Bài tập nào tốt cho người bệnh trầm cảm?
Tập thể dục giúp ngăn ngừa và cải thiện nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó làm giảm triệu chứng trầm cảm, có thể phòng ngừa tái phát bệnh…
1. Lợi ích của tập thể dục với người bệnh trầm cảm
Tập thể dục thường xuyên là một cách tốt để giúp ngăn ngừa hoặc kiểm soát chứng trầm cảm như:
Giúp nâng cao tâm trạng thông qua việc cải thiện thể lực.
Cải thiện giấc ngủ.
Tăng mức năng lượng.
Giúp ngăn chặn những suy nghĩ tiêu cực.
Giúp mọi người cảm thấy bớt cô đơn hơn khi tập thể dục cùng người khác.
Tập thể dục giúp giải phóng endorphin - là chất hóa học tự nhiên trong não có thể cải thiện tâm trạng, giảm lo lắng, tăng cảm giác hạnh phúc, giúp người bệnh thoát khỏi vòng suy nghĩ tiêu cực gây ra trầm cảm và lo lắng.
Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng tập thể dục có thể là một phương pháp điều trị hữu ích vừa phải cho chứng trầm cảm nhẹ đến trung bình ở người lớn. Do đó, tập thể dục nên được coi là một thay đổi lối sống quan trọng, được sử dụng cùng với các phương pháp điều trị trầm cảm khác. Những người mắc bệnh tim hoặc hô hấp nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu chương trình tập thể dục.
2. Các bài tập dễ thực hiện cho người trầm cảm
2.1 Chạy bộ giúp tăng cường tâm trạng tự nhiên
Chạy bộ giúp kích thích một số chất hóa học trong não, giải phóng endorphin, tăng cảm giác hưng phấn. Người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn về tổng thể bằng cách giảm căng cơ, cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm lo lắng.
Nên chạy bộ ít nhất 30 phút/ngày, trong 3-5 ngày/tuần, có thể làm giảm đáng kể các triệu chứng trầm cảm. Nếu bạn không có nhiều thời gian, thậm chí chỉ cần tập thể dục từ 10 – 15 phút cũng cũng tạo ra sự khác biệt.
2.2 Bài tập trọng lượng
Tập tạ giúp tăng lưu lượng má.u, tăng cơ, cải thiện cơ thể, hình ảnh… tăng cảm giác hài lòng.
Các bài tập rèn luyện sức mạnh như tập tạ cũng giúp giảm các triệu chứng trầm cảm. Đối với một số người bị trầm cảm ở mức độ nhẹ đến trung bình, tập tạ có thể là một phương pháp luyện tập mang tính thiền định. Khi tập tạ, tâm trí sẽ tập trung vào nhiệm vụ trước mắt mà không nghĩ đến bất cứ điều gì khác.
Ngoài ra, tập tạ giúp tăng lưu lượng má.u, tăng cơ, cải thiện cơ thể, hình ảnh… tăng cảm giác hài lòng. Chỉ cần bắt đầu từ từ, sử dụng sự hỗ trợ của huấn luyện viên cá nhân nếu cần.
2.3 Yoga
Tập yoga là một hoạt động khác có thể làm giảm các triệu chứng trầm cảm, đặc biệt là khi kết hợp với các phương pháp điều trị thông thường, chẳng hạn như liệu pháp hành vi nhận thức.
Yoga có tác dụng chống trầm cảm rất tốt, do cải thiện tính linh hoạt, liên quan đến chánh niệm, giúp phá vỡ những suy nghĩ tiêu cực lặp đi lặp lại, tăng sức mạnh, làm cho bạn nhận biết được hơi thở của mình, cải thiện sự cân bằng…
2.4 Thái cực quyền
Thái cực quyền là phương pháp có thể giúp giảm bớt trầm cảm.
Với việc thực hành các động tác chậm rãi, nhẹ nhàng của thái cực quyền giúp giảm căng thẳng, giảm các triệu chứng trầm cảm.
Video đang HOT
Luyện tập thái cực quyền trong môi trường nhóm cũng đóng một vai trò trong việc giảm trầm cảm. Lớp học nhóm có thể củng cố ý thức tự chủ, kết nối với những người khác.
3. Lưu ý khi tập luyện ở người bệnh trầm cảm
Những người bị trầm cảm có thể thấy khó khăn khi bắt đầu hoặc tạo động lực để tiếp tục tập thể dục trong thời gian dài.
