Vì sao 55% dân Nga không sợ nCoV?

Bất chấp số ca tử vong vì Covid-19 kỷ lục, đường phố Moskva vẫn nhộn nhịp và khảo sát cho thấy 55% người Nga không sợ nhiễm virus.

Tối 15/10, tại quán bar Simach nổi tiếng ở trung tâm thủ đô Moskva của Nga, sàn nhảy cỡ nhỏ chật kín những người đang chìm đắm trong bầu không khí vui vẻ và đầy năng lượng, còn bên ngoài là hàng người dài đứng trò chuyện.

“Tạ ơn Chúa vì chúng tôi có thể đến bar và không có biện pháp hạn chế nào. Tôi phản đối phong tỏa, bởi điều đó sẽ hủy hoại công việc kinh doanh của tôi”, Natalia Draganova, 34 tuổi, chủ một cửa hàng quần áo nhỏ trong thành phố, cho biết.

Cảnh tượng này khiến người ta dường như quên rằng Nga đang là một trong những điểm nóng Covid-19 của thế giới, với số ca nhiễm và tử vong đều tăng kỷ lục. Hôm 18/10, Nga ghi nhận hơn 34.000 trường hợp tử vong vì Covid-19 trong một ngày, cao nhất kể từ đầu đại dịch, nâng tổng số ca tử vong lên hơn 225.00, cao nhất châu Âu.

Giới chức Nga cho biết số giường bệnh đang nhanh chóng cạn kiệt, trong khi chiến dịch tiêm chủng vẫn đình trệ. Vài khu vực tái áp đặt quy định quét mã QR để vào nơi công cộng, đồng thời bắt buộc tiêm chủng một số nhóm đối tượng nhất định.

Người dân thư giãn tại khu vực ngoài trời của một nhà hàng ở Moskva, Nga, hôm 14/7. Ảnh: AP .

Đối với nhiều người như Draganova, lệnh hạn chế mới gợi lại những ký ức đau buồn hồi tháng 3/2020, khi Nga bị phong tỏa hoàn toàn trong hơn hai tháng, khiến các doanh nghiệp vừa và nhỏ chịu ảnh hưởng nặng nề.

“Tôi gần như mất tất cả, nên muốn điều đó đó bằng mọi giá”, Draganova nêu quan điểm được cho là tương tự nhiều người Nga khác. Trong làn sóng đại dịch đầu tiên, 60% hộ gia đình Nga cho biết họ bị mất thu nhập do khủng hoảng kinh tế. Đây dường như là một trong những lý do khiến họ tỏ ra không còn bận tâm đến tình trạng virus lây lan .

“Người Nga luôn lo lắng về tình hình kinh tế hơn là vấn đề đại dịch và được cho là không kỳ vọng nhiều vào hỗ trợ từ chính phủ. Vì vậy, nhiều người muốn đất nước mở cửa bất chấp số ca tử vong gia tăng”, Christian Frohlich, giáo sư xã hội học tại Trường Kinh tế Cao cấp Moskva, giải thích.

Sau khi áp dụng quy định quét mã QR hồi mùa hè, chính quyền Moskva nhanh chóng từ bỏ chương trình này do các chủ doanh nghiệp phàn nàn về tình trạng doanh thu giảm.

Tuy nhiên, khi đối mặt với tình trạng gia tăng ca nhiễm mạnh hiện nay, Moskva đã có sự thay đổi khi thông báo quy định mới yêu cầu những người trên 60 tuổi chưa tiêm chủng Covid-19 làm việc tại nhà, tái áp đặt hạn mức về số người làm việc từ xa, đồng thời mở rộng quy định bắt buộc tiêm chủng đối với người lao động trong ngành dịch vụ. Các biện pháp dự kiến có hiệu lực từ ngày 25/10 và kéo dài đến 25/2 năm sau.

Kinh tế không phải lý do duy nhất khiến người Nga dường như chấp nhận chung sống với Covid-19. Theo các cuộc khảo sát, 55% người dân nước này cho biết họ không sợ nhiễm virus. Giới chuyên gia nhận định cách truyền tải thông điệp của Điện Kremlin đã dẫn đến tình trạng này .

Hôm 16/10, Phó chủ tịch Hạ viện Nga Pyotr Tolstoy thừa nhận sai lầm của chính quyền trong việc truyền đạt những mối nguy hiểm của đại dịch cho công chúng một cách hiệu quả. “Chúng tôi phải thành thật rằng chiến dịch truyền thông trong cuộc chiến chống Covid-19 của chính quyền đã thất bại”, ông nói.

Denis Volkov, giám đốc Trung tâm Levada, một tổ chức thăm dò độc lập, đánh giá chính phủ Nga đã đưa ra “quá nhiều thông điệp hỗn loạn tới công chúng về đại dịch”, trong khi giới truyền thông nhiều lần hạ thấp mức độ nghiêm trọng của virus.

“Khi giới chức bắt đầu đưa ra quan điểm nhất quán hơn thì đã quá muộn. Nhiều người không còn tin những phát ngôn chính thức”, Volkov nhận định. Theo một nghiên cứu, gần 2/3 người Nga tin rằng nCoV là vũ khí sinh học do con người tạo ra.

Volkov còn chỉ ra rằng Điện Kremlin từng nhiều lần tuyên bố chiến thắng đại dịch. “Nhiều người dân không còn nghiêm túc để tâm đến Covid-19 sau khi được nói đi nói lại rằng đại dịch đã chấm dứt. Điều này được phản ánh qua thái độ thiếu khẩn trương tiêm chủng Covid-19″, Volkov đánh giá.

Tính đến ngày 18/10, mới chỉ 32% trong gần 146 triệu dân Nga được tiêm chủng đầy đủ, dù đây là nước đầu tiên phê chuẩn vaccine Covid-19 từ tháng 8/2020 với vaccine Sputnik V. Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy hơn một nửa dân số không có kế hoạch đi tiêm.

Denis Protsenko, giám đốc bệnh viện Kommunarka, cơ sở điều trị chính cho bệnh nhân Covid-19 ở Moskva, hôm 15/10 đăng bài viết đầy cảm xúc nhấn mạnh tình trạng thiếu nhận thức đầy đủ về đại dịch, đồng thời kêu gọi người Nga tiêm chủng.

“Mọi người, Covid-19 có thật, không phải trò đùa hay chuyện hư cấu. Thật đáng kinh ngạc khi vẫn phải thuyết phục mọi người về điều đó trong năm đại dịch thứ hai”, ông cho biết trên mạng xã hội Telegram.

Giữa lúc người dân Moskva thoải mái tiệc tùng và ra ngoài dùng bữa vào cuối tuần, các bác sĩ trên tuyến đầu chống dịch phải chứng kiến hiện thực đầy u ám.

“Tình trạng này không thể tiếp diễn. Chúng tôi không đủ sức chịu đựng thêm một làn sóng lây nhiễm nữa”, Katerina, y tá 24 tuổi làm việc tại bệnh viện Kommunarka, nêu ý kiến. Cô là một trong nhiều sinh viên y khoa được điều động làm việc tại các bệnh viện trên toàn quốc kể từ khi đại dịch bùng phát.

“Ngày nào tôi cũng chứng kiến những bệnh nhân ra đi, trong khi vaccine ở ngay đây. Điều này làm tôi vô cùng tức giận”, cô cho biết.