Bữa mắm tép tháng 10 – nhớ người muôn năm cũ

Nông Mạnh Hùng15:19 23/11/2019

Đầu tháng Mười âm lịch. Một đêm trở dậy. Chợt nghe những cơn gió xao xác chạy dài trên mái phố.

Ngày cuối tuần thư thả, tôi làm cơm mời các anh em cháu con bên đằng ngoại. Ăn uống bây giờ đâu phải chuyện quan trọng. Gặp gỡ, tụ hội, cười nói, mới là thiết yếu…

Thấm thoắt thế mà cả bố mẹ tôi cùng dì Hai tôi đều đã khuất núi vài chục năm rồi. Biết bao thương nhớ.

Nhớ dáng mẹ tôi xưa, áo cánh nâu, khăn vấn, miệng ăn trầu bỏm bẻm, lưng cúi gập trên rá tép riu đang nhảy lao xao trên mặt chậu thau đồng nước trong văn vắt. Thính mẹ tự rang, lọ mẹ tự rửa, phơi khô sạch sẽ. Tép tự tay mẹ giã, sợ các con làm bắn ra ngoài cối thì phí của. Duy nhất, bà chỉ bảo các con ra xin bố chén rượu trắng và giã thêm khúc riềng già vắt nước, cho vào lọ mắm lấy mùi thơm. Việc phơi, mắm trở mắm trên gác thượng đều là do dì Hai tôi săn sóc. Mắm tép được nắng, trở màu đỏ rực, thơm phức.

Sau này, mẹ tôi lớn tuổi, dì Hai tôi thế chỗ, cũng ngồi đãi tép, giã tép. Vẫn ở đúng góc bếp giáp sân trong. Dì Hai tóc búi dày nặng, áo cánh phin nõn trắng, cũng ăn trầu môi cắn chỉ. Dì tinh mắt hơn mẹ tôi, nên đãi tép, nhặt sạn rất nhanh, giã mắm cũng nhuyễn hơn thì phải. Dì còn tranh thủ dạy dỗ chị em tôi cách muối mắm tép sao cho đỏ, cho thơm.

Video đang HOT

Đại khái là, cứ 10 bát tép thì một bát muối, 1 bát thính gạo rang hay ngô nếp rang, giã mịn, rây kỹ, thêm 1 bát rượu trắng. Nhưng thính và rượu không cho cùng muối ngay từ ban đầu. Mà phải đợi một hai ngày sau mới cho. Quan trọng nhất, là phải nhớ phơi mắm, trở mắm cẩn thận. Tuyệt đối tránh ruồi bọ đậu vào, là mắm sẽ bị hỏng. Nếu trời thiếu nắng thì đem hũ mắm để cạnh bếp lò than nấu cơm, cho mắm mau ngấu, sớm được ăn.

Ôi là nhớ, những người muôn năm cũ.

Trở lại bữa cơm mới tháng Mười nhà tôi hôm ấy. Đám trẻ con ăn chán nem đòi sang ăn bún, húp xì húp sụp. Mắm tép, chúng chỉ ăn chơi chơi như ví dụ.

Trong khi đó, mấy anh em vừa trai vừa rể vẫn la đà bên những chén rượu trắng nhẹ êm và nhẩn nha gắp thịt, chấm mắm.

Đám chị em dâu gái cũng miệt mài gắp thịt, chấm mắm. Nhưng ăn chung với cơm trắng. Cơm gạo tám Hải Hậu thổi xuê xuê. Thế mới coi là ngon.

Vừa ăn vừa thi nhau kể chuyện ngày xưa, thời còn thơ bé, chị em khi ríu rít, lúc chành chọe lẫn nhau. Những câu chuyện nghe cả ngàn lần rồi mà chưa hề chán.

Bên ngoài kia, bầu trời hoàng hôn đã ngả sậm màu, gió chiều nổi lên đưa hương hoa sữa thoang thoảng sà xuống hiên nhà. Một mùa đông đã tới thật là gần, gần lắm.

