Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học: Xóa quan điểm môn chính, phụ trong cách đánh giá mới
Theo Thông tư 22, HS được đánh giá công bằng ở các lĩnh vực khác nhau, không có môn nào là chính, hay phụ.
Khái niệm “HS giỏi” được nhìn nhận toàn diện, đa dạng hơn trên quan điểm giáo dục cá nhân hoá HS.
Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GD&ĐT).
Những điểm mới đáng chú ý
Chia sẻ về một số điểm mới đáng chú ý trong Thông tư 22, ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GD&ĐT) cho biết:
Thông tư 22 có nhiều nội dung tiếp tục từ Thông tư 26; trong đó có quy định về hình thức đánh giá (đánh giá bằng nhận xét, đánh giá bằng nhận xét kết hợp đánh giá bằng điểm số); coi trọng động viên, khuyến khích học sinh và tương tác giữa thầy – trò cả trong đánh giá thường xuyên và đánh giá định kỳ, đánh giá vì sự tiến bộ của người học.
Điểm khác biệt là việc đánh giá sẽ áp dụng nhiều phương pháp, hình thức kỹ thuật, kết hợp giữa đánh giá thường xuyên và định kỳ để bám sát quá trình tiến bộ của học sinh, khích lệ sự cố gắng của mỗi học sinh. Mỗi học sinh sẽ có cơ hội để thể hiện giá trị, điểm mạnh của mình và có cơ hội điều chỉnh kết quả học tập, rèn luyện.
Một trong các điểm mới so với Thông tư 26 là quy định về đánh giá kết quả rèn luyện của học sinh. Theo đó, đánh giá kết quả rèn luyện của học sinh căn cứ vào yêu cầu cần đạt về phẩm chất chủ yếu và năng lực chung theo các mức độ phù hợp với môn học, cấp học quy định trong Chương trình tổng thể và yêu cầu cần đạt về năng lực đặc thù quy định trong Chương trình môn học trong Chương trình giáo dục phổ thông.
Thông tư mới không xếp loại hạnh kiểm mà đánh giá kết quả rèn luyện của học sinh trong từng học kì và cả năm học theo 1 trong 4 mức: Tốt, Khá, Đạt, Chưa đạt.
Quy định đánh giá kết quả học tập cũng là điểm mới. Theo đó, trước đây đánh giá, xếp loại kết quả học tập theo học lực (giỏi, khá, trung bình, yếu, kém). Còn Thông tư 22 thì đánh giá kết quả học tập theo 1 trong 4 mức là Tốt, Khá, Đạt, Chưa đạt.
Một điểm mới nữa là quy định về khen thưởng. Theo đó, Thông tư 22 quy định khen thưởng cuối năm học với danh hiệu “học sinh xuất sắc” và “học sinh giỏi”.
Cụ thể, “học sinh xuất sắc” có kết quả rèn luyện cả năm học được đánh giá mức Tốt, kết quả học tập cả năm học được đánh giá mức Tốt và có ít nhất 6 môn học được đánh giá bằng nhận xét kết hợp với đánh giá bằng điểm số có điểm trung bình môn cả năm đạt từ 9,0 điểm trở lên.
Khen thưởng danh hiệu “học sinh giỏi” đối với những học sinh có kết quả rèn luyện cả năm học được đánh giá mức Tốt và kết quả học tập cả năm học được đánh giá mức Tốt.
Ngoài ra, còn khen thưởng học sinh có thành tích đột xuất trong rèn luyện và học tập trong năm học. Học sinh có thành tích đặc biệt được nhà trường xem xét, đề nghị cấp trên khen thưởng.
- Thông tư 22 không còn tính điểm trung bình tất cả các môn học. Ông có thể lý giải rõ hơn về thay đổi này?
Vụ trưởng Nguyễn Xuân Thành: Theo quy định tại Thông tư 22, kết quả học tập của học sinh được thể hiện ở mức đánh giá đối với các môn học đánh giá bằng nhận xét và điểm trung bình từng môn học đối với môn học đánh giá bằng nhận xét kết hợp đánh giá bằng điểm số; không còn việc gộp thành điểm trung bình của tất cả các môn học để đánh giá như trước để “môn này, gánh cho môn kia”.
