Tiếng Việt 1 có ’sạn’: Quan trọng là đánh giá sai sót ở mức độ nào để chỉnh sửa

“Khi phát hiện sai sót trong sách giáo khoa, việc chỉnh sửa là đương nhiên, điều quan trọng là chúng ta phát hiện và chỉnh sửa thế nào”.

Ông Chékou Oussouman, Trưởng đại diện Tổ chức quốc tế Pháp ngữ (OIF) khu vực châu Á – Thái Bình Dương cho rằng, những yếu tố chưa phù hợp, thậm chí sai sót trong biên soạn sách giáo khoa là rất “con người”, quan trọng là phát hiện và kịp thời chỉnh sửa.

- Ông đánh giá thế nào về chủ trương của Việt Nam đổi mới chương trình giáo dục phổ thông và sách giáo khoa?

Tôi cho rằng, đây là một chọn lựa, định hướng rất tốt. Trước hết, trên cơ sở chúng ta có một chương trình khung mang tính chất pháp lệnh, thì những cuốn sách giáo khoa như là công cụ để thể hiện nội dung đó và phù hợp với thực tế của từng nơi, từng địa phương.

Thứ hai, chủ trương này rất hay, bởi từ một chương trình khung như vậy, chúng ta có những công cụ dạy học là những sách giáo khoa khác nhau. Các sách giáo khoa đó sẽ thích ứng với những nhu cầu của từng địa phương cụ thể. Ví dụ, có những địa phương muốn phát triển lĩnh vực nào đó, hay nhà trường muốn tăng cường lĩnh vực khoa học hay toán học chẳng hạn, thì người ta sẽ chọn sách giáo khoa đáp ứng mục tiêu đó.

Một lý do nữa là khi có nhiều sách giáo khoa, sẽ cho phép chúng ta so sánh. Những sách giáo khoa đó sẽ bổ sung lẫn nhau. Xây dựng nhiều giáo trình cũng là động lực để thúc đẩy sự thi đua, phát huy sáng kiến. Phải có động lực này, mọi người mới nỗ lực để sáng tạo nhiều hơn, có những cuốn sách giáo khoa tốt hơn, ngày một hoàn thiện hơn.

Chính vì vậy, cá nhân tôi hoàn toàn ủng hộ Việt Nam chọn lựa có một chương trình và nhiều bộ giáo trình, sách giáo khoa, với những góc độ khác nhau và bổ sung lẫn nhau, phù hợp với nhu cầu của từng địa phương.

Ông Chékou Oussouman, Trưởng đại diện Tổ chức quốc tế Pháp ngữ (OIF) khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

- Ông có thể chia sẻ về quốc gia nào đó cũng có lựa chọn như Việt Nam?

Ví dụ như ở nước Pháp chẳng hạn. Họ có một khung chương trình chung, nhưng giáo trình, sách giáo khoa rất đa dạng. Mỗi trường có thể chọn lựa rất nhiều bộ sách giáo khoa, tùy theo nhu cầu của trường, của giáo viên và định hướng dạy học cho học sinh.

- Vừa qua, người dân đã phát hiện, góp ý những sai sót, chưa phù hợp về ngữ liệu của một trong những cuốn sách giáo khoa lớp 1. Sau đó, Bộ GD&ĐT đã yêu cầu Hội đồng thẩm định, tác giả, nhà xuất bản tiếp thu sửa đổi sách giáo khoa cho phù hợp. Quan điểm của ông về vấn đề này thế nào?

Cá nhân tôi nghĩ thế này, những quy định khung chương trình là từ Bộ GD&ĐT, sau đó có quá trình biên soạn, thẩm định. Bạn cũng biết đấy, những yếu tố sai sót, chưa phù hợp trong biên soạn là chuyện rất “con người”.

Tôi không nghĩ tác giả cố tình để sách có sai sót, mà chỉ là những lỗi do sơ ý, trong quá trình làm người ta không thấy, khi thẩm định cũng có thể bỏ sót.

Vậy nên, tôi cho rằng, khi phát hiện ra sai sót, chưa phù hợp trong sách, việc chỉnh sửa là điều đương nhiên. Điều quan trọng nhất là chúng ta phát hiện và thực hiện chỉnh sửa mới thế nào. Quá trình dẫn dắt, chỉ đạo kịp thời từ Bộ GD&ĐT trong việc chỉnh sửa mới là quan trọng.

