Triển khai nhiệm vụ năm học linh hoạt
Năm học 2021-2022 diễn ra trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng nặng nề đến giáo dục và đào tạo.
Tuy nhiên, sau một học kỳ, ngành giáo dục đã triển khai nhiều nhiệm vụ, chuyển trạng thái hoạt động theo hướng thích ứng, hạn chế những tác động tiêu cực của dịch bệnh, kiên trì theo đuổi mục tiêu chất lượng.
Giờ học của lớp 1 Trường tiểu học Phan Chu Trinh, huyện Cư M’gar, tỉnh Ðắk Lắk. (Ảnh: Ðình Vinh)
Những tác động của dịch Covid-19 khiến cho kế hoạch năm học bị đứt đoạn, chương trình và nội dung giáo dục phải thay đổi theo hướng chỉ còn phần cốt lõi.
Giao quyền chủ động cho các địa phương
Theo Bộ Giáo dục và Ðào tạo, cả nước có khoảng chín triệu học sinh theo từng giai đoạn khác nhau đã phải tạm dừng đến trường, chuyển sang học trực tuyến, học qua truyền hình trong nhiều tháng liên tiếp, tác động sâu sắc đến tâm sinh lý lứa t.uổi học sinh. Nhiều nhiệm vụ quan trọng của ngành giáo dục không thể tiến hành theo đúng kế hoạch, ảnh hưởng mạnh mẽ tới phát triển đội ngũ, tài chính, việc dạy, học và bảo đảm chất lượng giáo dục của các cơ sở giáo dục…
Trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, Bộ Giáo dục và Ðào tạo đã chủ động, kịp thời chỉ đạo toàn ngành chuyển trạng thái hoạt động, ứng phó với dịch Covid-19 nhằm thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp để hoàn thành mục tiêu kép: vừa phòng, chống dịch Covid-19 hiệu quả, bảo đảm an toàn trường học, vừa ra sức phấn đấu khắc phục khó khăn hoàn thành nhiệm vụ năm học, đáp ứng yêu cầu đổi mới và bảo đảm chất lượng giáo dục, đào tạo.
Bộ Giáo dục và Ðào tạo đã ban hành khung kế hoạch thời gian năm học 2021-2022 đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên theo hướng giao quyền chủ động cho các tỉnh, thành phố quyết định kế hoạch thời gian năm học của địa phương phù hợp tình hình thực tiễn, nhất là trong bối cảnh có thiên tai, dịch bệnh.
Căn cứ các chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Ðào tạo, các địa phương đã chủ động, linh hoạt xây dựng và triển khai thực hiện chương trình, kế hoạch năm học để ứng phó với diễn biến khó lường của dịch Covid-19 tại địa phương, bảo đảm yêu cầu đầu ra của chương trình giáo dục phổ thông tận dụng cao nhất thời gian tổ chức dạy học trực tiếp khi dịch bệnh được kiểm soát, kết hợp dạy học trực tuyến, dạy học qua truyền hình khi dịch bệnh diễn biến phức tạp…
Video đang HOT
Trước nhu cầu tất yếu về việc tổ chức dạy học trực tuyến, các sở, phòng giáo dục và đào tạo và các cơ sở giáo dục đã tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin, phương pháp, kỹ thuật dạy học trực tuyến để nâng cao năng lực cho giáo viên. Ðội ngũ giáo viên thường xuyên được sinh hoạt chuyên môn với các nội dung đa dạng, phong phú, thiết thực.
Các địa phương đã tích cực, chủ động trong các hoạt động bảo đảm chất lượng giáo dục. Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Ðào tạo Nghệ An Võ Văn Mai cho biết, trong tình hình triển khai nhiệm vụ năm học 2021-2022 có nhiều khó khăn nhưng vẫn bố trí kinh phí bồi dưỡng trực tiếp cho giáo viên tiểu học, THCS dạy chương trình giáo dục phổ thông mới triển khai các mô hình phối hợp nhà trường, gia đình, cộng đồng trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non.
Giám đốc Sở Giáo dục và Ðào tạo Nam Ðịnh Cao Xuân Hùng cho biết, ngay từ đầu năm học, Nam Ðịnh đã chủ động yêu cầu các nhà trường tận dụng thời gian học trực tiếp để đẩy nhanh chương trình và ưu tiên dạy trực tiếp cho các bộ môn mà đòi hỏi kiến thức có sự tương tác cao.
Theo Bộ Giáo dục và Ðào tạo, ngay khi có điều kiện, việc mở cửa trường học được thực hiện kiên quyết, khẩn trương và chu đáo để đưa học sinh, sinh viên trở lại trường học tập trong thời gian sớm nhất. Tính đến 17 giờ ngày 22/2, tỷ lệ đi học trực tiếp trên cả nước đạt 78,86%.