Dưới đây mà một số cách giúp bạn bắt đầu:
- Bắt đầu từ đơn giản: Bắt đầu với các hoạt động đơn giản như mua sắm, làm vườn hoặc các công việc nhỏ của gia đình. Tăng dần mức độ hoạt động để cải thiện sự tự tin, tạo động lực cho các hoạt động năng động hơn.
- Làm những điều mình thích: Những người bị lo âu hoặc trầm cảm thường mất hứng thú, niềm vui khi làm những việc mà họ từng thích. Lên kế hoạch cho các hoạt động mà bạn từng thấy thú vị, hấp dẫn, thư giãn hoặc thỏa mãn với bạn bè hoặc gia đình… theo thời gian, những hoạt động này sẽ lại trở nên thú vị.
- Giao lưu với người khác: Những người mắc chứng lo âu hoặc trầm cảm thường xa lánh người khác, nhưng việc tiếp tục giao lưu là một phần quan trọng của quá trình phục hồi. Giữ liên lạc với bạn bè và gia đình có thể giúp tăng cường sức khỏe, sự tự tin, đồng thời tạo cơ hội để giao lưu.
- Lên kế hoạch: Lập kế hoạch cho thói quen tập luyện giúp mọi người trở nên năng động hơn. Đảm bảo rằng một số hình thức tập thể dục được đưa vào mỗi ngày. Cố gắng tuân thủ kế hoạch càng chặt chẽ càng tốt, nhưng phải linh hoạt.
- Đặt mục tiêu hợp lý :Nhiệm vụ của bạn không nhất thiết phải đi bộ một giờ, năm ngày một tuần. Hãy suy nghĩ thực tế về những gì bạn có thể làm. Sau đó bắt đầu từ từ rồi tăng dần theo thời gian. Hãy lập kế hoạch phù hợp với nhu cầu, khả năng của bạn thay vì đặt ra những mục tiêu mà bạn khó đạt được.
- Nên tham khảo ý kiến của bác sĩtrước khi bắt đầu một chương trình tập thể dục mới để đảm bảo an toàn cho bạn. Bác sĩ sẽ xem xét bất kỳ loại thuố.c nào bạn dùng, tình trạng sức khỏe và có lời khuyên hữu ích về việc bắt đầu và tập luyện đúng hướng.
Đối với hầu hết người lớn khỏe mạnh, hướng dẫn tập thể dục của Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ khuyến nghị ít nhất 150 phút hoạt động aerobic vừa phải mỗi tuần, hoặc dành ít nhất 75 phút hoạt động aerobic mạnh mẽ mỗi tuần.
Chế độ ăn hỗ trợ phụ nữ vượt qua trầm cảm sau sinh
Trầm cảm sau sinh phát triển từ nhiều yếu tố khác nhau, từ các đặc điểm thể chất, các yếu tố gây căng thẳng về môi trường và cả sự thiếu hụt chất dinh dưỡng.
Mặc dù nhận thức và nghiên cứu về sức khỏe tâm thần của bà mẹ đã tăng lên đáng kể trong những thập kỷ gần đây nhưng tỷ lệ mắc bệnh tâm thần ở bà mẹ vẫn cao. Rối loạn sức khỏe tâm thần phổ biến nhất ở các bà mẹ là trầm cảm sau sinh, được định nghĩa là các triệu chứng trầm cảm gặp phải trong 6 tháng đầu sau sinh
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cứ 7 phụ nữ mới sinh con thì có một phụ nữ bị trầm cảm sau sinh. Bộ Y tế cho biết, có 85% phụ nữ sau sinh có biểu hiện bất thường, thậm chí bệnh lý về tâm thần với mức độ nặng, nhẹ khác nhau.
Theo PGS.TS. Bùi Quang Huy, Chủ nhiệm khoa Tâm thần - Bệnh viện Quân y 103: Trầm cảm sau sinh là một dạng rối loạn có các triệu chứng giống với trầm cảm thông thường. Tuy nhiên, nguyên nhân gây ra rối loạn này lại khác với nguyên nhân gây trầm cảm thông thường là do thiếu serotonin ở não vì biến động nội tiết ở bệnh nhân sau khi sinh.
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người bệnh trầm cảm sau sinh
Sau khi sinh con, cơ thể người phụ nữ cần được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng để phục hồi sức khỏe, sản xuất sữa và chăm sóc con. Chế độ ăn thiếu hụt dinh dưỡng có thể khiến bà mẹ cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức, dễ cáu kỉnh, ảnh hưởng đến tâm trạng. Một kế hoạch bữa ăn toàn diện, giàu dinh dưỡng đã được chứng minh là không chỉ giúp phục hồi sau sinh mà còn giảm nguy cơ trầm cảm sau sinh và rối loạn tâm trạng.
