Bí mật sau lò luyện thi đại học

Trước đây, khi các trung tâm đua nhau mọc ra, họ cạnh tranh nhau từng cm để biển quảng cáo của mình nổi bật hơn. Nhưng năm nay khi lượng học sinh đăng ký theo học trung tâm ít đi thì sự cạnh tranh càng khốc liệt.

Kẻ ăn không hết, người lần chẳng ra

Dù chỉ còn khoảng 3 tuần nữa là kỳ thi tuyển sinh đại học- cao đẳng 2012 chính thức bắt đầu nhưng đến thời điểm này các lò luyện thi vẫn chưa thực sự sôi động. Đi khắp các ngõ ngách trên con phố Tạ Quang Bửu (Hà Nội) – nơi vốn nổi tiếng tập trung các lò luyện thi đại học – cũng chỉ tìm được lác đác vài lò luyện thi với số lượng đếm trên đầu ngón tay. Đủ mọi hình thức quảng cáo đã được phô bày với nhiều khẩu hiệu, cam kết về chất lượng và ưu đãi về dịch vụ, giá cả. Thậm chí, trung tâm còn phải cử người ngồi sẵn ở gần biển quảng cáo để “tiếp thị” khi thấy bất cứ ai có ý định tìm hiểu lớp học.

Theo ông C, chủ trung tâm (TT) KHBK vốn có tiếng trước đây cho biết: ” Một lớp học của trung tâm chỉ có khoảng 20 học sinh để đảm bảo chất lượng. Nhưng thật ra có muốn hơn cũng khó vì năm nay số lượng đăng ký rất ít, không như những năm trước học sinh ngồi học còn tràn ra cả ngoài sân, một ngày học 5-6 ca là chuyện bình thường. Năm nay trung tâm chỉ có khoảng 2 ca cho các buổi sáng trong tuần. Đến thời điểm hiện tại trung tâm cũng chỉ mới nhận được khoảng hơn 10 người chính thức đăng ký”.

Trong vai người đi tìm lớp học cho người nhà, chúng tôi tiếp tục đến một TT khác nằm trong một con ngõ nhỏ của đường Tạ Quang Bửu thì được bà chủ chào đón rất nhiệt tình. Bà xưng “mẹ – con” khá ngọt với tất cả những người đến tìm hiểu lớp và liên tục khẳng định: “Con phải mở mắt ra nhìn cho kỹ nhé, đúng 3 cam kết của mẹ trên biển kia, không đúng mẹ trả lại 100% tiền”. Trên chiếc biển đỏ in đậm 3 dòng chữ: “Hoàn trả 100% chi phí nếu học sinh không tiến bộ Học phí không thay đổi và sĩ số lớp hoc tối đa từ 25-30 học sinh Thầy cô dạy cố định và lớp học cố định”. Liên tục giục chúng tôi lựa chọn và học thử, với khẳng định thầy cô giáo giỏi và giá cả rành mạch, rõ ràng, nhưng cho đến thời điểm hiện tại TT mới chỉ có khoảng chưa đến 10 người đăng ký học.

Một phòng học cho khoảng 25 -30 học sinh

Trái ngược với hình ảnh của những lò luyện thi thưa thớt trên đường Tạ Quang Bửu, trung tâm T.L nằm trên phố Chùa Bộc (Hà Nội) lại rất đông đúc. Theo ghi nhận của chúng tôi, một lớp học ôn lúc này phải có số lượng từ 300 – 400 học sinh. Trung tâm được xây dựng trên một bãi đất rộng, với nhiều nhà cấp 4 san sát nhau. Và để phục vụ cho số lượng học sinh đông đảo ấy, TT trang bị cho mỗi phòng học 2 điều hoà với công suất lớn, chạy liên tục không ngừng nghỉ. Trong khuôn viên trung tâm, có một bãi đất trống rất rộng làm nơi giữ xe và có cả quán giải khát phục vụ nhu cầu trong giờ giải lao của các sĩ tử. Khung cảnh trung tâm lúc nào cũng nườm nườp người vào ra bởi ca này chưa tan, học sinh ca sau đã đến. Nhiều bậc phụ huynh lo cho con em đi học, cũng đã ngồi chờ sẵn ở sân cả buổi cho tiện đưa đón.

