Thế khó của điện thoại thương hiệu Việt
Chỉ bán được ở phân khúc giá rẻ, phải cạnh tranh với nhiều “ông lớn” nước ngoài, khiến các hãng điện thoại Việt gặp nhiều thách thức.
Thương hiệu điện thoại Việt mới nhất rời khỏi cuộc đua là VinSmart . Trong thông báo hôm 9/5, VinSmart cho biết sẽ đóng mảng điện thoại di động vì “không còn mang lại khả năng đột phá, tạo ra giá trị khác biệt cho người dùng”. Trước thời điểm đóng cửa, hãng này từng nằm trong top 4 thương hiệu di động có thị phần cao tại Việt Nam.
Việc rời thị trường của VinSmart được bàn tán từ lâu, nhưng những người trong ngành vẫn bất ngờ, “để lại nhiều tiếc nuối”. Trước VinSmart, hàng loạt sản phẩm từng gắn mác “điện thoại thương hiệu Việt” như Q-Mobile, MobiiStar đã tỏa sáng thời gian ngắn rồi biến mất. Cuộc đua trong thị trường smartphone được đ.ánh giá là ngày càng khó cho các hãng Việt Nam, dù ngay trên sân nhà.
Phụ thuộc bên ngoài
Ở giai đoạn sơ khai, những năm 2010, điện thoại thương hiệu Việt chủ yếu đi theo hướng ODM – đặt hàng các mẫu máy có sẵn từ nước ngoài (hầu hết là Trung Quốc) – sau đó gắn mác và bán ra. Hình thức này giúp các hãng có thể giảm tối đa chi phí cho sản phẩm, nhưng vì thế, bản thân hãng không thể làm chủ cuộc chơi trên thị trường.
Hình thức ODM này không còn phù hợp những năm gần đây. “Khi phải phụ thuộc hoàn toàn vào người khác, anh cũng khó tồn tại lâu dài”, ông Mai Triều Nguyên, chủ chuỗi bán lẻ Mai Nguyên, người có hàng chục năm theo dõi thị trường điện thoại tại Việt Nam, nhận định.
Một chuyên gia đang làm việc tại một hãng điện thoại cũng cho rằng “qua thời gian, khoảng cách giữa các nhãn hiệu smartphone không còn lớn. Smartphone muốn bán được cần sự khác biệt, sáng tạo. Khi đó, những hãng không làm chủ công nghệ sẽ khó tồn tại”.
Vsmart Aris Pro là một trong những mẫu máy đầu tiên thế giới có camera ẩn trong màn hình.
Với VinSmart, công ty này có nhà máy, có đội ngũ R&D, từng có những thành tích nhất định, như công nghệ cho camera ẩn trong màn hình AI Vcam Kristal , chip bảo mật lượng tử, khóa bảo mật FIDO2. Nhưng giống nhiều hãng điện thoại khác, VinSmart vẫn phải phụ thuộc chuỗi cung ứng linh kiện. Theo ông Mai Triều Nguyên, với quy mô hiện tại, VinSmart vẫn chưa thể có thứ tự ưu tiên cao, nếu so với các tập đoàn sản xuất điện thoại của thế giới.
Thị trường linh kiện đang trong giai đoạn bất ổn do dịch bệnh, kéo theo cơn khủng hoàng chip toàn cầu. Những linh kiện như chip xử lý, màn hình sẽ lên giá, trong khi thời gian giao hàng kéo dài đến vài tháng. Các các hãng lớn cũng sẽ “ôm hết” và không còn suất cho các hãng nhỏ.
Video đang HOT
“Điện thoại được sản xuất theo dây chuyền. Chỉ cần thiếu một linh kiện thì cả dây chuyền sẽ phải dừng hoạt động, trong khi các chi phí vẫn phát sinh. Dần dần, hãng đó có thể chịu không nổi và phải tự dừng”, ông Nguyên nhận định.
