Bác sĩ nhãn khoa: Dung dịch hạt na không khác gì hóa chất bắn vào mắt

Theo dõi VGT trên

“Nếu bệnh nhân bị dính dung dịch hạt na vào mắt mà không được xử lý và điều trị kịp thời bằng thuốc sẽ phải chịu tổn thương nặng nề”- BS Bùi Cẩm Hương khẳng định.

ThS.BS Bùi Cẩm Hương, Giám đốc chuyên môn Bệnh viện Mắt Sài Gòn – Hà Nội cho biết, rất nhiều bệnh nhân đến viện khám trong tình trạng mắt bị bỏng, bỏng mô giác mạc, giác mạc cương tụ, phù biểu mô…

Đây đều là những biểu hiện giống như mắt bị bỏng hóa chất, nhưng đến khi khai thác bệnh sử thì được biết bệnh nhân bị nước đun hạt na chảy vào mắt dẫn đến bị bỏng, tổn thương mắt.

Bác sĩ nhãn khoa: Dung dịch hạt na không khác gì hóa chất bắn vào mắt - Hình 1

Nước hạt na khi vào mắt có thể gây bỏng mắt, tổn thương mắt dẫn đến mù lòa. Ảnh minh họa

“Nhiều người dân ở các vùng quê vẫn còn giữ thói quen sử dụng hạt na rang, giã nhỏ và đun nước gội đầu để trị chấy, ngâm quần áo trị rận.

Trong lúc sử dụng sơ ý làm dung dịch hạt na dính vào mắt gây tổn thương mắt. Chất trong hạt na giống như chất kiềm, khi vào mắt sẽ làm cho mắt bị tổn thương.

Trong khi đó, đôi mắt của con người rất tinh vi và dễ bị tổn thương, bất kỳ một dung dịch gì vào mắt cũng có thể gây ra nhiều tác hại mà chúng ta không thể lường trước được.

Tổn thương nhẹ có thể là dị ứng gây ngứa mắt, đỏ mắt, nặng có thể gây tổn thương tổ chức của nhãn cầu, gây độc cho các tế bào ở sâu bên trong mắt dẫn đến hỏng mắt, mù mắt.

Video đang HOT

Dung dịch hạt na rớt vào mắt cũng giống như rớt hóa chất vào mắt. Mức độ bỏng nặng hay nhẹ phụ thuộc vào: Thời gian dung dịch ở trong mắt (càng lâu bỏng càng nặng); Độ đậm đặc của dung dịch, đặc sẽ gây bỏng nặng, dung dịch pha loãng sẽ làm tổn thương nhẹ hơn; Tác dụng nhiều hay ít, nông hay sâu tới các protein.

Thông thường, nếu bệnh nhân bị dính dung dịch hạt na vào mắt, được xử lý và điều trị kịp thời bằng thuốc thì sẽ không gây nguy hại gì. Nhưng nếu bệnh nhân không đi thăm khám, tự ý điều trị bằng thuốc sẽ gây những hậu quả nặng nề.

Bác sĩ nhãn khoa: Dung dịch hạt na không khác gì hóa chất bắn vào mắt - Hình 2

(Ảnh minh họa)

Cách tốt nhất khi lỡ bị dung dịch hạt na dính vào mắt là kịp thời rửa mắt bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý, rửa càng nhiều càng tốt, không được dùng bất cứ vật gì dụi vào mắt. Người bệnh cũng cần tới bệnh viện cấp cứu và chữa trị kịp thời, đúng cách” – BS Cẩm Hương chia sẻ.

Và khi xảy ra các tổn thương ở mắt, đau mắt vì bất kỳ lý do gì, các bác sĩ nhãn khoa cũng khuyến cáo không được tự ý điều trị bằng mẹo, các biện pháp dân gian.

Bởi không ít trường hợp bệnh nhân phải vào viện điều trị vì biến chứng của việc tự chữa bệnh, tự ý nhỏ các dung dịch không rõ nguồn gốc vào mắt để điều trị bệnh.

Đến khi mắt bị tổn thương tăng nặng hơn, viêm nhiễm, đau rát, giảm thị lực… mới quay lại với bác sĩ nhãn khoa.

