8 điều cha mẹ cần biết về tin.h hoà.n ẩn ở trẻ
Tin.h hoà.n ẩn là bệnh lý bẩm sinh gặp ở b.é tra.i với tỷ lệ 3-4% khi sinh, tỷ lệ này cao hơn ở trẻ sinh thiếu cân, đẻ non, sinh đôi…
1. Tin.h hoà.n ẩn là gì?
Trước khi sinh, tin.h hoà.n của b.é tra.i phát triển bên trong bụng. Gần đến ngày sinh, các cơ quan này di chuyển qua một ống ở háng. Khi mọi việc diễn ra bình thường, tin.h hoà.n sẽ rơi vào vị trí trong bìu, túi da bên dưới dươn.g vậ.t. Ở một số b.é tra.i, đặc biệt là những bé sinh non, một hoặc cả hai tin.h hoà.n không xuống được bìu trước khi sinh được gọi là tin.h hoà.n ẩn.
Biểu hiện của bệnh là trẻ khi sinh ra không thấy đủ 2 tin.h hoà.n trong bìu mà tin.h hoà.n có thể nằm trên đường di chuyển của tin.h hoà.n như trong ổ bụng hoặc trong ống bẹn.
PGS.TS. Nguyễn Đức Chính, Bệnh viện Việt Đức cho biết: Ẩn tin.h hoà.n (Cryptorchidism) là tình trạng tin.h hoà.n không xuống bìu mà nằm ở trên vùng bẹn hoặc trong ổ bụng, là bất thường bẩm sinh phổ biến ở trẻ trai.
Đối với những em bé sinh ra với tình trạng này, tin.h hoà.n đôi khi tự tụt xuống – thường là khi trẻ được 6 tháng tuổ.i. Trong những trường hợp khác, cần phải điều trị hoặc phẫu thuật.
2. Tin.h hoà.n ẩn có phổ biến ở tr.ẻ e.m không?
Tin.h hoà.n ẩn thường gặp ở trẻ sinh non (lên tới 33%), và gặp cả ở trẻ đủ tháng (khoảng 3%). Ảnh minh họa.
Tin.h hoà.n ẩn là dị tật sin.h dụ.c phổ biến nhất được phát hiện khi sinh. Khoảng 1-3% b.é tra.i đủ tháng mắc bệnh này khi mới sinh. Nhưng tỷ lệ này cao hơn nhiều ở những b.é tra.i sinh non. Khoảng 30% b.é tra.i có cân nặng khi sinh thấp (dưới 2,2kg) được sinh ra với tin.h hoà.n ẩn.
3. Nguyên nhân gây ra tin.h hoà.n ẩn
Hiện chưa có khẳng định chắc chắn về nguyên nhân gây ra tin.h hoà.n ẩn. Sinh non đóng một vai trò nhưng tình trạng này cũng có thể do di truyền. Có 7,5% khả năng anh/em trai của b.é tra.i có tin.h hoà.n ẩn sẽ mắc tình trạng tương tự. Tỷ lệ này tăng lên 25% nếu anh trai là anh em sinh đôi giống hệt nhau.
Theo PGS.TS. Nguyễn Đức Chính, nguyên nhân gây ra tình trạng tin.h hoà.n ẩn vẫn chưa được biết rõ. Đó có thể là do sự kết hợp của di truyền học, sức khỏe của thai phụ hoặc những yếu tố môi trường khác có khả năng phá vỡ những kích thích tố, thay đổi vật lý và hoạt động thần kinh, ảnh hưởng tới sự phát triển và di chuyển của tin.h hoà.n.
4. Triệu chứng của tin.h hoà.n ẩn
Video đang HOT
Thông thường, các b.é tra.i có tin.h hoà.n ẩn không có triệu chứng đau hoặc khó chịu. Bìu có thể trông nhỏ và kém phát triển. Nếu chỉ có một tin.h hoà.n ẩn, bìu có thể trông không đối xứng (đầy một bên, trống ở bên kia). Cũng có thể nhận thấy tin.h hoà.n đôi khi ở trong bìu và đôi khi không có (ví dụ khi bé bị lạnh hoặc bị kích thích). Đây là một tình trạng được gọi là tin.h hoà.n co rút.
