Thuận tiện, phù hợp khi tinh giản nội dung giáo dục phổ thông
Nhằm ứng phó với tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, vừa qua, Bộ GD-ĐT ban hành hai hướng dẫn điều chỉnh nội dung dạy học học kỳ II năm học 2019-2020, đối với cấp TH, THCS, THPT.
Theo đó, bộ tinh giản một số nội dung trong các môn học nhằm giúp các trường hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) theo kế hoạch năm học điều chỉnh.
Bộ GD-ĐT quyết định tinh giản một số nội dung trong các môn học nhằm giúp các trường hoàn thành chương trình GDPT theo kế hoạch năm học đã điều chỉnh. Trong ảnh: Thí sinh Đà Nẵng trong kỳ thi THPT Quốc gia 2019. Ảnh: P.T
Ưu tiên dạy các môn bắt buộc
PGS, TS Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học cho biết: Các tiểu ban rà soát, tinh giản nội dung dạy học theo chương trình GDPT gồm các chuyên gia đến từ các trường đại học sư phạm; tác giả sách giáo khoa (SGK), chương trình hiện hành; giáo viên trực tiếp dạy học ở các cấp học.
Căn cứ từ chương trình, xem xét trong SGK, các tiểu ban đưa ra nội dung trong SGK đang ở mức độ vận dụng cao để có thể tinh giản, bảo đảm tiết kiệm thời gian, hoàn thành chương trình trong giai đoạn còn lại của năm học.
Theo PGS, TS Nguyễn Xuân Thành, những nội dung kiến thức “không dạy”, “không làm”, “không thực hiện”, được đề cập trong hướng dẫn là những nội dung thực hành, thí nghiệm mà học sinh không có điều kiện đến trường thực hiện. Những nội dung bài học mang tính luyện tập nâng cao mà kỹ năng của các bài đó có thể hình thành ở các bài học khác; những nội dung mang tính mở rộng, vận dụng vào thực tiễn… cũng được hướng dẫn “không dạy” hoặc “không thực hiện” trong học kỳ II năm học này.
Trong đó, có tính toán đến việc học sinh vẫn còn cơ hội để học và trải nghiệm ở những bài học và cấp học sau. Bởi chương trình các môn học hiện hành được thiết kế theo cấu trúc đồng tâm nâng cao dần (xoáy ốc) nên nhiều chủ đề, nội dung kiến thức được lặp lại ở mức độ cao hơn.
Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học cũng nhấn mạnh: Mục tiêu tinh giản chương trình là để đảm bảo đủ thời gian dạy học trong tình hình rất khó khăn của năm nay nên chỉ thực hiện cho chương trình học kỳ II của năm học này. Sang năm học tới, Bộ sẽ có hướng dẫn để các trường khi xây dựng kế hoạch dạy học có thể tiếp tục củng cố, bổ sung những phần kiến thức cần thiết nhưng buộc phải tinh giản của năm học này.
Khung kiến thức không thay đổi
PGS, TS Đỗ Ngọc Thống, Trưởng tiểu ban rà soát tinh giản nội dung chương trình môn Ngữ văn chia sẻ: Lý do chính của việc tinh giản chương trình lần này là do quỹ thời gian học kì II eo hẹp. Bên cạnh đó, đây còn là dịp rà soát phát triển chương trình nên cần kết hợp xem xét, tinh giản những nội dung chưa hợp lý hoặc trùng lặp; những nội dung không tập trung cho phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh.
Thầy Hồng Trí Quang, giáo viên môn Toán – Hệ thống Giáo dục HOCMAI cho rằng, bộ đã điều chỉnh chương trình một cách hợp lý, mạnh dạn cắt bỏ một số phần kiến thức không thực sự cấp thiết, cắt bỏ một số phần luyện tập nâng cao. Trong tình hình học sinh nghỉ học thì việc điều chỉnh nội dung dạy và học là cần thiết.
Việc giảm tải ở đây chủ yếu là giảm bớt thời gian làm việc trên lớp của thầy và trò, giảm bớt mức độ yêu cầu vận dụng kiến thức đó để luyện tập một số bài nâng cao. Theo tinh thần giảm tải, chúng ta có thể thấy khung kiến thức so với các năm học trước gần như không thay đổi, chỉ là mức độ yêu cầu thấp hơn.
Nhìn chung, theo đánh giá của nhiều giáo viên, việc điều chỉnh, tinh giản chương trình lần này của Bộ là hợp lý, phù hợp với điều kiện thực tiễn hiện tại của toàn ngành. Nếu không cắt giảm một phần nội dung chương trình thì năm học này khó có thể hoàn thành vào 15-7.
Việc cắt giảm chương trình tạo điều kiện cho học sinh hoàn thành tốt hơn nội dung học tập theo khung năm học, đồng thời thuận tiện cho giáo viên khi giảng dạy, có thể tích hợp nội dung giữa các tiết học. Một số nội dung trong chương trình có sự trùng lặp nên việc cắt giảm cũng không ảnh hưởng đến việc tiếp thu kiến thức của học sinh, giảm áp lực khi học sinh trở lại trường học.
V.H
Tinh giản nội dung môn Toán tiểu học, giảm áp lực cho giáo viên, học sinh
Giáo viên môn Toán bậc tiểu học cho rằng, việc giảm tải nội dung môn học này giảm tải áp lực cho giáo viên và cả học sinh.