Theo chị Minh (Đường Bưởi, Hà Nội) – một phụ huynh học sinh – để yên tâm, ngày nào chị cũng đưa đón con đi học và ngồi chờ sẵn ở ngoài. Khi được hỏi, -một lớp học đông thế này chị thấy chất lượng thế nào? Chị trả lời: – “Bạn bè nó bảo nhau rồi rủ nhau đi học thôi. Nó nói học quen rồi nên mình cũng không có ý kiến gì. Chúng nó chọn chỗ này vì thấy bảo ở đây có thầy cô giáo tốt, phòng học lại có điều hoà, đăng ký tháng thì có số thự tự chỗ ngồi rõ ràng”.

Phải xếp hàng để đi vào lớp vì quá đông

Một lớp học khoảng 300 – 400 học sinh

Trong khi đó các lò luyện thi quanh khu vực ĐHSP (Hà Nội)- mọi năm vốn sôi động – năm nay cũng chỉ còn lác đác vài trung tâm. Tuy nhiên, biển quảng cáo vẫn được dán chen chúc nhau ở một góc cửa sổ của phòng thường trực cổng trường. Khi thấy đông người đến xem, một người phụ nữ trung niên liền chạy ra phát tờ rơi quảng cáo và đặt hẳn một bộ bàn ghế để ngồi đó… tư vấn mặc dù trung tâm nằm sâu trong con ngõ đối diện bên kia đường. Người phụ nữ liên tục khẳng định trung tâm T.D là TT tốt nhất hiện nay với mức giá chỉ 25 nghìn đồng/buổi như giá quy định và có các thầy cô giáo uy tín giảng dạy. Không biết do khéo tiếp thị hay chất lượng tốt mà trung tâm đã thu hút được số lượng học sinh dao động từ 70 -100 học sinh/lớp.

Ra tận cổng ngồi …tư vấn

Lớp học phủ bụi chờ…học sinh đăng ký

Sự thật sau những chiêu trò

Nhìn bất cứ đâu cũng thấy các trung tâm đưa ra rất nhiều chiêu thức để hút học sinh. Nhưng sự thật đằng sau những lời mời gọi đó có thực sự hấp dẫn?

Thu Hương, học sinh trường Trần Nhân Tông (Hà Nội) cho biết: “Em đã từng theo tờ rơi để tìm đến một TT gần trường ĐH Dược, TT quảng cáo chất lượng rất tốt và sẽ xếp lớp phù hợp với trình độ. Em đăng ký đúng theo lịch khai giảng, vậy mà hôm thứ nhất đi học thì người ta báo nghỉ, hôm sau đi thì bị xếp vào một lớp đã học từ khá lâu trước đó. Thành ra em và một số bạn mới chẳng hiểu gì. Thầy giáo thì chưa nghe đến tên tuổi bao giờ. Em thấy kiểu làm ăn của TT này khá mập mờ”.

Nhiều TT hiện nay để chứng tỏ sự công khai đã in giá cả lên tờ rơi hay thông báo cụ thể khi thí sinh đăng ký học. Mức giá trung bình dao động khoảng 25 – 40 nghìn đồng /buổi tuỳ thuộc vào số lượng học sinh mỗi lớp. Tuy nhiên, chưa hẳn điều đó đã làm các sỹ tử yên tâm. Huyền Trang vừa mới ở Nam Định lên Hà Nội đã tìm lớp ôn. Theo lời tư vấn, Trang đăng ký học TT T.D vì thấy mức giá cả và tên thầy cô giáo giống như TT ôn của ĐHSP, lại được học thử và thời gian lựa chọn thoải mái hơn. Nhưng sự thật làm Trang khá sốc. “Em mua phiếu học thử và nghĩ là mức giá 25 nghìn như đã quảng cáo, nhưng trung tâm đòi thu 50 nghìn vì nói rằng thày sẽ dạy liền 2 ca và em sẽ được học từ 2h – 5h. Họ nói 25 nghìn/ ca chứ không phải 25 nghìn/ buổi. Em vẫn có thể học 1 ca nếu muốn. Nhưng nếu như thế em sẽ mất kiến thức, buổi sau làm sao theo được”.