Dinh dưỡng cân bằng, lành mạnh đóng vai trò thiết yếu trong việc giúp bà mẹ phục hồi sức khỏe sau sinh.
Phụ nữ có tiề.n sử trầm cảm hoặc từng bị trầm cảm sau sinh trong quá khứ có nhiều khả năng bị trầm cảm sau sinh hơn trong những lần mang thai tiếp theo. Những bà mẹ ở tuổ.i vị thành niên và những người không được chồng, gia đình hỗ trợ hoặc những người đang trải qua tình huống căng thẳng cao độ như mang thai phức tạp hoặc sinh non cũng có nguy cơ cao hơn.
Một yếu tố nguy cơ khác đối với trầm cảm sau sinh là sự thiếu hụt chất dinh dưỡng, tình trạng này rất phổ biến sau khi mang thai, vì vậy một trong những điều chủ động nhất bạn có thể làm nếu bắt đầu cảm thấy chán nản là đảm bảo rằng bạn đang nuôi dưỡng bản thân bằng những thực phẩm phù hợp. Ăn thực phẩm chất lượng cao, giàu dinh dưỡng sẽ giúp khôi phục chất dinh dưỡng, cân bằng nội tiết tố cần thiết để ổn định tâm trạng.
Có bằng chứng cho thấy mối liên hệ giữa dinh dưỡng tốt và trầm cảm sau sinh. Ví dụ, sự thiếu hụt các chất dinh dưỡng như vitamin B, acid béo omega-3, vitamin D, kẽm có liên quan đến nguy cơ gặp phải các triệu chứng trầm cảm cao hơn, bao gồm cả những triệu chứng liên quan đến trầm cảm sau sinh.
Nghiên cứu cho thấy rằng chất dinh dưỡng cạn kiệt dễ làm tăng đáng kể tình trạng trầm cảm từ thời điểm mẹ chuẩn bị mang thai cho đến 1 năm sau sinh. Trong khoảng thời gian này, cơ thể bà mẹ cần nạp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết với số lượng lớn hơn để cải thiện sức khỏe đường ruột, điều hòa nội tiết tố, khả năng miễn dịch và chức năng thần kinh nội tiết.
2. Các dưỡng chất ảnh hưởng tới tâm trạng bà mẹ sau sinh
Mặc dù dinh dưỡng không phải là yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến trầm cảm sau sinh nhưng nó được coi là một trong những yếu tố góp phần ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của phụ nữ sau khi sinh con. Dưới đây là một số chất dinh dưỡng cần thiết có thể giúp giảm bớt nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của trầm cảm sau sinh:
2.1 Vitamin B
Vitamin B rất cần thiết cho hoạt động bình thường của não. Vitamin B đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa năng lượng và chức năng não. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng có mối liên hệ giữa nguy cơ bị trầm cảm cao hơn và mức tiêu thụ vitamin B6 thấp. Các nghiên cứu khác cho thấy hàm lượng thấp một số vitamin B, bao gồm folate, vitamin B12, có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh. Một nghiên cứu nhỏ được công bố trên Tạp chí Rối loạn cảm xúc cho thấy những phụ nữ có lượng folate, vitamin B12 thấp có khả năng gặp các triệu chứng của trầm cảm sau sinh.
Các thực phẩm giàu vitamin B rất cần thiết cho chức năng não và thần kinh, giảm các triệu chứng trầm cảm sau sinh.
2.2 Acid béo thiết yếu
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung chế độ ăn uống bằng thực phẩm giàu acid béo omega-3 có thể giúp tăng cường sự tập trung tinh thần, giảm viêm, giảm các triệu chứng trầm cảm sau sinh. Chất béo lành mạnh có đặc tính chống viêm có thể giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh và sau khi sinh, lượng DHA dự trữ trong cơ thể mẹ sẽ được truyền qua sữa mẹ để hỗ trợ sự phát triển thần kinh của trẻ.
Một thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng được công bố trên Tạp chí Rối loạn cảm xúc cho thấy những phụ nữ được bổ sung omega-3 liều cao khi mang thai và trong 3 tháng sau sinh có nguy cơ mắc trầm cảm sau sinh thấp hơn so với những phụ nữ dùng giả dược.
2.3 Vitamin D
Vitamin D hỗ trợ hệ thống miễn dịch, não và hệ thần kinh. Vitamin D cũng rất cần thiết trong việc hỗ trợ hấp thụ canxi trong cơ thể. Sự thiếu hụt vitamin D có liên quan đến trầm cảm sau sinh, năng lượng thấp, các vấn đề về xương, thậm chí là tăng cân.
Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn tình trạng viêm trong cơ thể. Tình trạng viêm trong má.u có thể phá vỡ hàng rào má.u não và làm thay đổi hoạt động của não, dẫn đến các triệu chứng trầm cảm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mức vitamin D giảm ở các bà mẹ sau sinh thường dẫn đến các triệu chứng trầm cảm sau sinh dễ nhận thấy hơn.
2.4 Kẽm giúp giảm các triệu chứng trầm cảm sau sinh
Kẽm là một trong những khoáng chất vi lượng có nồng độ cao nhất trong não. Thiếu kẽm đã được chứng minh là có liên quan đến cảm giác lo lắng và trầm cảm cao hơn. Mặc dù bằng chứng hiện tại còn hạn chế nhưng một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung kẽm cũng góp phần làm giảm đáng kể các triệu chứng trầm cảm sau sinh và nghiên cứu sâu hơn đang được tiến hành về khả năng sử dụng kẽm như một biện pháp phòng ngừa tiềm năng đối với trầm cảm sau sinh.
Các thực phẩm giàu kẽm giúp chống viêm, làm dịu hệ thần kinh, tốt cho người bị trầm cảm sau sinh.
2.5 Protein và sắt
Protein tái tạo các mô và cơ trong cơ thể đồng thời ổn định lượng đường trong má.u cũng như thúc đẩy quá trình lành vết thương. Các nghiên cứu đã chứng minh mối liên hệ chặt chẽ giữa tình trạng sắt và trầm cảm, căng thẳng cũng như chức năng nhận thức trong thời kỳ hậu sản.
Sắt là một khoáng chất cần thiết cho việc sản xuất hồng cầu và vận chuyển oxy. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Sản khoa và Phụ khoa cho thấy những phụ nữ có lượng chất sắt thấp khi mang thai có nhiều khả năng gặp phải các triệu chứng trầm cảm sau sinh nhất. Một nghiên cứu khác được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng tiết lộ rằng những phụ nữ có đủ lượng chất sắt khi mang thai sẽ có nguy cơ mắc chứng trầm cảm sau sinh thấp hơn. Vì vậy, việc bổ sung các nguồn giàu chất sắt trong chế độ ăn uống là rất cần thiết để chống lại mối lo ngại ngày càng tăng về trầm cảm sau sinh hiện nay.
3. Lập kế hoạch bữa ăn cân bằng dinh dưỡng phòng chống trầm cảm sau sinh
Tạo và tuân theo kế hoạch ăn uống sau sinh có thể giúp những bà mẹ mới sinh giảm nguy cơ lo ngại về sức khỏe tâm thần, tăng cường tâm trạng và tăng tiết sữa cũng như nhanh chóng hồi phục sức khỏe.
Bà mẹ sau sinh nên bắt đầu ngày mới với bữa sáng giàu protein và carbohydrate có chỉ số đường huyết thấp như ớt chuông, nấm, bí xanh, rau lá xanh, các loại rau nhiều màu sắc khác. Trứng nên là món ăn sáng yêu thích vì chúng rất ngon, bổ dưỡng và đa năng. Ví dụ, 3 quả trứng ốp la rau bina, thêm nấm chứa khoảng 18g protein và 1/2 phần rau cần thiết.
Tập trung vào lượng protein trong mỗi bữa ăn của bạn, khoảng 20-30g mỗi bữa. Protein giúp tạo ra các chất hóa học thần kinh ổn định tâm trạng như dopamine, endorphin, serotonin. Trứng cũng là một lựa chọn tuyệt vời vì chúng chứa tất cả các acid amin thiết yếu mà cơ thể cần và chứa 6g protein mỗi quả.
Bà mẹ sau sinh nên ăn nhiều rau quả, trái cây và uống đủ lượng nước cần thiết.
