Thiếu máu nên ăn, uống gì để nhanh phục hồi?
Khi thiếu máu cơ thể mệt mỏi, làm việc chóng mệt, hay ngủ gà ngủ gật, hay bị ngất …. Thiếu máu có thể được cải thiện qua việc ăn uống hàng ngày với các thực phẩm giàu sắt, acid folic.
Thiếu máu là tình trạng cơ thể bị thiếu hụt hồng cầu nghiêm trọng dẫn đến hàng loạt các vấn đề đối với sức khỏe. Nguyên nhân gây ra sự thiếu hụt hồng cầu này chủ yếu đến từ việc cơ thể đang bị thiếu chất sắt trầm trọng. Sắt là chất đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc hình thành hồng cầu và giúp hồng cầu vận chuyển dinh dưỡng và oxy đi nuôi các cơ quan trong cơ thể.
Có hai loại chất sắt được biết đến trong thực vật và động vật hiện nay, đó là sắt heme và sắt non-heme. Sắt heme có thể tìm thấy dễ dàng trong thịt của các loại động vật, còn sắt non-heme thì được tìm thấy nhiều hơn từ thực vật. Cả hai loại sắt này đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên hemoglobin, chất giúp hồng cầu và máu có màu đỏ, có thể lưu giữ oxy để vận chuyển.
Sắt đóng vai trò hình thành nên hồng cầu trong máu
Do đó mà nhu cầu bổ sung sắt để giúp cho người bị thiếu máu là vô cùng cần thiết. Vậy thiếu máu nên ăn gì? Hãy tham khảo những thực phẩm giàu sắt sau đây để có thể giúp bạn bổ sung lượng máu cần thiết cho cơ thể.
1. Các loại thịt
Các loại thịt nói chung đều chứa lượng sắt heme vô cùng dồi dào. Điều này giúp cơ thể có thể hấp thụ đủ lượng sắt cần thiết để sản sinh hồng cầu, ngăn ngừa chứng thiếu máu. Các loại thịt bò, thịt lợn sẽ có lượng sắt cao hơn so với các loại thịt gia cầm như gà, vịt.
Các loại thịt nên ăn: thịt bò, thịt lợn, gà, vịt
Các loại thịt đỏ là nguồn cung cấp sắt dồi dào
2. Các loại rau có màu xanh đậm
Một số loại rau có màu xanh đậm là nguồn cung cấp chất sắt nonheme phong phú. Ngoài ra, các loại rau này có thể cung cấp folate và vitamin C giúp cơ thể hấp thụ sắt dễ dàng hơn.
Các loại rau nên ăn: Rau cải xoăn, rau chân vịt, rau cải ngồng, cần tây, rau đay, rau dền các loại, xương xông, lá lốt, rau ngót, rau bí
Rau có màu xanh đậm tốt cho người bị thiếu máu
3. Các loại hải sản
Hải sản nói chung, đặc biệt là những loài có vỏ là nguồn cung cấp chất sắt và folate lý tưởng cho cơ thể, từ đó ngăn ngừa cơ thể không bị thiếu máu. Ngoài ra, hải sản chứa nhiều khoáng chất như canxi, kẽm, photpho có lợi cho xương khớp và giúp phòng ngừa các bệnh về xương khớp có thể gặp phải.
Các loài cá, thủy sản nên ăn: bao gồm cua biển, tôm, cá thu, trai, hàu, cá mòi, cá cơm.
Nguồn sắt từ hải sản vô cùng dồi dào
4. Gan, tim, thận động vật
Gan của các loài động vật như lợn, bò, gà, vịt, ngan… có chứa hàm lượng sắt và folate dồi dào. Người bệnh bị thiếu máu có thể ăn gan để bổ sung lượng sắt cho cơ thể. Tuy nhiên vì đây là nội tạng của động vật cho nên không được khuyến khích sử dụng quá nhiều. Ngoài gan ra, bạn có thể ăn tim, lưỡi của động vật cũng có thể cung cấp lượng sắt tương tự.
Gan động vật cung cấp lượng sắt và folate phong phú
Video đang HOT
5. Các loại đậu, đỗ
Các loại đậu là nguồn thực phẩm rẻ tiền, dễ kiếm, hoàn toàn phù hợp cho bất kỳ người nào mà lại cung cấp nguồn chất sắt và vitamin không hề thấp.
