Thắng phiên tòa luận tội, ông Trump sẽ có ‘huy hiệu danh dự’?
Ít có khả năng bị kết tội trong phiên tòa của Thượng viện sắp tới, cựu Tổng thống Donald Trump có thể coi đây là một “thành tích” trước những người ủng hộ.
Chiến thắng pháp lý và chính trị
Tuần đầu tiên mãn nhiệm của cựu Tổng thống Donald Trump dường như đã kết thúc tốt đẹp ở Quốc hội. Hôm 26/1, chỉ có 5 thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa phản đối việc tuyên bố luận tội một cựu Tổng thống là vi hiến, trong khi đó đảng Dân chủ sẽ cần ít nhất 17 phiếu của đảng Cộng hòa để kết tội ông Trump tại Thượng viện.
“Ông ấy rất hài lòng, bởi vì ông ấy cũng nghĩ điều đó không công bằng và vi hiến, và ông ấy biết điều đó có nghĩa là mình ít có cơ hội bị kết án”, một người bạn thân của Trump cho biết, theo Newsweek.
Giờ đây, “công dân Trump” cảm thấy tự tin rằng mình sẽ có trong tay cả một chiến thắng về mặt pháp lý và chính trị.
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Reuters)
Trong bối cảnh hiện tại, cựu Tổng thống đang giải quyết hai bài toán: làm thế nào để đối phó với phiên tòa ở Thượng viện sắp tới và làm thế nào để duy trì ảnh hưởng chính trị của mình tới 4 năm sau. Ông nhận được nhiều ý kiến khác nhau từ các thành viên trong gia đình, bạn bè và các cố vấn.
Luật sư riêng của Trump, Rudy Giuliani, cựu chiến lược gia chính trị Nhà Trắng Steve Bannon, và một số người khác đang muốn ông không chỉ bảo vệ mình trước cáo buộc cho rằng ông đã kích động cuộc bạo loạn ngày 6/1, mà còn sử dụng chính phiên tòa Thượng viện như một cơ hội để nhắc lại các cáo buộc về gian lận bầu cử. “Hãy cho mọi người xem hóa đơn”, là cách Bannon nói, ám chỉ những bằng chứng gian lận mà nhóm Trump tuyên bố có.
Những người ủng hộ cách tiếp cận gây chiến này đã tăng khi Trump hoàn thiện đội ngũ pháp lý cho phiên tòa. Luật sư Butch Bowers của Nam Carolina, một chuyên gia về luật bầu cử, đã được giới thiệu cho ông Trump.
Tuy nhiên, theo một số nguồn tin, nhóm luật sư do Bowers dẫn đầu đã rút lui khỏi việc biện hộ cho ông Trump, do không thống nhất được chiến lược biện hộ.
Trong khi đó, con gái Ivanka và con rể Jared Kushner của cựu Tổng thống, cùng với bạn bè và một số cố vấn không chính thức, phản đối mạnh mẽ cách tiếp cận trên. Họ tin rằng nó sẽ làm tồi tệ thêm hình ảnh về đám đông những người ủng hộ Trump, những người đã tụ tập ở Washington cho cuộc biểu tình “ngăn chặn đánh cắp cuộc bầu cử”.
Nhóm này tin rằng có nhiều cách khác và còn nhiều thời gian để theo đuổi vấn đề cải cách luật bầu cử trong tương lai, và họ đang thúc giục cựu Tổng thống dẫn đầu động thái hướng tới điều này.
Theo nhóm này, trong khi chờ đợi, ông Trump nên cố gắng tranh luận về mặt pháp lý liệu Thượng viện có thể thực sự xét xử một Tổng thống đã rời nhiệm sở hay không. Và sau đó ông chỉ đơn giản là nên đối đầu với những người muốn luận tội tại Thượng viện, nhấn mạnh việc ông chưa bao giờ xúi giục những người ủng hộ mình gây ra bạo lực.
