Trường nghề mở ngành “hot”, đổi tên ngành để hút thí sinh
Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, trường cao đẳng, trung cấp đã phải mở ngành mới, điều chỉnh cách xét tuyển, thay đổi hình thức nộp hồ sơ và tư vấn để thu hút người học
Hiện TP HCM có 393 trường, trong đó có 57 trường cao đẳng (CĐ), 64 trường trung cấp (TC), còn lại là các trung tâm giáo dục thường xuyên – giáo dục nghề nghiệp. Theo Sở Lao động – Thương binh và Xã hội TP HCM, dự kiến năm 2021, tuyển sinh CĐ đạt 45.000 người, TC đạt 36.000 người, sơ cấp và các chương trình đào tạo nghề nghiệp khác đạt 295.800 người.
Lác đác hồ sơ
Vào đầu tháng 3, nhiều trường CĐ, TC khối giáo dục nghề nghiệp đã công bố phương án tuyển sinh cho năm 2021 và bắt đầu nhận hồ sơ. Nhưng đến thời điểm hiện tại, có trường vẫn chưa nhận được bộ hồ sơ xét tuyển nào, có trường nhận rải rác vài bộ.
Học viên Trường Trung cấp Việt Giao (TP HCM) thực hành trong một tiết học .Ảnh: PHƯƠNG TRẦN
Trường CĐ Bách khoa Sài Gòn năm 2021 tuyển sinh 540 chỉ tiêu, dành cho bậc THCS và THPT với 17 ngành đào tạo. Theo ông Hoàng Văn Phúc, hiệu trưởng trường này, tình hình tuyển sinh năm nay không khả quan hơn năm trước vì dịch bệnh diễn biến phức tạp. Hiện trường vẫn chưa nhận được hồ sơ nào đăng ký xét tuyển. Vì nguồn tuyển chậm trễ, phụ huynh lưỡng lự, đến nay chưa xác định được số lượng đăng ký nên trường gặp nhiều khó khăn. Có thể đến tháng 7, các em học THCS mới nộp hồ sơ và đến tháng 9, các em học THPT mới bắt đầu tìm hiểu những trường nghề và nộp hồ sơ.
ThS Trần Kim Tuyền, Hiệu trưởng Trường CĐ Nghề TP HCM, cho biết dự kiến trường xét tuyển 1.215 chỉ tiêu cho 14 ngành CĐ và 525 chỉ tiêu cho 10 ngành TC. Hiện trường chỉ mới nhận lác đác vài bộ hồ sơ và vẫn tiếp tục công tác hướng nghiệp, tư vấn tuyển sinh trực tuyến cho học sinh. Bên cạnh đó, trường cũng cho học sinh nộp hồ sơ trực tuyến. Có thể phải đến tháng 7 hoặc tháng 8 học sinh mới bắt đầu nộp hồ sơ tuyển sinh nhiều.
Trường Trung cấp Việt Giao bắt đầu nhận hồ sơ từ giữa tháng 3, đến nay đã nhận hơn 10 hồ sơ xét tuyển. Trong thời gian tới, trường này tiếp tục đẩy mạnh công tác tư vấn, phân luồng học sinh bậc THCS. Ông Trần Phương, hiệu trưởng nhà trường, cho rằng thời điểm dịch bệnh, kinh tế bị ảnh hưởng nên phụ huynh sẽ ưu tiên chọn những trường miễn học phí.
“Nhưng cũng không lo lắng lắm vì phụ huynh đã có cách nhìn khác về giáo dục nghề nghiệp nên những trường có chất lượng sẽ thu hút được học viên” – ông Phương nhìn nhận.
Video đang HOT
Nỗ lực đổi ngành nghề đào tạo
Để thu hút thí sinh và đáp ứng nhu cầu việc làm của thị trường lao động, nhiều trường đã mở rộng, đổi mới ngành nghề đào tạo. Xã hội ngày càng quan tâm đến việc chăm sóc sức khỏe, thẩm mỹ; nắm được xu hướng đó, Trường Trung cấp Bách khoa TP HCM năm nay đã mở ngành chăm sóc sắc đẹp với 200 chỉ tiêu.
Đây cũng là ngành được phụ huynh, học sinh quan tâm, đăng ký nhiều nhất. Ngành này sẽ đào tạo 4 lĩnh vực chính về chăm sóc sắc đẹp: chăm sóc da, chăm sóc tóc, trang điểm, chăm sóc móng. Sau khi tốt nghiệp, học viên có thể làm việc tại các trung tâm thẩm mỹ, công ty, cửa hàng kinh doanh về chăm sóc sắc đẹp.
