Thi trực tuyến trong điều kiện dịch COVID-19: Bắt buộc phải thích ứng

Dịch COVID-19 bùng phát trở lại đúng thời gian các trường đang rục rịch tổ chức kiểm tra, đánh giá cuối học kỳ II cho học sinh.

Nỗi lo nhất hiện nay là thực hiện kiểm tra như thế nào để đảm bảo chất lượng, phản ánh đúng năng lực học sinh, trong điều kiện dịch bệnh đang diễn biến phức tạp? Các địa phương, trường học đã có những cách làm để thích ứng với tình hình dịch bệnh.

Giáo viên Trường THPT chuyên Ngoại ngữ giám sát học sinh làm bài kiểm tra cuối học kỳ bằng hình thức trực tuyến vào chiều 10.5. Ảnh: Bích Hà

Lần đầu kiểm tra trực tuyến: Cô – trò đều bỡ ngỡ

“Huệ vào MS. Teams chưa?”, “Hà sẽ thanh tra phòng thi của khối lớp 10 nhé”; “Thầy cô nhớ phải phổ biến quy chế và hỏi lại học sinh xem các em đã nắm chắc và có thắc mắc gì không”… – giọng TS Lại Thị Phương Thảo – Phó Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Ngoại ngữ (Trường ĐH Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội) – liên tục vang lên trong phòng họp hội đồng, trong khi mắt chăm chú nhìn màn hình máy tính.

Đáp lại, dù tương tác với nhau trên không gian mạng, nhưng giọng các thầy cô giáo khác cũng hối hả, tất bật không kém. Suốt buổi sáng và trưa 10.5, sự gấp rút và khẩn trương đó được toàn bộ lãnh đạo, giáo viên của trường duy trì, nhằm chuẩn bị những khâu cuối cùng cho buổi tập dượt tổ chức kiểm tra, đánh giá cuối học kỳ II cho học sinh bằng hình thức trực tuyến diễn ra vào chiều cùng ngày.

“Có một sự thay đổi rất lớn trong tư duy cả thầy và trò”; “dù đã quen với việc tổ chức kiểm tra thường xuyên bằng hình thức trực tuyến, nhưng bắt tay vào tổ chức một đợt kiểm tra quy mô hơn, lấy điểm cuối học kỳ cho học sinh, đúng là vẫn còn rất nhiều bỡ ngỡ” – cô Thảo thừa nhận và không quên khẳng định: “Khó khăn còn nhiều, nhưng buộc phải đổi mới để thích ứng, không thể bị động, chịu thua dịch bệnh được”.

Khác với việc tổ chức kiểm tra trên lớp như trước đây, thay vì dành thời gian để tổ chức in sao đề, thì nay thầy cô dành thời gian để kiểm tra hệ thống máy chủ, test lại hệ thống giám sát, các phần mềm truy vết, kiểm tra trong quá trình học sinh làm bài thi trên máy tính.

Từ tuần trước, khi học sinh bắt đầu dừng đến trường, cô Thảo và giáo viên trong trường đã chủ động chuẩn bị, xây dựng kịch bản hoàn thiện việc kiểm tra, đánh giá học sinh, trong đó tính đến giải pháp sử dụng công nghệ thông tin, cho học sinh thi trên máy thay vì làm bài kiểm tra trên giấy như trước.

“Bây giờ có rất nhiều phần mềm, công nghệ hiện đại, có thể hỗ trợ cho nhà trường trong quá trình điều hành, quản lý và tổ chức kiểm tra, đánh giá. Chẳng hạn như trên nền tảng MS Teams mà chúng tôi sử dụng để dạy học online cũng có sẵn công cụ hỗ trợ kiểm tra trực tuyến.

Chúng tôi phân công cán bộ coi thi, đưa cán bộ coi thi vào các lớp học ảo trên nền tảng MS Teams; rồi hoàn thiện lịch trình coi thi của các môn thi, trong đó ghi rõ các mốc thời gian cán bộ coi thi 1 cần làm gì, cán bộ coi thi 2 cần làm gì. Một tuần qua, chúng tôi đã chủ động, chuẩn bị chi tiết và cũng làm công tác tuyên truyền đến phụ huynh, học sinh để có sự đồng thuận trong lần đổi mới này”- cô Thảo cho biết.

Để đảm bảo quá trình kiểm tra diễn ra khách quan, công bằng, Trường THPT chuyên Ngoại ngữ đã ban hành quy chế tổ chức kiểm tra, đánh giá theo hình thức trực tuyến. Quy chế này được phổ biến đến toàn thể học sinh, giáo viên, phụ huynh trong trường. Trong quá trình làm bài, học sinh được yêu cầu mặc đồng phục, bật camera để giám thị giám sát. Nhà trường đã chuẩn bị được ngân hàng đề thi đủ để mỗi học sinh có một mã đề thi khác nhau, đảm bảo thí sinh không thể trao đổi bài, đáp án.

Và chiều 10.5, từ 15h đến 16h, nhà trường tổ chức tập dượt việc kiểm tra cuối học kỳ trực tuyến với môn Giáo dục công dân. Dĩ nhiên, các phòng thi online đã được chuẩn bị sẵn, phân chia theo từng lớp, từng môn học. Mỗi phòng cũng có 2 giám thị trông coi, cộng thêm đội ngũ làm nhiệm vụ thanh tra thi, được cấp quyền để truy cập vào bất cứ phòng thi nào, thực hiện giám sát cả giám thị và học sinh trong thời gian làm bài.