Với những trường hợp như vậy, tình trạng bệnh nhẹ và mới thì việc điều trị sẽ mất ít thời gian, khả năng phục hồi nhanh hơn. Nhưng với những trường hợp bị tổn thương nặng, mắt có thể không phục hồi, dẫn tới mù lòa vĩnh viễn.

Theo www.giadinhmoi.vn

Mắt bỏng rát có thể là dấu hiệu của những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng

Đừng chủ quan nếu thấy mắt bỏng rát vì nó đang ngầm báo cho bạn biết đôi mắt của bạn có thể gặp một vài vấn đề sức khỏe.

Đỏ mắt, ngứa mắt... là những vấn đề sức khỏe về mắt khiến chúng ta phải đau đầu. Thật không may có một vấn đề còn khủng khiếp hơn cả hai tình trạng trên mà buộc chúng ta phải để ý chăm sóc cho đôi mắt nhiều hơn, đó là hiện tượng mắt bỏng rát. Nếu còn băn khoăn chưa biết nó là dấu hiệu của bệnh gì thì đây sẽ là những câu trả lời dành cho bạn.

Khô mắt

Khô mắt không chỉ khiến bạn cảm thấy mắt "khô khan" khó chịu mà còn có cảm giác mắt bỏng rát kéo dài cả ngày. Mắt khô được hiểu là đôi mắt của bạn không đủ ẩm do thiếu lượng nước mắt cần thiết hoặc tuyến lệ có vấn đề. Khi đó, các đầu dây thần kinh nhạy cảm trong giác mạc sẽ bị kích ứng và dẫn đến hiện tượng mắt bỏng rát. Bên cạnh tình trạng này, bạn còn có nguy cơ đối mặt với các triệu chứng khác như ngứa ngáy, đau nhức, nhạy cảm với ánh sáng...

Mắt bỏng rát có thể là dấu hiệu của những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng - Hình 1

Dị ứng

Dị ứng có thể gây ra cảm giác bỏng rát do bạn mắc phải một chứng bệnh được gọi là viêm kết mạc dị ứng. Viêm kết mạc dị ứng xảy ra khi mắt có phản ứng bài xích quá mức với một số chất độc hại hoặc mẫn cảm với cơ thể bạn. Khi đó, phản xạ tự nhiên của hệ miễn dịch là tạo ra các kháng thể được gọi là immunoglobulin di chuyển đến các tế bào khác nhau trong cơ thể, kích thích chúng giải phóng các chất gây dị ứng ra ngoài. Đó là nguyên nhân sâu xa khiến đôi mắt bạn bỏng rát khó chịu.

Mắt bỏng rát có thể là dấu hiệu của những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng - Hình 2

Mắc dị vật trong mắt

Mắt là bộ phận cực kỳ nhạy cảm, do vậy, nó rất dễ bị tấn công bởi các dị vật. Dị vật này có thể là bụi bẩn, phấn hoa, lông thú cưng, thậm chí là sữa rửa mặt, kem dưỡng da, mĩ phẩm... bạn lỡ tay làm vương vào mắt trong lúc sử dụng. Chúng có thể cọ xát gây ra các vết xước cực kỳ nhỏ trong mắt kèm theo cảm giác bỏng rát, riêng các loại chất hóa học độc hại có trong mỹ phẩm có thể khiến giác mạc bị kích ứng. Nếu phải đi ra ngoài đường, bạn nên dùng kính chắn bụi và phải hết sức cẩn thận khi sử dụng các loại mĩ phẩm để tránh dây vào mắt.

Mắt bỏng rát có thể là dấu hiệu của những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng - Hình 3

Viêm mi mắt

Đôi mắt của bạn có thể bỏng rát khó chịu do viêm mi mắt. Chứng bệnh này khiến mi mắt sưng đỏ, ngứa ngáy, đau rát. Đây là bộ phận thường xuyên tiếp xúc với giác mạc, do vậy, giác mạc của bạn cũng không thể tránh khỏi bị cọ xát và nóng rát như lửa đốt. Viêm mi mắt có thể là hệ quả do bị nhiễm trùng trên mi mắt, dị ứng với đồ trang điểm, tuyến lệ bị tắc nghẽn, mắt thiếu ẩm... Nếu không may mắc phải chứng bệnh này, bạn hãy ngay lập tức đi khám sớm nhất có thể để tránh tình trạng bệnh tiến triển nặng hơn, gây hậu quả nghiêm trọng.