Với kết quả học tập của từng môn học riêng rẽ, học sinh, phụ huynh và thầy, cô giáo có thể nhìn nhận cụ thể mỗi học sinh có những điểm mạnh, yếu khác nhau. Khái niệm “học sinh giỏi” sẽ được nhìn nhận toàn diện và đa dạng hơn trên quan điểm giáo dục cá nhân hoá từng học sinh.
Video đang HOT
Ảnh minh họa/ITN
Xóa quan niệm môn chính, môn phụ
- Như vậy là với cách đánh giá theo Thông tư 22, ba môn Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ không còn là trọng số trong xét đạt học sinh giỏi?
Như đã nói ở trên, học sinh đạt danh hiệu “học sinh giỏi” là học sinh có kết quả rèn luyện cả năm học được đánh giá mức Tốt và kết quả học tập cả năm học được đánh giá mức Tốt.
Trong đó ở kết quả học tập, các môn đánh giá bằng nhận xét phải xếp ở mức Đạt, các môn có điểm số phải đạt 6,5 điểm trở lên và có ít nhất 6 môn học có điểm 8,0 trở lên.
Học sinh xuất sắc đạt điều kiện như học sinh giỏi nhưng khác hơn là phải có ít nhất 6 môn đạt 9,0 điểm trở lên.
Quy định này cũng thể hiện quan điểm coi các môn học công bằng như nhau, không có môn nào là môn chính hay môn phụ. Ngoài việc chống học lệch (coi trọng học Toán, Văn, Ngoại ngữ), học sinh được đánh giá công bằng ở các lĩnh vực khác nhau. Học sinh không phải cứ giỏi Toán, Văn mới là giỏi, mà có thể giỏi các môn khoa học tự nhiên hay khoa học xã hội. Khi học lên THPT, tính phân hoá, hướng nghiệp cao hơn, học sinh sẽ có thiên hướng học nhiều hơn, tốt hơn ở các môn phù hợp với tố chất và định hướng nghề nghiệp, phù hợp với quan điểm đánh giá này.
Đánh giá bằng nhận xét: Tránh thực hiện máy móc
- Liệu có lo lắng khi thực hiện đánh giá bằng nhận xét sẽ tăng việc, tăng áp lực với giáo viên?
Quy định tại Thông tư 22 vừa ban hành là sự kế thừa quy định tại thông tư 26 banhành năm học trước. Những điểm kế thừa ở đây là việc giảm đầu điểm kiểm tra định kì. Mỗi môn học chỉ có 4 đầu điểm kiểm tra định kỳ, bên cạnh các điểm kiểm tra thường xuyên. Việc kiểm tra cũng đa dạng, linh hoạt và giao chủ động cho giáo viên.
Cụ thể điểm kiểm tra định kỳ có thể là bài kiểm tra trên giấy hoặc máy tính, có thể bài thực hành hoặc dự án học tập. Còn điểm kiểm tra thường xuyên sẽ đa dạng hơn: hỏi-đáp (kiểm tra kiến thức cũ, trong quá trình học bài mới), viết, thuyết trình, thực hành, thí nghiệm, sản phẩm học tập trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ giáo viên giao trước, trong và sau giờ học…
Trong quy định mới các môn Giáo dục thể chất, Nghệ thuật, Âm nhạc, Mĩ thuật, Nội dung giáo dục của địa phương, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp chỉ đánh giá nhận xét (cả thường xuyên và định kỳ) còn các môn còn lại đánh giá bằng nhận xét điểm số kết hợp đánh giá bằng điểm số.
Tuy nhiên sẽ không áp dụng máy móc là giáo viên phải ghi học bạ hay ghi vào sổ theo dõi nhận xét từng học sinh vào cuối kỳ, cuối năm. Việc đánh giá bằng nhận xét cần phải thực hiện thường xuyên thông qua hình thức viết hoặc nói trong quá trình dạy học nhằm giúp học sinh tiến bộ.
Quy định cũng nêu việc giáo viên có thể hướng dẫn học sinh tự đánh giá trong quá trình rèn luyện và học tập; cha mẹ học sinh, các cơ quan, đơn vị, cá nhân tham gia vào quá trình giáo dục học sinh cũng có thể có ý kiến nhận xét, phản hồi.
