Tránh Biển Đỏ, các công ty thử nghiệm vận chuyển hàng hóa qua UAE, Saudi Arabia
Trucknet ( công ty khởi nghiệp phần mềm của Israel) và Hapag-Lloyd AG (một trong những hãng vận tải biển lớn nhất thế giới) là hai trong số các công ty lần đầu tiên mở các tuyến thương mại chạy qua trung tâm Trung Đông để tránh Biển Đỏ vốn đang bị Houthi cản trở.
Cảng Khalifa Bin Salman ở Hidd, Bahrain. Ảnh: Bloomberg
Theo Bloomberg ngày 2/2, Giám đốc điều hành Hanan Fridman cho biết công ty Trucknet đang gửi hàng hóa như thực phẩm, nhựa, hóa chất và đồ điện từ các cảng ở Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Bahrain, qua Saudi Arabia và Jordan, tới Israel và xa hơn tới châu Âu. Hapag-Lloyd AG, hãng vận tải container lớn thứ 5 thế giới, đang tìm cách kết nối cảng Jebel Ali ở Dubai (UAE) và hai cảng phía Đông của Saudi Arabia với Jeddah trên bờ biển phía Tây. Một lựa chọn khác của hãng này kết nối cảng Jebel Ali với Jordan.
Các tuyến đường này là giải pháp tạm thời để vận chuyển hàng tới đích mà không phải đi qua khu vực do Houthi kiểm soát quanh eo biển Bab el-Mandeb ở phía Nam Biển Đỏ. Tại đây, Houthi đã gây ra các cuộc tấ.n côn.g bằng tên lửa và máy bay không người lái trong nhiều tháng qua, buộc nhiều tàu thương mại phải chuyển hướng sang tuyến đường dài hơn vòng qua châu Phi.
Tình trạng này làm gián đoạn các dòng chảy thương mại quan trọng, làm tăng chi phí vận chuyển hàng hóa và tác động đang bắt đầu ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu.
Các công ty buộc phải tìm kiếm những giải pháp thay thế đầy tham vọng. Tuyến đường của Trucknet trước đây chưa được thử nghiệm ở quy mô thương mại do mối quan hệ căng thẳng giữa Israel và các quốc gia Arab. Trong khi Hiệp định Abraham giữa UAE, Bahrain và Israel ba năm trước đã làm dịu mối quan hệ giữa các bên, thì nỗ lực bình thường hóa quan hệ giữa Saudi Arabia và Israel đã bị đình trệ do cuộc chiến ở Gaza.
Ông Fridman cho biết hàng hóa từ Ấn Độ, Thái Lan, Hàn Quốc và Trung Quốc đã được vận chuyển bằng xe tải trong những tuần gần đây. Hàng hóa đến châu Á cũng đang đi theo hướng ngược lại, giúp giảm chi phí tổng thể.
Tuy nhiên, tính khả thi lâu dài của tuyến đường mới sẽ phụ thuộc vào ổn định trong khu vực. Khối lượng hàng mà xe tải có thể chở cũng nhỏ hơn đáng kể so với khối lượng được vận chuyển bằng tàu biển. Tuy nhiên, tuyến đường bộ vẫn là giải pháp thay thế để vận chuyển một số hàng hóa.
Phát ngôn viên của công ty Hapag-Lloyd, ông Nils Haupt, thừa nhận rằng các tuyến đường mới là giải pháp ngắn hạn cho các chủ hàng chỉ vận chuyển một lượng hàng hóa hạn chế, chứ không phải là hàng nghìn container. Ông nói rằng vận chuyển bằng đường bộ không nhanh cũng không dễ dàng, nhưng có thể giúp thúc đẩy dòng chảy thương mại qua các cảng trong khu vực như Jeddah, vốn bị cắt đứt khỏi các liên kết thông thường với nền kinh tế toàn cầu.
Video đang HOT
Theo nghiên cứu trong tuần này của S&P Global Market Intelligence, các chuyến xe từ cảng Jebel Ali đến cửa ngõ thương mại Haifa của Israel mất khoảng ba đến bốn ngày so với hành trình 10 ngày trở lên nếu đi qua Mũi Hảo Vọng của châu Phi. Thời gian rút ngắn hơn là một yếu tố hấp dẫn của cách thức vận chuyển này.