Mắt bị "cháy nắng"

Không chỉ làn da, đôi mắt của chúng ta cũng có thể bị cháy nắng. Một báo cáo đăng trên tạp chí của Hiệp hội Y khoa Mỹ đã chỉ ra rằng, chỉ cần một lượng nhỏ ánh sáng mặt trời cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển tổn thương mắt như mộng thịt và thoái hóa kết mạc, đục thủy tinh thể, nếu không được điều trị sẽ gây mù mắt.

Nếu thường xuyên tiếp xúc với tia UV độc hại cường độ cao, các mô mắt sẽ bị tổn thương và bạn có thể mắc chứng "tuyết mù" hay còn gọi là photokeratitis (viêm giác mạc ánh nắng). Chứng bệnh này có thể làm tổn thương giác mạc và kết mạc, dẫn đến một loạt triệu chứng như bỏng rát, đau nhức, giảm thị lực hoặc mất thị lực tạm thời... Để ngăn ngừa mắc viêm giác mạc ánh nắng, bạn hãy chú ý che chắn cho đôi mắt khi phải ra ngoài giữa trời nắng, hạn chế dụi mắt hay tiếp xúc với bức xạ mạnh từ điện thoại, máy tính ngay khi vừa đi nắng về.

Mắt bỏng rát có thể là dấu hiệu của những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng - Hình 4

Nguồn: Self

Theo Helino

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Nam sinh 17 tuổi mắc bệnh gút mạn mà không hề hay biếtNam sinh 17 tuổi mắc bệnh gút mạn mà không hề hay biết
04:57:04 18/01/2025
Nhiễm trùng nặng vì bôi cao sim chữa bỏng bô xe máyNhiễm trùng nặng vì bôi cao sim chữa bỏng bô xe máy
04:27:51 18/01/2025
Suy tim, đột quỵ vì không tuân thủ điều trị bệnh cơ timSuy tim, đột quỵ vì không tuân thủ điều trị bệnh cơ tim
05:02:08 18/01/2025
Nhiều người phải cấp cứu vì viêm phổiNhiều người phải cấp cứu vì viêm phổi
04:30:16 18/01/2025
Nam sinh 15 tuổi tử vong vì đột quỵNam sinh 15 tuổi tử vong vì đột quỵ
05:18:33 18/01/2025
Một loại củ được xem là 'mỏ vàng' dinh dưỡng và được bác sĩ khuyên dùngMột loại củ được xem là 'mỏ vàng' dinh dưỡng và được bác sĩ khuyên dùng
06:26:02 18/01/2025
3 loại hạt tốt cho tim mạch lại không lo tích mỡ bụng3 loại hạt tốt cho tim mạch lại không lo tích mỡ bụng
06:28:12 18/01/2025
Bệnh dại có nguy cơ gia tăng dịp TếtBệnh dại có nguy cơ gia tăng dịp Tết
08:32:40 18/01/2025