Giáo viên khi đánh giá học sinh vào cuối kỳ, cuối năm có thể dựa trên các thông tin phản hồi của cha mẹ học sinh và ý kiến của các cơ quan liên quan (nếu có) cùng với việc theo dõi học sinh trong quá trình học tập.
Nếu giáo viên làm đúng hướng dẫn, việc đánh giá thường xuyên được thực hiện ngay trong quá trình dạy học ở từng bài học, không những không bị áp lực mà còn không khiến giáo viên bị dồn việc vào các thời điểm cuối kỳ, cuối năm do phải kiểm tra dồn dập, chấm bài, lên điểm…
Thông tư 22 cũng đã nêu quy định, với các hình thức đánh giá qua hoạt động học tập như bài kiểm tra đánh giá bằng nhận xét, bài thực hành, dự án học tập,… phải có mô tả cụ thể nhiệm vụ, yêu cầu cần đạt của học sinh. Việc mô tả cụ thể, giao việc rõ ràng đến từng học sinh sẽ giúp giáo viên đánh giá sát hơn khi chấm điểm dự án học tập hay sản phẩm học tập của các nhóm học sinh khác nhau.
Các nhà trường cần hướng dẫn cụ thể để các tổ chuyên môn thảo luận, cụ thể hoá quy định bằng các nội dung rõ ràng, minh bạch và dễ thực hiện. Việc đánh giá thường xuyên sẽ giao chủ động cho giáo viên môn học xử lý linh hoạt nhưng phải dựa trên quy định thống nhất được cụ thể hoá từ quy định của Bộ GD&ĐT. Trong việc này, vai trò của giáo viên là rất quan trọng. – Vụ trưởng Nguyễn Xuân Thành.
Bộ GD-ĐT giải thích việc bỏ tính điểm trung bình các môn bậc THCS, THPT
Đại diện Bộ GD-ĐT đã làm rõ những nội dung trong thông tư 22 vừa ban hành quy định việc đánh giá học sinh THCS và THPT, sẽ thực hiện ngay từ ngày 5/9 năm nay với học sinh lớp 6.
Trao đổi với VietNamNet , ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GD-ĐT) cho hay, điểm mới của Thông tư 22/2021 quy định về đánh giá học sinh THCS và THPT (gọi tắt là Thông tư 22) là áp dụng cho chương trình phổ thông mới. Năm nay mới chỉ áp dụng đối với khối lớp 6, các năm học tiếp sau lần lượt thực hiện đối với lớp 7 và lớp 10; lớp 8 và lớp 11; lớp 9 và lớp 12.
Thông tư 22/2021/TT-BGDDT về quy định đánh giá học sinh THCS, THPT
PV: - Theo thông tư 22, một số môn học ngoài đánh giá bằng điểm số như trước đây còn có đánh giá bằng nhận xét? Ông có thể nói rõ cách đánh giá này và lý do điều chỉnh?
PGS.TS Nguyễn Xuân Thành : Theo thông tư, có 2 hệ thống môn học: các môn đánh giá chỉ bằng nhận xét (Giáo dục thể chất, Nghệ thuật, Âm nhạc, Mỹ thuật, Nội dung giáo dục địa phương, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp); các môn đánh giá bằng nhận xét kết hợp điểm số (các môn học còn lại).
Tinh thần của thông tư này là đánh giá vì sự tiến bộ của học sinh, coi trọng sự động viên, khuyến khích học sinh và sự tương tác giữa thầy và trò, chứ không phải chỉ ghi nhận xét vào trong sổ. Giáo viên có thể nhận xét, đánh giá ngay ở những bài tập và không phải bởi những điều chung chung (có cố gắng, có tiến bộ) mà cụ thể, trực tiếp vào những nội dung dạy học trong quá trình dạy.
Giáo viên dùng hình thức nói, viết để đánh giá, nhận xét sự tiến bộ, những ưu điểm nổi bật, hạn chế chủ yếu của học sinh trong quá trình học tập và kết quả rèn luyện, học tập của học sinh.
Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GD-ĐT). Ảnh: Thanh Hùng.
