Thế giới đang lên Basel 4, Việt Nam loay hoay Basel 2

Lý Thu08:33 30/09/2019

Áp dụng Basel cơ bản sẽ cho phép các ngân hàng đo lường rủi ro, chủ động trong việc quản lý rủi ro. Tính theo cấp độ, Basel III được triển khai từ năm 2015 và Basel IV đang được xây dựng. Nhưng đến thời điểm này Việt Nam vẫn loay hoay triển khai Basel II tại 10 ngân hàng thương mại (NHTM).

Thế giới đang thảo luận Basel IV

Ủy ban Basel về giám sát NH (BCBS) được thành lập năm 1974 bởi NHTW các nước G10, với mục đích xây dựng cấu trúc tài chính quốc tế mới, thay thế hệ thống Bretton Woods đã sụp đổ. Hiện nay BCBS gồm NHTW của 27 quốc gia và Liên minh châu Âu (EU). BCBS đã xây dựng một loạt khuyến nghị chính sách có ảnh hưởng lớn, gọi là Hiệp ước Basel.

Áp dụng Hiệp ước Basel trên toàn thế giới, cho thấy Việt Nam đã chậm hơn nhiều quốc gia. Dù thách thức rất lớn nhưng chúng ta không thể đi ngoài xu hướng thời đại.

Hiệp ước Basel nhằm nhiều mục đích, đáng chú ý là mục xác định vốn NH và tỷ lệ vốn, bao gồm: cấp 1 là vốn tự có cơ bản (vốn cổ phần và dự phòng tổn thất cho vay); cấp 2 gồm thu nhập từ đầu tư, các khoản nợ dài hạn với kỳ hạn trên 5 năm và dự trữ ẩn; cấp 3 là tổng vốn vào RWA (tài sản có trọng số rủi ro) không dưới 8%.

Basel II được đưa ra tháng 6-2004 để giải quyết những thiếu sót của Basel I, với những thay đổi, như hệ số rủi ro phải phù hợp với xếp hạng rủi ro chứ không cố định; tăng các loại hình bảo đảm (như tài sản đảm bảo), thí dụ tiền mặt, bên bảo đảm; các thay đổi trong hạch toán dự phòng… Basel II có 3 trụ cột: (i) Phân bổ vốn kinh tế của các ngân hàng; (ii) Cơ quan quản lý có quyền định đoạt trong các vấn đề phức tạp và quan liêu hơn; (iii) Tiêu chuẩn công bố thị trường (rủi ro và phân bổ vốn).

Theo ông Peter Verhoeven, Giám đốc điều hành Công ty tư vấn tài chính 6 Sigma, hiện nay các nước phát triển NH đã sẵn sàng cho IFRS 9 (chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế được công bố bởi Ủy ban Chuẩn mực kế toán Quốc tế). IFRS 9 giải quyết các kế toán cho công cụ tài chính, chứa 3 chủ đề chính: phân loại, đo lường các công cụ tài chính, suy giảm tài sản tài chính và kế toán phòng ngừa rủi ro, do đó được xếp hạng tốt hơn, tăng giá trị cho cổ đông.

Hiện nay Basel II đã được triển khai rất rộng rãi trên toàn cầu và Basel III triển khai từ 1-1-2015, với yêu cầu thắt chặt tỷ lệ an toàn vốn CAR 10,5%… Còn Basel IV đang được xây dựng, dự kiến sẽ là bản hợp nhất của Basel III sửa đổi và IFRS 9.

Việt Nam vẫn loay hoay Basel II

Nghị quyết 24/2016/QH14 của Quốc hội và và Nghị quyết 27/NQ-CP năm 2017 của Chính phủ, yêu cầu đến 2020 cơ bản các NHTM có mức vốn tự có theo chuẩn mực Basel II, trong đó có ít nhất 12-15 NHTM áp dụng thành công Basel II (phương pháp tiêu chuẩn trở lên). Thực hiện chỉ đạo này, NHNN xây dựng kế hoạch thực hiện Basel II cho toàn ngành, trên cơ sở đánh giá khả năng sẵn sàng của hệ thống NH, nghiên cứu xây dựng và ban hành các quy định về chuẩn mực an toàn vốn, đánh giá nội bộ mức đủ vốn theo chuẩn Basel II…

Về phía các NHTM đã thành lập Ban Quản lý dự án triển khai Basel II; xây dựng kế hoạch triển khai Basel II; ban hành các quy định nội bộ về quản lý rủi ro để triển khai chuẩn mực an toàn vốn Basel II phù hợp với lộ trình; cải thiện quản lý và chất lượng dữ liệu, nâng cấp hệ thống thông tin; hoàn thiện cơ cấu, tổ chức nhằm phân tách nhiệm vụ của các phòng, ban theo 3 tuyến phòng thủ.