Cạnh tranh khốc liệt từ “ông lớn” nước ngoài
Không chỉ ở giai đoạn sản xuất, đến giai đoạn bán hàng, các thương hiệu điện thoại Việt cũng chịu sự cạnh tranh khốc liệt của các thương hiệu nước ngoài, đặc biệt ở phân khúc giá rẻ mà VinSmart đang tập trung.
Thống kê tại các hệ thống bán lẻ như Thế Giới Di Động, FPT Shop, VinSmart không có đại diện nào trong Top 10 smartphone bán chạy của quý I/2021. Ở những hệ thống nhỏ hơn, như Hoàng Hà Mobile, các mẫu Vsmart bán tốt nhất là Joy 4 , Live 4 – các mẫu máy giá từ 2,5 đến 3,5 triệu đồng. Các sản phẩm giá trên 5 triệu đồng, như dòng Vsmart Aris , có lượng mua nhỏ giọt. Các máy Bphone của Bkav đều có giá từ 7 triệu đồng trở lên, không xuất hiện trên gian hàng của các nhà bán lẻ và doanh số của hãng này vẫn là một dấu hỏi.
Bphone B86 có giá khoảng 9 triệu đồng, nhưng chưa rõ doanh số tại Việt Nam.
“Phân khúc giá thấp dưới 4 triệu đồng là cuộc cạnh tranh cả về giá và thị phần. Phân khúc này là sự thống trị của các hãng Trung Quốc với lợi thế quy mô sản xuất lớn để có giá sản phẩm tốt. Khi đó, các hãng điện thoại Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn khi cạnh tranh”, đại diện FPT Shop nhận định.
Ở phân khúc giá rẻ mà các hãng điện thoại Việt đang hướng tới, ông Mai Triều Nguyên cho rằng hãng sẽ phải cạnh tranh với các đối thủ như dòng A, M của Samsung , chưa kể các hãng điện thoại Trung Quốc liên tục ra mẫu mới và sẵn sàng “đạp giá” lấy thị phần. “Với tiềm lực của mình, VinSmart vẫn có thể giành được thị phần cao trong một số giai đoạn nhất định. Nhưng như vậy sẽ rất khó có lãi, trong khi phải đầu tư nhà máy, nhân sự với mức lương cao”, ông Nguyên nói.
Theo ông Trần Việt Hải, CEO của Bkav Electronics – công ty sản xuất Bphone, cạnh tranh về giá có thể dẫn đến phải bù lỗ và là cuộc chơi “đốt t.iền” nên rất khó thành công. “Khi đã định vị ở phân khúc giá tốt, thương hiệu đó chỉ cần bán giá cao hơn một chút cũng có thể khiến khách hàng băn khoăn. Đó không phải là mô hình kinh doanh bền vững”, ông Hải nhận định. Từ phân khúc tầm trung và cận cao cấp, công ty này cho biết sẽ sản xuất những mẫu Bphone “giá tốt”.
Với sự rút lui của VinSmart, thương hiệu điện thoại Việt trên thị trường hiện chỉ còn một số cái tên: Bkav Bphone, VNPT Lotus và Masstel. Masstel cũng là một hãng chuyên hàng ODM, nhưng tập trung vào các mẫu máy cho người già, điện thoại “cục gạch”. Sản phẩm bán chạy nhất của hãng là một mẫu máy giá khoảng 200 nghìn đồng. VNPT Lotus gần như không xuất hiện trên thị trường và nhiều năm liền không ra sản phẩm mới. Bkav hiện có hai sản phẩm là B86/B86s, sau khi hủy kế hoạch bán B40 và B60.
Theo nhiều chuyên gia trong ngành, sẽ rất khó có hãng điện thoại Việt nào sau này đủ sức thay thế VinSmart trong việc cạnh tranh với các hãng nước ngoài. Còn theo đại diện Bkav, hãng vẫn sẽ tiếp tục nghiên cứu phát triển các công nghệ lõi trên smartphone, song song với việc giải các bài toán về vốn. “Ngành công nghiệp điện tử tại Việt Nam vẫn đang liên tục phát triển và chắc chắn sẽ phải có một hãng điện thoại”, ông Trần Việt Hải nói.