Cũng cần làm rõ cho các giáo viên thắc mắc các môn học đánh giá bằng điểm số thì nhận xét ra sao, rằng đánh giá quá trình học tập của học sinh trong môn học, đó là những sự tiến bộ, ưu điểm nổi bật, những hạn chế chủ yếu,... trong quá trình học tập môn học hoặc một nhiệm vụ cụ thể,...
Như vậy, việc đánh giá bằng nhận xét như là một phương pháp dạy học. Điểm số là để đánh giá kết quả học tập. Các giáo viên cần hiểu cụm "kết hợp giữa đánh giá bằng nhận xét và điểm số" là như vậy, để không cảm thấy áp lực, tránh trường hợp không hiểu lại nghĩ khi nào cũng phải làm cả hai việc.
- Tiêu chí điểm trung bình tất cả các môn học đã được bỏ trong việc đánh giá kết quả học tập của học sinh. Vì sao lại có sự thay đổi này, thưa ông?
Trước đây chúng ta có quan điểm cộng điểm các môn học rồi tính điểm trung bình, từ 8 điểm trở lên mới được xếp học lực Giỏi. Với cách này, sẽ là lấy điểm môn này bù môn kia, mà không quan tâm nhiều đến việc học sinh đó mạnh ở các môn học nào.
Do đó, Bộ GD-ĐT không muốn quy định kiểu tính trung bình, đánh giá chung chung này nữa, mà muốn khi đánh giá học sinh sẽ nhìn vào từng em có năng lực, xu hướng học tốt ở những môn nào. Từ đó, có kế hoạch tập trung, phát triển tiềm năng của học sinh.
- Ngoài ra, còn có thay đổi khi đánh giá rèn luyện từ "Tốt, Khá, Trung bình, Yếu", thành "Tốt, Khá, Đạt, Chưa đạt". Tương tự, học lực trước đây được xếp thành 5 loại: "Giỏi, Khá, Trung bình, Yếu, Kém", giờ được chuyển thành 4 mức: "Tốt, Khá, Đạt, Chưa đạt". Ý nghĩa của sự thay đổi này là gì?
Thực ra mà nói từ "hạnh kiểm" trước đây cũng nói về phẩm chất, đạo đức. Tuy nhiên, vì chương trình phổ thông mới theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực và việc đánh giá căn cứ vào yêu cầu cần đạt của chương trình. Do đó, chúng ta không gọi "Trung bình, Yếu" của hạnh kiểm, mà thay vào đó đánh giá học sinh đạt các yêu cầu của chương trình đến mức nào - "Đạt hay Chưa Đạt".
Tương tự, đối với đánh giá kết quả học tập, không đánh giá "Giỏi, Khá, Trung bình, Yếu, Kém" bởi giờ đây không quan niệm đánh giá học lực mà đánh giá sự phát triển năng lực của học sinh. Nghĩa là đánh giá năng lực sử dụng kiến thức được học trong chương trình để vận dụng giải quyết các vấn đề của học sinh. Do đó, không đánh giá theo học lực nữa mà đánh giá kết quả học tập theo yêu cầu cần đạt của chương trình.
Có thể hiểu là học sinh đã đạt được kết quả ở mức "Tốt, Khá, Đạt hoặc Chưa đạt" so với yêu cầu cần đạt của chương trình.
Từ những năm tới sẽ không còn danh hiệu Học sinh tiên tiến
- Trước đây, để đạt loại Giỏi, học sinh phải đạt điểm trung bình các môn học từ 8 trở lên, trong đó điểm trung bình môn Toán hoặc Ngữ văn phải từ 8 trở lên. Tuy nhiên, theo cách đánh giá mới thì học sinh chỉ cần có 6 môn bất kì đạt trung bình trên 8. Liệu có phải việc đánh giá dễ dãi hơn và 2 môn Toán, Ngữ văn không còn được xem trọng như trước?
Với cấp THCS, có 4 môn đánh giá bằng nhận xét (Giáo dục thể chất, Nghệ thuật, Nội dung giáo dục địa phương, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp), còn cấp THPT có 7 môn (Giáo dục thể chất, Nghệ thuật, Âm nhạc, Mỹ thuật, Nội dung giáo dục địa phương, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp); như vậy còn lại 8 môn đánh giá bằng nhận xét kết hợp điểm số. Học sinh mức Tốt phải có ít nhất 6/8 môn có điểm trung bình từ 8 trở lên và tối đa cũng chỉ 2 môn được phép ở ngưỡng từ 6,5 đến dưới 8,0.