Giáo viên Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng (tỉnh Nghệ An) vừa dạy trực tiếp ở lớp vừa phát online cho học sinh đang phải cách ly ở nhà. (Ảnh: MỸ HÀ)
Mục tiêu chất lượng
Mặc dù đạt được một số kết quả nhưng những tác động của dịch bệnh cũng đặt ra không ít khó khăn cho ngành giáo dục. Ðến nay, nhiều địa phương đã đón học sinh trở lại trường học tập nhưng chưa được tổ chức dạy học hai buổi/ngày.
Mặc dù Bộ Giáo dục và Ðào tạo đã triển khai nhiều giải pháp nhằm hướng dẫn địa phương tổ chức dạy, học linh hoạt với phương châm “tạm dừng đến trường nhưng không dừng học”, nhưng chất lượng giáo dục ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn có sự chênh lệch so với vùng có điều kiện thuận lợi,… Chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý không đồng đều, còn thừa thiếu cục bộ đồng thời còn thiếu so với quy định, nhất là chưa đồng bộ về cơ cấu khi triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới giữa bối cảnh trong nước và thế giới chịu tác động của dịch Covid-19 lên mọi mặt đời sống xã hội đã tác động không nhỏ đến quá trình giáo dục tại các địa phương, dẫn đến việc biên soạn, lựa chọn, bồi dưỡng, tập huấn, in ấn, phát hành, sử dụng sách giáo khoa và trình phê duyệt tài liệu giáo dục địa phương gặp những trở ngại nhất định. Cơ sở vật chất tại các cơ sở giáo dục vẫn chưa đáp ứng đầy đủ các điều kiện để thực hiện chương trình và các nhu cầu phục vụ học tập khác của các trường.
Theo Thứ trưởng Giáo dục và Ðào tạo Nguyễn Hữu Ðộ, học kỳ 1 vừa qua ngành giáo dục đã nỗ lực, cố gắng triển khai nhiều giải pháp, hoàn thành được chương trình. Các nhà trường đã chú trọng đổi mới công tác quản lý, quản trị trường học theo hướng phát huy tính chủ động, linh hoạt của nhà trường và năng lực tự chủ, sáng tạo của tổ chuyên môn, giáo viên trong việc thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông. Ðể hoàn thành tốt chương trình năm học, toàn ngành thực hiện mục tiêu bảo đảm an toàn khi học sinh trở lại trường học trực tiếp.
Ðối với việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới trong điều kiện khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh, các địa phương cần chú trọng tới chất lượng. Trong đó, việc chủ động phân phối chương trình và xây dựng kế hoạch dạy học cụ thể phải được các nhà trường, giáo viên chú trọng.
Các địa phương cần tập trung bồi dưỡng đại trà để không xảy ra trường hợp giáo viên đứng lớp mà chưa được bồi dưỡng quan tâm tới việc đào tạo để giáo viên có điều kiện được nâng chuẩn mua sắm trang thiết bị, đồ dùng dạy học phù hợp không để thiết bị về trường nhưng không ra lớp.
“Các địa phương cần chuẩn bị cho năm học 2022-2023 ngay từ bây giờ để không bất ngờ với việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới ở lớp 3, lớp 7, lớp 10. Trong đó, cần có phương án về bố trí giáo viên cho môn Tin học, Ngoại ngữ ở lớp 3, khi hai môn này trở thành bắt buộc có phương án tổ chức dạy học các môn tự chọn ở lớp 10 một cách linh hoạt, phù hợp điều kiện thực tế và công bố cho thí sinh trước khi tuyển sinh”, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Ðộ cho biết.
Đổi mới dạy học theo chương trình mới - Chủ động chọn phương pháp phù hợp
Năm học 2021-2022 là năm đầu tiên Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 triển khai ở lớp 2 và 6.
Do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên nửa đầu năm học chương trình triển khai theo hình thức trực tuyến với nhiều hạn chế về chất lượng giảng dạy.
Tiết học Toán của học sinh lớp 2/1, Trường Tiểu học Kỳ Đồng (quận 3) ngày 24-2
Giáo viên cần làm gì để bù đắp kiến thức và phát triển năng lực học sinh (HS) trong chưa đầy một học kỳ còn lại?
Tạo cơ hội cho học sinh tìm tòi, khám phá
Sáng 24-2, tại Trường Tiểu học Kỳ Đồng (quận 3), tiết dạy Toán với bài học "Mét" do cô Hoàng Thụy Minh Thư, giáo viên chủ nhiệm lớp 2/1, giảng dạy diễn ra trong không khí sôi nổi. Mở đầu tiết học, cả lớp được khởi động với trò chơi "Đố bạn". HS trả lời nhanh các câu hỏi liên quan 2 đơn vị đo độ dài đã học tuần trước là dm (đềximét) và cm (xăngtimét).
Với câu hỏi "Chiều dài cục gôm có thể đo bằng đơn vị cm, vậy chiều dài lớp học có đo bằng cm được không?", HS đưa ra nhiều ý tưởng sáng tạo như đo bằng sải tay, bước chân. Một HS đặt câu hỏi: "Bước chân mỗi người dài ngắn khác nhau. Làm sao kết quả đo của con và các bạn giống nhau vậy cô?". Từ thắc mắc này, cô Minh Thư đã giới thiệu cho cả lớp đơn vị đo độ dài mới là "mét".
