Trời lạnh, người trẻ cần cảnh giác với đột quỵ
Thời tiết giá lạnh những ngày qua ở miền Bắc là mối nguy cơ hàng đầu gây ra đột quỵ. Không chỉ với người cao tuổ.i mà người trẻ cũng cần cảnh giác với căn bệnh đặc biệt nguy hiểm này.
Trung bình mỗi ngày, Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện Bạch Mai) tiếp nhận khoảng 50-60 ca đột quỵ nặng và phức tạp. Đáng lưu ý, đột quỵ ở người trẻ (từ 45 tuổ.i trở xuống) có xu hướng tăng hơn trong vài năm gần đây, chiếm khoảng 15% trên tổng số ca bệnh mà nơi đây tiếp nhận. Bác sĩ Nguyễn Minh Anh (Trung tâm Đột quỵ) cho biết, theo nghiên cứu tại Việt Nam, số ca đột quỵ thường gia tăng trong mùa lạnh với tỷ lệ tăng khoảng 15-20%. Tuy nhiên, tại Trung tâm Đột quỵ, con số này thậm chí có thể tăng từ 25% đến 30%.
Nguyên nhân chính của sự gia tăng này là do khi thời tiết lạnh, sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm quá lớn gây ra co giãn mạch má.u đột ngột. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với những bệnh nhân có bệnh nền như cao huyết áp, tiểu đường, mỡ má.u cao, hay những người có thói quen hút thuố.c l.á, uống rượu bia. Đột quỵ chia thành 2 dạng: Đột quỵ do nhồi má.u não và chả.y má.u não. Trong mùa lạnh, các ca đột quỵ chả.y má.u não cũng phổ biến hơn và thường để lại triệu chứng, tàn phế lâm sàng nặng nề hơn so với đột quỵ nhồi má.u não.
Nhiều nghiên cứu trên thế giới cũng như trong nước đã khẳng định, đột quỵ có mối liên quan mật thiết với thời tiết. Tiến sĩ – bác sĩ Nguyễn Thị Minh Đức, Khoa Thần kinh (Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh) thông tin thêm, có khoảng 60-70% các bệnh nhân đột quỵ xảy ra vào nửa đêm và buổi sáng sớm. Bởi vì đây là thời điểm nhiệt độ thường lạnh hơn buổi trưa, chiều. Thêm nữa, tỷ lệ bệnh nhân đột quỵ não có tăng huyết áp vào mùa lạnh cao hơn mùa nóng, chiếm khoảng 85%.
“Khi nhiệt độ giảm xuống, cơ thể con người có phản xạ tăng tiết catecholamine nhằm co các mạch má.u ngoại vi để giữ nhiệt làm ấm cơ thể. Khi co mạch sẽ làm tăng trương lực mạch má.u dẫn đến huyết áp tăng cao. Điều này khiến cho người bệnh dễ bị chả.y má.u trong não, gây nên xuất huyết não, đặc biệt ở các bệnh nhân có kèm theo xơ vữa động mạch”, Tiến sĩ -bác sĩ Nguyễn Thị Minh Đức lý giải.
Video đang HOT
Đề cập đến những yếu tố nguy cơ làm gia tăng đột quỵ ở người trẻ, theo các chuyên gia y tế, đó là lạm dụng chất kích thích như rượu bia, thuố.c l.á, thuố.c l.á điện tử; thừa cân béo phì, lười vận động; chưa có ý thức rõ ràng bảo vệ sức khỏe; cuộc sống xã hội tương đối nhiều áp lực, stress, căng thẳng trong cuộc sống, công việc… Người trẻ bị đột quỵ nếu không được cấp cứu trong “giờ vàng” (4,5 giờ đầu sau khi có triệu chứng đột quỵ), phát hiện và điều trị muộn thì cơ hội phục hồi rất khó khăn. Không ít người đã trở thành tàn phế.
Các chuyên gia cũng lưu ý, khoảng 1/3 các ca đột quỵ xuất hiện sau khi có một hoặc nhiều cơn đột quỵ nhẹ hay còn gọi là cơn thiếu má.u não thoáng qua. Cơn thiếu má.u não thoáng qua xảy ra do tình trạng ngừng tạm thời việc cung cấp má.u lên não. Các dấu hiệu như mất thị lực đột ngột, yếu một cánh tay hoặc chân trong ít phút có thể xuất hiện do các cơn thiếu má.u não thoáng qua. Sau đó, khả năng vận động của người bệnh có thể sớm trở lại. Điều này tạo nên cảm giác chủ quan cho người bệnh, nhưng sẽ rất nguy hiểm nếu bỏ qua. Đây thường là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh lý đột quỵ não.
Đi cấp cứu lúc tờ mờ sáng vì căn bệnh nguy hiểm ngày càng phổ biến
Khoảng 5h sáng, gia đình phát hiện ông C. không cử động được người, miệng nói không rõ tiếng nên lập tức đưa ông đi cấp cứu.
Bệnh nhân là ông L.V.C. (60 tuổ.i, ở huyện Phù Ninh, Phú Thọ). Ông được gia đình đưa vào cấp cứu tại Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, sáng sớm ngày 28/8. Lúc này, người đàn ông đã trong tình trạng lơ mơ, gọi - hỏi đáp ứng rất chậm, kích thích nhiều, đồng thời liệt hoàn toàn nửa người bên trái.