Video đang HOT

Từ năm 2018 đến nay, nhiều NHTM tuyển cán bộ với chức danh Quản lý dự án tính toán tài sản có rủi ro (RWA), với yêu cầu cao, ưu tiên các cấp quản lý đã từng tham gia các dự án Basel II và những ứng viên cấp quản lý có kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng, quản lý tín dụng, giám sát tín dụng. Bởi yêu cầu trong chuẩn mực Basel II rất phức tạp vì được thiết kế và xây dựng dựa trên kinh nghiệm và phù hợp với thị trường tài chính NH phát triển.

Trong khi đó, trình độ phát triển của thị trường tài chính Việt Nam còn thấp. Việc triển khai chuẩn mực vốn Basel II đòi hỏi nguồn tài chính lớn 10-15 triệu USD, tùy thuộc tính chất, quy mô của NH. Đây cũng là thách thức với các NH quy mô trung bình. Bên cạnh đó, cơ sở dữ liệu, công nghệ thông tin, quản trị thông tin của các NHTM còn bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu. Nguồn nhân lực, nhận thức của người điều hành cấp cao về quản lý rủi ro còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu theo thông lệ quốc tế.

Đến nay đã có 17 NHTM (15 NH trong nước và 2 NH 100% vốn nước ngoài) đăng ký áp dụng Thông tư 41 trước thời hạn (quy định về chuẩn mực an toàn vốn theo phương pháp tiêu chuẩn Basel II về yêu cầu vốn tối thiểu và nguyên tắc thị trường). 10 NH gồm Vietcombank, MBB, Techcombank, ACB, VIB, MSB, HDBank, OCB, TPBank và VPBank, đã được Thống đốc có quyết định áp dụng Thông tư 41 trước thời hạn.

Kể từ 1-1-2020, tất cả NH, chi nhánh NH nước ngoài phải tuân thủ quy định tỷ lệ an toàn vốn theo phương pháp tiêu chuẩn tại Thông tư 41. Từ năm 2021, các NH áp dụng quy trình đánh giá nội bộ mức độ đủ vốn (ICAAP) theo Basel II. Từ năm 2023, một số NH áp dụng chuẩn mực an toàn vốn theo phương pháp nâng cao cơ bản (FIRB) của Basel II.

Trí Dũng

Theo Saigondautu.com.vn

"Tốt nghiệp" Basel II: Giờ G sắp điểm

Dù chỉ còn 1 năm nữa là tới thời hạn chót 10 ngân hàng được thí điểm triển khai Basel II thành công, nhưng hiện số ngân hàng "tốt nghiệp" Basel II chỉ mới được hơn nửa.

Mới đếm trên đầu ngón tay

Hệ thống ngân hàng vừa có thêm ACB và trước đó là 3 nhà băng "tốt nghiệp" Basel II là MB, VPBank và TPBank. Ba ngân hàng này chịu trách nhiệm hoàn thành các nội dung, đảm bảo tuân thủ quy định tại Thông tư 41/2016/TT-NHNN (có hiệu lực thi hành từ 1/1/2020) kể từ ngày 1/5/2019. Trước 4 ngân hàng này, đã có 3 nhà băng được Ngân hàng Nhà nước công nhận áp dụng Basel II thành công là Vietcombank, VIB và OCB.

Theo tiêu chuẩn Basel II, tỷ lệ an toàn vốn (CAR) cần đạt mức tối thiểu 8% - giảm 1% về mặt số học so với của Basel I, nhưng việc tính toán lại phức tạp hơn. Báo cáo của Công ty Chứng khoán MBS đánh giá, nếu áp dụng theo cách tính của Basel II, CAR của các ngân hàng từ tiêu chuẩn Basel I có thể giảm từ 1 - 3%.