Phân tích về nội dung giảm tải môn Toán của khối tiểu học trong học kỳ 2 năm học 2019-2020, cô Nguyễn Thị Mai Quỳnh, giáo viên Toán - Hệ thống Giáo dục HOCMAI cho rằng, việc điều chỉnh này đang được áp dụng theo tinh thần thu gọn chương trình mà vẫn đảm bảo đúng - đủ kiến thức, phát huy được khả năng tự học, tính tự giác của học sinh.
Đồng thời, nội dung hợp lý, đảm bảo bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng mà lại giảm tải được áp lực cho giáo viên và cả học sinh.
Theo phân tích của cô Quỳnh, lớp 5 là cuối cấp nên ít có sự điều chỉnh về lượng bài tập so với các lớp còn lại. Theo đó, số lượng nội dung được phép bỏ qua ở mức phù hợp với quỹ thời gian còn lại của năm học. Nội dung lược bỏ hoàn toàn không ảnh hưởng về kiến thức cơ bản thuộc học kì 2 của học sinh.
Bên cạnh đó, về kiến thức không có sự điều chỉnh nhiều, nội dung giảm tải chủ yếu nằm ở các tiết học luyện tập và luyện tập chung. Mà các tiết học này nhằm củng cố, ôn luyện và giúp học sinh vận dụng thành thạo kiến thức vào thực hành làm bài tập. Với những tiết học này, về cơ bản học sinh có thể tự học được.
(Ảnh minh họa)
Đối với khối lớp 1, 2, các kiến thức có liên quan hoặc rèn kỹ năng tương tự nhau được gộp lại thành chủ đề phù hợp. Các kiến thức còn lại tập trung chủ yếu rèn kĩ năng tính toán và giải bài toán có lời văn đơn giản.
Khối lớp 3: Phạm vi số 10.000 và phạm vi 100.000 có "cấu trúc" giống nhau. Học sinh tập trung vào các nội dung: đọc, viết số, phân tích cấu tạo số; thực hiện các phép toán; giải bài toán cơ bản; ... được gộp thành chủ đề phù hợp. Đồng thời, số lượng bài tập luyện tập được giảm khá nhiều.
Khối lớp 4: Nội dung về phân số chiếm phần lớn kiến thức của học kỳ 2. Các bài toán về tỉ số được sử dụng nhiều trong chương trình toán lớp 5 vì vậy được giữ lại hoàn toàn cả phần nội dung kiến thức lẫn bài tập luyện tập. Tinh giảm chủ yếu các bài tập liên quan đến phép tính.
Khối lớp 5: Nội dung hình học được thu gọn thành các chủ đề phù hợp, bảo đảm giảm tải nhưng vẫn giữ được kiến thức trọng tâm. Trong Chương 4 - Số đo thời gian, toán chuyển động đều thuộc kiến thức trọng tâm học kỳ 2 môn Toán lớp 5, thường gặp trong các kỳ thi chuyển cấp, kỳ thi chọn lớp nên được giữ lại toàn bộ. Do là lớp cuối cấp quan trọng nên số lượng bài tập giảm ít hơn so với các khối lớp khác.
Học sinh nên làm gì với những điều chỉnh
Với chương trình tinh giảm mà Bộ GD&ĐT công bố, học sinh cần tự giác, chủ động hơn trong việc học của mình. Những nội dung mà thầy cô giảm tải không dạy như chương trình chính khóa không có nghĩa là các em không cần học và lược hoàn toàn ra khỏi chương trình học của mình.
Ngược lại, bản thân học sinh cần phải tự xây dựng cho mình một kế hoạch học tập hợp lí, làm sao tự học được toàn bộ kiến thức. Trẻ có thể tham khảo các chương trình học qua truyền hình, học trực tuyến, và vẫn phải tự bản thân thực hành lại thông qua việc hoàn thành các bài tập để bù đắp cho các tiết luyện tập và luyện tập chung.
Ngoài ra học sinh cần tự mình xây dựng, tổng hợp được các mảng kiến thức theo chủ điểm như: Toàn bộ việc quy đổi các đại lượng đo, toàn bộ các công thức tính toán cho bài tập về hình khối.
Vậy các em có cần điều chỉnh thời gian và cách học không? Câu trả lời là không cần điều chỉnh nhiều về thời gian học nhưng cần điều chỉnh về cách học, phương pháp, nề nếp học tập.
Cô Mai Quỳnh có 1 vài lời khuyên/gợi ý cho học sinh như sau: Cần tự luyện tập bài nhiều hơn; tổng hợp kiến thức theo chủ điểm; tự ôn lại bài đã học mỗi ngày để tránh quên kiến thức.
Video: Học sinh nói gì về việc học online trong mùa dịch Covid-19
TÙNG LÂM
Giảm tải nội dung môn học THCS: Gấp rút xây dựng lộ trình tự học Bộ GD&ĐT giảm tải khá triệt để, giúp chương trình dạy học tinh gọn, vừa bảo đảm với quỹ thời gian năm học bị thu hẹp, không tạo áp lực học tập cho học sinh (HS). Các giáo viên khuyên HS lớp 9 tăng cường tự học để bảo đảm đủ lượng kiến thức ôn thi vào lớp 10 năm học 2020 -...