Mỹ ‘ra rìa’ trong dự án tái vũ trang 165 tỉ USD của châu Âu?

Các công ty vũ khí của Mỹ được cho là sẽ bị loại khỏi sáng kiến chi tiêu quốc phòng trị giá 165 tỉ USD của Liên minh châu Âu (EU), một sự thay đổi đáng kể trong quan hệ xuyên Đại Tây Dương.

Theo Financial Times ngày 19.3 trích dẫn lời các quan chức giấu tên, động thái loại trừ trên cũng sẽ bao gồm các hệ thống vũ khí do một nước thứ 3 bán ra. Tuy nhiên, việc loại trừ sẽ không áp dụng nếu Mỹ ký kết quan hệ đối tác quốc phòng và an ninh với EU.

Nếu được các quốc gia thành viên EU đồng ý, sự loại trừ trên cũng sẽ áp dụng cho các công ty vũ khí từ Anh và Thổ Nhĩ Kỳ.

Đồng minh, khách hàng sợ tiêm kích F-35 Mỹ có ‘nút hủy’ từ xa

Giới chức Mỹ chưa phản hồi về các thông tin trên.

Việc các nhà sản xuất vũ khí Mỹ bị loại khỏi quỹ quốc phòng trị giá hàng tỉ USD của EU cho thấy sự thay đổi đáng kể trong quan hệ xuyên Đại Tây Dương, một sự thay đổi đã diễn ra trong vài năm qua và tăng tốc dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Xe tăng của quân đội Romania khai hỏa trong khuôn khổ cuộc tập trận Steadfast Dart 2025 của NATO ngày 19.2.2025. ẢNH: AFP

Từ lâu, Mỹ vẫn là nhà cung cấp công nghệ quân sự chủ yếu cho các quốc gia châu Âu. Tuy nhiên, hiện một số nhà lãnh đạo EU ngày càng kêu gọi độc lập hơn trong chiến lược và mua sắm quốc phòng.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm 16.3 kêu gọi châu Âu “tự chủ chiến lược” và không nên phụ thuộc quá nhiều vào Mỹ về năng lực quân sự. Nhà lãnh đạo Pháp cho biết ông sẽ “thuyết phục” các đồng minh châu Âu “đã quen với việc mua hàng Mỹ” hãy chi tiền cho công nghệ châu Âu.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Trump thường xuyên đề cập ông muốn châu Âu chịu trách nhiệm nhiều hơn về quốc phòng của mình và đáp ứng mức chi tiêu quân sự của NATO.

Thông tin trên được đưa ra trong bối cảnh những thay đổi địa chính trị nhanh chóng, bao gồm cả những lo ngại về chính sách của Mỹ. Ngoài ra, Mỹ và EU cũng đang có căng thẳng thương mại liên quan thuế quan.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen gần đây cũng công bố kế hoạch chi tiêu quốc phòng lên tới 870 tỉ USD cho EU, coi chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine là dấu hiệu cho thấy Moscow có tham vọng lớn hơn ở châu lục và gây ra mối đe dọa an ninh.