Tại Việt Nam, lộ trình áp dụng Basel II được Ngân hàng Nhà nước đưa ra gồm 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 là thí điểm áp dụng tại 10 ngân hàng từ tháng 2/2016, gồm: Vietcombank, VietinBank, BIDV, MB, Sacombank, Techcombank, ACB, VPBank, VIB và MSB.

Giai đoạn 2 là cơ bản các ngân hàng thương mại có mức vốn tự có theo chuẩn mực của Basel II, trong đó có ít nhất 12 - 15 ngân hàng áp dụng thành công toàn bộ tiêu chuẩn này. Ban đầu thời hạn cho giai đoạn thí điểm được ấn định từ tháng 2/2016 đến cuối năm 2018 và giai đoạn 2 tính đến năm 2020. Tuy nhiên, trước áp lực về việc nâng cao vốn tự có gặp nhiều khó khăn, thời hạn áp dụng Basel II cho nhóm ngân hàng thí điểm đã được lùi sang năm 2020.

Với việc đáp ứng chuẩn mực Basel II, những nhà băng mới được công nhận sẽ được một cơ chế "thoáng" hơn về room tín dụng. Cụ thể, tại họp báo đầu năm 2019, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cũng khẳng định, có thể cho phép mức tăng trưởng tín dụng của những ngân hàng đáp ứng Basel II cao hơn các tổ chức tín dụng khác. Trong khi tăng trưởng tín dụng hiện được xem như một nút thắt trong tăng trưởng và lợi nhuận với nhiều đơn vị hiện nay.

Bởi Basel II là một bộ tiêu chuẩn quốc tế, không chỉ bao gồm việc lượng hóa rủi ro thông qua các chỉ số và mô hình, mà còn bao gồm việc hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản trị rủi ro, hoàn thiện các chính sách rủi ro, nâng cao văn hóa rủi ro và tăng cường tính minh bạch của thị trường.

Tuân thủ theo Basel II là ngân hàng đã được thừa nhận đáp ứng được những nguyên tắc quản trị rủi ro cao hơn, hoạt động an toàn và bền vững hơn. Sau triển khai Basel II với các chỉ số vốn và các yêu cầu về thanh khoản, quản trị rủi ro đạt chuẩn quốc tế, các ngân hàng Việt Nam sẽ có cơ hội vươn xa ra thị trường các nước phát triển khác.

Theo phân tích một chuyên gia tài chính - ngân hàng, lợi ích rõ rệt nhất mà Basel II mang lại cho ngân hàng Việt Nam là tăng cường cạnh tranh lành mạnh và minh bạch của hệ thống, tăng cường sức đề kháng của ngân hàng trước bất ổn và biến động của thị trường. Khi khả năng quản trị rủi ro tốt hơn giúp nền kinh tế Việt Nam hoạt động bền vững hơn, giảm các nguy cơ vỡ nợ, khủng hoảng, giảm tác động xấu đến nền kinh tế khi khủng hoảng xảy ra.

Tuy nhiên, đến nay mới có hơn nửa trong 10 ngân hàng được thí điểm triển khai Basel II thành công và thêm OCB nằm ngoài danh sách trên. Còn lại, các nhà băng đang phải chạy đua thời gian để có thể áp chuẩn quốc tế nói trên trong năm 2019 này trước khi giờ G sẽ điểm (năm 2020). Nhưng tính khả thi còn tùy thuộc vào kế hoạch tăng vốn của ngân hàng có thành công trong năm 2019 hay không.

Trong đó, các ngân hàng có vốn nhà nước chiếm chi phối như VietinBank, BIDV sẽ có áp lực lớn trong việc tăng vốn, vì khó được chia cổ tức bằng cổ phiếu và room vốn ngoại đã phần nào được lấp đầy.

Áp lực hệ số CAR giảm

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, Ngân hàng Nhà nước nên yêu cầu các ngân hàng thương mại sớm áp dụng Thông tư 41 về an toàn vốn ngay năm 2019 và thực hiện tốt Đề án tái cơ cấu ngân hàng gắn liền xử lý nợ xấu.