Một số loại đậu,đỗ nên ăn: Đậu nành, Đậu xanh, Đậu Hà Lan, Đậu đen…
Một số loại đậu rất tốt cho người bị thiếu máu
6. Các loại hạt
Nhiều loại hạt cung cấp lượng sắt tốt cho cơ thể. Chúng lại hoàn toàn phù hợp cho một bữa ăn giàu dinh dưỡng đi kèm với các loại rau, salad hoặc trái cây nhằm gia tăng sức đề kháng và cải thiện tình trạng thiếu máu của cơ thể.
Các loại hạt nên ăn: Hạt điều, Hạt hướng dương, Hạt bí, Hạt hồ trăn,…
Các loại hạt bổ sung đầy đủ sắt cho cơ thể
7. Thực phẩm giàu tinh bột
Một số loại thực phẩm giàu tinh bột như khoai lang, khoai tây, bánh mì có chứa lượng sắt không hề nhỏ góp phần bổ sung nguồn thiếu hụt của cơ thể. Theo như nghiên cứu, cứ 100g khoai tây đã chứa đến 3,2mg sắt, chiếm đến 20% nhu cầu sắt mà cơ thể cần mỗi ngày.
Thiếu máu nên ăn gì? Thực phẩm giàu tinh bột là thứ bạn cần
8. Các loại trái cây giàu vitamin C
Thiếu máu nên ăn gì? Các loại trái cây giàu vitamin C là nguồn thực phẩm lý tưởng dành cho người bị thiếu máu. Vitamin C sẽ giúp cơ thể giữ lại và hấp thụ sắt hiệu quả, từ đó tăng quá trình chuyển hóa các chất được vận chuyển bởi hồng cầu tốt hơn.
Các loại trái cây nên ăn: Cam, Củ cải đường, Chanh, Dâu tây, Nho, Cà chua..
Nên bổ sung vitamin C từ trái cây cho người bị thiếu máu
9. Ăn nho khô
Nho khô là loại trái cây được sấy khô để tiện lợi cho quá trình bảo quản. Tuy vậy nó cực kỳ nhiều sắt, canxi, photpho và kẽm giúp tốt cho máu và các cơ quan trong cơ thể. Những chất chống oxy hóa trong nho khô còn giúp kích thích cơ thể sản sinh hồng cầu, góp phần ngăn ngừa tình trạng thiếu máu xảy ra.
Nho khô chứa nhiều sắt hơn bạn tưởng
10. Sữa và các chế phẩm từ sữa
Sữa là loại đồ uống chứa hàm lượng dinh dưỡng vô cùng cao và có lợi cho sức khỏe. Ngoài các khoáng chất như canxi, sắt, magie, photpho rất bổ dưỡng cho cơ thể và bổ máu. Các vitamin A, C và B12 có vai trò quan trọng trong việc giữ sắt ở lại cơ thể và hình thành nên hồng cầu, từ đó bạn sẽ không còn bị thiếu máu nữa.
Sữa tươi rất tốt cho người bị thiếu máu
Thiếu máu nên kiêng ăn, uống gì?
1. Cà phê
Trong cà phê có chứa một lượng nhỏ polyphenol, có khả năng ức chế cơ thể hấp thụ chất sắt. Do đó với người thường sử dụng quá nhiều cà phê, họ có nguy cơ cao bị thiếu máu và dưỡng chất hơn những người sử dụng cà phê một cách điều độ.
2. Rượu, bia
Rượu bia chứa nhiều chất có khả năng ngăn cản quá trình trao đổi chất ở gan cũng như cơ thể. Điều này khiến gan dễ bị tổn thương, cơ thể bị thiếu hụt dinh dưỡng quan trọng trong việc hình thành hồng cầu dẫn đến thiếu máu.
3. Một số loại ngũ cốc
Một số loại ngũ cốc nguyên cám như lúa mạch, yến mạch, … có chứa rất nhiều gluten. Đây là chất có khả năng ức chế quá trình hấp thụ folate, tổng hợp sắt ở cơ thể để tạo nên hồng cầu. Do đó ảnh hưởng tới sức khỏe, đặc biệt là với phụ nữ trong thời gian thai kỳ.
