Xã hội hóa biên soạn SGK: Huy động trí tuệ, tài chính toàn xã hội
Giáo sư, Viện sĩ, Nhà giáo Nhân dân Phạm Minh Hạc, nguyên Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng: Xã hội hóa biên soạn, xuất bản sách giáo khoa là việc làm đúng đắn và cần thiết, có ích, đáng được hoan nghênh.
Giáo viên trao đổi về SGK mới. Ảnh minh họa/ INT
Hướng đi đúng của xã hội mở
Theo GS Phạm Minh Hạc: Ngày 28/11/2014, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 88/2014/QH13 về đổi mới Chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông. Một trong những đổi mới cơ bản của Nghị quyết này là thực hiện xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa; có một số sách giáo khoa cho mỗi môn học. Khuyến khích các tổ chức, cá nhân biên soạn sách giáo khoatrên cơ sở chương trình giáo dục phổ thông. Cơ sở giáo dục phổ thông lựa chọn sách giáo khoa để sử dụng dựa trên ý kiến của giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh theo hướng dẫn của Bộ GD&ĐT.
“Thực hiện Nghị quyết 88, tôi được biết có 3 nhà xuất bản gửi 5 bộ sách giáo khoa gồm 49 đầu sách của đầy đủ các môn học và hoạt động giáo dục lớp 1 về Bộ GD&ĐT đề nghị thẩm định. Kết quả, có 46 đầu sách giáo khoa được Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa đán.h giá “Đạt”, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt cho phép sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông. Rõ ràng, các tổ chức, cá nhân đã tích cực tham gia vào chủ trương này.
Cá nhân tôi cho rằng, xã hội hóa biên soạn, xuất bản sách giáo khoa là việc làm đúng đắn và cần thiết, có ích, đáng được hoan nghênh. Nhà nước không thể “ôm” mọi việc mà nên để các lực lượng xã hội cùng tham gia đầu tư cả về trí tuệ và tài chính – đó là con đường phát triển đúng đắn của một xã hội mở như ngày nay” – GS Phạm Minh Hạc nhận định.
Ảnh minh họa/ INT
Video đang HOT
Chất lượng từ cạnh tranh công bằng
Thực hiện xã hội hóa trong biên soạn, xuất bản sách giáo khoa, một mặt động viên được nhiều nguồn trí tuệ khác nhau cùng tham gia viết sách; một mặt tạo sự cạnh tranh, từ đó kéo theo chất lượng các bộ sách được nâng lên. Ngân sách Nhà nước cũng không phải “gánh” trọn như lúc chỉ có một bộ sách giáo khoa. Bên cạnh đó, khi có các bộ sách đa dạng, phong phú, địa phương, nhà trường, thầy cô giáo, học sinh, phụ huynh học sinh ở các khu vực, tỉnh thành khác nhau có nhiều lựa chọn phù hợp với thực tế dạy học. Rõ ràng, cách làm này hiệu quả, tốt hơn về mọi mặt so với việc độc quyền biên soạn, xuất bản sách giáo khoa.
Đưa ra quan điểm trên, nguyên Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cũng cho rằng: Nghị quyết 88 đã đi vào cuộc sống, bước đầu có kết quả với việc ban hành Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và 5 bộ sách giáo khoa được phê duyệt. Theo dõi trên phương tiện thông tin đại chúng, các bộ sách bước đầu được giáo viên, học sinh, phụ huynh đán.h giá khá tốt. Như vậy, không cần phải làm thêm bộ sách giáo khoa dùng đến ngân sách Nhà nước là chủ trương nên ủng hộ. Bởi làm một bộ sách tốn rất nhiều công sức, tiề.n của. Chúng ta đã có những bộ sách đáp ứng yêu cầu triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới, vì vậy, việc tốn thêm ngân sách Nhà nước, công sức cho một bộ sách nữa là không cần thiết.