Chính vì vậy, từ trước đến nay, việc phát hành giáo trình, sách giáo khoa luôn có các đợt thứ nhất, thứ hai, thứ ba… Cứ mỗi một đợt phát hành, chúng ta lại có những đánh giá, xem xét, bổ sung, sửa đổi nếu có sai sót, chưa phù hợp. Khi các sai sót được điều chỉnh, giáo trình được phát hành lại.

Chuyện đó không phải tội lỗi, bởi các cá nhân, tác giả cũng đã công phu xây dựng, biên soạn, đem tri thức thể hiện vào cuốn sách, chỉ là sơ ý nào đó đã để những yếu tố chưa phù hợp hoặc sai sót xảy ra mà thôi.

Học sinh lớp 1 trường Tiểu học Nguyễn Trãi trong giờ học môn Tiếng Việt. (Ảnh: H.C)

- Như vậy, theo ông, yếu tố chưa phù hợp, hạn chế của sách giáo khoa là điều khó tránh khỏi và việc phát hiện, chỉnh sửa mới quan trọng?

Đúng vậy. Ví dụ như trong lĩnh vực điện thoại, xe cộ chẳng hạn. Nhà sản xuất xe hơi sau khi bán khoảng 1-2 năm mới phát hiện một mẫu mã xe có lỗi, thì người ta thu hồi và sửa chữa những lỗi đó.

Trong lĩnh vực giáo trình, sách giáo khoa, tôi nghĩ là dễ hơn. Bởi vì, hiện chúng ta có phiên bản giấy, bản mềm. Khi phát hiện có những sơ sót, chưa phù hợp thì chúng ta chỉnh sửa dễ dàng trên bản mềm, rồi in ra để phát lại cho giáo viên, học sinh. Tôi nghĩ quá trình đó cũng không quá khó khăn.

- Vậy theo ông, từ góc độ quản lý, trong quá trình chỉnh sửa sách giáo khoa, điều gì là quan trọng nhất?

Trước tiên, tôi cho rằng, khi có những góp ý từ phía phụ huynh học sinh, từ xã hội, điều đó chứng tỏ một điều là mọi người rất rất quan tâm đến lĩnh vực này. Và họ tham gia như người trong cuộc vậy. Bởi vì, mảng Giáo dục đụng chạm tới nhiều gia đình, nhiều thế hệ. Những đóng góp đó rất quý giá.

Ở góc độ người quản lý, dĩ nhiên muốn mọi thứ hoàn hảo. Vì vậy, tôi hiểu Bộ GD&ĐT luôn mong muốn không có sai sót nào cả.

Nhưng khi phát hiện những sai sót, chưa phù hợp, điều quan trọng đầu tiên là cần đánh giá sai sót đó như thế nào, nằm ở cấp độ nào, ai là người mang đến những chỉnh sửa đó, cần chỉnh sửa như thế nào, và làm càng nhanh càng tốt.

Trước phản ánh về việc sách giáo khoa môn Tiếng Việt lớp 1 của bộ sách Cánh Diều có một số nội dung chưa phù hợp, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT đã làm việc với Hội đồng thẩm định, nhà xuất bản và tác giả để các bên tiếp thu tối đa các ý kiến góp ý để chỉnh sửa sách giáo khoa cho phù hợp hơn.

Bộ GD&ĐT cũng yêu cầu nhà xuất bản và tác giả khẩn trương xây dựng phương án chỉnh sửa, hiệu đính để kịp thời, thuận lợi cho giáo viên tổ chức các hoạt động dạy học.

Trước mắt, Bộ GD&ĐT hướng dẫn, hỗ trợ giáo viên sử dụng các ngữ liệu được thay thế, bổ sung để thực hiện hoạt động dạy học các bài nằm trong chương trình học kỳ 1. Việc điều chỉnh, bổ sung các nội dung trong sách giáo khoa sẽ phải báo cáo Bộ trưởng Bộ GD&ĐT xem xét phê duyệt trước ngày 15/11.