4. Thực phẩm chứa quá nhiều canxi
Canxi là chất có khả năng ngăn cản cơ thể hấp thụ sắt, vậy nên bạn cần bổ sung lượng vừa đủ canxi để cơ thể cần mỗi ngày. Tránh việc bổ sung quá nhiều canxi có thể khiến bạn vừa bị thiếu máu, vừa có nguy cơ mắc sỏi thận, sỏi tiết niệu, gai cột sống…
Thức ăn giúp bổ máu
Máu là một loại tổ chức thể lỏng, tràn đầy trong hệ thống mạch máu tim - não, nuôi dưỡng các cơ quan và tổ chức cơ thể. Thiếu máu có thể được điều trị với chế độ dinh dưỡng hợp lý.
Máu do huyết tương, huyết cầu, nước tạo thành. Huyết tương có 3 chức năng lớn là nuôi dưỡng, vận chuyển và miễn dịch. Huyết cầu bao gồm 3 loại tế bào là hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Chúng đều đến từ nguồn tế bào gốc trong tủy xương. Hồng cầu là một loại tế bào với số lượng nhiều nhất trong máu. Chủ yếu có chứa hemoglobin (protein sắt), theo đó làm cho máu mang màu đỏ. Bạch cầu là những "vệ sĩ" trong cơ thể, là quân chủ lực đề kháng với "kẻ ngoại xâm" (chẳng hạn vi khuẩn...).
Biểu hiện lâm sàng chính của thiếu máu: chóng mặt, mất sức, hồi hộp, thở ngắn, sắc mặt trắng nhạt; kèm có xuất huyết thì biểu hiện: xuất huyết dưới da, bầm tím, ra máu cam, ra máu chân răng, phụ nữ ra kinh quá kinh và phát sốt...
Những loại bệnh thiếu máu thường gặp?
Thiếu máu thường gặp gồm 2 loại lớn:
Thiếu máu do dinh dưỡng: do hấp thu chất dinh dưỡng nào đó không đủ mà gây ra thiếu máu. Chủ yếu gồm thiếu máu do thiếu sắt và thiếu máu hồng cầu to.
Thiếu máu do rối loạn chức phận tạo máu: do rối loạn tổ chức tạo máu trong tủy xương gây ra thiếu máu.
Thiếu máu do thiếu sắt là gì?
Thiếu máu do thiếu sắt là một loại thiếu máu thường gặp, hemoglobin và hồng cầu trong máu giảm, thuộc loại thiếu máu nhược sắc, thường gặp ở trẻ sơ sinh, thiếu nữ tuổi dậy thì, phụ nữ mang thai.
Triệu chứng gồm: hồi hộp, lo sợ, mất ngủ, sắc mặt trắng nhạt, da khô, lông tóc rơi rụng, móng phẳng...
Nguyên nhân chính là do thiếu sắt gây ra.
- Trong ăn uống không hấp thu.
- Mất máu quá nhiều, như: kinh nguyệt quá nhiều, trĩ ra máu...
- Rối loạn hấp thu sắt, như: viêm dạ dày mạn tính, phẫu thuật dạ dày...
Thiếu máu hồng cầu to là gì?
Thiếu máu hồng cầu to còn gọi là thiếu máu dinh dưỡng, thiếu máu nghiêm trọng hơn, sự suy giảm hồng cầu thấy rõ hơn so với sự suy giảm hemoglobin. Chủ yếu do thiếu vitamin B12 hoặc axít folic gây ra. Gặp nhiều ở trẻ nhỏ, phụ nữ thời kỳ mang thai và cho con bú.
Biểu hiện lâm sàng gồm: triệu chứng hồng cầu to tăng nhiều, hấp thu kém, tiêu chảy, viêm lưỡi, viêm thần kinh ngoại biên.
Thiếu máu do rối loạn chức phận tạo máu là gì?
Thiếu máu do rối loạn chức phận tạo máu do tế bào gốc tủy xương bị tổn thương, dẫn đến toàn bộ hay một phần chức năng tạo máu suy giảm, với triệu chứng chính là giảm toàn bộ tế bào máu. Biểu hiện lâm sàng là thiếu máu tiến triển, xuất huyết, bội nhiễm và giảm tế bào máu toàn bộ. Bệnh gặp nhiều ở người trẻ tuổi. Những nguyên nhân gây bệnh như sau:
Nhân tố hóa học: tiếp xúc benzen, kim loại nặng, sulfamide, kháng sinh (Chloramphenicol), thuốc an thần (Barbital)...
