Yêu cầu Facebook và Google trả phí, ai sẽ là người định giá tin tức?

Đây là tiền đề quan trọng trước khi bước vào cuộc đàm phán có giá trị và sức ảnh hưởng lâu dài trước Facebook, Google về vấn đề thu phí tin tức.

Vào giữa tháng 2/2021, Australia quyết định định giá tin tức và Facebook từ chối đăng ký nhận tin tức. Sau đó, Hạ viện Úc đã thông qua luật truyền thông mới vào ngày 17/2, nhằm buộc Facebook và Google (và chỉ yêu cầu Facebook, Google) trả phí truyền thông để có được đặc quyền liên kết cho các bản tin. Google vẫn đang đàm phán các điều khoản, trong khi Facebook quyết định dừng dịch vụ này và không cho phép người dùng Australia đăng tin.

Về tranh chấp giữa Facebook, Google và chính phủ Australia, một số nhà bình luận tin rằng, lựa chọn của chính phủ Australia không phải là điều chỉnh các công ty công nghệ lớn, mà là để bóp chết giá trị của “tin tức mà người Australia không còn sẵn sàng trả tiền” từ người nước ngoài.

Chính phủ Australia đã thực sự ấn định giá cho các quảng cáo của nhà xuất bản. Chỉ là luật không yêu cầu nhà xuất bản trả tiền cho Facebook, mà thay vào đó, Facebook yêu cầu nhà xuất bản trả tiền cho nhà xuất bản “liên kết với nội dung của nhà xuất bản”. Có thể hiểu, Facebook không sẵn lòng trả tiền cho các quảng cáo trên các tờ báo và đài truyền hình của Australia.

Báo chí sẽ không phải là người hưởng lợi duy nhất của Quy tắc Đàm phán Truyền thông Mới của Australia. Quy tắc này cũng áp dụng cho các đài truyền hình thương mại, phương tiện truyền thông trực tuyến và thậm chí cả các nhà cung cấp phương tiện truyền thông ở hai cấp quốc gia.

Mặc dù những tờ báo đấu tranh luôn là đại diện tiêu biểu cho việc Australia tuyên chiến với công nghệ lớn, nhiều tổ chức truyền thông khác đã làm khá tốt. Đồng thời, nếu có vấn đề trong ngành truyền hình, thách thức mà ngành này phải đối mặt sẽ không phải là sự sụt giảm doanh thu quảng cáo, mà là sự gia tăng của các dịch vụ truyền thông phát trực tuyến dựa trên đăng ký – một ngành khác mà chính phủ Australia muốn điều chỉnh.

Các công ty công nghệ lớn đang gặp rắc rối lớn. Công chúng đang yêu cầu hành động chính trị để điều chỉnh các nền tảng kỹ thuật số thống trị, đặc biệt là Google và Facebook. Các nhà hoạt động ủng hộ việc bảo vệ quyền riêng tư đã “ngửi thấy mùi máu”. Mặc dù người dùng Internet bình thường dường như hiếm khi lo lắng về việc rò rỉ dữ liệu, nhưng các báo cáo về khả năng bị đánh cắp danh tính đã khiến nhiều người lo lắng.

Các chính trị gia đang tổ chức những phiên điều trần, và giới truyền thông sẵn sàng tập hợp lại để tham gia, hy vọng ít nhất sẽ thu lại được một phần doanh thu quảng cáo bị mất từ các công ty truyền thông cho những gã khổng lồ Internet. Có điều, họ đang quên mất một khía cạnh, đó là ai sẽ nắm quyền định giá tin tức? Đây là tiền đề quan trọng trước khi bước vào cuộc đàm phán có giá trị và sức ảnh hưởng lâu dài trước Facebook, Google.

Nơi xảy ra vụ việc không phải là Washington mà là thủ đô Canberra của Australia. Sự thật không chỉ đơn thuần là phô trương trước máy quay. Các chính trị gia hàng đầu của Australia đang tích cực thúc đẩy luật pháp, có thể buộc Google, Facebook phải trả tiền cho các tổ chức tin tức, cho các clip tin tức mà họ hiển thị trong kết quả tìm kiếm và dòng thời gian của người dùng.