Trường CĐ Bách khoa Sài Gòn mở thêm khối ngành ngôn ngữ cho mùa tuyển sinh năm nay với 3 ngành: ngôn ngữ Anh, Trung, Nhật cho 150 chỉ tiêu. Theo ông Hoàng Văn Phúc, học viên học các ngành này có thể vừa học nghề vừa học được ngoại ngữ, dễ dàng kiếm việc trong thị trường lao động mở, hòa nhập. Sau khi học xong, học viên có thể học tiếp ở nước ngoài hoặc sang lao động. Đồng thời, học viên có thể làm việc tại các công ty nước ngoài ở Việt Nam hoặc làm hướng dẫn viên du lịch, biên dịch viên, phiên dịch viên…
Theo ThS Trần Kim Tuyền, trường đang làm hồ sơ để đổi tên, mở rộng những nhóm nghề kén thí sinh để thu hút các em hơn, như nghề chế biến thực phẩm thành công nghệ thực phẩm, ngành cắt gọt kim loại thành công nghệ chế tạo, nghề điện tử công nghiệp thay cho nghề điện…; bổ sung những nghề đã có ở hệ CĐ nhưng chưa có ở hệ TC.
“Việc đổi này chỉ là đổi tên nghề chứ thực chất vẫn đào tạo nghề đó và có thể bổ sung một số chuyên môn. Thay đổi này để nghe hiện đại hơn, phù hợp với sự phát triển của xã hội, thu hút thí sinh hơn. Nhưng hiện tại, trường vẫn giữ cả tên mới và cũ để duy trì tuyển sinh, đào tạo, sẽ thay đổi dần theo lộ trình” – ông Tuyền cho hay.
Ông Tuyền thông tin thêm: Theo quy định, trường sẽ giảm 70% học phí cho nghề cắt gọt kim loại, miễn học phí cho học sinh tốt nghiệp THCS học hệ TC ngay từ khi nhập học. Phụ huynh, học sinh sẽ đỡ lo lắng về vấn đề tiền bạc khi dịch bệnh ảnh hưởng đến thu nhập.
Chú trọng chất lượng tay nghề
Tại Trường CĐ Nghề TP HCM, những học viên có nhu cầu học văn hóa song song học nghề sẽ được giới thiệu đến trung tâm giáo dục thường xuyên gần trường để tham gia học. ThS Trần Kim Tuyền cho rằng trường không đáp ứng được cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên để dạy văn hóa. Vì là trường nghề nên nhà trường vẫn chú trọng dạy, nâng cao tay nghề cho học viên để khi ra trường, các em có thể xin được việc làm và ổn định thu nhập.
Nghịch lý: Học nghề dễ kiếm việc, thu nhập khá lại ít người theo học
Học viên học trường nghề ra trường rất dễ kiếm việc làm vì nhu cầu thị trường lớn, nhưng đến mỗi kỳ tuyển sinh, các trường nghề lại rất khó tìm học viên.
Học nghề dễ kiếm việc
Dù thông báo nhận hồ sơ xét tuyển học viên từ đầu tháng 4 nhưng tính đến thời điểm hiện tại, khi được hỏi về kết quả tuyển sinh sơ bộ nhiều trường trung cấp nghề trên địa bàn TPHCM đều khó trả lời vì không khả quan.
Theo thạc sĩ Hoàng Quốc Long, Hiệu trưởng trường Trung cấp Nguyễn Tất Thành (quận Gò Vấp, TPHCM), tuyển đủ học viên là vấn đề nan giải của hầu hết các trường trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp từ lâu nay. Đây là điều nghịch lý khi học sinh trường nghề ra trường rất dễ kiếm việc làm nhưng nhu cầu của người học lại không cao.
Về góc độ chuyên gia, ông Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hội đồng khoa học Viện Đào tạo và Phát triển nhân lực Việt Nam, cho rằng: "Nguyên nhân của hiện tượng này là tâm lý chuộng bằng cấp cao của phụ huynh".
Theo ông, điều này khiến cung cầu thị trường lao động mất cân bằng rất lớn. Trong khi tỷ lệ nhu cầu lao động trình độ Đại học trở lên thấp nhưng nguồn cung lại cao, còn doanh nghiệp tìm kiếm lao động trình độ Trung cấp không ra.
Ông Tuấn cho biết, học viên học trường nghề ra trường rất dễ kiếm việc làm vì nhu cầu thị trường lớn, được đào tạo kỹ năng nghề nghiệp vững vàng... Ngoài ra, học phí ở trường nghề cũng là một lợi thế vì rất thấp so với học Đại học (chỉ từ 6 - 12 triệu đồng/năm học) và được Nhà nước hỗ trợ phần lớn.
