Tiến sĩ cưỡi bò và câu đối khiến quan huyện sợ hãi quỳ lạy
Sau câu đối của ông lão cưỡi bò, viên quan huyện hống hách, kiêu ngạo, chuyên ức h.iếp dân lành phải quỳ xuống đất lạy như tế sao.
Theo sách Các nhà khoa bảng Việt Nam, Trần Văn Trứ, tự là Anh Mẫn, thụy là Đôn Nhã, hiệu Thanh Khê, sinh năm 1716. Năm 28 t.uổi, ông thi đỗ Hoàng Giáp khoa Quý Hợi, niên hiệu Cảnh Hưng năm 1743.
Ông ra làm quan tới Thiên đô ngự sử dưới thời vua Lê Hiển Tông, người đương thời quen gọi ông là tiến sĩ Từ Ô (ông quê thôn Từ Ô, huyện Thanh Miện, Hải Dương).
Sách Hải Dương phong vật chí chép rằng tuy làm quan to, vì thấy triều đình quá mục nát, ông cáo lão về quê. Nhiều người tiếc nuối, bởi ông là vị quan thanh liêm chính trực, có tài lại thương dân.
Tương truyền có lần, Trần Văn Trứ phụ trách khoa thi hương ở trấn quê nhà. Hay tin này, bà vợ nói riêng với ông “năm nay có đứa cháu đi thi, mong được ông rộng tay cho nó được mở mày mở mặt. Tên nó là Hi”.
Nghe vợ nói thế, ông không nói gì mà chỉ gật đầu biết vậy. Bà vợ lại nói với người theo hầu nhớ để ý việc này, khi nào ông duyệt đến quyển văn của cháu thì làm hiệu “hi hi”, để nhắc để ông nhớ.
Khi ông chấm văn, người hầu nhận ra dấu hiệu trong bài thi mà quan bà đã nói, liền đứng cạnh vờ đằng hắng “hi hi”. Khi ấy, ông sực nhớ lời vợ. Ông liếc qua lời văn dưới mắt mình thì thấy lời lẽ bất thông, không xứng đáng cho đỗ.
Tranh vẽ về “tiến sĩ cưỡi bò” dạy quan huyện hống hách bài học.
Ngay lúc đó, ông cầm bút son sổ dài lên mặt quyển thi mà nói rằng: “Này thì hi hi! Này thì hi hi”. Thấy vậy, người này tái mặt, vội vàng trốn ra ngoài.
Theo sách Giai thoại văn học Việt Nam, trong lần về nhà, biết viên tri huyện là kẻ rất hách dịch, hễ ai qua nhà hắn mà không xuống ngựa, xuống cáng đều bị hắn đ.ánh đòn. Một hôm, nhân đi chơi qua dinh huyện, ông mượn một con bò cưỡi đi nghênh ngang không chịu xuống.
Video đang HOT
Lính huyện thấy vậy liền ra lôi ông vào trong phủ quan. Ông nói là thầy đồ già đi dạy học ở tỉnh xa mới về nên không hay biết lệ này, vả lại lệ quan buộc phải xuống ngựa chứ không buộc xuống bò.
Nghe ông nói vậy, viên quan huyện quen thói hống hách liền la hét một hồi, truy hỏi sách này, vặn sách kia để thử thách. Thấy ông đối đáp trôi chảy, lại có vẻ ung dung mà có t.uổi tác, viên quan có ý nể, liền bảo: “Lý ra tội nhà thầy phải đ.ánh đòn, nhưng ta nể cái bộ râu của thầy nên tha đòn cho. Thầy phải đối câu ta ra để tạ ơn nghe!”.
Lão quan huyện ra vế đối rằng: “Quan huyện Thanh Miện thấy kẻ vô lễ nên muốn đ.ánh”. Ông chợt nhớ tới chi tiết “bộ râu” trong vế đối của quan huyện bèn cười khẩy và nói to: “Tiến sĩ Từ Ô hạnh hữu tu nhi đắc thoát”, nghĩa là “Tiến sĩ Từ Ô may nhờ có râu mà thoát đòn”.
