‘Virus có thể đã lây trên người nhiều thập kỷ mới bùng phát ở Vũ Hán’

Một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế nhận định virus corona có thể đã lây từ động vật sang con người trong một thời gian dài, trước khi dịch bùng phát tại thành phố Vũ Hán.

Nghiên cứu được tiến hành bởi các nhà khoa học từ Mỹ, Anh và Australia được công bố trên tạp chí khoa học Nature Medicine vào ngày 17/3.

Các nhà nghiên cứu cho rằng virus corona gây nên bệnh Covid-19 có thể đã âm thầm lây lan từ người sang người trong nhiều năm, thậm chí có thể là nhiều thế kỷ, trước khi bất ngờ bùng phát thành khủng hoảng y tế toàn cầu, theo South China Morning Post.

Các bác sĩ tại Vũ Hán vào tháng 12/2019 bắt đầu phát hiện số bệnh nhân mắc một chứng bệnh viêm phổi bí ẩn tăng đột biến. Chủng virus “vô danh” được phân lập thành công. Nhóm nghiên cứu từ Viện Virus học Vũ Hán truy ra nguồn gốc là virus trên cơ thể dơi, từng được phát hiện trong một hang động gần biên giới Trung Quốc – Myanmar.

Nguồn gốc virus corona gây nên đại dịch Covid-19 đến nay vẫn còn nhiều bí ẩn. Ảnh: AP.

Hai chủng virus trùng khớp gần 96% bộ gene, nhưng chủng virus trên loài dơi không thể lây sang người do thiếu protein dạng gai có thể gắn kết với thụ thể trên tế bào người.

Các nhóm khoa học tại Quảng Châu rồi Hong Kong sau đó phát hiện trên loài tê tê chủng virus có gai protein. Giới nghiên cứu cho rằng đã có sự kết hợp thông tin di truyền khi virus lây nhiễm giữa dơi và tê tê.

Tuy nhiên, chủng SARS-CoV-2 có một đột biến ở điểm phân cắt polybasic, chưa từng được phát hiện trên loài dơi hoặc tê tê, giúp nó phản ứng với furin, một enzyme phổ biến trong cơ thể người, và kích thích quá trình hợp nhất vỏ ngoài virus và vỏ tế bào.

Vẫn có khả năng đột diễn diễn ra một cách tự nhiêm trên các vật chủ là động vật. Các chủng virus corona gây ra Sars (hội chứng hô hấp cấp tính nặng) và Mers (Hội chứng hô hấp trung đông) đều là hậu duệ trực tiếp của virus được tìm thấy trên cơ thể cầy hương và lạc đà, có gene trùng khớp đến 99%.

Tuy nhiên, với chủng virus corona mới, khác biệt giữa virus tìm thấy trên người và các chủng phát hiện trên động vật là quá lớn.

Hình ảnh virus corona dưới kính hiển vi điện tử được các nhà khoa học Trung Quốc công bố. Ảnh: AP.

“Có khả năng phiên bản sơ khai của SARS-CoV-2 đã lây sang người từ lâu, phát triển đặc tính di truyền được mô tả như trên thông qua thích nghi trong quá trình lây nhiễm âm thầm từ người sang người. Một khi phát triển được các đặc tính này, quá trình thích nghi của virus dẫn đến bùng phát dịch với số ca nhiễm chùm đủ lớn để hệ thống giám sát phát hiện”, bài viết khoa học trên Natural Science nhận định.

Francis Collins, Giám đốc Viện Y tế Quốc gia Mỹ, đánh giá nghiên cứu đặt ra giả thuyết virus corona đã lây từ vật sang người trước khi nó đột biến và có khả năng gây ra bệnh trên cơ thể người.

“Thông qua những thay đổi tiến hóa diễn ra trong vài năm hoặc vài thập kỷ, virus cuối cùng phát triển được khả năng lây từ người sang người và gây nên bệnh lý nghiêm trọng, đe dọa tính mạng”, ông nhận định trong một bài viết ngày 26/3.