Các loại thuốc điều trị viêm tai giữa mạn tính ở trẻ em
Điều trị viêm tai giữa mạn tính ở trẻ em đòi hỏi sự kiên trì và tuân thủ chặt chẽ các phương pháp điều trị để ngăn ngừa biến chứng và phục hồi chức năng tai.
1. Danh mục thuốc điều trị viêm tai giữa mạn tính ở trẻ em
Thuốc điều trị viêm tai giữa mạn tính cho bé thường bác sĩ sẽ kê đơn 5 – 7 ngày. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào tình trạng bệnh tác động đến bé như thế nào. Nhưng khi đã cho bé sử dụng kháng sinh thì cần cho uống đủ số ngày chỉ định, kể cả trường hợp bé đã cảm thấy dễ chịu hơn sau 2 – 3 ngày điều trị.
Nguyên tắc này nhằm mục đích đảm bảo nhiễm trùng không quay trở lại, khiến vi khuẩn kháng lại thuốc, từ đó bệnh sẽ nặng hơn, việc điều trị cũng khó khăn hơn.
Hiện các kháng sinh thường được sử dụng điều trị viêm tai giữa bao gồm:
1.1. Sử dụng kháng sinh augmentin, azithromycin và kháng sinh các cephalosporin thế hệ I, II, III để điều trị viêm tai giữa
Trong những trường hợp viêm tai giữa có rách màng nhĩ thì bác sĩ có thể sử dụng kháng sinh tại chỗ (thuốc nhỏ tai) nhằm mục đích giúp ống tai lành tốt hơn.
1.2. Sử dụng kháng sinh amoxicillin
Trong trường hợp trẻ không dùng kháng sinh nhóm beta lactam, không có tiền sử viêm tai giữa cấp tái phát và không bị viêm kết mạc mủ kèm theo trong vòng 1 tháng qua. Nguyên nhân sử dụng kháng sinh amoxicillin đơn thuần là do nếu thường xuyên dùng kháng sinh mạnh sẽ khiến cho vi khuẩn gây viêm tai giữa kháng lại các thuốc kháng sinh mạnh. Hậu quả là những đợt nhiễm trùng tai hay viêm tai giữa tiếp theo khó điều trị.
1.3. Kháng sinh Amox-clav
Nếu trong vòng 1 tháng có sử dụng kháng sinh nhóm betalactam, kèm theo trẻ bị viêm kết mạc mủ hoặc có tiền sử viêm tai giữa tái phát thì cần phải sử dụng kháng sinh Amox-clav điều trị viêm tai giữa. Tuy nhiên nếu như trẻ bị dị ứng với penicillin thì có thể thay thế bằng thuốc kháng sinh cefdinir hoặc cefpodoxim…
1.4. Sử dụng kháng sinh tại chỗ Quinolon
Nhóm kháng sinh tại chỗ Quinolon gồm ofloxacin, ciprofloxacin. Hiệu quả của thuốc kháng sinh tại chỗ tương đương với đường uống trong trường hợp đặt ống thông nhĩ hầu, viêm tai giữa mạn tính và trẻ bị viêm tai giữa có chảy mủ.
Kháng sinh Azithromycin là một trong các loại thuốc điều trị viêm tai giữa hiệu quả.
Thực tế cho thấy, các loại thuốc kháng sinh trên chỉ mang tính chất tham khảo và cần được sử dụng dưới sự hướng dẫn và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng. Việc tự ý sử dụng thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ có thể gây ra tác dụng phụ và các biến chứng không mong muốn.
2. Tác dụng của thuốc điều trị viêm tai giữa mạn tính ở trẻ em
Video đang HOT
Mặc dù, không nhất thiết phải dùng thuốc kháng sinh trị viêm tai giữa mạn tính cho trẻ em trong tất cả các trường hợp, nhưng chúng sẽ có ích trong việc giúp trẻ cảm thấy dễ chịu nhanh hơn (sau 1-2 ngày). Nếu để viêm tai giữa tự lành, trẻ thường phải chịu sốt và đau trong suốt 4 đến 7 ngày.
Bên cạnh đó, dùng thuốc kháng sinh trị viêm tai giữa cho trẻ em kịp thời sẽ có thể phòng ngừa nguy cơ viêm lan tới não và khu vực các xương quanh tai. Đây là những biến chứng tuy rất hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra.