Tin đang nóng

Bạn học hé lộ tính cách thật của Á hậu Phương NhiBạn học hé lộ tính cách thật của Á hậu Phương Nhi
06:05:54 19/01/2025
Bắt đối tượng sát hại 4 người trong gia đình ở Phú Xuyên, đang di lý từ Vũng Tàu về Hà NộiBắt đối tượng sát hại 4 người trong gia đình ở Phú Xuyên, đang di lý từ Vũng Tàu về Hà Nội
07:05:31 19/01/2025
Phim học đường vừa chiếu 1 ngày đã chiếm top 1 toàn cầu: Thống trị 67 nước, nam chính quá đẹp khiến netizen u mêPhim học đường vừa chiếu 1 ngày đã chiếm top 1 toàn cầu: Thống trị 67 nước, nam chính quá đẹp khiến netizen u mê
05:59:40 19/01/2025
Bảo vệ câu kết nhân viên kho trộm 10 tấn hàng của công tyBảo vệ câu kết nhân viên kho trộm 10 tấn hàng của công ty
07:13:00 19/01/2025
Bức ảnh chưa từng công bố của Lưu Diệc Phi hút 70 triệu lượt xemBức ảnh chưa từng công bố của Lưu Diệc Phi hút 70 triệu lượt xem
06:03:22 19/01/2025
Buộc 2 bàn chải cũ vào nhau, giải quyết mọi rắc rối, cả nam và nữ đều thíchBuộc 2 bàn chải cũ vào nhau, giải quyết mọi rắc rối, cả nam và nữ đều thích
08:19:18 19/01/2025
"Ông hoàng" chiêu trò tâm cơ Song Joong Ki: Tung vô số đòn hạ Song Hye Kyo, đâu ngờ "gậy ông đập lưng ông""Ông hoàng" chiêu trò tâm cơ Song Joong Ki: Tung vô số đòn hạ Song Hye Kyo, đâu ngờ "gậy ông đập lưng ông"
08:46:15 19/01/2025
Ảnh 'dị' của ReutersẢnh 'dị' của Reuters
07:46:32 19/01/2025

Tin mới nhất

Các loại quả ít nguy cơ tồn dư thuốc trừ sâu nhất

Các loại quả ít nguy cơ tồn dư thuốc trừ sâu nhất

08:43:51 18/01/2025
Vỏ bơ dày và không ăn được đóng vai trò như một rào chắn tự nhiên, ngăn thuốc trừ sâu xâm nhập vào phần bên trong. Mặc dù vậy, bạn vẫn nên rửa sạch vỏ bơ để tránh vi khuẩn hoặc chất ô nhiễm từ vỏ chuyển sang các phần khác khi cắt.
Thưởng thức trà shan tuyết thế nào để tránh tác dụng phụ?

Thưởng thức trà shan tuyết thế nào để tránh tác dụng phụ?

08:29:39 18/01/2025
Uống trà shan tuyết quá đặc có thể dẫn đến ngộ độc trà, dẫn đến mệt mỏi, chóng mặt, buồn nôn và tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch và huyết áp. Nên thưởng thức trà pha ở nồng độ nhẹ hoặc vừa phải để tránh những tác dụng phụ tiềm ẩn...
5 bí quyết phòng ngừa bệnh loét dạ dày tá tràng

5 bí quyết phòng ngừa bệnh loét dạ dày tá tràng

05:24:01 18/01/2025
Loét dạ dày tá tràng là tình trạng những vết loét phát triển trên niêm mạc của dạ dày và đoạn đầu của ruột non, thường xảy ra do vi khuẩn HP và thói quen sinh hoạt không lành mạnh.
Đau đầu đột ngột: Cảnh báo căn bệnh nguy cơ tử vong nhanh chóng

Đau đầu đột ngột: Cảnh báo căn bệnh nguy cơ tử vong nhanh chóng

05:20:41 18/01/2025
Dị dạng mạch máu não ở người trẻ gây những hệ quả vô cùng nặng nề, có thể để lại di chứng suốt đời.
Dây đeo đồng hồ thông minh chứa hóa chất độc hại

Dây đeo đồng hồ thông minh chứa hóa chất độc hại

05:15:07 18/01/2025
Một nghiên cứu của Đại học Notre Dame phát hiện dây đeo đồng hồ thông minh và các thiết bị theo dõi sức khỏe khác chứa hàm lượng cao nhiều chất PFAS độc hại có thể thẩm thấu qua da đi vào cơ thể.
Phòng tránh biến chứng loét bàn chân, người bệnh đái tháo đường cần chăm sóc bàn chân như thế nào?

Phòng tránh biến chứng loét bàn chân, người bệnh đái tháo đường cần chăm sóc bàn chân như thế nào?