Nhóm pháp lý của ông sẽ chỉ ra – như những người ủng hộ khác đã nêu – rằng ông muốn mọi người tuần hành “một cách hòa bình và yêu nước” tới Điện Capitol để phản đối việc chứng nhận số phiếu đại cử tri đoàn.
Theo dự đoán của nhóm này, không có cách nào đảng Dân chủ có đủ 17 phiếu bầu của Đảng Cộng hòa để Trump bị kết tội. Thượng nghị sĩ Rand Paul, người đề nghị tuyên bố phiên tòa là vi hiến cho biết: “Phiên tòa luận tội đã kết thúc ngay khi bắt đầu”.
Người bạn ở Palm Beach của Trump nói thêm: “Tổng thống sẽ lại được trắng án và sau đó ông ấy sẽ sử dụng hai lần trắng án của mình như một huy hiệu danh dự với những người ủng hộ”.
Chọn người kế thừa tranh cử?
Sau đó thì sao? Trước ngày 6/1, Trump có nhiều khả năng nghĩ đến chuyện tái tranh cử vào năm 2024, sử dụng chủ đề “cuộc bầu cử bị đánh cắp” làm điểm khởi đầu cho chiến dịch mới. Song, cuộc bạo động ở Capitol và những hệ lụy chính trị có thể đã khiến ông phải suy nghĩ lại.
Khi được hỏi về kế hoạch cho năm 2024 là gì, cựu Tổng thống trả lời đầy “bí hiểm”, giống như trong bài phát biểu chia tay của ông: “Chúng tôi sẽ trở lại bằng cách nào đó”.
Cựu Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Nikki Haley và cựu Tổng thống Trump.
Trump đang cân nhắc nhiều khả năng, trong đó có việc trao “chủ nghĩa Trump” cho người khác, theo hai người bạn của ông. “Nếu ông ấy không tranh cử, ông ấy cũng có thể dành sự ủng hộ cho một người giống như người thừa kế của Trump”, người bạn nói.
Cho đến gần đây, một cái tên thường xuyên xuất hiện là cựu Thống đốc Nam Carolina và cựu đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Nikki Haley. Tuy nhiên, cựu Tổng thống được cho là đã tức giận khi bà Haley xuất hiện trên chương trình truyền hình của Laura Ingraham vào cuối tháng 1, chỉ trích ông vì các sự kiện xảy ra ở Quốc hội và nỗ lực “lật kèo” kết quả bầu cử trong hai tháng trước đó. Ông Trump có thể coi đây là hành động không trung thành và không còn ủng hộ Haley trong tương lai.
Trong khi đó, Thống đốc trẻ tuổi của Florida, Ron DeSantis, được xem là khá giống Trump ở một số điểm như nóng nảy với báo chí, ủng hộ việc giữ cho nền kinh tế mở cửa trong thời kỳ đại dịch. Tuy nhiên, cũng còn quá sớm để chắn chắn ông Trump sẽ đứng sau cái tên này trong năm 2024.
Đối với ý tưởng tái tranh cử, những người ủng hộ chỉ ra một cuộc thăm dò gần đây của NBC News cho thấy 87% cử tri Cộng hòa vẫn đang ủng hộ Tổng thống Mỹ thứ 45, ngay cả sau ngày 6/1. Họ phủ nhận việc “thương hiệu” của ông đã bị tổn hại.
Ngoài ra, xung quanh việc làm gì hậu nhiệm kỳ, một số cố vấn muốn Trump tập trung vào việc khiến các cơ quan lập pháp bang do đảng Cộng hòa kiểm soát đảm bảo những thay đổi luật bầu cử do đại dịch gây ra sẽ không được hệ thống hóa trong tương lai đặc biệt là việc sử dụng rộng rãi các lá phiếu gửi qua thư. Nhưng tính khả thi của ý tưởng này không được đánh giá cao.
