“Bức tranh” tổng thể về dinh dưỡng của người Việt năm 2020

Trung tuần tháng 4 vừa qua, “bức tranh” tổng thể về dinh dưỡng của người Việt năm 2020 đã được công bố. Đan xen những mảng màu sáng – tối là nhận định của các chuyên gia, nhà nghiên cứu về “bức tranh” này.

Tổng điều tra dinh dưỡng toàn quốc được tiến hành thường kỳ 10 năm một lần. Tổng điều tra Dinh dưỡng năm 2020 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay ở phạm vi quốc gia với sự tham gia của hơn 22.000 hộ gia đình tại 25 tỉnh thành phố đại diện cho 6 vùng sinh thái.

Chúng ta đã có những thay đổi như thế nào sau 10 năm nỗ lực?

Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn quốc là 19,6%. Theo TS.BS Nghiêm Nguyệt Thu , Khoa Dinh dưỡng tiết chế, Viện Dinh dưỡng Quốc gia : con số này được xếp vào mức trung bình theo phân loại của Tổ chức Y tế thế giới .

Chiều cao của Thanh niên Việt Nam đã có sự thay đổi mạnh mẽ, đặc biệt nhóm thanh niên nam 18 tuổi năm 2020 đạt 168,1cm (tăng 3,7cm so với năm 2010). Con số này ở nhóm nữ là 1,4cm. Giải thích về sự “vượt trội” này, TS.BS Nghiêm Nguyệt Thu cho biết: đây là hiệu quả của các chương trình can thiệp dinh dưỡng . Ví dụ can thiệp dinh dưỡng vào 1.000 ngày vàng, theo đó phụ nữ bắt đầu mang thai được uống bổ sung viên sắt, viên đa vi chất. Các chương trình như: bổ sung vitamin A cho trẻ, hướng dẫn nuôi con bằng sữa mẹ, hướng dẫn ăn bổ sung đúng cách cho trẻ…. cũng góp phần không nhỏ vào thành quả ấy.

Mức tiêu thụ thịt là con số…..cần phải suy nghĩ!

Mức ăn rau quả của người dân đã tăng bình quân đầu người từ 190,4g rau/người/ngày; lên thành 231,0g rau/người/ngày. Tuy nhiên, con số này mới chỉ đạt 2/3 so với nhu cầu khuyến nghị của Tháp Dinh dưỡng.

Mức tiêu thụ thịt tăng nhanh từ 84 g/người/ngày năm 2010 và tăng gấp đôi vào năm 2020; khu vực thành phố tiêu thụ cao hơn.

TS.BS Nghiêm Nguyệt Thu cho biết, thịt là nguồn thực phẩm giàu đạm , thịt cũng là món ăn nhiều sắt, nhiều kẽm cho cơ thể. Tuy nhiên chất béo trong thịt chủ yếu là chất béo no. Trong khẩu phần ăn, chất béo no mà nhiều hơn nhu cầu sẽ là yếu tố nguy cơ gây ra các bệnh như rối loạn chuyển hóa lipid máu, nguy cơ thừa cân béo phì và các bệnh mạn tính không lây như đái tháo đường, tăng huyết áp

Cũng theo TS.BS Nghiêm Nguyệt Thu, các chỉ số cơ bản về sức khỏe của nguồn nhân lực Việt Nam đã có nhiều cải thiện, song nhìn chung vẫn ở mức thấp so với các nước trong khu vực. Những công việc chính cần tập trung trong thời gian tới đây là: giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ dưới 5 tuổi, tăng cường các biện pháp can thiệp dinh dưỡng vào nhóm trẻ em béo phì ở lứa tuổi học đường….

Còn về phía chúng ta, tin chắc khó ai có thể để cưỡng lại một đĩa thịt thơm ngon, kích thích vị giác. Nhưng, bệnh từ miệng, không còn cách nào khác chúng ta phải giảm số lượng và tần suất ăn thịt, hướng nhiều đến rau xanh và trái cây cũng như các nhóm thực phẩm khác có lợi cho cơ thể./.

Dinh dưỡng và chăm sóc giảm nhẹ cần thiết với người bệnh ung thư

Có đến 30% bệnh nhân tử vong do suy kiệt cơ thể trước khi tử vong do ung thư (UT). Dinh dưỡng (DD) có vai trò quan trọng tác động trực tiếp đến hiệu quả điều trị của người bệnh UT.

Do vậy hỗ trợ DD cho người bệnh UT có ý nghĩa quan trọng trong việc hồi phục tình trạng suy DD, giúp ngăn ngừa các biến chứng và giảm nguy cơ tử vong liên quan đến UT.

Thời gian qua, bên cạnh đưa ra các phác đồ điều trị phù hợp với từng người bệnh, các bác sĩ BV K luôn phối hợp cùng Trung tâm Dinh dưỡng lâm sàng để đưa ra chế độ, suất ăn bệnh lý phù hợp với từng người bệnh, điều này vừa giúp người bệnh đảm bảo về DD vừa cảm thấy yên tâm vì sự đồng hành của các y bác sĩ ngay trong sinh hoạt hàng ngày...