Ông Chris Rogers, trưởng nhóm nghiên cứu chuỗi cung ứng tại S&P Global, cho biết: “Đường bộ, mặc dù vận chuyển một lượng hàng hóa không đáng kể, sẽ vẫn là một giải pháp thích hợp cho các chuyến hàng đến Israel”.
Tuyến đường trên bộ từ vùng Vịnh đến Israel và Ai Cập. Ảnh: Trucknet
Theo trang web của Trucknet, công ty này đang vận chuyển hàng hóa theo tuyến đường trên cùng với các công ty như PureTrans FZCO của Dubai, Cox Logistics của Bahrain và WWCS ở Ai Cập. Các cuộc thử nghiệm từ vùng Vịnh đến Israel đã bắt đầu vào đầu năm nay. Khi Houthi bắt đầu đ.e dọ.a các tàu ở Biển Đỏ sau cuộc chiến của Israel với Hamas, Trucknet đã sẵn sàng đẩy mạnh kế hoạch của mình.
Ông Fridman nói: “Chúng tôi đã thực hiện một số đợt thí điểm vào tháng 11/2023. Những chuyến hàng đầu tiên đã được vận chuyển vào tháng 12/2023…Chúng tôi chỉ cần kết nối hàng hóa đi châu Âu và hàng hóa đi châu Á”.
Các tuyến đường mới nói trên cũng có thể đóng vai trò là tuyến chạy thử cho Hành lang Kinh tế Ấn Độ – Trung Đông – châu Âu lớn hơn nhiều. Đây là dự án do Mỹ hậu thuẫn, được công bố tại Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) ở Ấn Độ năm 2023 và đã bị đình trệ kể từ cuộc chiến Israel – Hamas.
Hiện có rất nhiều trở ngại. Chính phủ Mỹ và các nước khác từ lâu đã cố gắng thúc đẩy liên kết thương mại và kinh tế trên khắp Trung Đông để giảm bớt tình trạng thù địch. Cuộc chiến ở Gaza và hậu quả đã khiến những rào cản ngoại giao đối với việc hợp tác thương mại như vậy trở nên khó vượt qua hơn.
Các nhà phân tích của S&P Global viết trong nghiên cứu: “Các quốc gia trong Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh có thể do dự trong việc thúc đẩy tuyến đường này vì Houthi vẫn chưa đ.e dọ.a được các tài sản trên biển của UAE hoặc Saudi Arabia. Tuyến đường bộ đi qua Saudi Arabia và Jordan cũng sẽ làm tăng nguy cơ xảy ra các cuộc tấ.n côn.g xuyên biên giới nhằm vào hàng hóa”.
Thế kẹt của Saudi Arabia khi Mỹ, Anh không kích Houthi ở Yemen
Giới phân tích nhận định các cuộc tấ.n côn.g trong đêm của Mỹ, Anh nhằm vào Houthi ở Yemen đã gióng lên hồi chuông cảnh báo đối với Saudi Arabia - quốc gia đang mong muốn giảm căng thẳng ở nước láng giềng để có thể tập trung vào cải cách trong nước.
Saudi Arabia mong mỏi nối lại tiến trình chính trị toàn diện tại Yemen. Trong ảnh: Thái tử Saudi Arabia Muhammad Bin Salman phát biểu tại Hội nghị Sáng kiến đầu tư tương lai (FII) diễn ra ở thủ đô Riyadh ngày 24/10/2018. Ảnh: AFP/ TTXVN
Theo hãng tin AFP, Mỹ và Anh đã sử dụng hơn 100 tên lửa dẫn đường để tấ.n côn.g vào 28 địa điểm và 60 mục tiêu Houthi ở Yemen.
Washington cho hay các cuộc tấn diễn ra nhằm đáp trả việc Houthi nhắm vào hoạt động vận chuyển trên Biển Đỏ.
Trong một tuyên bố chung trước đó, chính phủ các nước Anh, Mỹ, Australia, Bahrain, Canada, Đan Mạch, Đức, Hà Lan, New Zealand và Hàn Quốc cũng nêu rõ mục đích của cuộc không kích là "giảm căng thẳng và khôi phục sự ổn định ở Biển Đỏ".
Tuyên bố nhấn mạnh liên minh này sẵn sàng hành động để đảm bảo dòng chảy thương mại tự do tại một trong những tuyến đường thủy quan trọng nhất thế giới.
Về phần mình, Saudi Arabia đã lãnh đạo một liên minh chống Houthi kể từ năm 2015, tiến hành hàng nghìn cuộc không kích nhằm vào lực lượng này trong những năm qua. Tuy nhiên, Saudi Arabia đang tìm cách để đạt được một lệnh ngừng bắ.n và rút lui quân sự khỏi quốc gia nghèo nhất Bán đảo Arab.