Về thuật ngữ cần phân biệt tin.h hoà.n ẩn (Cryptorchidism) và tin.h hoà.n lạc chỗ (Ectopic testis). Cả hai trạng thái đều không sờ thấy tin.h hoà.n trong bìu (vị trí bình thường) nhưng tin.h hoà.n ẩn là tin.h hoà.n ở vị trí mà thông thường nó sẽ đi xuống dưới bìu. Trường hợp này có thể phát hiện được tin.h hoà.n trong ổ bụng, ống bẹn, gốc bìu.
Trường hợp tin.h hoà.n lạc chỗ thì không những không nằm trong bìu, mà cũng không ở các vị trí mà tin.h hoà.n trong quá trình phát triển bào thai cũng như những tháng đầu sau sinh sẽ đi xuống như trên mu, hạ vị, cơ đùi, trước bìu, sau bìu tầng sinh môn, thậm chí nằm ngay dưới da của dươn.g vậ.t.
5. Phân biệt các loại tin.h hoà.n ẩn
Trong số các b.é tra.i có tin.h hoà.n ẩn, có một số dạng bệnh khác nhau:
Bẩm sinh: Tin.h hoà.n không bao giờ xuống bìu. Điều này được chẩn đoán khi sinh.Mắc phải: Khi tin.h hoà.n nằm trong bìu lúc mới sinh nhưng sau đó tin.h hoà.n có vị trí bất thường.Tinh hoàn biến mất: Khi tin.h hoà.n hoàn toàn không có ở bìu hay bụng, nó được gọi là tin.h hoà.n biến mất. Việc chỉ có một tin.h hoà.n thường không gây ra các vấn đề về nội tiết tố hoặc khả năng sinh sản.Tinh hoàn co rút: Với tình trạng này, tin.h hoà.n thực sự nằm ở bìu nhưng lại trượt lên vị trí bất thường (chẳng hạn như háng). Điều này thường được gây ra bởi một phản xạ cơ. Ví dụ, nhiệt độ lạnh có thể thúc đẩy phản xạ bình thường này và khiến tin.h hoà.n tạm thời biến mất. Tin.h hoà.n co rút thường không cần điều trị bằng phẫu thuật.
6. Tin.h hoà.n ẩn được chẩn đoán như thế nào?
Tin.h hoà.n ẩn được chẩn đoán thông qua khám thực thể. Mỗi lần khám sức khỏe cho trẻ, bác sĩ sẽ khám bộ phận sin.h dụ.c để kiểm tra vị trí của tin.h hoà.n.
Bằng cách nhìn (hoặc sờ) nếu không thấy tin.h hoà.n nằm trong bìu hoặc bẹn của trẻ. Nếu tin.h hoà.n nằm vị trí trong sâu, ổ bụng thì không thể sờ thấy. Khoảng 80% tin.h hoà.n ẩn có thể sờ thấy được, không thể cảm nhận được tin.h hoà.n khi sờ, tin.h hoà.n có khả năng nằm tại các vị trí khác.
Những trường hợp không sờ thấy, bác sĩ sẽ siêu âm hoặc chụp Xquang ổ bụng (cộng hưởng từ) xác định vị trí tin.h hoà.n ẩn sâu: lỗ bẹn sâu, ổ bụng… Đây là những phương pháp thăm dò từ thấp tới cao để xác định vị trí chính xác của tin.h hoà.n ẩn. Ngoài ra, các phương pháp này còn giúp bác sĩ phát hiện sự bất thường khác của tin.h hoà.n như vôi hóa nhu mô tin.h hoà.n, u tin.h hoà.n…
7. Điều trị tin.h hoà.n ẩn
Một ca phẫu thuật hạ tin.h hoà.n ẩn.