Thực tế, do quá trình tăng vốn, nâng cao tiềm lực tài chính còn khó khăn thời gian qua, không chỉ với nhà băng nhỏ, mà cả khối ngân hàng có nguồn gốc quốc doanh như BIDV, VietinBank cũng khó có thể đáp ứng sớm việc hoàn tất thực hiện chuẩn Basel II.

Ngân hàng Nhà nước khuyến khích các ngân hàng đã áp dụng Basel II được hưởng cơ chế riêng, song cũng có sự kiểm tra và yêu cầu cao hơn với các ngân hàng thực hiện Basel II sớm. Nếu các ngân hàng vi phạm Thông tư 41 thì sẽ bị xử lý nặng gấp đôi so với các ngân hàng khác.

- Thống đốc Lê Minh Hưng

Theo Ngân hàng Nhà nước, tỷ lệ CAR của toàn hệ thống đang ở mức khoảng 12% (quy định tối thiểu là 9%). Trong đó, CAR của khối ngân hàng có nguồn gốc quốc doanh là 9,4% và của khối ngân hàng thương mại cổ phần là hơn 11,3%. Tới năm 2020, khi Basel II được triển khai rộng rãi, CAR của nhiều ngân hàng sẽ bị đánh giá giảm hơn nữa dựa theo công thức mới.

Vì vậy, việc Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước vừa bật đèn xanh cho BIDV hút vốn ngoại cũng được xem là động thái tích cực tiến tới Basel II. Theo đó, BIDV sẽ phát hành 603 triệu cổ phần, tương đương 17,65% vốn hiện tại và 15% vốn sau tăng cho KEB Hana Bank (Hàn Quốc). Vốn điều lệ BIDV sẽ tăng từ 34.187 tỷ đồng lên 40.220 tỷ đồng.

Trong khi đó, VietBank cho biết, dự kiến trong quý II/2019, Ngân hàng sẽ nộp hồ sơ lên Ngân hàng Nhà nước để xin áp dụng tính tỷ số an toàn vốn tối thiểu trước thời hạn. Sau hơn 2 năm triển khai, VietBank đã hoàn thành việc xây dựng hệ thống công nghệ thông tin phục vụ việc quản lý dữ liệu, tính toán vốn tự có, tài sản tính theo rủi ro tín dụng, vốn yêu cầu cho rủi ro hoạt động, vốn yêu cầu cho rủi ro thị trường và tỷ lệ an toàn vốn theo yêu cầu của Thông tư 41.

Ông Nguyễn Thanh Nhung, Tổng giám đốc VietBank cho hay, bắt đầu từ cuối quý I/2019, Ngân hàng đã tổ chức thu thập những thông tin cần thiết để thực hiện tính CAR theo quy định của Thông tư 41 theo tiêu chuẩn của Basel II.

Tương tự, HDBank cho biết, từ năm 2015 - 2016, Ngân hàng đã lên các kịch bản chuẩn bị để đáp ứng yêu cầu từ trước khi Ngân hàng Nhà nước ban hành Thông tư 41 với các chuẩn mực tương tự Basel II và sớm hoàn tất trong năm nay.

Sacombank cũng vừa khởi động dự án "Mô hình lượng hóa rủi ro tín dụng", triển khai phần mềm xếp hạng tín dụng... Thông qua việc triển khai các dự án này, cùng với dự án "Hoàn thiện khung cơ sở dữ liệu quản lý rủi ro", Sacombank đang đẩy nhanh quá trình hoàn thành phương pháp tiêu chuẩn (Standard Approach - SA) và tiến lên phương pháp tiếp cận nội bộ của Basel II.

Tuy nhiên, CAR chỉ là một điều kiện buộc phải tuân theo, lợi ích lớn hơn mà các ngân hàng có được khi hoàn toàn tuân thủ Basel II là áp dụng những tiêu chuẩn đó vào hoạt động kinh doanh. Đi cùng với đó là mô hình quản trị rủi ro với 3 vòng bảo vệ. Thay vì chỉ tập trung vào mục tiêu kinh doanh, trong 3 - 4 năm qua, nhiều ngân hàng đã tập trung vào việc cân bằng giữa mục tiêu kinh doanh và quản trị rủi ro.