Theo Phương Linh, học sinh trường Phan Đình Phùng (Hà Nội), thì các em chọn trung tâm ôn luyện thường là do bạn bè bảo nhau. “Từ khi em bắt đầu lên học cấp 3 đã nghe truyền tai nhau là học ôn thì đến TT TL bởi ở đây các thầy cô dạy đều là những người đã có tên tuổi, giá cả lại rất phải chăng. Bọn em lựa chọn trung tâm thường dựa vào tên tuổi thầy cô. Mà em nghĩ nhiều người theo học thì chắc chắn phải tốt. Tuy nhiên lớp hoc đông nên nếu ngồi nửa cuối lớp thì khá mệt và gần như cũng không nhìn được giáo viên. Lớp vài trăm người nên có điều hoà cũng chẳng ăn thua. Đã thế giáo viên đến muộn cũng là chuyện bình thường”.

Học sinh nộp tiền để được vào học

Trong vai học sinh ôn luyện, PV đăng ký vào học một lớp với thời gian ghi rõ từ 14h đến 16h. Tuy nhiên, 14h15, khi mà học sinh đã có mặt đông đủ thì giáo viên vẫn chưa đến. Thắc mắc với trung tâm thì được giải đáp là “thầy đang đi in đề”. Phải đến 14h35 thầy mới … in đề xong và vào lớp. Tuy vào muộn nhưng giáo viên lại cho học sinh nghỉ rất đúng giờ.

Mặc dù được tiếp thị là giáo viên giỏi và tận tình với học sinh, nhưng đa số phương pháp và bài giảng ở các trung tâm đều na ná nhau. Nhiều phần học sinh không theo kịp thì được thầy giáo giải đáp là “hỏi các bạn học trước”. Trung tâm TL vốn được coi là uy tín vì giáo viên có chất lượng trong đó nổi tiếng có thầy H dạy văn, vì thầy không dạy ở trung tâm khác nên lượng học sinh đăng ký rất đông. Bài giảng của thầy thực sự hay và lôi cuốn được học trò nhưng do lớp học lên đến vài trăm người nên để nghe được lời thầy, PV phải tập trung cao độ và phát huy tối đa sự nhay bén của thính giác.

Với rất nhiều học sinh tỉnh lẻ thì việc lựa chọn trung tâm càng trở nên khó khăn bởi không có bạn bè, người quen “mách nước, hay biết tên tuổi thầy cô để lựa chọn. Lê Thắm, mới ở Hải Dương lên, cũng nóng lòng đi học nhưng chưa biết trung tâm ra sao và cách duy nhất là cứ phải… học thử. Nếu không hợp thì lại chuyển lớp. Nhưng Thắm cũng cho rằng: “Việc học là cả một quá trình rồi, giờ em đi luyện cấp tốc cũng chỉ là để xác định yên tâm về mặt tâm lý chứ cũng chẳng ăn thua. Nhưng giờ học mà cứ chuyển từ trung tâm này sang trung tâm khác thì vừa mất thời gian, lại phí tiền mà cũng không hiệu quả”.

Cái giá của việc kinh doanh tri thức

Bà V, chủ trung tâm CX trên đường Tạ Quang Bửu, tự nhận mình đã có kinh nghiệm hơn 14 năm trong nghề “kinh doanh tri thức”. Những năm trước đây, công việc làm ăn này đem lại rất nhiều lợi nhuận. Trên con phố Tạ Quang Bửu, các trung tâm luyện thi đua nhau mọc ra san sát. Mỗi đợt thi, bà kiếm được 5,7 cây vàng là chuyện bình thường. Chỉ cách đây khoảng 3, 4 năm, sau một tháng luyện thi bà lãi được 80 triệu đồng. Số tiền tích lũy được từ nhiều năm đủ cho bà mua vài lô đất xây nhà và cho thuê cũng sống dư giả. “Tuy nhiên, thu nhập mà cứ như năm nay thì cả đời chẳng mua được mảnh đất nào” – bà V bộc bạch.