Những miếng thịt ba chỉ luộc chín tới thái mỏng hồng nhạt. Đĩa gừng thái chỉ vàng ươm, rau mùi thơm xanh ngắt, ớt đỏ chói lói. Đĩa bún trắng ngần. Khế chua, chuối chát đan xen xanh trắng. Bát mắm rực màu hoa hiên. Tất cả cứ vơi dần mà chưa ai thấy gọi sang nem rán, bún riêu, vốn vẫn là mấy món tủ của nhà tôi…. Thế mới chết chứ. Khéo thì ế mất! Làm sao đây?

Bên ngoài kia, bầu trời hoàng hôn đã ngả màu tối sậm. Gió chiều nổi lên đưa hương hoa sữa thoang thoảng sà xuống hiên nhà. Mùa đông đã tới thật là gần. Một mùa đông ấm áp.

Theo Ngaynay

Mắm tép, thân thuộc với người quê tự bao đời

Không cứ gì đến mùa lạnh mới ăn mắm mặn, quê tôi chân lấm tay bùn, đồng sâu ruộng trũng cái khó, cái nghèo vẫn quanh quẩn trong lũy tre làng nên mắm mặn hiện diện hầu như hằng ngày trên mâm cơm.

Mắm có nhiều loại, từ cua cá ốc ếch cho tới tôm tép, ba khía... Mỗi thứ đều có hương vị riêng của nó nhưng ngon và dễ ăn nhất có lẽ là tôm, tép.

Dễ chế biến, pha trộn lại có nhiều cách ăn, từ đơn giản như ăn với cơm nóng đến cầu kỳ như trộn với gừng tỏi ớt giã nhuyễn; thêm ít đường, vài giọt nước cốt chanh là ta đã có món nước chấm cho các loại rau, ngon đến nức lòng. Sang hơn một chút thì cuốn với bánh tráng, thịt heo luộc hay cá lóc nướng trui cùng vài lát khế, vài lát chuối non. Chế biến thành nước lèo để ăn bún cũng được nhưng không ngon bằng mắm cá linh.

Làm mắm không khó nhưng để có mắm ngon thì cũng chẳng dễ. Trăm hay không bằng tay quen, chính cái quen này mới là công thức gia truyền để con mắm sống với người quê từ đời này qua đời khác mà vẫn giữ được hương vị riêng của mình.

Thương lắm thời thiếu thốn, gầy gò, tới bữa là trông chừng vào tô mắm, đĩa rau vườn. Với người quê cái vị mặn mặn, ngọt ngọt, thơm thơm của bất cứ loại mắm nào cũng có thể quyến rũ họ.

Người quê ăn khỏe mới cáng đáng nổi việc đồng. Mùa mưa bó gối trong nhà chẳng làm gì mà cũng mau đói nên nồi cơm chín sáng sang chiều là chuyện bình thường. Đôi khi lại thấy thích hơn bởi cơm nguội mà ăn với mắm ngon thì cũng thành cơm ngon. Không ngon sao được, không ngon mà mắm đã đi vào tục ngữ, ca dao. "Đói cơm lạt mắm tèm hem, no cơm mặn mắm lại thèm nọ kia" chỉ là ví von nhưng cũng thực đến là thực. "Mắm rò trộn lẫn mắm nêm, ban ngày kêu chị ban đêm kêu mình" tưởng không thể nhưng cuộc đời này có gì là không thể.

Món mắm đã thành thân thuộc với người quê tự bao đời, nó là linh hồn của những bữa cơm đạm bạc, ăn chỉ cốt no, nhưng thấm sâu vào lòng để khi đi xa cứ mãi nhớ về.

Theo Thanhnien

Cách làm mắm tép chưng thịt thơm ngon như ngoài hàng ! Hướng dẫn cách làm mắm tép chưng thịt ngon như ngoài hàng: Mắm tép chưng thịt là một món ăn khá "đa zi năng" phù hợp với mọi hoàn cảnh. Nhất là hôm nào lười nấu ăn một chút hoặc mưa gió ngại đi chợ, chỉ cần trộn chút mắm tép chưng thịt với chút cơm trắng gạo dẻo thơm thì đời cứ...