WHO: Không chà đạp nước nghèo trong cuộc đua giành vaccine

Với những vaccine đang phát triển, Tổ chức Y tế Thế giới ( WHO ) cho biết các nước thu nhập thấp nhất sẽ không bị yếu thế trong cuộc đua toàn cầu.

Ngày 23/11, Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nhận định kết quả đầy hứa hẹn từ các thử nghiệm vaccine giai đoạn cuối là “ánh sáng cuối đường hầm” của đại dịch. Song, ông nhấn mạnh thế giới cần đảm bảo phân phối vaccine công bằng trên toàn cầu.

“Các chính phủ đều muốn làm mọi thứ có thể để bảo vệ người dân của mình. Nhưng hiện nay, những quốc gia nghèo và dễ bị tổn thương nhất có nguy cơ bị chà đạp trong cuộc tranh giành tích trữ vaccine ”, ông nói.

Hãng dược AstraZeneca và Đại học Oxford hôm qua công bố vaccine đang nghiên cứu có hiệu quả đến 90%. Tedros nhận định: “Với những tín hiệu tích cực mới nhất từ các cuộc thử nghiệm vaccine, ánh sáng cuối đường hầm tăm tối ngày một lớn hơn. Tôi thực sự hy vọng vaccine kết hợp với các biện pháp y tế công cộng sẽ giúp chấm dứt đạt dịch”.

“Không hề nói quá khi nhắc đến tầm quan trọng của thành tựu này. Chưa loại vaccine nào trong lịch sử từng được phát triển nhanh chóng tới vậy. Cộng đồng khoa học đã đặt ra một tiêu chuẩn mới cho việc phát triển vaccine”, ông nói thêm.

Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus trong cuộc họp tại Geneva , Thuỵ Sĩ, tháng 2/2020. Ảnh: Reuters

Bà Soumya Swaminathan, trưởng nhóm khoa học của WHO , cũng cho biết tin tức của AstraZeneca “đáng khích lệ”. Bà bày tỏ mong muốn được xem xét dữ liệu chính thức từ hãng.

“Chúng tôi hoan nghênh những thiện chí của nhóm AstraZeneca/Oxford trong việc bán vaccine với giá cả phải chăng và dễ bảo quản. Điều này tốt cho các quốc gia và người dân ở khắp mọi nơi”, bà nói.

Covid-19 đã lây nhiễm hơn 59 triệu người và giết chết gần hơn 1,4 triệu người trên toàn thế giới . Dự đoán nhu cầu khổng lồ của vaccine, WHO thiết lập chương trình Covax nhằm đảm bảo phân phối các liều tiêm một cách công bằng. Chương trình đến nay có 187 nước tham gia.

Nhóm đặt mục tiêu cung cấp 2 tỷ liều vaccine an toàn và hiệu quả vào cuối năm tới. Tuy nhiên, dự án đang gặp khó khăn trong việc huy động các nguồn quỹ cần thiết để phân phối cho 92 quốc gia thu nhập thấp.

Ông Tedros cho biết cần 4,3 tỷ USD để hỗ trợ việc mua sắm và cung cấp vaccine, các xét nghiệm điều trị. Năm 2021, quỹ cần thêm 23,8 tỷ USD.

Như vậy, đến nay đã có 4 loại vaccine được công bố hiệu quả phòng ngừa Covid-19 sau giai đoạn thử nghiệm cuối. Vaccine của Pfizer/BioNTech (Mỹ – Đức) là sản phẩm đầu tiên hoàn thành thử nghiệm giai đoạn ba với gần 44.000 tình nguyện viên, hiệu quả 95%. Tiếp theo, vaccine của Moderna (Mỹ) kết quả sơ bộ thử nghiệm giai đoạn ba hiệu quả 94,5% và đang tiếp tục hoàn tất thử nghiệm. Vaccine của Oxford/AstraZeneca hiệu quả 90% sơ bộ thử nghiệm giai đoạn ba và tiếp tục hoàn tất thử nghiệm. Sau Pfizer, Nga tuyên bố vaccine Sputnik của nước này hiệu quả 90%, sau đó “sửa” lại là 92% song không cho biết dữ liệu chi tiết các thử nghiệm. Sputnik là vaccine đầu tiên được Nga phê duyệt khi chưa tiến hành thử nghiệm trên diện rộng.

Tổng giám đốc WHO bị tố hậu thuẫn quân nổi dậy

Quân đội Ethiopia cáo buộc Tổng giám đốc WHO Tedros hỗ trợ về vũ khí và ngoại giao cho Mặt trận Giải phóng Nhân dân Tigray chống chính phủ.

Tướng Birhanu Jula, tư lệnh quân đội Ethiopia, hôm nay tuyên bố trên truyền hình rằng Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus đang hậu thuẫn cho nhóm nổi dậy Mặt trận Giải phóng Nhân dân Tigray (TPLF).

"Bản thân ông ấy là thành viên của nhóm đó và ông ấy là tội phạm", Jula nói, kêu gọi WHO cách chức Tedros, nhưng không đưa ra bất kỳ bằng chứng nào để chứng minh cáo buộc trên.

Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus họp báo ở Geneva, Thụy Sĩ hồi tháng 3. Ảnh: Reuters .

Ông Tedros từng là bộ trưởng y tế và ngoại trưởng Ethiopia giai đoạn 2005-2016 trong liên minh cầm quyền do TPLF đứng đầu. TPLF, đảng quyền lực nhất trong liên minh, trên thực tế đã lãnh đạo Ethiopia suốt nhiều thập kỷ, cho đến khi Thủ tướng Ahmed Abiy nhậm chức năm 2018.

Abiy sau đó hợp nhất ba đảng khu vực thành đảng quốc gia của riêng mình, nhưng TPLF từ chối tham gia.

Tướng Birhanu cáo buộc Tedros sử dụng vị thế đứng đầu một tổ chức quốc tế của mình để tìm cách lôi kéo sự hỗ trợ về ngoại giao và vũ khí cho TPLF.

"Ông ấy làm mọi thứ để giúp đỡ họ, ông ấy đã vận động để các nước láng giềng lên án cuộc chiến. Ông ấy đã tìm cách cung cấp vũ khí cho họ (TPLF)", tư lệnh quân đội Ethiopia nói. "Ông ấy đã cố gắng vận động mọi người bằng cách sử dụng hồ sơ và sứ mệnh quốc tế của mình để thu hút sự ủng hộ cho chính quyền TPLF".

WHO hiện chưa bình luận về cáo buộc chống lại Tedros, người thuộc sắc tộc Tigray.

Những lời cáo buộc chưa được xác minh từ quân đội Ethiopia không đủ để loại Tedros, 55 tuổi, khỏi vị trí đứng đầu WHO. Ông được bầu làm tổng giám đốc người châu Phi đầu tiên của WHO vào tháng 3/2017.

Cáo buộc được đưa ra vào thời điểm WHO đang chịu sức ép đáng kể khi điều phối các nỗ lực toàn cầu chống đại dịch Covid-19 sau khi Mỹ, nhà tài trợ lớn nhất của tổ chức, ngừng đóng góp tài chính vì tranh cãi liên quan đến Trung Quốc. Mỹ là nhà tài trợ lớn nhất cho WHO, đóng góp hơn 400 triệu USD năm 2019, chiếm khoảng 15% ngân sách của tổ chức này.