Nhiều luật và quy định mới đang được đưa ra, bao gồm cả những luật và quy định trên Netflix, Disney và cả các nền tảng truyền thông trực tuyến như Prime Video của Amazon, với các quy tắc bắt buộc về nội dung địa phương. Australia đã trở thành điểm khởi đầu trong cuộc phản công ngày càng mạnh mẽ chống lại các gã khổng lồ kỹ thuật số toàn diện. Liệu các nhà lập pháp sẽ đi bao xa, các công ty Internet sẽ phản công như thế nào và liệu Washington sẽ bảo vệ các công ty Internet như họ đã làm trong quá khứ?

Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ phản ứng như thế nào với một đồng minh nước ngoài quan trọng, khi vẫn phải lưu tâm sự ủng hộ trong nước là một câu hỏi mở. Các giám đốc điều hành ở Thung lũng Silicon là một trong những người đóng góp nhiều nhất cho chiến dịch Biden, có thể nói các công ty này đã tạo ra bầu không khí phản đối cựu Tổng thống Donald Trump trên mạng xã hội.

Nhóm chuyển đổi của Biden gồm toàn các giám đốc điều hành cấp trung trong ngành Internet; lấy lịch sử làm bài học, họ có khả năng tìm kiếm lợi ích của ngành ở cả trong và ngoài nước – áp lực quản lý trong nước ngày càng tăng, đặc biệt là từ Quốc hội Mỹ. Ngay cả chính quyền Trump cũng công khai ủng hộ Google và Facebook; thật khó để tưởng tượng rằng chính quyền Biden sẽ từ chối giúp đỡ họ.

Không phải các công ty công nghệ lớn nhất thiết phải cần đến sự giúp đỡ của Biden. Google đã đe dọa nếu Australia tiếp tục thực hiện các điều khoản của kế hoạch, họ sẽ đóng phần tin tức hoặc thậm chí toàn bộ công cụ tìm kiếm. Các nhà lập pháp Australia gọi đây là “hành vi bắt nạt” và “tống tiền”, trong khi Thủ tướng Scott Morrison nói, “Chúng tôi sẽ không đáp trả các mối đe dọa”.

Trong một thị trường tin tức miễn phí thực sự, các tổ chức truyền thông sẽ trả tiền cho Google và Facebook để giới thiệu nội dung của họ, giống như các nhà quảng cáo mua các vị trí hàng đầu trong kết quả tìm kiếm. Ngay cả các công ty công nghệ lớn cũng không ngại phát huy hết lợi thế của mình trong lĩnh vực này.

Họ có xu hướng áp dụng các chiến lược bảo mật để tăng thứ hạng của các tổ chức tin tức lâu đời có mối liên hệ chính trị và vận động hành lang miễn phí, đồng thời ngăn chặn các tin tức không phù hợp. Google và Facebook đã kiếm được rất nhiều tiền trong lĩnh vực kinh doanh tìm kiếm, nhưng họ đã mất rất nhiều trong lĩnh vực kinh doanh tin tức. Giá trị kinh tế của nó nằm ở việc duy trì sự tương tác của người dùng trên nền tảng, hơn là bán quảng cáo.

Chúng ta đã quen với việc một số chính sách Internet quốc gia được quản lý chặt chẽ và có lý do để tin rằng EU đang dần phát triển theo hướng tương tự. Ngược lại, Tổng thống Biden chưa bao giờ bỏ qua bất kỳ cơ hội nào để nhấn mạnh cách ông sẽ làm việc với các đồng minh để giải quyết các vấn đề lớn nhất của thế giới, nhưng ông không chắc sẽ làm việc với các đồng minh để hạ bệ các công ty công nghệ lớn.

Một loạt các hành động chống độc quyền chống lại Google, Facebook của nhiều bang khác nhau và Mỹ đều tập trung vào hành vi chống cạnh tranh, thay vì dựa trên chủ nghĩa bảo hộ quốc gia. Bộ Tư pháp của Biden có thể buộc Google mở nền tảng quảng cáo của mình, nhưng sẽ không cố gắng điều chỉnh các thuật toán tìm kiếm của Google.

Mặc dù Quốc hội Mỹ luôn muốn lên án cái gọi là định kiến của Facebook, nhưng họ sẽ không ra lệnh cho Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg của công ty bắt đầu trả phí cho tin tức. Chính vì vậy, điều kiện cần để Google, Facebook sẵn sàng ngồi vào bàn đàm phán là chính phủ và giới truyền thông cần thống nhất được phương án định giá hợp lý cho các nguồn tin tức trong tương lai.