Tất cả các đơn vị kinh doanh và đơn vị hỗ trợ thường xuyên nhận được báo cáo về mức độ sử dụng vốn theo chuẩn Basel II, cũng như các đề xuất nhằm tối ưu hóa việc sử dụng vốn, giúp giảm thiểu rủi ro trong các hoạt động của ngân hàng. Các quyết định kinh doanh nhờ đó không chỉ dựa trên lợi nhuận, mà còn cân nhắc các yếu tố rủi ro đã được lượng hóa.

Tuy nhận thức được tiêu chuẩn tại Basel II là cần thiết để xây dựng quy trình, quy tắc quản trị rủi ro cho ngân hàng, nhưng lãnh đạo một số nhà băng cho rằng, yêu cầu của tiêu chuẩn Basel II khá cao, nên việc áp dụng cần có thêm thời gian để hoàn tất.

Về phía cơ quan quản lý, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng cho biết, Ngân hàng Nhà nước khuyến khích các ngân hàng đã áp dụng Basel II được hưởng cơ chế riêng, song cũng có sự kiểm tra và yêu cầu cao hơn với các ngân hàng thực hiện Basel II sớm. Nếu các ngân hàng vi phạm Thông tư 41 thì sẽ có chế tài khác, bị xử lý nặng gấp đôi so với các ngân hàng khác. Điều đó cho thấy, Ngân hàng Nhà nước tạo điều kiện cho ngân hàng, nhưng các ngân hàng phải thể hiện trách nhiệm với Ngân hàng Nhà nước.

Vi Nguyễn
Theo tinnhanhchungkhoan.vn

Các ngân hàng yếu kém liệu có "cán đích" Basel II? Theo lộ trình của Ngân hàng Nhà nước, từ đầu năm 2020, tất cả các ngân hàng thương mại sẽ áp dụng Chuẩn mực an toàn vốn theo phương pháp tiêu chuẩn. Tuy nhiên, hiện vẫn còn một số ngân hàng thuộc diện yếu kém, kiểm soát đặc biệt sẽ khó đáp ứng lộ trình này. Các ngân hàng yếu kém sẽ được...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Vụ ô tô Mercedes lao xuống biển Nha Trang, xác định danh tính 4 cô gái đi cùng13:53

Người lạ vào tận trường mầm non nghi bắt cóc bé gái 4 tuổi10:53

Israel tấn công Yemen, tuyên bố sẽ truy lùng các thủ lĩnh Houthi17:48

3 người giàu nhất thế giới sẽ dự lễ nhậm chức của ông Trump08:24

Xác minh người mặc đồ GrabBike chỉnh tín hiệu đèn giao thông ở TPHCM12:11

Tình báo Israel cài thuốc nổ trong máy ly tâm hạt nhân Iran09:17

Nga phản pháo lệnh cấm vận nặng nề nhất của Mỹ08:10

Khu nhà giàu California hoang tàn sau thảm họa cháy rừng10:51

Lợi dụng cháy rừng ở California để đóng giả lính cứu hỏa hòng trộm cắp06:49

Triệt phá đường dây lớn tàng trữ, mua bán vũ khí quân dụng01:54

Người dân sợ bị phạt khi leo lề, rẽ phải nhường đường xe cấp cứu lúc bị kẹt xe09:12

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Bắt khẩn cấp Giám đốc và Phó Giám đốc Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới 29-07D

17:03:21 25/02/2023

Ngày 25/2, Công an TP Hà Nội cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Đông Anh đã tiến hành bắt khẩn cấp 5 đối tượng và ra lệnh khám xét khẩn cấp Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới 29-07D, có địa chỉ tại xã Mai Lâm, Đông Anh, Hà Nội...

Sau khi thay Chủ tịch HĐQT, NCB tiếp tục bổ nhiệm mới một loạt nhân sự cấp cao

18:51:58 04/08/2021

NCB có Quyền Tổng giám đốc mới và 2 Phó Tổng giám đốc, cả 3 đều là nữ.

Tăng trưởng tín dụng tới 21/12 đạt 10,14%

10:40:01 24/12/2020

Sáng 24/12, thông tin tại họp báo triển khai nhiệm vụ ngành ngân hàng năm 2021, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết tính đến ngày 21/12/2020, tín dụng tăng 10,14% so với cuối năm 2019 và tăng 11,62% so với cùng kỳ năm trước.