Lúc này, viên quan huyện cùng lũ nha lại mới biết là tướng công họ Trần, sợ toát mồ hôi, liền phủ phục lạy như tế sao. Khi ấy, ông nghiêm sắc mặt, chỉnh cho chúng một hồi về đạo đức khiêm tốn rồi bỏ đi.
Một hồi sau, đám quan lại vẫn không dám đứng dậy, người xem được một trận cười. Từ đó, những hành động hống hách, vô lý kia của quan huyện cũng được bãi bỏ.
Trần Văn Trứ sinh ra trong gia đình khoa bảng, có nền nếp thi thư, nhiều đời có người làm quan, làm thầy đồ, thầy thuốc. Ông là người thẳng thắn, làm quan chấp pháp nghiêm minh, danh tiếng vang xa.
Sinh thời, ông để lại một số tác phẩm văn chương, dù số lượng hiện nay không thật đồ sộ, cũng đóng góp đáng kể cho diện mạo văn học trung đại Việt Nam thời kỳ này.
Bên cạnh đó, cuộc đời và nhân cách của ông là tấm gương phản ánh tư tưởng, tình cảm, vị trí của tầng lớp trí thức đương thời trong xã hội đầy biến động thời kỳ này.
Theo Zing
Nâng chất lượng tiến sĩ bằng khu vực
Bộ GD&ĐT cho rằng những thay đổi trong quy chế đào tạo tiến sĩ sẽ giúp chất lượng tiến sĩ Việt Nam ngang tầm khu vực.
Theo Khung trình độ quốc gia Việt Nam (tương thích với khung trình độ tham chiếu ASEAN) mới ban hành, tiến sĩ là bậc cao nhất (8/8). Để đạt được chuẩn đầu ra đáp ứng yêu cầu của khung trình độ này, chất lượng tiến sĩ ở Việt Nam cũng phải ngang bằng với các nước ASEAN.
Tăng yêu cầu về ngoại ngữ
Để chất lượng tiến sĩ Việt Nam ngang tầm khu vực, Bộ GD&ĐT quyết tâm thay đổi chất lượng đào tạo tiến sĩ, thể hiện trong dự thảo quy chế đào tạo tiến sĩ với những thay đổi theo hướng siết chặt việc đào tạo.
Bà Nguyễn Thị Kim Phụng, Vụ trưởng Vụ Đại học, Bộ GD&ĐT, cho biết 5 điểm mới căn bản được đưa ra trong quy chế này. Theo đó, ngoại ngữ sẽ là điều kiện bắt buộc đầu vào đối với nghiên cứu sinh (NCS) thay vì đầu ra.
Ngoại ngữ được xem là công cụ hỗ trợ cho nghiên cứu nên trước khi bắt đầu làm luận án, nghiên cứu sinh phải có trình độ ngoại ngữ cần thiết để nghiên cứu, tham khảo tài liệu.
Các NCS cũng phải thể hiện được năng lực nghiên cứu khoa học thông qua các công trình đã được công bố, các hoạt động khoa học, chuyển giao công nghệ trước khi đăng ký dự tuyển NCS.
Cũng để bảo đảm đầu ra, quy chế mới yêu cầu NCS phải có công bố quốc tế trên các tạp chí khoa học chuyên ngành có phản biện hoặc công bố công trình trên các kỷ yếu hội thảo quốc tế có phản biện trong quá trình làm NCS tại cơ sở đào tạo và trước thời điểm luận án được thông qua ở đơn vị chuyên môn.
Nghiên cứu sinh nhận bằng tiến sĩ tại ĐH Bách khoa - ĐH Quốc gia TP.HCM. Ảnh: Tấn Thạnh/Người Lao Động.
Anh Mai Khoa, tiến sĩ từng nghiên cứu tại ĐH RMIT (Australia), chia sẻ công bố quốc tế là yêu cầu bắt buộc với NCS của hầu hết các cơ sở đào tạo. Điều này nhằm bảo đảm kết quả nghiên cứu được thảo luận, nhìn nhận một cách rộng rãi và khách quan bởi các nhà khoa học.