Nếu tin.h hoà.n của trẻ không tự đi xuống bìu khi được 6 tháng tuổ.i, trẻ có thể sẽ cần được điều trị. Trường hợp tin.h hoà.n ẩn rơi vào đúng vị trí sau 6 tháng tuổ.i là tương đối hiếm. Vì vậy, việc chờ đợi thường không có giá trị gì.
Trước đây, tin.h hoà.n ẩn được điều trị bằng cách tiêm hormone; tuy nhiên, điều này không còn được khuyến khích nữa. Thay vào đó, phương pháp điều trị hiện nay bao gồm phẫu thuật để di chuyển tin.h hoà.n vào bìu.
Thủ thuật này cần được thực hiện theo các giai đoạn tùy thuộc vào vị trí của tin.h hoà.n. Đối với từng loại tin.h hoà.n ẩn và từng bệnh nhân, các bác sĩ sẽ lựa chọn phẫu thuật thích hợp.
Mục tiêu của phẫu thuật này bao gồm:
Di chuyển tin.h hoà.n vào vị trí tự nhiên trong bìu.Giảm nguy cơ tiềm ẩn các vấn đề về hormone và khả năng sinh sản.Giảm nguy cơ ung thư tin.h hoà.n, nguy cơ này sẽ tăng nhẹ nếu tin.h hoà.n không được hạ xuống.Các biến chứng của phẫu thuật tin.h hoà.n ẩn rất hiếm. Đây là phương pháp điều trị tin.h hoà.n ẩn phổ biến và hiệu quả nhất với tỷ lệ thành công cao đến 90%.
8. Khi nào nên phẫu thuật để điều chỉnh tin.h hoà.n ẩn?
Vì khả năng tin.h hoà.n tự về vị trí rất ít sau 6 tháng tuổ.i nên trẻ cần được can thiệp điều trị sớm để đưa tin.h hoà.n xuống bìu. Việc chờ đợi quá 2-3 năm có thể cản trở khả năng phát triển và hoạt động bình thường của tin.h hoà.n. Tốt nhất thực hiện phẫu thuật khi trẻ được từ 6 – 12 tháng tuổ.i, trước tuổ.i trẻ đi học.
Nguy cơ tiềm ẩn đối với trẻ khi lớn từ bệnh tin.h hoà.n ẩn là ung thư. Rủi ro sẽ giảm hoặc loại trừ nếu phẫu thuật chuyển tin.h hoà.n được thực hiện trước 10 tuổ.i. Lý tưởng nhất là nên thực hiện phẫu thuật tin.h hoà.n ẩn trong vòng 18 tháng đầu đời.
Nhận biết tin.h hoà.n ẩn không khó, cha mẹ cần quan tâm lưu ý đến trẻ ngay sau khi sinh và thường xuyên để phát hiện những bất thường. Khi thấy b.é tra.i sau sinh không có đủ 2 tin.h hoà.n trong bìu, bố mẹ cần cho trẻ đến khám tại cơ sở y tế có chuyên môn để được khám, tư vấn, điều trị kịp thời.
Người mẹ nghi con bất thường giới tính khi kiểm tra "vùng kín"
Ngoài "vùng kín" không giống những b.é gá.i khác, người mẹ thấy con có khối tròn ở trên vùng bẹn.
Nghi con có bất thường về giới tính nên đưa đến bệnh viện khám
Sinh con đầu lòng, người mẹ trẻ ở Hà Nội được bác sĩ thông báo giới tính em bé là nữ. Khi đăng ký khai sinh, vợ chồng chị cũng đặt cho con cái tên rất nữ tính là N.K.A..
Khoảng 6 tháng sau, chị thấy con gái có những điểm bất thường và "vùng kín" không giống những b.é gá.i khác.
Thăm khám cho trẻ bị dị tật tại Bệnh viện Việt Đức
Tại Khoa Phẫu thuật nhi và trẻ sơ sinh thuộc Bệnh viện Việt Đức (Hà Nội), bác sĩ phát hiện bé bị lỗ đái lệch thấp thể nặng, tầng sinh môn bìu chẻ đôi khiến dươn.g vậ.t bị vùi giữa 2 bên bìu, bên ngoài trông giống â.m vậ.t hai tin.h hoà.n nằm trong ống bẹn...