Tuy nhiên, việc dùng thuốc kháng sinh trị viêm tai giữa cho trẻ em bị viêm tai giữa có tràn dịch (OME) là không thực sự cần thiết. Do đó, nếu không thể chẩn đoán xác định chính xác loại viêm tai giữa, bác sĩ có thể đề nghị một khoảng thời gian chờ đợi thận trọng để xem liệu cơn đau tai có tự khỏi hay không trước khi kê đơn thuốc kháng sinh. Nếu sau hai ngày, các triệu chứng viêm tai giữa vẫn kéo dài thì bác sĩ mới quyết định sử dụng thuốc kháng sinh trị viêm tai giữa cho trẻ em.
Trên thực tế, 80% viêm trùng tai giữa không biến chứng sẽ tự khỏi mà không cần sử dụng thuốc kháng sinh trị viêm tai giữa cho trẻ em. Trường hợp cần đến kháng sinh, quá trình điều trị vào khoảng 7 ngày.
Riêng với viêm tai có tràn dịch đã mãn tính, bác sĩ có thể đề nghị phương pháp điều trị thích hợp hơn là đặt ống thông tai. Những ống nhỏ này nằm gọn trong màng nhĩ và cho phép tai thông khí và thở, đem lại cảm giác dễ chịu hơn.
3. Tác dụng phụ của thuốc điều trị viêm tai giữa mạn tính ở trẻ em
Sử dụng thuốc kháng sinh trị viêm tai giữa cho trẻ em có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn bao gồm: tiêu chảy, xuất hiện ban do nấm ở vùng mang tã, nấm ở miệng, nôn, phát ban,…
Nếu nhận thấy biểu hiện nào kéo dài và nghiêm trọng khi điều trị viêm tai giữa bằng thuốc cho trẻ, hãy mang trẻ đến bác sĩ để khám lại.
4. Chống chỉ định thuốc điều trị viêm tai giữa mạn tính ở trẻ em
Chống chỉ định thuốc điều trị viêm tai giữa mạn tính ở trẻ em là một yếu tố quan trọng cần được lưu ý để đảm bảo an toàn cho trẻ.
Trước hết, các loại kháng sinh được sử dụng cần phải phù hợp với từng tình trạng cụ thể và không gây dị ứng. Trẻ có tiền sử dị ứng với một loại kháng sinh nhất định, chẳng hạn như penicillin, không nên dùng các thuốc thuộc nhóm này.
Ngoài ra, các loại thuốc chứa thành phần ototoxic, có khả năng gây tổn hại đến thính lực, cũng cần tránh sử dụng cho trẻ em. Trẻ em có các bệnh lý nền khác như bệnh gan, thận, hoặc rối loạn hệ miễn dịch cần được đánh giá kỹ lưỡng trước khi kê đơn thuốc, để tránh những phản ứng không mong muốn hoặc tương tác thuốc nguy hiểm.
Khi điều trị viêm tai giữa, cha mẹ không tự ý dùng oxy già nhỏ vào tai con bởi có thể làm bong lớp biểu bì bảo vệ da ống tai, làm chậm quá trình lành vết thương, ảnh hưởng đến sức nghe của trẻ.
Hiện nay, có nhiều bậc phụ huynh tự ý điều trị cho con bằng cách dùng oxy già nhỏ vào tai, rắc bột thuốc kháng sinh vào tai của con… Những cách làm này là hoàn toàn sai lầm.
Nhỏ oxy già có thể làm bong lớp biểu bì bảo vệ da ống tai, làm chậm quá trình lành vết thương, ảnh hưởng đến sức nghe của trẻ. Rắc bột thuốc kháng sinh vào tai trẻ sẽ làm bít tắc dẫn lưu dịch, dịch viêm không được dẫn lưu ra ngoài sẽ phá hủy phần xương chũm của tai giữa, gây viêm xương chũm, nặng nề hơn sẽ gây biến chứng nội sọ…
Do đó, các bậc phụ huynh cần đặc biệt lưu ý: Tuyệt đối không tự ý mua thuốc về để tự điều trị, không dùng thuốc theo lời mách bảo của người khác.
Việc chẩn đoán và điều trị phải được thực hiện tại các cơ sở chuyên khoa để tránh các biến chứng nặng nề của thuốc có thể gây ra.
Khi được bác sĩ kê đơn dùng thuốc, phụ huynh cần tuân thủ chỉ định về liều dùng và cách dùng thuốc, theo dõi nếu có bất thường (tác dụng phụ của thuốc) có thể xảy ra, báo cho bác sĩ biết để kịp thời ứng phó.
Luôn sử dụng thuốc trị viêm tai giữa mạn tính theo chỉ định của bác sĩ.