Số kinh phí đó, theo GS Phạm Minh Hạc nên để sử dụng cho việc xây dựng trường lớp ở những nơi còn thiếu trường, thiếu lớp, hoặc trường lớp tranh tre nứa lá để học sinh, giáo viên có điều kiện dạy và học tốt hơn.
Tôi đã đi khắp 5 châu, thấy rằng trên thế giới nhiều nước không đạt được trình độ phát triển giáo dục như ở nước ta. Có được điều này là công sức của cả dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, trong đó có những nhà lãnh đạo như Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhiều nhà lãnh đạo từ các thế hệ trước, trong và sau chiến tranh đều chú ý phát triển giáo dục. – GS.VS Phạm Minh Hạc
Xã hội hóa biên soạn SGK: Không để giá sách tăng phi mã
Tại Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cuối tuần qua, nhiều đại biểu hoan nghênh chủ trương xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa (SGK); việc biên soạn SGK không cần dùng ngân sách nhà nước mà vẫn có nhiều bộ sách chất lượng.
Dẫu thế, băn khoăn lớn nhất đang đặt ra lúc này là xã hội hóa nhưng giá SGK không tăng cao quá, làm sao cho phù hợp với điều kiện của đại đa số gia đình học sinh.
Ảnh: Phạm Quang Vinh.
Cần thiết xã hội hóa
Theo quan điểm của GS Nguyễn Minh Thuyết - Tổng Chủ biên Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (GDPT mới), nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, đến thời điểm này có thể nói chủ trương xã hội hóa biên soạn SGK đã chứng tỏ được tính đúng đắn, và Bộ GDĐT không nên chi gần 400 tỉ đồng từ ngân sách nhà nước để biên soạn thêm một bộ SGK.
Theo phân tích của ông, hiện đã có 5 bộ SGK lớp 1 của các môn học bắt buộc và 7 quyển SGK "Làm quen với tiếng Anh" lớp 1 (môn học tự chọn) được phê duyệt. Thời điểm xây dựng, ban hành Nghị quyết 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông, có thể Quốc hội chưa thật yên tâm về khả năng thành công của chủ trương xã hội hóa SGK.
Vì đây là một chủ trương mới, nên trong khi quy định thực hiện xã hội hóa biên soạn SGK, Nghị quyết đồng thời cũng có thêm nội dung: Để chủ động triển khai chương trình GDPT mới, Bộ GDĐT tổ chức việc biên soạn một bộ SGK. Bộ SGK này được thẩm định, phê duyệt công bằng với các SGK do tổ chức, cá nhân biên soạn.
Việc thực hiện một chương trình, nhiều bộ SGK, thay vì nhà nước bỏ tiề.n ra làm SGK như trước kia, nay chúng ta huy động được các tổ chức và đông đảo chuyên gia tham gia biên soạn SGK. Sự cạnh tranh giữa các bộ sách cũng sẽ tạo một cuộc đua giữa các nhóm tác giả, các nhà xuất bản (NXB), và đó là yếu tố quan trọng để mỗi tổ chức, cá nhân biên soạn SGK dồn nhiều tâm huyết hơn để nâng cao chất lượng bộ sách của mình.
Đồng quan điểm này, PGS.TS Trần Thị Tâm Đan- nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cũng cho rằng dùng ngân sách để làm thêm 1 bộ GSK riêng là không cần thiết, nên rút lại ngân sách để đầu tư cho các hoạt động khác. Cá nhân bà cho rằng, cả 5 bộ SGK được Bộ GDĐT thẩm định đều đạt yêu cầu.
Tất nhiên, không có gì hoàn hảo ngay từ đầu, các thành viên tham gia đã cố gắng tối đa, còn chất lượng, hiệu quả, tác động đến đâu, thực tiễn sẽ trả lời. Theo bà, sau này, khi thử thách vào thực tiễn, chúng ta phải đợi và không ai cấm Bộ GDĐT chỉnh sửa, bổ sung nếu thấy chưa hợp lý. Cái chính là không đặt SGK là quan trọng nhất, nên giáo viên, nhà trường hoàn toàn có quyền chọn cái gì tốt, phù hợp nhất để đưa vào giảng dạy.