04:45:31 18/01/2025
Người bệnh mắc bệnh đái tháo đường có nguy cơ mắc nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là ở bàn chân.
Cô gái sơ ý nuốt cả viên thuốc còn nguyên vỏ sắc cạnh

Cô gái sơ ý nuốt cả viên thuốc còn nguyên vỏ sắc cạnh

04:43:31 18/01/2025
Bác sĩ khuyến cáo cả người lớn lẫn trẻ nhỏ phải luôn cẩn thận trong việc uống thuốc và dùng các thực phẩm. Nên kiểm tra và đọc kỹ đường dùng thuốc, khi uống thuốc không nên cười đùa hay la hét để tránh tình trạng nuốt phải thuốc chưa bó...
Tư thế yoga cực kỳ đơn giản mang lại nhiều lợi ích

Tư thế yoga cực kỳ đơn giản mang lại nhiều lợi ích

09:06:38 17/01/2025
Tư thế cây cầu là tư thế dành cho người mới bắt đầu. Tư thế này thường được thực hiện vào cuối buổi tập yoga, sau một chuỗi tư thế đứng để giúp làm nóng cột sống.
Nhiều chị em "môi cá trê" vì xăm môi giá rẻ đón Tết

Nhiều chị em "môi cá trê" vì xăm môi giá rẻ đón Tết

09:02:25 17/01/2025
Vừa qua, ThS.BSCKII Nguyễn Tiến Thành, thành viên Hội Da liễu Việt Nam, đã tiếp nhận nhiều trường hợp biến chứng nghiêm trọng cũng chính vì tâm lý nóng vội này.
Chơi vật tay, nam thanh niên gãy xương

Chơi vật tay, nam thanh niên gãy xương

08:56:48 17/01/2025
Ngày 16/1, Thạc sĩ - Bác sĩ nội trú Đặng Văn Hiếu, Khoa Phẫu thuật chấn thương chỉnh hình và y học thể thao, Bệnh viện E cho biết, khoa mới tiếp nhận trường hợp nam thanh niên 24 tuổi gãy xương vì chơi trò vật tay với bạn.
Nam thanh niên thoát nỗi ám ảnh 50-100 cơn động kinh mỗi ngày suốt 21 năm

Nam thanh niên thoát nỗi ám ảnh 50-100 cơn động kinh mỗi ngày suốt 21 năm

08:54:45 17/01/2025
Từ khi sinh ra đến nay, suốt 21 năm, anh Đ. chịu nỗi đau đớn vì những cơn động kinh hành hạ, với tần suất ngày càng tăng và nghiêm trọng.
Đốt than sưởi ấm suốt đêm, một phụ nữ bị hôn mê

Đốt than sưởi ấm suốt đêm, một phụ nữ bị hôn mê

08:37:26 17/01/2025
Nữ bệnh nhân sử dụng bếp than để sưởi ấm trong phòng kín suốt đêm. Đến sáng, người nhà phát hiện nạn nhân bất tỉnh nên đã khẩn trương đưa đi cấp cứu.

Có thể bạn quan tâm

ĐTCL mùa 13: Càn quét mọi đối thủ với Urgot "xe tăng" siêu lì lợm, sát thương cực lỗi

ĐTCL mùa 13: Càn quét mọi đối thủ với Urgot "xe tăng" siêu lì lợm, sát thương cực lỗi

Mọt game

09:14:42 19/01/2025
Urgot đang nổi lên tại meta mới của ĐTCL mùa 13 với nhờ khả năng công thủ toàn diện đầy khó chịu. Sự vươn lên của Urgot tại ĐTCL mùa 13
Vệ sinh nhà tắm, bồn cầu đừng chỉ dùng nước tẩy rửa: Thêm 1 thứ này vào là sạch bong, sáng bóng

Vệ sinh nhà tắm, bồn cầu đừng chỉ dùng nước tẩy rửa: Thêm 1 thứ này vào là sạch bong, sáng bóng

Sáng tạo

09:13:54 19/01/2025
Nhà vệ sinh là một khu vực cần dọn dẹp sâu và mất nhiều thời gian nhất. Để tiết kiệm công sức và tiền bạc, bạn có thể áp dụng mẹo vệ sinh nhà tắm, bồn cầu dưới đây, chỉ trong 5 phút, nhà vệ sinh sạch sẽ, thơm tho.
Sao Việt 19/1: Bạn gái Chí Trung tới xem Táo Quân, Công Lý tươi tắn bên vợ trẻ