Để kinh doanh được “mặt hàng” đặc biệt này cũng không hề đơn giản. Trước đây, khi các trung tâm đua nhau mọc ra, họ cạnh tranh nhau từng cm để biển quảng cáo của mình nổi bật hơn. Bà V bức xúc kể lại câu chuyện từng bị hàng xóm chơi xấu, khi tấm biển bên cạnh chen ngang vào chỗ để tấm biển của nhà bà. “Tấm biển nó để dòng chữ in đậm là chỉ có thầy nọ, cô kia mới dạy ở trung tâm, cẩn thận tránh bị lừa đảo. Thế có khác nào ám chỉ mình.”

Ngoài những chiêu thức như thuê được vị trí đẹp, cung cấp nhiều dịch vụ như điều hoà, chỗ trọ học…, yếu tố quyết định hút học sinh vẫn là thuê được giáo viên tốt. Các trung tâm cạnh tranh nhau khốc liệt để mời được giáo viên có tên tuổi về, thậm chí có những hành động ép buộc mang tính bạo lực để đạt được mục đích của mình. Một thế giới cạnh tranh ngầm đã diễn ra không chỉ của các chủ trung tâm luyện thi mà còn của những giáo viên chuyên dạy trung tâm với nhau bởi tất cả vì “miếng cơm manh áo”.

Cũng theo bà V, những nhà nào tồn tại ở đây lâu và đứng vững được trong nghề, cũng đều gặp phải nhiều hạn lớn, nhỏ. Đến bản thân bà, làm ăn rất tử tế mà cũng ốm liên miên suốt 5 năm nay. Nên giờ bà chỉ mở lớp cấp tốc 1 tháng/ năm: “Cái nghiệp này trông thế thôi mà cũng sợ lắm, lừa con người ta cái gì chứ lừa về tri thức thì sẽ gặp nhiều chuyện đổ bể. Như nhiều người bán hàng ăn, không dám ăn vào mồm nhưng lại bán cho bao nhiêu người khác. Bác sĩ làm ẩu thì có thể hỏng một bệnh nhân, nhưng giáo viên mà ẩu thì hỏng cả một thế hệ.”

Giải thích kỹ hơn về việc này, bà V cho biết, các trung tâm thường đề tên giáo viên có tiếng nhưng đa số là “treo đầu dê bán thịt chó”. Nếu số lượng không đủ đông, họ sẽ tìm giáo viên khác thay thế. Trong khi học sinh vì đã đóng tiền rồi nên tiếc tiền vẫn phải đi học. Cũng có khi nhiều giáo viên dạy theo kiểu “sống chết mặc bay” và ăn bớt số buổi hay thời gian học của học sinh.

Tồn tại và phát triển tốt nhất trong nghề hiện nay là nhà bà Đ, hàng xóm gần sát vách với bà V, cũng có thâm niên gần 20 năm. Sau khi đã tích tụ được nhiều vốn liếng trong nghề, cả gia đình cùng con cái chụm vào làm ăn, mở lò luyện thi lớn mang tên TL và thâu tóm hết các thầy cô giáo giỏi với cam kết số lượng học sinh lớn và thu nhập cao.

Lý giải cho sự giảm sút về số lượng học sinh tại các trung tâm và sự biến mất của nhiều lò luyện thi, bà X, chủ Trung tâm C.X trên đường Tạ Quang Bửu (Hà Nội) cho rằng: “Nhiều trung tâm dạy lởm khởm, toàn là trung tâm ma, nên giờ nó tự bị triệt tiêu. Con người ta bị lừa nhiều thì cũng tỉnh ra, nên số lượng học sinh ít là vì thế”.

Hồng Vân (Khampha.vn)