Một số bạn bè suy đoán rằng ông có thể cố gắng thành lập một công ty truyền thông có thể là một công ty truyền thông xã hội để cạnh tranh với Facebook và Twitter, nhưng đây cũng được coi là một kịch bản “nói dễ hơn làm”.
Trump phẫn nộ vì 'đơn thương độc mã' cuối nhiệm kỳ
Với việc trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên bị xem xét bãi nhiệm hai lần, Trump ngày càng bị cô lập, ủ rũ và "nổi cáu" với tất cả.
Khi còn chưa đầy một tuần tại nhiệm và chứng kiến Nhà Trắng ngày càng vắng vẻ vì loạt quan chức, trợ lý từ chức, Tổng thống Donald Trump đang trút cơn thịnh nộ lên những người ít ỏi còn lại. Trump cho rằng các đồng minh không nỗ lực hết mình để bảo vệ ông trước nỗ lực xem xét bãi nhiệm của Hạ viện.
Khi những người bất đồng với ông đã ra đi, Trump giờ đây "chĩa mũi dùi" vào cả những đồng minh thân cận nhất. Không chỉ với Phó tổng thống Mike Pence, mối quan hệ của Trump với luật sư Rudy Giuliani, một trong những người bảo vệ trung thành nhất của ông, cũng đang rạn nứt.
Các nguồn tin cho biết Trump đã ra lệnh cho trợ lý không thanh toán thù lao pháp lý cho Giuliani và yêu cầu luật sư này phải bồi hoàn mọi chi phí phát sinh trong chiến dịch thách thức kết quả bầu cử ở các bang chiến trường. Họ nói Trump cũng bày tỏ quan ngại với một số động thái của Guiliani và không đồng tình với đề nghị của luật sư về mức thù lao 20.000 USD mỗi ngày cho nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử bất thành.
Khi chứng kiến điều khoản xem xét bãi nhiệm nhanh chóng được Hạ viện thông qua, Trump tỏ ra buồn phiền vì nhận thấy không ai bảo vệ ông, kể cả Thư ký báo chí Nhà Trắng Kayleigh McEnany, con rể Jared Kushner, cố vấn kinh tế Larry Kudlow, Cố vấn An ninh Quốc gia Robert O'Brien và Chánh văn phòng Nhà Trắng Mark Meadows, theo một quan chức cấp cao của chính quyền.
"Tổng thống rất tức giận", quan chức này nói. "Không ai ở bên cạnh ông ấy".
Tổng thống Donald Trump trở về Nhà Trắng sau chuyến thăm Texas hôm 12/1. Ảnh: Washington Post.
Một trong số thân tín ít ỏi của Trump trong những ngày cuối là thượng nghị sĩ Lindsey Graham. Hôm 12/1, ông cùng Tổng thống thăm bức tường biên giới ở Texas, ngồi chung trên Không lực Một, cùng thảo luận về vấn đề xem xét bãi nhiệm và lên kế hoạch cho những ngày cuối nhiệm kỳ của Trump.
"Tổng thống hiểu rõ mọi chuyện đã kết thúc", Graham nói. "Nó thật khó khăn. Ông ấy nghĩ mình là nạn nhân của gian lận bầu cử nhưng không làm được gì để thay đổi điều đó".
Trump đã yêu cầu Graham vận động các thượng nghị sĩ bác bỏ điều khoản xem xét bãi nhiệm và Graham đã lập tức rà soát danh sách để gọi điện ngay khi ngồi trên Không lực Một. Một số thượng nghị sĩ đã gọi cho Trump để thông báo rằng họ sẽ phản đối điều khoản luận tội của Hạ viện.
Trong suốt chuyến bay từ Texas về, Graham cho biết ông đã phải cố trấn an Trump sau khi nghị sĩ Liz Cheney của bang Wyoming, lãnh đạo cấp cao thứ ba của đảng Cộng hòa ở Hạ viện, thông báo ủng hộ nỗ lực luận tội Tổng thống.