Sao Việt 19/1: Bạn gái Chí Trung tới xem Táo Quân, Công Lý tươi tắn bên vợ trẻ

Sao việt

09:13:38 19/01/2025
NSND Công Lý được khen có thần sắc tốt hơn, Chí Trung hạnh phúc khi được bạn gái tới xem và ủng hộ khi tham gia Táo Quân 2025.
Sao nam hạng A phát hiện bị lén theo dõi, hé lộ thủ đoạn rình rập không ai ngờ đến

Sao nam hạng A phát hiện bị lén theo dõi, hé lộ thủ đoạn rình rập không ai ngờ đến

Sao châu á

08:50:50 19/01/2025
Mới đây nhất, Kim Jae Joong đã tiết lộ anh có 1 fan cuồng vô cùng đáng sợ. Fan này thậm chí còn bỏ ra rất nhiều tiền để được gần thần tượng nhất có thể.
Phát hiện điều "đắt giá" về gia đình Á hậu Phương Nhi

Phát hiện điều "đắt giá" về gia đình Á hậu Phương Nhi

Netizen

08:39:31 19/01/2025
Sau sự kiện vừa qua, dân tình đánh giá gia đình Phương Nhi là một gia đình hoàn hảo ở nhiều mặt, từ diện mạo cực phẩm của các thành viên, đến tình cảm gia đình và tinh thần hậu thuẫn của cả nhà dành cho con cái.
Hà Nội: Điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 2 người tử vong ở Phú Xuyên

Hà Nội: Điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 2 người tử vong ở Phú Xuyên

Tin nổi bật

08:27:05 19/01/2025
Tối 18/1, Công an TP Hà Nội thông tin, Công an huyện Phú Xuyên đang phối hợp các đơn vị chức năng khẩn trương điều tra, làm rõ nguyên nhân vụ cháy khiến 2 người tử vong ở khu phố Cầu Giẽ (xã Đại Xuyên).
Chuyện lạ có thật: Chó mẹ mang con đến phòng khám để cầu cứu

Chuyện lạ có thật: Chó mẹ mang con đến phòng khám để cầu cứu

Lạ vui

08:22:46 19/01/2025
Một câu chuyện hi hữu xảy ra tại Thổ Nhĩ Kỳ, khi một con chó hoang đã tự mình mang con bị bệnh đến phòng khám thú y để cầu cứu.
4 gam màu trang phục trẻ trung và tôn da, sắm mặc Tết là sành điệu xuất sắc

4 gam màu trang phục trẻ trung và tôn da, sắm mặc Tết là sành điệu xuất sắc

Thời trang

08:14:39 19/01/2025
Đồ màu hồng chính là lựa chọn hoàn hảo cho những nàng yêu thích phong cách nữ tính. Tông màu hồng không hề sến . Thậm chí, khi chọn gam màu hồng pastel, chị em còn có vẻ ngoài tinh tế, trang nhã.
Chăm da sát Tết: Làm thế nào để da thăng hạng nhanh nhất có thể?

Chăm da sát Tết: Làm thế nào để da thăng hạng nhanh nhất có thể?

Làm đẹp

08:11:11 19/01/2025
Tết Nguyên Đán đang đến gần, và ai cũng muốn mình trông thật xinh đẹp và rạng rỡ trong những ngày lễ hội. Để có làn da khỏe mạnh, sáng bóng, bạn cần có một quy trình chăm sóc da hợp lý.
Mặc váy ngắn đẹp là phải như Thiều Bảo Trâm, 31 tuổi trông vẫn "baby"

Mặc váy ngắn đẹp là phải như Thiều Bảo Trâm, 31 tuổi trông vẫn "baby"

Phong cách sao

08:07:42 19/01/2025
Thiều Bảo Trâm đã bước sang tuổi 31 vào năm nay. Tuy nhiên, nữ ca sĩ vẫn giữ được nhan sắc tươi trẻ, ngọt ngào không khác là bao so với thời đôi mươi.
Ông Trump ra tối hậu thư về thỏa thuận tại Gaza

Ông Trump ra tối hậu thư về thỏa thuận tại Gaza

Thế giới

08:04:16 19/01/2025
Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump muốn thỏa thuận ngừng bắn tại Dải Gaza hoàn tất trước khi ông nhậm chức, trong khi một bộ trưởng Israel đe dọa rút khỏi nội các nếu thỏa thuận được ký.