Đằng sau loạt danh hiệu của VinSmart tại Tech Awards 2020
Với chiến lược bài bản cùng chất lượng sản phẩm được công nhận, VinSmart dần khẳng định vị thế trong ngành sản xuất điện thoại di động Việt.
Khi cái tên VinSmart liên tiếp được xướng lên tại Tech Awards 2020 cùng những tràng vỗ tay, thương hiệu này mới ra mắt được 2 năm. Bước chân chinh phục thị trường của hãng điện thoại non trẻ VinSmart đang góp phần tạo ra những thay đổi lớn cho ngành sản xuất điện thoại di động Việt.
Chiến lược 'bình dân hóa' smartphone
VinSmart là hãng điện thoại hiếm hoi được vinh danh liên tiếp trong đêm gala Tech Awards 2020 với loạt g.iải t.hưởng: Điện thoại Việt xuất sắc nhất, Điện thoại dẫn đầu trào lưu công nghệ, Điện thoại phổ thông xuất sắc nhất và Sản phẩm công nghệ sáng tạo năm 2020 .
Vsmart được vinh danh là thương hiệu điện thoại Việt xuất sắc nhất tại Tech Awards 2020.
Lịch sử điện thoại thương hiệu Việt có khoảng 15 năm. Trước đây, các sản phẩm điện thoại, gồm cả điện thoại cơ bản (feature phone) và điện thoại thông minh (smartphone) được gắn mác thương hiệu Việt đều theo hình thức đặt hàng - ODM (Original Designed Manufacture). Tức là các doanh nghiệp Việt thuê các công ty sản xuất điện thoại nước ngoài sản xuất theo đơn hàng, rồi gắn thương hiệu, logo... của doanh nghiệp mình và bán sản phẩm ra thị trường trong nước.
Từ 2012 đến 2018, trước thời điểm VinSmart ra đời, một số doanh nghiệp lớn của Việt Nam cũng tham gia vào thị trường điện thoại bằng việc đầu tư mở nhà máy, dây chuyền và ít nhiều làm chủ thiết kế để sản xuất điện thoại mang thương hiệu Việt. Họ hoạt động theo hình thức OEM (Original Equipment Manufacture) hay nhà sản xuất thiết bị gốc - những công ty thiết kế và chế tạo ra các sản phẩm smartphone thực thụ. Tuy nhiên, hầu hết đều chưa thể ghi dấu ấn bằng doanh số bán ra, thậm chí mờ nhạt và không tồn tại trên các kênh bán lẻ.
Toàn cảnh nhà máy Vsmart tại Khu công nghệ cao Hoà Lạc.
Những tháng đầu năm 2020, thương hiệu điện thoại Vsmart của Công ty VinSmart (thuộc Tập đoàn Vingroup) bứt phá lên top 3 thị phần. Đây là một trong những thước đo hiệu quả và quan trọng nhất về sức sống của doanh nghiệp sản xuất điện thoại.
Theo các nhà bán lẻ sản phẩm công nghệ hàng đầu Việt Nam là Thế Giới Di Động và FPT Shop, việc Vsmart có được các vị trí xếp hạng về doanh số bán ra như trên là nhờ hãng đã "đánh trúng" phân khúc smartphone giá phổ thông - nơi mới có 45% người sử dụng, còn lại quá nửa vẫn chưa được phục vụ. Theo thống kê của Thế Giới Di Động, trong những tháng của năm 2020, điện thoại Vsmart luôn trong top đầu sản phẩm bán chạy nhất.
Trong khi đó, đại diện FPT Shop cho rằng năm 2020 đã đ.ánh dấu sự phát triển của Vsmart sau khi định vị lại phân khúc giá về sản phẩm, tập trung làm thị trường và giành được thị phần lớn ở phân khúc giá dưới 4 triệu. "VinSmart đã làm tốt về sản phẩm, định giá lại phù hợp cũng như chủ động nguồn cung tốt. Hãng đã nỗ lực rất lớn và nhận được ủng hộ của người dùng Việt" - đại diện FPT Shop nhận xét.