Bù giá hay không?
Thời gian qua, vấn đề giá SGK mới cao hơn gấp nhiều lần so với SGK hiện hành đang là mối quan tâm của dư luận. Giá 5 bộ SGK lớp 1 mới được kê khai đều tăng. Cụ thể, mức giá 4 bộ SGK mới của NXB Giáo dục Việt Nam dao động từ 179.000 đến 194.000 đồng/bộ. Bộ "Cánh diều" của NXB ĐH Sư phạm có giá kê khai là 199.000 đồng/bộ.
So sánh với SGK lớp 1 đang được sử dụng trong năm học 2019-2020 (54.000 đồng/bộ) của NXB Giáo dục Việt Nam, rõ ràng, giá sách mới cao gấp 3-4 lần. Cùng với đó, các NXB cũng kê khai giá SGK tiếng Anh (môn học tự chọn) theo chương trình GDPT mới từ 45.000 đến 99.000 đồng/cuốn. Nếu trường nào chọn môn học này để giảng dạy ở lớp 1 thì trung bình một bộ SGK lớp 1 mới có giá từ 250.000 đến 300.000 đồng.
Theo phân tich của GS.TS Phạm Tất Dong, Tổng Thư ký, kiêm Phó Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, vấn đề trước mắt với bộ SGK mới đang thực hiện, cần phải có cơ chế tính lại giá, không thể chạy theo những lý do mà các NXB đưa ra để đồng ý ngay được.
Cần phải căn cứ cụ thể mức giá đó được các NXB tính toán như thế nào, mức giá họ đưa ra bằng bao nhiêu % chi phí họ biên soạn, xuất bản ra ngoài thị trường. Thậm chí, cần phải tiến hành đấu giá để phù hợp với chủ trương, tránh việc các NXB lợi dụng chính sách xã hội hóa SGK mà tăng giá vô tội vạ, ảnh hưởng tới người tiêu dùng, đi ngược với chủ trương khuyến học của Việt Nam.
Tại Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu trên, liên quan đến việc Bộ GDĐT biên soạn một bộ SGK, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc nêu ý kiến, thực tế cho thấy đối với xã hội hóa thì phần chi phí trả cho tác giả biên soạn SGK sẽ cao hơn nhà nước chi trả.
Do đó, bộ sách Bộ GDĐT tổ chức biên soạn sẽ không hấp dẫn được tác giả. Đây là vấn đề thực tế khách quan. Nghị quyết ban đầu muốn có bộ sách chuẩn, sau đó sẽ xã hội hóa biên soạn SGK. Nhưng giờ chúng ta làm xã hội hóa trước, rất tích cực, rất đáng hoan nghênh và đáng khen, khi không dùng ngân sách nhà nước mà vẫn có nhiều SGK chất lượng cho chương trình GDPT mới.
Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho rằng, điều cần quan tâm hiện nay là, kiểm soát để giá SGK không cao quá, phải đảm bảo theo mặt bằng thu nhập của người dân. Đồng thời, cần hỗ trợ đối với học sinh vùng cao, các em có hoàn cảnh khó khăn.
Xã hội hóa biên soạn SGK - Đưa Nghị quyết của Quốc hội vào thực tiễn giáo dục Hiện Bộ GD&ĐT đã phê duyệt và cho phép sử dụng 5 bộ SGK lớp 1 mới theo chương trình giáo dục phổ thông 2018; Đã có 3 NXB tham gia biên soạn SGK cho thấy Nghị quyết của Quốc hội về xã hội hoá biên soạn SGK đã đi vào thực tiễn giáo dục. Hiện có 3 NXB tham gia biên soạn...