Kế hoạch bữa ăn cân bằng dinh dưỡng sau sinh không nên tập trung vào việc hạn chế các loại thực phẩm hay ăn kiêng mà hãy tập trung vào việc lựa chọn thực phẩm lành mạnh, điều này giúp cơ thể bổ sung chất dinh dưỡng, phục hồi và chữa lành. Khi kết hợp các bữa ăn chính và bữa ăn nhẹ, hãy bao gồm các loại thực phẩm có chất dinh dưỡng quan trọng như:
Tăng cường thực phẩm giàu vitamin B
Thực phẩm là nguồn cung cấp vitamin B dồi dào bao gồm:
Sò, trai, hàu
Trứng
Ngũ cốc nguyên hạt
Rau lá xanh
Các loại đậu
Gan
Sữa
Quả hạch, hạt hướng dương
Thịt đỏ
Cá hồi, cá ngừ
Thực phẩm giàu acid béo omega-3
Chế độ ăn ít chất béo có liên quan đến sự thay đổi tâm trạng, vì vậy hãy thêm chất béo lành mạnh như bơ, dừa, các loại hạt, dầu oliu và trứng vào chế độ ăn uống hàng ngày. Cá nước lạnh đóng hộp, đông lạnh hoặc tươi, chẳng hạn như cá ngừ, cá hồi, cá mòi, cá thu là nguồn cung cấp acid béo omega-3 tốt nhất. Các lựa chọn dựa trên thực vật để cung cấp acid béo omega-3 bao gồm các loại rau lá xanh đậm, hạt chia, đậu nành, quả óc chó, dầu hạt lanh. Điều quan trọng là phải chú ý đến nguồn acid béo omega-3 vì một số loại cá có thể chứa hàm lượng thủy ngân ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của bà mẹ và em bé.
Thực phẩm cung cấp protein và sắt
Thịt bò, thịt cừu
Tôm
Ngũ cốc nguyên hạt, quả hạch
Đậu lăng
Gan
Mật mía chứa nhiều sắt
Rau chân vịt
Thực phẩm giàu vitamin D giúp cải thiện tâm trạng
Con người sản xuất vitamin D một cách tự nhiên bằng việc hấp thụ ánh nắng mặt trời qua da, nhưng nếu bạn đang tìm kiếm nguồn thực phẩm thì cá béo (bao gồm cá hồi, cá hồi, cá ngừ) rất tốt. Trứng và nấm được xử lý bằng tia cực tím cũng là những lựa chọn tốt và hầu hết các loại sữa, sản phẩm từ sữa bò cũng như sữa có nguồn gốc thực vật (như đậu nành, hạnh nhân, sữa yến mạch) đều là nguồn cung cấp vitamin D. Ngoài ra, vitamin D còn tìm thấy trong lòng đỏ trứng, ngũ cốc dinh dưỡng, gan động vật, nước cam,...
Bổ sung thực phẩm giàu kẽm
Động vật có vỏ, các loại thịt (như thịt bò, thịt lợn, thịt cừu), đậu lăng, đậu xanh, hạt bí ngô, sữa, phô mai, ngũ cốc nguyên hạt đều là những nguồn cung cấp kẽm tốt. Kết hợp các loại rau lá xanh, tảo trong mỗi bữa ăn. Chúng chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng, làm dịu hệ thần kinh. Cải xoăn, rau bina, rong biển, củ cải là những lựa chọn tuyệt vời.
Uống đủ nước
Nước giúp cơ thể vận chuyển các chất dinh dưỡng, loại bỏ chất thải, điều hòa thân nhiệt. Nên uống đủ 2 lít nước mỗi ngày.
Bà mẹ sau sinh nên tránh đường, giảm tiêu thụ ngũ cốc (đặc biệt là ngũ cốc có chứa gluten vì gluten có liên quan đến chứng trầm cảm) để giữ lượng đường trong má.u ổn định. Đồ uống có đường có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm. Nên hạn chế đồ uống có đường như nước ngọt, nước ép trái cây đóng hộp,... Chọn carbohydrate có chỉ số đường huyết thấp, chẳng hạn như các loại rau giòn và nhiều màu sắc cũng như các loại hạt.
Nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng chế độ ăn phù hợp với nhu cầu cá nhân của bạn. Chế độ ăn uống lành mạnh chỉ là một phần trong việc điều trị trầm cảm sau sinh. Việc kết hợp chế độ ăn uống với các biện pháp điều trị khác như liệu pháp tâm lý, thuố.c chống trầm cảm,... là rất quan trọng để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất. Tuy nhiên, việc sử dụng thuố.c chống trầm cảm hay thực phẩm bổ sung cần theo chỉ định của bác sĩ để tránh những rủi ro với sức khỏe người mẹ và cả em bé bú mẹ.
7 lợi ích đáng ngạc nhiên của việc bổ sung magiê mỗi ngày Magiê là một khoáng chất quan trọng với sức khỏe, nếu thiếu hụt sẽ gây ra nhiều vấn đề, thậm chí nguy hiểm cho sức khỏe... Magiê có nhiều trong các loại thực phẩm như rau lá xanh, các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt... Việc bổ sung magiê đầy đủ mỗi ngày sẽ mang lại những lợi ích đáng ngạc nhiên cho...