Nhân tố vật lý: tia phóng xạ như tia X, chất đồng vị phóng xạ...
Nhân tố khác: khối u ác tính, suy thận mạn tính, xơ gan...
Người bệnh thiếu máu do rối loạn chức phận tạo máu về mặt ăn uống cần chú ý tăng cường dinh dưỡng, tăng sức đề kháng bản thân.
Có những nguyên tắc điều trị dinh dưỡng của bệnh thiếu máu?
Ăn uống giàu đạm: protein là nguyên liệu tạo ra hemoglobin, nên chú ý bổ sung từ bữa ăn, hàng ngày mỗi kilôgam cân nặng cần 1,5g protein. Có thể chọn dùng thức ăn chứa đạm tốt như: gan động vật, thịt nạc, trứng, sữa và chế phẩm đậu.
Tăng lượng cung cấp chất sắt: sắt là thành phần chính tạo ra hemoglobin. Ngoài số lượng ra, còn phải chú ý về chủng loại. Sắt trong thực phẩm động vật dễ hấp thu hơn, chẳng hạn như: thịt nạc, nội tạng (gan), lòng đỏ trứng... Sắt trong thực phẩm thực vật tỉ lệ hấp thu kém hơn. Người ta còn khuyến cáo dùng vật dụng nấu nướng bằng sắt sẽ có ích hơn.
Ngoài ra, cần giảm những nhân tố ảnh hưởng việc hấp thu sắt, ít dùng bó xôi và củ niễng... vì có chứa axít oxalic.
Tăng cung cấp vitamin C. Vitamin C có tác dụng thúc đẩy hấp thu sắt, có thể tăng tỉ lệ hấp thu gấp 5 -10 lần. Rau cải và trái cây tươi chứa nhiều vitamin C, khi cần thiết có thể bổ sung viên vitamin C.
Tăng cung cấp vitamin B12: nội tạng động vật (gan, cật), thịt nạc, đậu xị (đậu nành chế muối), đậu tương... đều là nguồn cung chính vitamin B12.
Tăng hấp thu axít folic: rau lá màu xanh là nguồn chính của axít folic, tương tự như vitamin C khi gặp nhiệt dễ bị phá hỏng, còn nên chú ý phương pháp chế biến, cố gắng giảm mất mát.
Sắp xếp bữa ăn cho người bệnh thiếu máu như thế nào?
Bữa ăn hàng ngày có thức ăn động vật và thức ăn thực vật bổ sung lẫn nhau
- Phối hợp "chay" và "mặn", dinh dưỡng hợp lý. Bữa ăn hàng ngày có chay có mặn, làm cho thức ăn động vật và thức ăn thực vật bổ sung lẫn nhau.
- Ăn nhiều rau cải và trái cây tươi, có chứa nhiều vitamin C, trái cây tốt nhất dùng sau bữa ăn, có ích cho việc hấp thu sắt.
- Ăn ít, chia nhiều bữa, cố gắng đảm bảo việc cung cấp dinh dưỡng, đối với người bệnh chán ăn càng nên như vậy.
Những thức ăn nào giúp bổ máu?
Thiếu máu thuộc phạm trù huyết hư trong Đông y. Điều trị với ích khí bổ huyết là chính. Thức ăn và thuốc có tác dụng bổ huyết gồm: long nhãn, gan heo, đại táo, nấm mèo đen (hắc mộc nhĩ), đương quy, a giao, địa hoàng, hà thủ ô, tang thầm...
LY.DS. BÀNG CẨM
Theo SK&ĐS
Căn bệnh khó nói ám ảnh dân văn phòng Tại Việt Nam, số người ở độ tuổi 40 trở lên mắc bệnh trĩ chiếm khoảng 60-70%. Điều đáng nói là tỷ lệ người trẻ mắc bệnh trĩ thời gian gần đây ngày càng nhiều, nhất là ở khối văn phòng và những người thường xuyên sử dụng rượu bia. Ảnh minh họa Hiện nay, người trẻ đang đối mặt với nhiều áp...