Bi hài chuyện tăng, giảm cân
Chế độ tập luyện, ăn uống để điều chỉnh cân nặng có thể gây ra tác dụng ngược nếu áp dụng các phương pháp một cách máy móc
Theo bác sĩ (BS) chuyên khoa II Trương Quang Anh Vũ – Trưởng Phòng Kế hoạch tổng hợp, Bệnh viện (BV) Thống Nhất TP HCM – việc tập thể dục và ăn uống lành mạnh để có cân nặng hợp lý là tốt nhưng phải chú ý đến sức khỏe của mình. Tập quá ít thì khó có tác dụng, nhưng tập quá sức thì có thể gây ra mệt mỏi, ảnh hưởng sức khỏe.
Sai lầm khó ngờ
Bị BS nhắc nhở là thừa cân, mỡ máu cao, ông Trần M. (62 tuổi, quận Gò Vấp, TP HCM) quyết tâm thay đổi bằng tìm hiểu và tự thiết kế chi tiết một chế độ tập để giảm cân, tăng cơ, kết hợp với ăn “low-carb” để khỏe mạnh hơn. Nửa tháng sau, ông… nhập viện vì bị đau chân không chịu nổi.
Ông M. được chẩn đoán là bị lên cơn gút (gout) cấp, mà nguyên nhân từ chính chế độ ăn ông tưởng là lành mạnh: bụng có giảm do hầu như không ăn cơm, nhưng việc tăng chất đạm đã khiến mức axit uric của ông, vốn trước đó đã cao, bị vọt lên dẫn đến gút.
Còn anh Nguyễn Văn T. (30 tuổi, nhân viên văn phòng, TP HCM) tập luyện để cố tăng cân bởi thể hình anh rất gầy. “Tôi đã tìm hiểu khá kỹ và quyết định chọn một số bài tập tăng cơ và tăng sức bền như chạy bộ, các bài tập với tạ, tập cả 7 ngày trong tuần để mau tăng cơ” – anh T. cho biết. Nhưng kết quả sau 1 tháng, anh T. không những không tăng cân mà còn giảm thêm 2 kg, bởi lẽ cứ sau khi tập là anh T. bị chán ăn. Ngược lại, người chị của anh cùng tập chung để mau giảm cân thì giảm đâu chưa thấy mà chỉ thấy uể oải, dù đã cố gắng ăn kiêng giảm tinh bột.
Video đang HOT
Giải thích về những trường hợp dở khóc dở cười vừa kể trên, BS Trương Quang Anh Vũ cho rằng tốt nhất là ăn cân bằng các nhóm tinh bột, đạm, béo, rau và trái cây, đặc biệt là ở người trung niên, cao niên. Nếu giảm ăn cơm mà tăng ăn thịt thì cơ thể dễ bị rắc rối do thừa đạm, nhất là ở người bị bệnh gút.
Xác định bị bệnh gì cần giảm ăn loại nào mới nên giảm, không bệnh gì thì ăn cân bằng, muốn giảm cân thì nên giảm đều lượng thức ăn và hạn chế ăn vặt. Cụ thể như người tiểu đường mới cần bớt ăn tinh bột, nhưng cũng bớt vừa phải theo yêu cầu của BS. Bởi nếu hoàn toàn không ăn thì cơ thể sẽ uể oải, do nhóm tinh bột là nguồn cung cấp năng lượng cho cơ thể.
Cần có chế độ ăn uống, tập luyện thể dục thể thao phù hợp với độ tuổi để có được sức khỏe, cũng như tinh thần tối ưu. (Ảnh chỉ mang tính minh họa) Ảnh: HOÀNG TRIỀU
Cần tập theo lộ trình
BS chuyên khoa II Đỗ Trọng Ánh, Giám đốc BV Chỉnh hình và Phục hồi chức năng TP HCM, tư vấn thêm về chuyện tập luyện như sau: những người béo phì nên chọn dạng bài tập phù hợp, tập đa dạng thay vì chỉ đi bộ như nhiều người lựa chọn. “Với những người đã lớn tuổi hay đã có tình trạng thoái hóa khớp. Cân nặng quá khổ tạo áp lực lên 2 đầu gối có thể làm thoái hóa nặng thêm, hoặc ít nhất gây đau, mỏi thì nên thay bài tập đi bộ bằng đạp xe, hay bơi lội…” – BS Đỗ Trọng Ánh gợi ý.
BS chuyên khoa II Nguyễn Minh Tiến, Phó Giám đốc BV Nhi Đồng Thành Phố (TP HCM), khuyên cần chú ý mức độ tập thích hợp, đúng mức. Vấn đề này cũng rất quan trọng đối với trẻ em. Chẳng hạn suy nghĩ cho bé vận động nhiều để thèm ăn là đúng, giúp cơ thể sẽ tự động đòi hỏi bù đắp năng lượng thiếu hụt. Nhưng nếu vận động quá mức thì có thể gây phản ứng ngược là… chán ăn vì cơ thể đã quá mệt mỏi.