Trước diễn biến ngày 11/1, Bộ Ngoại giao Saudi Arabia đã công bố một tuyên bố bày tỏ mối quan ngại sâu sắc và kêu gọi các bên tự kiềm chế để tránh leo thang.
Anna Jacobs, nhà phân tích cấp cao vùng Vịnh của tổ chức nghiên cứu Nhóm Khủng hoảng Quốc tế, cho biết Saudi Arabia đang rơi vào tình thế ngặt nghèo.
Theo nữ chuyên gia này, Saudi Arabia đang cân bằng giữa dư luận về Mỹ và Israel ở mức thấp kỷ lục với những lo ngại về an ninh ở Biển Đỏ và mong muốn ngăn chặn các cuộc tấ.n côn.g tiếp theo của Houthi.
Các cuộc tấ.n côn.g chưa từng có của Hamas nhằm vào Israel vào ngày 7/10 và phản ứng quân sự mạnh mẽ của Israel đã làm tiêu tan hy vọng của Saudi Arabia về hòa bình bền vững trong khu vực - một yếu tố được coi là rất quan trọng đối với chương trình nghị sự Tầm nhìn 2030 về cải cách kinh tế và xã hội của Thái tử Mohammed bin Salman.
Biển Đỏ là điểm mấu chốt trong Tầm nhìn, khi các nhà phát triển đang để mắt tới hàng loạt khu nghỉ dưỡng có thể giúp biến vương quốc từng bị đóng cửa thành một điểm nóng du lịch.
Điều đó thúc đẩy việc chấm dứt các hoạt động quân sự ở Yemen trở thành mục tiêu chính sách đối ngoại trọng tâm của Riyadh. Đặc biệt kế hoạch này khả thi hơn sau thỏa thuận bất ngờ nối lại quan hệ do Trung Quốc làm trung gian giữa Saudi Arabia và Iran được công bố vào tháng 3.
Tháng 12/2023, Hans Grundberg - đặc phái viên Liên hợp quốc tại Yemen - miêu tả đã có những bước tiến hướng tới một lộ trình giải quyết các vấn đề tồn đọng tại quốc gia như trả lương cho khu vực công và nối lại xuất khẩu dầu.
Thành tựu quan trọng nhất sẽ là lệnh ngừng bắ.n trên toàn quốc, được xây dựng dựa trên lệnh ngừng bắ.n lần đầu tiên có hiệu lực vào tháng 4/2022 và phần lớn được duy trì mặc dù đã chính thức hết hiệu lực từ tháng 10.
Nhưng hàng loạt vụ tấ.n côn.g của Houthi nhằm vào các tàu đi qua eo biển Bab al-Mandeb, cửa ngõ phía Nam Biển Đỏ, đã làm phức tạp quá trình đó.
Washington, đối tác an ninh quan trọng nhất của Saudi Arabia, trong tháng trước cũng đã công bố sáng kiến an ninh hàng hải có tên gọi Chiến dịch Người bảo vệ Thịnh vượng nhằm bảo vệ Biển Đỏ với sự ủng hộ của hơn 20 quốc gia.
Ali Shihabi, một nhà phân tích thân cận với chính phủ Saudi Arabia, cho biết Riyadh đã không ký kết tham gia Chiến dịch Người bảo vệ Thịnh vượng.
"Tôi nghĩ Saudi Arabia không có lựa chọn nào khác ngoài việc đứng ngoài hoạt động của liên minh do Mỹ dẫn đầu do các cuộc đàm phán hòa bình với Yemen. Nhưng bản thân Saudi Arabia cũng lo ngại về vấn đề hàng hải. Vì vậy, đây là một tình thế khó khăn", ông Ali nhận định.
Ai Cập và Saudi Arabia quan ngại tình trạng leo thang xung đột ở Biển Đỏ Theo phóng viên TTXVN tại Cairo, ngày 12/1, Ai Cập đã bày tỏ quan ngại về tình trạng leo thang các hoạt động quân sự ở khu vực Biển Đỏ sau khi Anh và Mỹ tiến hành các cuộc không kích nhằm vào nhiều mục tiêu của lực lượng Houthi ở Yemen. Tàu thuyền chuẩn bị di chuyển qua Kênh đào Suez, Ai...