Từ khởi động đầy hào hứng, HS được cô Minh Thư giới thiệu về tên gọi, ký hiệu, cách đọc, độ lớn và quan hệ của mét với các đơn vị đo đã học trước đó. Sau đó, từng HS được chạm tay vào hai đầu thước đo dài 1m để cảm nhận về độ lớn của đơn vị này. Các em được chia thành 4 nhóm thảo luận 2 câu hỏi của giáo viên là "Mấy gang tay của em thì được 1m?" và "So sánh chiều cao của em với độ dài 1m". Nhiều HS đã liên tưởng đến việc đo chiều cao khi mua vé vào cổng khu vui chơi hay ăn tối ở nhà hàng.
Chia sẻ bên lề tiết dạy, thầy Khúc Thành Chính, Chủ biên SGK Toán lớp 2 - bộ sách "Chân trời sáng tạo", cho biết, điểm khác biệt lớn nhất của Chương trình GDPT 2018 là không áp đặt kiến thức mà tạo cơ hội cho người học tìm tòi, khám phá kiến thức mới. Do đó, SGK và sách hướng dẫn dạy học chỉ là 2 trong số những gợi ý cho giáo viên liên hệ kiến thức với các vấn đề trong thực tế cuộc sống, từ đó giúp HS trả lời câu hỏi "Học Toán để làm gì?".
Điểm mấu chốt của phương pháp dạy học theo chương trình mới là giáo viên phải tạo tình huống cho HS suy nghĩ, đưa phương án xử lý chưa đúng để học sinh phản biện, từ đó tìm kiến thức mới. Thầy Chính thừa nhận, dạy học trực tuyến rất khó để giáo viên triển khai các phương pháp dạy học mới do HS hạn chế tương tác, không thể thao tác trực tiếp với các dụng cụ, đồ dùng trong thực tế.
Theo cô Đậu Thị Huế, chuyên viên Phòng Giáo dục tiểu học (Sở GD-ĐT TPHCM), các thầy cô có thể chủ động liên hệ kiến thức đang học với tình huống thực tế giúp HS nhớ lâu như học đơn vị tính trọng lượng thì liên hệ việc cân hành lý ở sân bay, quá số kilôgram quy định phải trả thêm phí; học đơn vị đo độ dài thì liên hệ quy định chiều cao khách tham quan khi mua vé vào cổng khu vui chơi...
Phát triển dạy học theo chủ đề
Đối với lớp 6, Bộ GD-ĐT đã trao quyền chủ động cho nhà trường xây dựng kế hoạch giáo dục đảm bảo yêu cầu thực hiện nội dung cốt lõi của chương trình, đồng thời ứng phó linh hoạt với tình hình phòng chống dịch ở địa phương. Trong đó, trường học ưu tiên triển khai trực tuyến các nội dung mang tính lý thuyết, tận dụng thời gian các em đến trường học trực tiếp để triển khai các hoạt động thực hành, thí nghiệm, kết hợp ôn tập và củng cố kiến thức cho HS.
Thầy Nguyễn Thành Phát, Hiệu trưởng Trường THCS Lạc Hồng (quận 10), cho rằng, yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả triển khai Chương trình GDPT 2018 là kỹ năng giảng dạy của giáo viên. Người dạy không chỉ đóng vai trò truyền thụ mà giúp HS xâu chuỗi kiến thức, tìm mối liên hệ giữa lý thuyết và thực tiễn, qua đó nâng cao khả năng thực hành. Trải qua nhiều lần trường học tạm đóng cửa vì dịch bệnh, các trường đã ý thức hơn tầm quan trọng của việc trang bị kho học liệu dùng chung cho giáo viên.
Sau hơn một học kỳ dạy học trực tuyến, đại diện các trường cho biết, quyết định cho HS trở lại học trực tiếp là "cơ hội vàng" cho giáo viên triển khai các phương pháp dạy học chương trình mới. Nhiều dự án học tập đã tái khởi động ở các trường THCS theo hình thức mới như xây dựng bảo tàng thu nhỏ ở sân trường, tìm hiểu ý nghĩa ngày tết cổ truyền qua mô hình tiểu cảnh ở sân trường... tạo không khí học tập sôi nổi cho HS.
Theo GS-TS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên Chương trình GDPT 2018, dựa vào mục tiêu giáo dục của từng môn học, giáo viên chủ động lựa chọn nội dung và phương pháp giảng dạy phù hợp năng lực tiếp nhận của từng nhóm đối tượng HS.
Hải Phòng hướng dẫn các trường tổ chức dạy trực tiếp cho học sinh Học sinh dương tính COVID-19 học trực tuyến, các học sinh còn lại của lớp đi học bình thường, thực hiện nghiêm quy định phòng chống dịch. Ngày 13-2, UBND TP Hải Phòng cho biết Sở GD&ĐT TP này đã có văn bản đề nghị các quận huyện phối hợp chỉ đạo các cơ sở giáo dục tổ chức dạy học trực tiếp...