Một nghiên cứu từ ĐH Oxford (Anh) và ĐH Yale (Mỹ) cũng cảnh báo tác động 2 chiều của thể dục lên một vấn đề khác: tinh thần. Tập thể dục được biết đến là giúp đánh bại stress, trầm cảm vì kích thích một số hormone tốt. Tuy nhiên, nghiên cứu này khẳng định nếu tập hơn 23 buổi/tháng, mỗi buổi quá 90 phút, cơ thể sẽ suy kiệt khiến tinh thần xuống thấp còn hơn người không tập. Tốt nhất chỉ nên tập 3-5 buổi/tuần và mỗi buổi không quá 60 phút.
Theo các BS, việc tập luyện dù với mục đích giảm cân, giảm mỡ hay tăng cân, tăng cơ thì cũng nên theo lộ trình: những ngày đầu chỉ tập ít sau đó mới tăng dần. Những bài tập cần sức mạnh như tập tạ, hay các bài tập sức bền mà tập quá nhiều trong những ngày đầu sẽ rất dễ gây chấn thương do cơ thể chưa kịp thích nghi.
Cảm giác đau “rêm rêm” mà nhiều người gặp phải khi mới bắt đầu tập thể dục không nên xem thường, vì đó cũng là chấn thương. Cần nghỉ ngơi đến khi hết đau, đi khám nếu cơn đau kéo dài hoặc không giảm và phải xây dựng lại chế độ tập cho phù hợp.
Theo BS Nguyễn Minh Tiến, nếu người cần giảm cân là trẻ em hay đang ở tuổi dậy thì, cần tuân thủ nguyên tắc ăn vừa phải, đủ chất và cân bằng luyện tập. Ăn kiêng quá ngặt nghèo có thể dẫn đến thiếu chất, ảnh hưởng đến quá trình phát triển thể chất và sinh lý.
Dinh dưỡng khi tuổi xế chiều
Khi tuổi ngày một cao, các hoạt động chuyển hóa và dinh dưỡng có nhiều biến đổi, chức năng tiêu hóa của cơ thể cũng kém đi, nên đây là lúc chúng ta phải quan tâm nhiều nhất đến vấn đề dinh dưỡng.
Hơn nữa, mọi hoạt động ít đi nên khối cơ cũng giảm khoảng 1/3 so với thời trẻ, nhu cầu năng lượng giảm hơn 30% so với khi 20 tuổi. Nên nếu ăn quá thừa sẽ dễ gây các bệnh mạn tính như tiểu đường, huyết áp, mỡ máu, béo phì...
Ảnh minh họa
Ngoài ra, người có tuổi cũng bị giảm mức chịu đựng với chất ngọt, hoạt động của men phân giải mỡ cũng giảm dần theo tuổi và cơ thể dễ có xu hướng thừa mỡ trong máu, cholesterol trong máu tăng... nên phải hạn chế tới mức tối đa việc ăn đồ ngọt, chất béo, giảm mỡ động vật và tăng dầu thực vật.
Việc tiêu hóa, hấp thụ protein cũng giảm, do đó dễ xảy ra tình trạng thiếu protein nên phải bổ sung protein cho người cao tuổi bằng việc tăng cường sử dụng nhiều nguồn đạm thực vật có trong đậu phụ, sữa đậu nành, sữa, các loại đậu, đỗ và lạc.
Một chế độ ăn, uống cân bằng giữa các nhóm chất dinh dưỡng là việc nên thực hiện triệt để ở người có tuổi. Ăn nhiều rau xanh, hoa quả để có chất xơ kích thích nhu động ruột, tránh táo bón.
Ăn rau, quả cũng góp phần tăng cảm giác no và điều quan trọng là rau, quả cung cấp cho cơ thể nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng. Các chất xơ trong rau, quả còn có tác dụng như chổi quét cholesterol thừa đẩy ra khỏi cơ thể, giúp cơ thể đề phòng xơ vữa mạch máu.
Đặc biệt, nên thay đổi thực đơn thường xuyên, ưu tiên những thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa, chia nhỏ bữa ăn, ăn chậm, nhai kỹ, tránh ăn vội, nhai dối. Tuyệt đối tránh những món ăn phải xào, rán cầu kỳ khó tiêu, hạn chế các thực phẩm dai, già, nhiều gia vị cay, nóng.
Uống nước chanh leo vào mùa hè vừa giải khát vừa tốt cho sức khỏe nhưng lại đại kỵ với 5 nhóm người này Chanh leo có thể sử dụng để làm nước giải khát tuyệt ngon trong những ngày hè nóng bức nhưng nếu sử dụng sai cách, loại trái cây này cũng có thể gây ra những nguy hại khôn lường cho sức khỏe. Chanh leo là một loại quả vô cùng thú vị với vỏ tím, ruột vàng, khó có ai cưỡng lại được...