Việc yêu cầu NCS tham gia các hội thảo quốc tế ngoài vì sự cần thiết của học thuật còn tạo cho NCS có cơ hội trao đổi trực tiếp với những nhà khoa học đầu ngành, từ đó giúp xây dựng mạng lưới đồng nghiệp rộng rãi. NCS khi bắt đầu khóa học phải hiểu toàn bộ quy định sẽ được áp dụng với mình, từ đó họ hiểu số lượng bài báo khoa học mà mình phải công bố.
Tiến sĩ Mai Khoa cũng thẳng thắn nhìn nhận ở Việt Nam, sự dễ dãi của người hướng dẫn, của hội đồng đã dẫn đến việc công bố bài báo và tham gia hội thảo khoa học quốc tế của NCS Việt Nam ở trong nước là rất hạn chế. Một trong những nguyên nhân chính, theo tiến sĩ này, là vì khả năng viết bài và trình bày báo cáo bằng tiếng Anh cực kỳ hạn chế.
Trách nhiệm về đạo đức khoa học
Bà Phụng nói thêm để nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ, quy chế mới cũng quy định người hướng dẫn phải là người chủ trì các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp cơ sở hoặc tham gia nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp bộ trở lên, là tác giả hoặc đồng tác giả của các công trình công bố quốc tế thuộc lĩnh vực nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án của NCS. Phải có trách nhiệm về chất lượng luận án của NCS, đặc biệt là trong trường hợp có khiếu kiện về nội dung và chất lượng của luận án.
Trước những băn khoăn về việc liệu người hướng dẫn có thể kiểm soát được vấn đề đạo văn của NCS, bà Phụng cho hay đã tham khảo ý kiến của nhiều nhà khoa học với tư cách là người hướng dẫn và đều nhận được sự ủng hộ đối với quy định này của Bộ GD&ĐT.
Theo bà Phụng, đây là trách nhiệm của người hướng dẫn vì đạo đức khoa học cũng như uy tín trong giới chuyên môn.
Nói thêm về việc kiểm soát vấn đề này, bà Phụng cho rằng có nhiều kênh để kiểm soát như đạo đức khoa học, bằng tinh thần thái độ, phương pháp nghiên cứu mà các thầy hướng dẫn cho NCS.
Trước khi nghiên cứu một vấn đề, NCS phải nghiên cứu tổng quan vấn đề đó ở trong và ngoài nước dưới sự yêu cầu, hướng dẫn của thầy nên có thể xác định những nội dung kế thừa, những nội dung cần tiếp tục nghiên cứu. Ngoài ra, những giải pháp công nghệ và kỹ thuật cũng hỗ trợ nhiều và cho phép kiểm chứng các luận án trong việc sao chép các tài liệu.
Sẽ đào tạo tập trung chính quy
Hiệp hội các trường ĐH, CĐ Việt Nam cho rằng NCS ở Việt Nam được đào tạo theo hình thức vừa học vừa làm, trong khi tại đa số các nước tiên tiến, NCS phải làm việc toàn thời gian. Vì vậy, Bộ GD&ĐT cần yêu cầu NCS phải tham gia đào tạo theo hình thức chính quy tập trung tại các cơ sở đào tạo.
Tiếp thu ý kiến này, dự thảo quy chế đào tạo tiến sĩ mới quy định các cơ sở đào tạo sẽ quản lý NCS trong quá trình học tập và nghiên cứu theo hình thức đào tạo chính quy tập trung.
Theo Yến Anh / Người Lao Động
Đào tạo tiến sĩ: Siết c.hặt đ.ầu vào Để tránh tình trạng quy mô đào tạo quá nhiều nhưng chất lượng tiến sĩ lại không bảo đảm, Bộ GD&ĐT quyết siết lại bằng những quy định cụ thể trong quy chế. Theo thống kê của Bộ GD&ĐT, cả nước đang triển khai đào tạo 971 lượt ngành trình độ tiến sĩ tại 158 cơ sở đào tạo, trong đó có 114...