5. Những lưu ý khi dùng thuốc điều trị viêm tai giữa mạn tính ở trẻ em
Khi sử dụng thuốc kháng sinh trị viêm tai giữa cho trẻ em, ngoài việc thuốc uống, bác sĩ sẽ kê thêm thuốc nhỏ tai chứa kháng sinh. Theo đó, để thuốc nhỏ tai phát huy tác dụng tối ưu thì việc nhỏ tai đúng cách như sau là rất quan trọng.
- Trước khi dùng thuốc nhỏ tai cho trẻ, phụ huynh nên vệ sinh tay sạch sẽ bằng xà phòng, tránh tình trạng lây nhiễm vi khuẩn.
- Cầm dung dịch nhỏ tai trong lòng bàn tay từ 1 đến 2 phút để làm giảm bớt sự khó chịu ở tai khi nhỏ thuốc lạnh.
- Sau đó, tháo nắp chai, để lên bề mặt khô, sạch và kiểm tra ống nhỏ giọt có sạch và đảm bảo không bị sứt mẻ hoặc nứt.
- Khi nhỏ thuốc, để trẻ ở đúng tư thế như sau: nghiêng đầu cho tai bị bệnh hướng lên phía trên và nhỏ số giọt thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.
- Tiếp đó, nhẹ nhàng kéo ống tai lên xuống để thuốc chảy vào trong và giữ nghiêng đầu từ 2 đến 5 phút trước khi trở về tư thế bình thường.
Cuối cùng, dùng khăn mềm hoặc khăn giấy lau sạch vùng ngoài tai và đậy nắp thuốc lại.
Sau 48 – 72 giờ dùng kháng sinh điều trị viêm tai giữa mà các triệu chứng không thuyên giảm thì cần cho trẻ tái khám để tìm ra nguyên nhân và có phác đồ điều trị thay thế.
Trường hợp trẻ bị viêm tai giữa có thủng màng nhĩ nếu hiện tượng đau tái phát hoặc dai dẳng thì cần tìm nguyên nhân gây đau khác ngoài viêm tai giữa. Bởi khi trẻ còn đau sau khi điều trị thì có thể là do nhiễm khuẩn lan rộng, viêm tai ngoài do dịch chảy từ tai giữa… Do vậy, việc khám lại để bác sĩ thay đổi nhóm kháng sinh thích hợp hơn.
Khi các triệu chứng viêm tai giữa trở nên tồi tệ hơn sau khi dùng thuốc kháng sinh thì đổi kháng sinh. Ví dụ như đang sử dụng thuốc kháng sinh amoxicillin liều cao nhưng không thấy hiệu quả thì đổi sang amox-cla liều cao…
Đặc biệt khi có triệu chứng viêm tai giữa tái phát sau khi đã điều trị thành công trước đó thì phải cho trẻ khám lại ngay, bởi có thể vi khuẩn kháng lại thuốc điều trị.
Thuốc kháng sinh điều trị viêm tai giữa cũng có thể không mang lại hiệu quả. Trường hợp này cần chích rạch màng nhĩ để đặt ống thông nhĩ hoặc nếu đi kèm với dấu hiệu viêm đường hô hấp trên hay người bệnh có triệu chứng xuất hiện các biến chứng bệnh viêm tai giữa nặng thì cần phải phẫu thuật.
Để phòng ngừa các biến chứng không mong muốn, đặc biệt là hạn chế nguy cơ dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh vô cùng nguy hiểm, cha mẹ nên đưa trẻ đến các trung tâm y tế để thăm khám và được chỉ định sử dụng loại thuốc kháng sinh điều trị viêm tai giữa cho trẻ phù hợp.
Trẻ nhỏ bú mẹ sẽ ít bị viêm tai giữa
Theo các bác sĩ, việc dị ứng với một số thành phần trong sữa công thức sẽ khiến cho trẻ nhỏ dễ bị nhiễm khuẩn, dẫn tới việc mắc các chứng viêm, trong đó có viêm tai giữa.
Trẻ nhỏ bú mẹ sẽ giúp giảm nguy cơ mắc viêm tai giữa. Ảnh: L.C.
Đa số các bậc cha mẹ đều khá quen thuộc với thực tế rằng bệnh phổ biến nhất được chẩn đoán ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là nhiễm trùng tai. 75% trẻ em ở Hoa Kỳ có ít nhất một lần bị nhiễm trùng tai trước sinh nhật thứ ba và gần một nửa sẽ bị từ ba đợt trở lên trước sinh nhật thứ tư.