Theo ông Trần Anh Tuấn, học viên học trường nghề ra trường rất dễ kiếm việc làm vì nhu cầu thị trường lớn, được đào tạo kỹ năng nghề nghiệp vững vàng...
Thạc sĩ Hoàng Quốc Long cũng cho rằng: "Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc trường nghề khó tuyển học viên. Lớn nhất là tâm lý phụ huynh hiện vẫn chuộng bằng cấp, thích cho con mình học đại học hơn là đi học nghề. Nếu không học được đại học thì người ta tính tới cao đẳng, không học được cao đẳng mới đến học nghề".
Theo ông Long, quan niệm xem nhẹ việc học nghề của phụ huynh là sai lầm. Vì những đứa trẻ chỉ có thể phát triển tốt, có tương lai tươi sáng khi lựa chọn đúng nghề mà đứa trẻ có năng khiếu, yêu thích và đam mê.
Ông nói: "Không phải có bằng cấp cao là thành công và phát triển. Ai cũng sợ học nghề xong thì làm culi cả đời. Nhưng thực ra, nếu đứa trẻ có khiếu trong nghề nào đó thì nó dễ thành công trong nghề nghiệp, thậm chí là tự kinh doanh, cơ hội phát triển cao hơn nhiều so với việc có bằng cấp cao mà không phù hợp".
Phận "con ghẻ" của trường nghề
Theo ông Trần Anh Tuấn, không chỉ phụ huynh học sinh xem trường nghề như "con ghẻ" mà cả các trường phổ thông cũng vậy. Ông Tuấn đã có 20 năm hoạt động trong mảng nghiên cứu nguồn nhân lực và tư vấn tuyển sinh nên thấy rất rõ tình trạng phân biệt đối xử của các trường với hệ đại học, cao đẳng so với hệ trung cấp nghề.
Ông Trần Anh Tuấn nhấn mạnh: "Trung cấp là khổ nhất trên đời. Các trường Đại học danh tiếng thì các trường phổ thông liên hệ mời đến tư vấn tuyển sinh. Còn các trường nghề tự đến liên hệ người ta cũng không muốn, phải ra cổng trường tư vấn khi học sinh tan học, phát tờ rơi quảng cáo...".
Trường Trung cấp Nguyễn Tất Thành phải huy động tất cả các giảng viên trong trường tham gia công tác tuyển sinh và mời chuyên gia về đào tạo kỹ năng tuyển sinh cho giảng viên.
Ông Hoàng Quốc Long cho biết tình hình tuyển sinh của hệ thống trường trung cấp nghề càng khó khăn hơn từ năm 2020, khi các trường cao đẳng bắt đầu quảng cáo tuyển sinh hệ 9 , tức là học sinh tốt nghiệp lớp 9 cũng được vào học cao đẳng. Với chương trình này, học sinh tốt nghiệp THCS đều bị các trường cao đẳng "vét" hết, vì dù sao mang danh học cao đẳng vẫn "oách" hơn trung cấp.
Ông Long nói: "Thực chất thì học sinh vào trường cao đẳng nhưng vẫn học trình độ trung cấp và sau này muốn học cao đẳng vẫn phải liên thông. Nhưng cách quảng cáo này làm cho học sinh lớp 9 nhầm lẫn và dẫn đến hiện tượng đổ xô vào trường cao đẳng để học nghề".
Do đó, công tác tuyển sinh trong những năm gần đây được các trường nghề ví như là "cuộc chiến khốc liệt", quyết định khả năng sinh tồn của trường.
Ông Long cho hay: "Các trường trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp phải nỗ lực hết sức để cải tạo điều kiện cơ sở vật chất, chất lượng giảng dạy nhằm thu hút học viên. Còn trong thời gian này, công việc tuyển sinh là ưu tiên hàng đầu của các trường".
Để tuyển sinh tốt hơn, các trường tìm đủ mọi cách mời gọi học viên, lập cả các trung tâm chăm sóc học viên, huy động tất cả giảng viên tham gia công tác tuyển sinh, thậm chí là mời chuyên gia về đào tạo kỹ năng tuyển sinh cho giảng viên...
Trường nghề dùng thiết bị ảo để dạy online trong mùa Covid-19 Khi dịch Covid-19 phức tạp, trường nghề cũng phải chuyển sang hình thức học online. Tuy nhiên, những môn kỹ thuật khó tiếp cận bằng cách học online là thách thức rất lớn với các trường nghề. Trường nghề dùng thiết bị ảo để dạy online trong mùa Covid-19 Vào ngày 6/5, UBND TPHCM có chỉ đạo tạm ngừng các hoạt động dạy-...