Gia đình cho biết khoảng 5h sáng khi ngủ dậy thì phát hiện ông C. không cử động được nửa người bên trái, miệng nói không rõ tiếng. Kết quả chụp cắt lớp vi tính (CT) có dựng mạch má.u não cấp cứu cho thấy động mạch não giữa bên phải của bệnh nhân bị tắc.
Hình ảnh vùng não không được tưới má.u do cục má.u đông gây tắc mạch (trái) và hình ảnh sau khi mạch má.u được tái thông. Ảnh: BVCC
Bác sĩ Trung tâm Đột quỵ chẩn đoán đây là trường hợp đột quỵ nhồi má.u não không rõ thời điểm, tuy nhiên vẫn có thể cứu được vùng não tổn thương nếu can thiệp cấp cứu kịp thời. Lập tức, người bệnh được chỉ định can thiệp lấy huyết khối (cục má.u đông) ra khỏi mạch não dựa trên hệ thống chụp DSA số hóa xóa nền.
Ca can thiệp gặp nhiều khó khăn do mạch má.u của người bệnh có nhiều điểm bất thường, đoạn tắc dài có nguy cơ đứt từng đoạn gây nhồi má.u những vị trí khác. Sau 40 phút, ê-kíp can thiệp lấy thành công cục má.u đông dài gần 10 cm như "con giun" ra khỏi mạch má.u, giúp tái thông mạch má.u não cho người bệnh.
Sau can thiệp, người bệnh tỉnh táo, tiếp xúc tốt, tình trạng cơ lực từ liệt cải thiện nhiều. Sang ngày thứ 2, người bệnh đã nói rõ, cử động tay chân tốt, đi lại được. Nam bệnh nhân tiếp tục được theo dõi điều trị nội khoa, phục hồi chức năng vận động, sớm được ra viện mà không để lại di chứng.
Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Anh Minh, Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, cho biết đây là cục má.u đông có độ dài lớn nhất mà bác sĩ trung tâm này từng can thiệp lấy ra.
"Trường hợp đột quỵ không rõ thời điểm thường xảy ra vào ban đêm và sáng sớm, do đó không thể xác định được 'giờ vàng'. Việc cần thiết là người nhà cần đưa người bệnh tới cơ sở điều trị đột quỵ gần nhất để được cấp cứu kịp thời", bác sĩ Minh nói.
Nhồi má.u não (như trường hợp ông C.) là một trong 2 thể đột quỵ (cùng với xuất huyết não), đây là tình trạng cấp cứu hay gặp nhưng không nhiều người biết cách nhận diện và xử trí đúng.
Nguồn: Cục Quản lý Khám chữa bệnh Bộ Y tế
PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng, Phó chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, Trưởng Khoa Bệnh lý mạch má.u não Bệnh viện Nhân dân 115, cho biết trên bản đồ đột quỵ thế giới, Việt Nam thuộc nhóm màu đỏ đậm nhất - tức nhóm những quốc gia có nguy cơ đột quỵ cao nhất, tỷ lệ ước tính vượt 218/100.000 dân. Theo tỷ lệ này, với dân số 100 triệu, số ca đột quỵ tại Việt Nam khoảng trên 200.000 mỗi năm.
Một nghiên cứu của Trung tâm Đột quỵ Bệnh viện Bạch Mai khảo sát trên 2.310 bệnh nhân đột quỵ công bố tháng 11/2022 cho thấy độ tuổ.i trung bình người dân Việt Nam bị đột quỵ khoảng 65. 7,2% bệnh nhân dưới 45 tuổ.i, bệnh nhân nam gấp 1,5 lần nữ. Tỷ lệ đột quỵ nhồi má.u não chiếm 76%.
Để phòng ngừa tái phát đột quỵ, người bệnh cần ghi nhớ tăng cường vận động, giảm cân chống béo phì, không ăn nhiều mỡ béo, chất ngọt, đường, bột, muối mặn, ăn nhiều rau củ, trái cây, điều trị bệnh tăng huyết áp, đái tháo thường, bệnh tim, chữa tăng cholesterol má.u, bỏ thuố.c l.á, ngưng rượu bia,...
Ngoài những yếu tố này, các bác sĩ sẽ lưu ý thêm từ kết quả tầm soát đột quỵ để kiểm soát 3 nhóm nguyên nhân lớn gây đột quỵ cho người bệnh gồm: xơ vữa động mạch, rung nhĩ, bệnh lý mạch má.u nhỏ.
Lưu ý, khi gặp người bị đột quỵ, cần tránh làm những việc sau: Cố gắng đo huyết áp người bệnh, dùng những thuố.c truyền miệng, thuố.c không được bác sĩ khuyến cáo, thuố.c trôi nổi trên thị trường; chích má.u đầu ngón tay, xoa dầu, bấm huyệt nhân trung hay những biện pháp truyền miệng dân gian khác mà không có khuyến cáo của bác sĩ.
50 ca đột quỵ nhập viện mỗi ngày, chuyên gia chỉ 3 cách phòng ngừa Mỗi ngày Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận khoảng 50 bệnh nhân đột quỵ, trong đó chỉ 20% tận dụng được thời gian vàng. Thông tin trên được nêu ra tại sự kiện Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) khánh thành công trình cải tạo Trung tâm Đột quỵ vào chiều 6-5. Theo các chuyên gia, đột quỵ là nguyên nhân thường gặp...