểm soát nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Các chuyên gia và bác sĩ cũng khuyến cáo các bệnh nhân THA nên có chế độ ăn uống khoa học, tập luyện phù hợp mỗi ngày. Đây là cách tốt nhất để làm giảm huyết áp và sống chung với bệnh một cách an toàn.

Người THA cần một chế độ ăn cung cấp đủ năng lượng, các vitamin và khoáng chất, ít natri, giàu kali, giàu chất xơ, giảm lượng acid béo bão hòa và tổng lượng chất béo. Khuyến khích áp dụng chế độ dinh dưỡng giúp kiểm soát tăng huyết áp (DASH diet) là chế độ ăn khuyến khích nhiều rau xanh, quả chín, các sản phẩm sữa ít béo .

Nhu cầu năng lượng: 30 – 35 Kcal/kg cân nặng/ngày. Protein: 15 -

Nên cung cấp lượng EPA và DHA khoảng 250 – 500mg/ngày. Cholesterol

Chế độ ăn uống thích hợp

-Hạn chế tối thiểu lượng muối tiêu thụ. Các nghiên cứu cho thấy rằng, ở những quốc gia với chế độ ăn nhiều muối có tỷ lệ dân số bị THA nhiều hơn ở những quốc gia với chế độ ăn ít muối hơn. Tổ chức Y tế Thế giới đã đưa ra khuyến cáo, hạn chế lượng muối đưa vào cơ thể giúp kiểm soát HA ở người THA: mỗi ngày chỉ nên dùng dưới 2,3 gam muối/người trưởng thành sẽ giúp giảm HA 2-8 mmHg. Hạn chế muối ăn đặc biệt cần thiết đối với người THA có nền suy tim hoặc cao tuổi. Người bệnh THA được áp dụng chế độ ăn ít muối thì có khoảng 20-60% hạ được huyết áp.

-Tăng lượng rau xanh, chất xơ: Những loại thực phẩm giàu kali sẽ giúp cơ thể bạn đạt tỷ lệ kali cao hơn so với natri, vì vậy giúp trung hòa natri trong cơ thể. Điều này cho phép cơ thể loại bỏ được natri trong thận thông qua đường nước tiểu, vì vậy mà huyết áp sẽ hạ.

Các loại rau có lá màu xanh như rau diếp, rau xà lách, rau cải xoăn, củ cải xanh, cải rổ, rau chân vịt đều là những loại rau rất giàu kali. Rau củ quả tươi chứa nhiều kali như quýt, chuối, khoai tây, rau bí, quả bơ, nước ép cà chua, nước ép cam, dưa gang, quả chà là, quả mơ khô, sữa chua… rất tốt cho thành mạch. Tuy nhiên, người bệnh THA kèm theo suy thận, phù thũng, ít nước tiểu thì không nên ăn quá nhiều đồ ăn chứa kali để tránh thừa kali trong máu.

Người THA nên ăn nhiều hơn món rau xanh, rau củ và quả chín để cung cấp nhiều chất xơ, kali, magiê, vitamin C and vitamin A, E – là những dinh dưỡng có ảnh hưởng tốt tới huyết áp. Lợi ích lớn nhất với THA của chất xơ là các sợi xơ tạo thành gel hòa tan trong nước như chất xơ trong các loại rau (trong đó rau là loại cung cấp chất xơ rất tốt cho người bị THA), yến mạch, táo, đậu đỗ, thanh long, bưởi, cam gọt vỏ… Nên sử dụng lượng rau, quả với người THA là 500g mỗi ngày và có thể ăn 100-300g quả chín mỗi ngày.

Người THA nên ăn nhiều hơn món rau xanh, rau củ và quả chín để cung cấp nhiều chất xơ, kali, magiê, vitamin C and vitamin A, E, đây là những chất dinh dưỡng có ảnh hưởng tốt tới HA

-Nên ăn các loại thực phẩm nhiều acid béo omega 3: cá hồi, cá thu… Omega 3 tác dụng chống viêm, giảm cholesterol, ngăn ngừa các bệnh tim mạch và THA.

-Sữa không đường: Các loại sữa không đường là một nguồn dinh dưỡng vô cùng tuyệt vời trong việc cung cấp canxi, ít chất béo rất cần thiết trong khẩu phần ăn hàng ngày của chúng ta, đều rất hữu ích trong hạ huyết áp.

-Cháo bột yến mạch: Là loại thực phẩm giàu chất xơ, hàm lượng chất béo và natri thấp nên được xem là một trong những loại thực phẩm rất phổ biến đối với người THA. Thời điểm lý tưởng để ăn cháo bột yến mạch là vào buổi sáng, bởi cháo bột yến mạch không chỉ có tác dụng trong điều trị THA mà còn là loại thực phẩm bổ sung năng lượng cho cả ngày dài năng động.

Cũng cần lưu ý, một số loại thực phẩm người THA không nên sử dụng: Thịt nhiều mỡ, thịt ninh, cá béo (cá mè). Các loại phủ tạng: thận, óc, tim, gan, lòng… vì có nhiều cholesterol. Nước chè đặc, cà phê, thuốc lá, đồ cay. Các thức ăn quá mặn hoặc nhiều đường.