Kết quả đán.h giá nhiễm sắc thể, gene biệt hóa tin.h hoà.n và các xét nghiệm về nội tiết củng cố thêm nhận định bé K.A. là con trai.
Chia sẻ bên lề Chương trình khám, siêu âm miễn phí dị tật bẩm sinh, bệnh lý thường gặp ở tr.ẻ e.m, di chứng sau phẫu thuật, chấn thương, ngày 18-5, PGS-TS Nguyễn Việt Hoa, Trưởng Khoa Phẫu thuật nhi và trẻ sơ sinh, Bệnh viện Việt Đức cho biết khi 8 tháng tuổ.i, bé K.A. có chỉ định phẫu thuật hạ tin.h hoà.n và tạo hình lỗ tiểu.
Sau điều trị xác định lại đúng giới tính, trẻ được gia đình thực hiện các thủ tục để đổi tên và giới tính trên giấy khai sinh.
"Đến nay bé được 2 tuổ.i. Tôi thường xuyên trao đổi với gia đình và được biết bé đi học mẫu giáo bình thường, rất nghịch ngợm, thích đồ chơi của các b.é tra.i như: ôtô, máy bay, siêu nhân" - PGS Hoa chia sẻ.
Đây là một trong số các trường hợp mắc dị tật bẩm sinh, rối loạn phát triển giới tính được các bác sĩ Khoa Phẫu thuật nhi và trẻ sơ sinh đã khám và điều trị năm 2023.
Mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 40 ca bất thường giới tính, ngày càng gia tăng trong thời gian gần đây.
Trẻ bị dị tật cần được can thiệp sớm, trả lại chức năng cho trẻ
Theo PGS Hoa, nhiều b.é tra.i bị lỗ tiểu lệch thấp thể nặng, ẩn tin.h hoà.n, nhìn bên ngoài như â.m vậ.t, dễ bị nhầm lẫn là b.é gá.i ngay sau sinh. Thậm chí, dươn.g vậ.t vùi lấp, lỗ tiểu thấp khiến trẻ trai bị nhầm là gái.
Do đó khi thấy trẻ có bất thường bộ phận sin.h dụ.c cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa nhi để được thăm khám, tư vấn sớm trước 2 tuổ.i, làm xét nghiệm thăm dò xác định giới tính.
"Cha mẹ cần quan sát để ý con, khi có dấu hiệu bất thường nên can thiệp sớm để trả lại chức năng cho trẻ. Các trường hợp phát hiện và điều trị sớm đều cho kết quả tốt về hình dạng bộ phận sin.h dụ.c ngoài và tâm sinh lý của trẻ, đặc biệt là khả năng sinh sản sau này"- PGS Hoa lưu ý.
Tại buổi khám, sàng lọc miễn phí, các chuyên gia đầu ngành của Bệnh viện Việt Đức đã thăm khám cho khoảng 100 bệnh nhân nhi. Các dị tật trẻ thường mắc phải và cần can thiệp phẫu thuật như dị tật tiết niệu, lõm ngực...
Dị tật bẩm sinh chiếm 2/3 số lượng bệnh nhân tới khám và điều trị, đa phần là dị tật về tiết niệu sin.h dụ.c và đường tiêu hóa như teo ruột, tắc ruột, phình đại tràng bẩm sinh... Các bác sĩ khuyến cáo dị tật ẩn tin.h hoà.n nên phẫu thuật trước 1 tuổ.i, dị tật lỗ tiểu thấp nên phẫu thuật trước 2 tuổ.i.
Trường hợp nào cần siêu âm tim thai? Mỗi phụ nữ mang thai nên ít nhất một lần siêu âm tim thai với sự góp mặt của bác sĩ siêu âm sản khoa và bác sĩ tim mạch nhi khoa. Thời điểm phát triển hoàn thiện của tim trong bào thai là 18 tuần, từ thời điểm này có thể phát hiện hầu như tất cả các dị tật tim bẩm...