WHO: Người nghèo bị ‘chà đạp’ trong cuộc đua vaccine

Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới Tedros Adhanom Ghebreyesus cảnh báo người nghèo có nguy cơ bị “chà đạp” khi các nước giàu giành giật nguồn cung vaccine Covid-19.

Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh trực tuyến của Liên Hợp Quốc hôm 4/12, Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết thế giới đang nhìn thấy “ánh sáng cuối đường hầm” trong cuộc khủng hoảng “vô tiền khoáng hậu” kéo dài gần một năm.

Tedros nói: “Nhưng hãy để tôi nói rõ. Chúng ta không thể chấp nhận một thế giới, trong đó người nghèo và người bị thiệt thòi bị chà đạp bởi những người giàu và quyền lực trong cuộc tranh giành vaccine”.

Ông cho biết: “Đây là một cuộc khủng hoảng toàn cầu và các giải pháp phải được chia sẻ công bằng. Vaccine phải là hàng hóa dành cho toàn thể nhân loại chứ không thuộc về thiểu số, khoét sâu bất bình đẳng và trở thành lý do khiến một số người bị bỏ lại phía sau”.

Ông cũng cảnh báo thế giới còn đối mặt nhiều thách thức: “Không có vaccine cho đói nghèo. Không có vaccine cho sự bất bình đẳng. Không có vaccine cho biến đổi khí hậu”.

Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus trong cuộc họp tại Geneva, Thụy Sĩ, tháng 2/2020. Ảnh: Reuters

Covid-19 đã lây nhiễm hơn 66 triệu người, giết chết gần hơn 1,5 triệu người trên toàn thế giới. Dự đoán nhu cầu khổng lồ của vaccine, WHO thiết lập chương trình Covax nhằm đảm bảo phân phối các liều tiêm một cách công bằng. Chương trình đến nay có 187 nước tham gia.

Nhóm đặt mục tiêu cung cấp 2 tỷ liều vaccine an toàn và hiệu quả vào cuối năm tới. Tuy nhiên, dự án đang gặp khó khăn trong việc huy động các nguồn quỹ cần thiết để phân phối cho 92 quốc gia thu nhập thấp.

Ông Tedros cho biết cần 4,3 tỷ USD để hỗ trợ việc mua sắm và cung cấp vaccine, các xét nghiệm điều trị. Năm 2021, quỹ cần thêm 23,8 tỷ USD.

Người dân các nước thu nhập thấp có thể phải đợi đến năm 2024 mới được tiêm vaccine Covid-19, theo Trung tâm Đổi mới Y tế toàn cầu Dulle ở Durham, Mỹ. Nguyên do là Liên minh châu Âu (EU) và 5 nước đã đặt trước khoảng một nửa nguồn cung cấp vaccine dự kiến cho năm 2021.

Một trung tâm nghiên cứu tại Đại học Duke, Carolina, đang theo dõi các giao dịch mua bán vaccine toàn cầu, ước tính có khoảng 6,4 tỷ liều đã được mua và 3,2 tỷ liều đang trong quá trình thương lượng. Đa số mũi tiêm được vận chuyển đến các nước giàu, nhóm nghiên cứu cho biết.

Andrea Taylor, trưởng nhóm nghiên cứu, nhận định những hợp đồng mua bán được ký kết và giới hạn vaccine sẽ được sản xuất trong những năm tới, mang ý nghĩa “những nước giàu sẽ có vaccine và các nước nghèo sẽ bị bỏ lại phía sau”.

Anh là quốc gia phương Tây đầu tiên phê duyệt vaccine Covid-19. Mỹ và các quốc gia khác dự kiến sẽ chấp thuận trong tháng này, dự kiến bắt đầu các đợt tiêm chủng hàng loạt vào đầu năm sau.