Một phần ba số lần khám bệnh tại phòng khám cho trẻ em là do nhiễm trùng tai. Chi phí cho những lần thăm khám này, không bao gồm các đơn thuốc được kê và các thủ thuật phẫu thuật, vượt quá 2,5 tỷ USD hàng năm.
Một số người, cả bác sĩ nhi khoa có thiện chí, đều cho rằng bệnh nhiễm trùng tai là một phần bình thường của quá trình trưởng thành. Nhưng ta đã sai khi đánh đồng "thông thường" với "bình thường". Đàn ông Mỹ bị bệnh tim là chuyện thông thường; thật vậy, cứ hai người thì có một người phát bệnh tim trong cuộc đời.
Tuy nhiên, đó không phải là điều bình thường. Ta biết điều này bởi hàng trăm triệu người đàn ông ở những nơi khác trên thế giới không phải chống chọi với bệnh tim. Tương tự, chúng ta biết ở một số nơi trên thế giới, nhiễm trùng tai hay được giới y học gọi là viêm tai giữa, ít xảy ra ở trẻ sơ sinh.
Đa số các bác sĩ nhi khoa khuyên nên cho trẻ dùng một đợt thuốc kháng sinh, thường là amoxicillin, để điều trị viêm tai giữa. Một số bác sĩ thậm chí còn đề nghị cho trẻ bị viêm tai giữa tái phát định kỳ dùng thuốc kháng sinh trong những tháng mùa đông, như một biện pháp phòng ngừa.
Tuy nhiên, nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ em được sử dụng thuốc kháng sinh sẽ phục hồi chậm hơn và có nhiều khả năng bị nhiễm trùng tái phát hơn so với trẻ không được điều trị bằng thuốc kháng sinh.
Nếu muốn ngăn ngừa viêm tai giữa, chúng ta phải biết nguyên nhân dẫn tới căn bệnh này. Quan niệm thông thường cho rằng một đứa trẻ dễ bị viêm tai giữa hơn vì ống Eustachian trong tai của chúng có chiều dài ngắn hơn và nằm ngang.
Ống Eustachian cho phép chất lỏng thường tích tụ trong tai giữa chảy ra phía sau cổ họng. Ở người lớn, chúng thẳng đứng, do đó thoát nước hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, khi trẻ bị nhiễm cảm lạnh hoặc đau họng, các ống này có thể bị tắc nghẽn, tạo điều kiện cho chất lỏng tích tụ ở vùng tai giữa. Chất lỏng ấm áp ứ đọng trở thành nơi sinh sản lý tưởng của vi khuẩn và virus. Vi khuẩn càng phát triển, lượng chất lỏng được giữ lại càng nhiều.
Các nghiên cứu chỉ ra gần một nửa các trường hợp bị viêm tai giữa có tiền căn là nghẹt mũi, thuyên tắc phế quản hoặc một tình trạng hô hấp khác. Quan niệm thông thường là các triệu chứng như vậy xuất phát từ nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, tình trạng tắc ống tai cũng có thể do dị ứng thực phẩm và một trong những chất gây dị ứng thường xuyên nhất ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là sữa bò.
Cần phải nói rằng chúng ta ít thấy tình trạng bị viêm tai giữa hơn ở trẻ em được bú sữa mẹ. Trẻ được bú mẹ càng lâu thì khả năng được bảo vệ của trẻ càng lớn.
Tiến sĩ Y khoa Doris J. Rapp viết rằng: "Nguyên nhân thường bị bỏ sót nhất của hiện tượng đọng dịch trong ống tai tái phát ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là tình trạng mẫn cảm với sữa chưa được phát hiện."
Tiến sĩ Rapp là người sáng lập Tổ chức Dị ứng Thực hành, là giáo sư lâm sàng tại Đại học Tiểu bang New York, thành phố Buffalo, và là một tác giả. Một số phụ huynh đang bắt đầu liên tưởng đến điều đó và đồng ý với ông Rapp. Một người mẹ nhận xét về con trai mình rằng: "Thật là kỳ lạ, cứ khi thằng bé ăn bất kỳ loại chế phẩm từ sữa nào, nó sẽ bị viêm tai giữa trong vòng ba ngày."
Cách khắc phục những tác dụng phụ khi dùng methadone Việc dùng methadone cho những người nghiện các chất dạng thuốc phiện đã mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh, gia đình bệnh nhân và cho xã hội. Tuy nhiên, loại thuốc này cũng gây ra một số tác dụng phụ khiến người dùng khó chịu. Vậy đâu là cách khắc phục? 1. Tác dụng của methadone Methadone là một chất dạng...