Một loạt sản phẩm giá dưới 4 triệu mà VinSmart đã nỗ lực ra mắt trong năm thị trường nhiều trầm lắng bởi dịch Covid-19 gồm Joy 3, Star 4, Joy 4, Live 4 - dòng sản phẩm thế hệ thứ 4 của Vsmart. Nhóm sản phẩm này có mức giá phù hợp với nhu cầu đại đa số người dùng, giúp VinSmart lọt vào top 3 thương hiệu bán chạy nhất, đồng thời góp phần thúc đẩy chương trình phổ cập smartphone và xu hướng chuyển đổi số của Chính phủ.
Cơ hội cho thương hiệu Việt trong thị trường điện thoại 2021
Nhìn vào thị trường điện thoại hiện tại, "miếng bánh smartphone" còn khá lớn, bởi hiện mới có hơn 45% người dân dùng smartphone. Trong năm 2021, cùng với đà phục hồi của Việt Nam như nhiều dự báo trước đó, cuộc đua thị phần vẫn sẽ rất khốc liệt. Trong cuộc đua này, Vsmart - sau khi lọt top 3 thương hiệu bán chạy nhất - sẽ có nhiều lợi thế nhờ tiên phong đưa những công nghệ mới nhất vào sản phẩm.
Đơn cử, hãng sớm thương mại hóa nghệ camera ẩn dưới màn hình (Camera under display - CUD) - xu hướng công nghệ mới trên điện thoại, trong khi nhiều hãng lớn trên thế giới còn đang trong giai đoạn nghiên cứu và thử nghiệm.
Ngoài ra, công nghệ bảo mật lượng tử cũng là một trong những thế mạnh của Vsmart. Đây cũng chính là công nghệ được ứng dụng vào Vsmart Aris Pro, giúp sản phẩm vượt qua hàng loạt tên t.uổi lớn của thế giới để giành giải "Điện thoại dẫn đầu trào lưu công nghệ" tại Tech Awards 2020.
Vsmart Aris Pro - chiếc điện thoại tiên phong sở hữu công nghệ camera ẩn dưới màn hình.
Theo đại diện VinSmart, trước khi đưa sản phẩm smartphone 5G ra thị trường trong nước, hãng đã lên kế hoạch xuất khẩu smartphone 5G vào thị trường Mỹ trong nửa đầu năm 2021. Dù VinSmart không xác nhận nhưng nhiều trang tin thế giới cho rằng hãng này đã ký thành công đơn hàng đầu tiên xuất khẩu smartphone sang Mỹ dưới thương hiệu của một nhà mạng lớn.
Khi trả lời phóng viên Việt Nam mới đây về việc VinSmart - một thương hiệu non trẻ nhưng phát triển nhanh - làm sao để cạnh tranh và vươn ra thế giới, Chủ tịch Qualcomm Cristiano, ông Amon và Phó chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Qualcomm, ông Alex Katouzian cho rằng VinSmart cần chiếm lĩnh thị trường trong nước, tạo bàn đạp để mở rộng kinh doanh ra nước ngoài. Bởi theo ông Alex Katouzian, thị trường nội địa là quan trọng nhất, Vingroup đã có thế mạnh thương hiệu và có cơ hội để chiến thắng.
Với những gì VinSmart đã làm được, thử thách như lời lãnh đạo tập đoàn Qualcomm nói có thể chỉ là một chặng nhỏ đầy thú vị trong hành trình lớn để thương hiệu Việt này chinh phục thế giới.
VinSmart giới thiệu nhiều sản phẩm công nghệ mới tại Tech Awards 2020 Tại gian hàng công nghệ của VinSmart, người tiêu dùng có cơ hội trải nghiệm hệ sinh thái các sản phẩm công nghệ như điện thoại 5G, smart TV... đến giải pháp nhà thông minh. Sự kiện Tech Awards 2020 thu hút nhiều thương hiệu lớn trong lĩnh vực công nghệ tham gia trưng bày sản phẩm. VinSmart mang đến triển lãm năm...