Nhưng tất cả điều đó đều là lý thuyết, khi bước vào thực hiện, các vấn đề bắt đầu phát sinh, cả cô và trò vẫn còn bỡ ngỡ. Giáo viên mất 10 phút điểm danh học sinh, nhắc từng em ngôi ngay ngắn, chỉnh lại camera để giáo viên có thể quan sát. Có giáo viên vào nhầm phòng thi. Giám thị 1 và giám thị 2 cần phối hợp với nhau nhịp nhàng hơn để thông qua màn hình máy tính có thể bao quát được toàn bộ học sinh, kịp thời nhắc nhở những em có biểu hiện không nghiêm túc trong quá trình làm bài.

“Qua lần tập dượt này, chúng tôi đã vỡ ra rất nhiều điều, để cùng rút kinh nghiệm trước khi tiến hành kiểm tra chính thức với các môn quan trọng như Văn, Toán, Ngoại ngữ. Cứ làm rồi sẽ quen, lần sau sẽ tốt hơn lần trước, tôi tin là như vậy”- lãnh đạo Trường Trường THPT chuyên Ngoại ngữ khẳng định.

Còn với học sinh, kết thúc 40 phút làm bài, các em cho biết thích việc làm bài kiểm tra theo hình thức trực tuyến hơn. Việc ngồi tại nhà giúp các em thấy thoải mái, có tâm lý tự tin. Ngoài ra, theo học sinh, thi theo hình thức trực tuyến sẽ bị áp lực về mặt thời gian làm bài, mỗi câu hỏi trắc nghiệm chỉ có thời gian ngắn để trả lời, nên học sinh có muốn “tìm sự trợ giúp” cũng rất khó.

Cần sự chủ động, không ngại đổi mới

Tính từ đầu năm 2020 đến nay, đây là lần thứ 3 nhiều địa phương phải cho học sinh nghỉ học để phòng dịch và lần thứ 3 thầy và trò cùng nhau chuyển sang tương tác trên không gian mạng, qua các lớp học ảo. Sau những lần trải nghiệm với phương thức dạy học mới, hiện cả thầy và trò không còn xa lạ với những công cụ như Zoom, Microsoft Teams qua các lớp học trực tuyến.

Dù quen với dạy học trực tuyến, nhưng nỗi lo nhất hiện nay là nên tổ chức hình thức kiểm tra, đánh giá thế nào để đảm bảo chất lượng, đảm bảo an toàn cho học sinh. Hiện có khoảng hơn 20 địa phương đã tranh thủ dịch COVID-19 còn kiểm soát được, cấp tập cho học sinh kiểm tra học kỳ “chạy dịch”, kể cả ngày thứ bảy, chủ nhật. Nhưng với Hà Nội, Hà Nam, Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Gia Lai, Đà Nẵng và nhiều địa phương khác, các nhà trường vẫn đang hy vọng về việc sớm mở lại cổng trường để hoàn thành nốt khâu đánh giá học sinh. Có điều, diễn biến dịch COVID-19 vẫn phức tạp, trái với mong đợi của các trường.

Hiện vẫn còn lo lắng, băn khoăn của giáo viên và phụ huynh về chất lượng khi kiểm tra, thi theo hình thức trực tuyến, nhất là các trường vẫn chưa chuẩn bị kịp “kịch bản” để thực hiện, chưa tính được phương án đảm bảo việc kiểm tra trực tuyến khách quan, công bằng, thay vì chỉ trông chờ vào ý thức của học sinh trong quá trình làm bài. Dù rất muốn triển khai, nhiều địa phương, cơ sở giáo dục vẫn chưa dám hoặc “chờ hướng dẫn của cấp trên”.

Là trường phổ thông đầu tiên của Hà Nội thử nghiệm việc kiểm tra cuối học kỳ theo hình thức trực tuyến, TS Lại Thị Phương Thảo – Phó Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Ngoại ngữ – cho rằng, các cơ sở giáo dục “cứ mạnh dạn đi, rồi sẽ thành đường. Trong bối cảnh hiện nay, chúng ta nên tích cực, chủ động và sáng tạo để duy trì việc dạy và học”. Việc thực hiện kiểm tra theo hình thức online là phương án cần được tính đến, để hoàn thành kế hoạch năm học và đảm bảo an toàn cho học sinh trước dịch bệnh.

Nhiều địa phương điều chỉnh kế hoạch dạy học, cho học sinh nghỉ hè sớm

Ghi nhận đến tối 10.5, trên cả nước đã có 31 địa phương cho học sinh tiếp tục tạm dừng đến trường cho đến khi có thông báo mới. Với những địa phương đã hoàn thành việc tổ chức kiểm tra, đánh giá cho học sinh, thì đều có chủ trương điều chỉnh kế hoạch năm học, phù hợp với tình hình thực tiễn. Thay vì đến ngày 31.5 mới được nghỉ hè theo kế hoạch trước đó, nhiều địa phương đã điều chỉnh để học sinh được nghỉ hè sớm hơn từ 1-2 tuần. Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã đồng ý với phương án của Sở GDĐT về việc điều chỉnh thời gian hoàn thành chương trình và tổng kết năm học sớm hơn 10 ngày do dịch COVID-19. Theo đó, ngày kết thúc học kỳ 2 (hoàn thành kế hoạch giảng dạy và học tập) đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên là 15.5.

Cần Thơ cũng điều chỉnh, ra thông báo yêu cầu các đơn vị khẩn trương kiểm tra học kỳ II, hoàn thành trước ngày 15.5, sớm hơn 10 ngày so với kế hoạch ban đầu. Quảng Ninh, Bắc Giang, Lào Cai và nhiều địa phương khác cũng đẩy sớm kế hoạch kiểm tra học kỳ và tổng kết năm học, để học sinh được nghỉ hè sớm, phòng tránh việc dịch bệnh lây lan trong trường học. Bích Hà