Tràn lan sách tham khảo văn mẫu

Để học tốt các môn, tài liệu tham khảo thật sự rất cần thiết.

Khi cả một nền giáo dục nặng nề bệnh thành tích, chỉ lo học để ứng thí, nhà xuất bản thi nhau in văn mẫu kiếm lời, bất chấp tác hại cho học trò, thì việc học sinh cứ làm văn theo kiểu máy móc là điều không thể tránh khỏi.

Có cả văn mẫu của… Trung Quốc

Để học tốt các môn, tài liệu tham khảo thật sự rất cần thiết. Bởi những tài liệu này giúp học sinh (HS) mở rộng vốn kiến thức mà do thời gian eo hẹp ở trường, giáo viên không có điều kiện giảng dạy. Thế nhưng tài liệu tham khảo môn văn hiện nay không dừng lại đó. Bên cạnh những đầu sách thuộc dạng nghiên cứu, mở rộng kiến thức (mà ít HS nào chịu mua để đọc) là vô số tài liệu kiểu những bài văn mẫu. Phần lớn HS mua những cuốn sách này để rồi phụ thuộc hoàn toàn vào văn mẫu, dẫn đến tình trạng bài của HS hầu như na ná nhau, không có tính phát hiện.

Đến nhà sách nào cũng thấy bạt ngàn sách tham khảo môn văn, chủ yếu là sách các bài văn mẫu. Số lượng tuyển tập văn mẫu có vẻ như ngày càng phong phú, mỗi khối lớp có hàng chục đầu sách và nội dung thì “bình mới, rượu cũ”. Ngay như lớp 2 và 3 chỉ học cách viết đoạn văn ngắn, đơn giản cũng có rất nhiều loại sách văn mẫu không kém lớp cuối cấp.

Tại TP.HCM, dạo quanh đường Nguyễn Thị Minh Khai (Q.1), nơi tập trung gần 20 nhà sách mới thấy sự đa dạng của sách tham khảo dành cho HS. Riêng môn văn, từ lớp 2, HS có thể dễ dàng tìm được ít nhất gần 10 đầu sách dưới dạng những bài văn mẫu, văn hay, văn chọn lọc… Ở nhà sách Minh Khai, với những đề tài tập làm văn trong sách giáo khoa lớp 2, các NXB: ĐH Quốc gia TP.HCM, Hải Phòng, ĐH Sư phạm, Tổng hợp TP.HCM, ĐH Quốc gia Hà Nội cũng đã xuất bản 8 đầu sách bao gồm: 162 bài tập làm văn chọn lọc, Tuyển chọn 171 bài văn hay, 270 đề và bài văn mẫu…

Trung tâm sách Sài Gòn, NXB ĐH Sư phạm cũng xuất bản cuốn Tuyển chọn những bài văn miêu tả, Tuyển chọn những bài văn kể chuyện cho HS lớp 3… Đặc biệt, NXB Văn hóa Thông tin và NXB Tổng hợp TP.HCM xuất bản cuốn Những bài tập làm văn mẫu dành cho HS từ lớp 2 đến hết bậc THPT.

Theo tìm hiểu của PV Thanh Niên, năm học này sách văn mẫu còn phong phú hơn khi xuất hiện văn mẫu của Trung Quốc. Các sách như Những bài văn đoạt giải theo chủ đề của học sinh tiểu học Trung Quốc được dịch và bán tại các nhà sách với giá rất cao (gần 130.000 đồng/cuốn).

Đủ loại sách tham khảo văn mẫu trong các nhà sách – Ảnh: Đào Ngọc Thạch

Đề mở cũng có… mẫu

Điều đáng buồn hơn, trong khi dư luận đang tràn trề hy vọng với những đề văn mở xuất hiện trong các kỳ thi thì mới đây thị trường cũng đã kịp xuất hiện văn mẫu dành cho đề… mở. Đáng lo ngại hơn khi chính NXB Giáo dục Việt Nam lại là nơi phát hành cuốn sách này.

Cuốn sách mang tựa Tuyển tập đề bài và bài văn theo hướng mở được “quảng cáo” như sau: “Đối với phần lớn HS thực hiện một đề bài theo hướng mở như thế nào để đạt điểm cao vẫn là một khó khăn, thử thách. Cuốn sách Tuyển tập đề bài và bài văn theo hướng mở sẽ giúp các em vượt qua thử thách đó”.

Ngoài việc hướng dẫn cách làm bài chi tiết về làm văn theo hướng mở thì sách này còn “giới thiệu” 43 bài văn mở tiêu biểu. Kết lại phần mở đầu, cuốn sách câu khách: “Nội dung sách có độ tin cậy, có khả năng ứng dụng cao vào việc làm bài của các em trong các kỳ thi và kiểm tra đánh giá”.

Giáo viên không đủ dũng cảm?

Một giáo viên văn ở H.Bình Chánh (TP.HCM) cho biết mỗi lần giao bài làm văn về nhà, trung bình lớp có 3 – 5 trường hợp “bê” nguyên xi văn mẫu. Giáo viên Nguyễn Thị Thu Hiền (Trường THPT Nguyễn Hữu Thọ, Q.4, TP.HCM) thừa nhận: “Trong các kỳ thi, kiểm tra và cả thi tốt nghiệp, hiện tượng HS chép văn mẫu diễn ra khá phổ biến. Có những bài văn mà HS tả giống nhau về đoạn, cấu trúc, chỉ thay đổi vài từ vì có thể… các em quên”.

GS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên sách Tiếng Việt tiểu học, bức xúc: “Chuyện này thật đáng buồn. Tôi cho rằng phải kiên quyết cấm văn mẫu và NXB Giáo dục phải gương mẫu trong chuyện này. Trước kia, thời chúng tôi đi học cũng thích đọc những bài văn mẫu nhưng chỉ để tham khảo. Văn mẫu bây giờ là của tác giả viết sách, mà văn phong đó là của người lớn chứ đâu còn gì là sự trong sáng của học trò nữa. Nếu bài văn nào cũng viết ra như cách giải bài tập và cô giáo vì tiện lợi, vì thành tích mà hướng dẫn cho HS làm bài dựa trên văn mẫu thì… quá dở”.

Tuy nhiên, GS Thuyết cũng cho rằng các thầy cô vì áp lực của cách thi cử, ra đề cứng nhắc, đòi hỏi kiến thức phải đúng mẫu, phải ghi nhớ… nên không ít giáo viên không dám dũng cảm, mạo hiểm. Chính vì vậy, theo ông Thuyết, muốn môn văn trở nên hấp dẫn với học trò thì phải đổi mới đồng bộ từ thiết kế chương trình – sách giáo khoa cho đến cách thi cử, kiểm tra, đánh giá.

Theo mực tím