GS.TS. Lê Thị Hương, Viện trưởng Viện Đào tạo YHDP và YTCC; Phụ trách TT Dinh dưỡng lâm sàng, BV K; Trưởng Bộ môn Dinh dưỡng An toàn thực phẩm (Trường ĐH Y Hà Nội) cho biết trong cơ thể của bệnh nhân UT cùng tồn tại song hành cả tế bào UT và tế bào khỏe mạnh, chúng đều tồn tại và phát triển bằng các nguồn thực phẩm mà chúng ta nạp vào cơ thể. Hiểu một cách đơn giản bất kỳ loại dưỡng chất, nguồn năng lượng nào nuôi sống chúng ta thì cũng nuôi sống tế bào UT.

"Việc kiêng khem các loại thực phẩm giàu đạm, protein... chỉ ăn thực dưỡng, ăn chay trường mà nghĩ rằng nó có thể giết chết tế bào UT và khỏi bệnh là suy nghĩ hoàn toàn sai lầm và phản khoa học"- GS.TS. Lê Thị Hương nói.

Tình trạng DD kém cũng ảnh hưởng đến đáp ứng điều trị, cách thức điều trị và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do vậy, hỗ trợ DD cho người bệnh UT có ý nghĩa quan trọng trong việc hồi phục tình trạng suy mòn/suy DD, giúp ngăn ngừa các biến chứng và giảm nguy cơ tử vong liên quan đến UT.

Cùng với đó các tác dụng phụ từ phương pháp điều trị UT như hóa trị, xạ trị, liệu pháp miễn dịch,... có thể khiến người bệnh ăn ít hơn và giảm cân. Do vậy với người bệnh đang điều trị những phương pháp này thì mục tiêu DD là duy trì cân nặng lý tưởng và áp dụng một chế độ ăn cân đối, lành mạnh để cung cấp năng lượng, phục hồi để tiếp tục đảm bảo sức khỏe điều trị bệnh.

Dinh dưỡng và chăm sóc giảm nhẹ ngày càng cần thiết trong quá trình điều trị bệnh nhân ung thư.

Người bệnh ung thư có cần kiêng khem?

Theo GS.TS. Lê Thị Hương, DD có vai trò quan trọng trong chăm sóc người bệnh UT. Người bệnh đang điều trị không cần kiêng khem nghiêm ngặt, nhưng nên lưu ý một số điều dưới đây:

Ăn ít nhưng đủ DD, giàu năng lượng và giàu đạm. Kiểm soát được lượng thức ăn mà người bệnh ăn vào. Nên uống nước trước hoặc sau bữa ăn 30 phút. Tránh uống nước trong khi ăn vì điều này có thể làm giảm sự ngon miệng. Không nên ăn uống đồ có đường, nước ngọt, thức ăn nhiều chất béo. Thường xuyên thay đổi cách chế biến và màu sắc của thức ăn để tăng sự hấp dẫn. Tránh ngửi mùi thức ăn khi đang chế biến. Giữ vệ sinh răng, miệng. Nếu không ăn được thức ăn thông thường thì chuyển sang chế độ ăn nhỏ, mềm, nhuyễn (cháo, súp...).

Khi người bệnh không ăn được hoặc ăn uống thông thường không đảm bảo cung cấp đủ DD thì phải có các phương pháp hỗ trợ nuôi dưỡng hoặc nuôi dưỡng thay thế.

Mỗi người bệnh có thể trạng khác nhau, quá trình hấp thụ chất DD của cơ thể hay tiêu hao năng lượng cũng khác nhau. Do đó, bệnh nhân UT nên đến gặp bác sĩ điều trị hoặc bác sĩ DD để thiết lập cho mình chế độ ăn phù hợp, hiệu quả.

Công tác chăm sóc giảm nhẹ, tư vấn tâm lý cho người bệnh ngày càng được chú trọng tại BV K

Các chuyên gia của BV K cũng nhấn mạnh, bên cạnh vai trò của DD thì tâm lý lạc quan, chất lượng sống được cải thiện cũng đóng vai trò quan trọng giúp quá trình điều trị bệnh UT thuận lợi và hiệu quả hơn.

ThS.BSCKII. Phí Thùy Dương, Phó Giám đốc TT Chăm sóc giảm nhẹ, BV K cho biết: Sự hợp tác, tuân thủ phác đồ điều trị của người bệnh là một trong những yếu tố then chốt đánh giá sự thành công của công tác điều trị, bởi nếu có tâm lý buông xuôi, chán nản, bi quan thì chất lượng cuộc sống của người bệnh suy giảm, kéo theo chất lượng điều trị không như mong đợi. Công tác chăm sóc giảm nhẹ, hỗ trợ tâm lý sẽ giúp ích rất nhiều cho quá trình điều trị UT.

"Tại BV K, công tác chăm sóc giảm nhẹ, tư vấn tâm lý ngày càng được chú trọng hơn, các buổi sinh hoạt khoa học về chăm sóc giảm nhẹ; tập huấn mô hình chăm sóc giảm nhẹ tại cộng đồng cho các tình nguyện viên, người bệnh, người nhà bệnh nhân được tổ chức thường xuyên; cùng với đó là các buổi sinh hoạt đều đặn của CLB hỗ trợ bệnh nhân UT; các chương trình giao lưu, chia sẻ, cung cấp thông tin theo chuyên đề từng bệnh UT để người bệnh và người nhà hiểu rõ hơn về phác đồ điều trị, từ đó giúp người bệnh an tâm hơn khi điều trị tại BV và nâng cao chất lượng cuộc sống cũng như hiệu quả điều trị" - ThS.BSCKII. Phí Thùy Dương nói.