Tương tự, trước đây, học sinh Khá phải có điểm trung bình tất cả các môn học từ 6,5 trở lên, trong đó bắt buộc Toán hoặc Văn từ 6,5 trở lên thì theo thông tư mới cần có ít nhất 6/8 môn học có điểm trung bình từ 6,5 điểm trở lên, chỉ 2 môn được phép ở ngưỡng từ 5 đến dưới 6,5.
Do đó, nói "dễ dãi" hơn là không hẳn.
Việc này cũng giúp không nảy sinh phân biệt môn chính, môn phụ mà tất cả sẽ bình đẳng như nhau. Ngoài ra, cũng giúp các học sinh có thể được phát triển và được ghi nhận mọi năng khiếu, năng lực của mình.
- Về khen thưởng, chỉ còn 2 danh hiệu "Học sinh xuất sắc" và "Học sinh giỏi", không còn danh hiệu "Học sinh tiên tiến"?
Cuối năm học, việc khen thưởng danh hiệu "Học sinh xuất sắc" đối với những học sinh có kết quả rèn luyện được đánh giá Tốt, kết quả học tập được đánh giá mức Tốt và có ít nhất 6/8 môn học được đánh giá bằng nhận xét kết hợp điểm số có điểm trung bình từ 9 trở lên.
Danh hiệu "Học sinh giỏi" đối với những học sinh có kết quả rèn luyện và học tập cùng được đánh giá Tốt. Có nghĩa phải có 6 môn đạt 8 điểm trở lên và các môn đều phải trên 6,5.
Trước đây, chúng ta có khen thưởng danh hiệu "Học sinh tiên tiến" và "Học sinh giỏi" thì nay đưa ra các mức khen thưởng "Học sinh giỏi" và "Học sinh xuất sắc", về cơ bản chỉ là cách gọi các mức khen thưởng. Khái niệm "tiên tiến" trước đây liên quan đánh giá hạnh kiểm từ loại Khá trở lên, còn danh hiệu "Học sinh xuất sắc" và "Học sinh giỏi" giờ đây theo mức đạt được yêu cầu phẩm chất và năng lực học sinh.
Khi chúng ta để mức "Học sinh tiên tiến" như trước thì danh hiệu sẽ quá nhiều, mà khi danh hiệu nhiều dẫn đến không còn giá trị, động lực phấn đấu cho học sinh.
- Có lo ngại là giáo viên sẽ vất vả hơn để thực hiện tốt việc đánh giá học sinh theo thông tư này. Ông có lưu ý gì?
Việc dạy học đi liền với kiểm tra, đánh giá. Để thực hiện tốt thông tư này, tức để "nhàn" trong việc đánh giá, các giáo viên cần hiểu đúng và vận dụng linh hoạt các hình thức đánh giá thường xuyên bằng nhận xét, cũng như kết hợp điểm số.
Đó có thể là đánh giá thông qua hỏi đáp, viết, nhận xét thông qua việc học sinh thuyết trình, làm thực hành, thí nghiệm, sản phẩm học tập,... trong quá trình dạy học.
Có thể giáo viên chuẩn bị bài phải kỹ lưỡng và vất vả hơn nhưng đến khi dạy học sẽ nhàn hơn. Giáo viên khi chuẩn bị bài cho lớp này, thì khi đến lớp sau sẽ có những kinh nghiệm để hoàn thiện hơn. Năm nay, chúng ta chuẩn bị kế hoạch bài học cho lớp 6 chẳng hạn, sau 1 năm sẽ có những phản hồi và sang năm có thể chỉ cần cập nhật bài dạy lên chứ không cần làm lại từ đầu.
Sao có thầy cô lại lấy học lực để đánh giá hạnh kiểm? Học lực yếu nên không được đánh giá hạnh kiểm tốt là quan niệm của không ít giáo viên hiện nay. Chính cách hiểu, cách đánh giá như thế đã gây ra nhiều bức xúc. Sau khi xem kết quả cuối năm của con mình trên Vnedu, một phụ huynh hết sức bức xúc gọi điện chia sẻ với người viết: "Thầy ơi,...