"Tôi đã nói với ông ấy 'Hãy nghe tôi, ngài Tổng thống, ở ngoài kia có một số người khó chịu với ngài từ trước và bây giờ vẫn vậy, nhưng tôi đảm bảo rằng hầu hết thành viên Cộng hòa đều tin luận tội là ý tưởng tồi đối với đất nước này, nó không cần thiết và sẽ làm tổn hại cho chính thể chế của nhiệm kỳ tổng thống", Graham kể. Ông cũng nói với Trump rằng những người Cộng hòa ủng hộ luận tội không đại diện cho toàn bộ đảng.
Trump hôm 12/1 nói với phóng viên rằng nỗ lực xem xét bãi nhiệm đang gây ra "cơn tức giận to lớn" và đặt ra "mối nguy hiểm lớn đối với quốc gia chúng ta".
Dù tỏ ra tức giận về việc bị luận tội và không hài lòng với Lãnh đạo phe Đa số Thượng viện Mitch McConnell, Trump nói với các cố vấn rằng ông không tin mình sẽ phải rời nhiệm sở trước ngày 20/1, theo một số nguồn tin thân cận.
Tuy nhiên, Trump cũng tỏ ra lo ngại nhiều hơn tới những vấn đề khác có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho cuộc sống hậu Nhà Trắng, như bị nhiều công ty công nghệ khóa tài khoản hay ngân hàng Đức Deutsche Bank cắt quan hệ làm ăn.
Một minh chứng rõ ràng nhất cho việc Trump ngày càng bị cô lập là Nhà Trắng hôm 13/1 không đưa ra tuyên bố mạnh mẽ nào để bảo vệ Tổng thống trước nỗ lực luận tội của Hạ viện. Các trợ lý không chỉ trích đồng minh, thư ký báo chí không tổ chức họp báo, các luật sư và nhân viên pháp lý không tìm cách thuyết phục các nhà lập pháp bác bỏ xem xét bãi nhiệm ông.
Điều này xuất phát từ việc Nhà Trắng không tiến hành chiến dịch nào để ngăn chặn nỗ lực luận tội và các trợ lý của Trump cũng tin rằng việc ông kích động cuộc bạo loạn ở Đồi Capitol "quá khó" để bảo vệ. Cố vấn Nhà Trắng Pat Cipollone, người bảo vệ Tổng thống trong lần xem xét bãi nhiệm đầu tiên, nói với các nhân viên khác rằng ông sẽ không bênh vực Trump lần này.
Sự đồng cảm hiếm hoi của đội ngũ trợ lý Nhà Trắng dành cho Trump đến từ Jason Miller, cố vấn chính trị cấp cao. Ông không trực tiếp bảo vệ hành động của Trump, mà cho rằng những người bỏ phiếu luận tội Tổng thống có thể phải "trả giá" về mặt chính trị.
Ngoài các thành viên gia đình, Trump chủ yếu nói chuyện với Meadows, Phó chánh văn phòng Dan Scavino, cố vấn chính sách Stephen Miller và giám đốc nhân sự Johnny McEntee. Hope Hicks, cố vấn của Tổng thống và là một trong số thân tín nhất của ông, đã vắng bóng trong thời gian qua.
Ngoài chuyến thăm tường biên giới ở Texas, lịch trình làm việc công khai của Trump những ngày này đều bị bỏ trống. Ông hầu như không làm gì ngoài xem tivi và trút bực tức với nhóm thân tín còn lại về những thành viên Cộng hòa không tích cực bảo vệ ông.
Tổng thống Mỹ Donald Trump ký tên lên tường biên giới ở Alamo, Texas, hôm 12/1. Video: Twitter/ WFLA NEWS.
Kể từ khi tài khoản Twitter của Trump bị đình chỉ, McEntee đã thúc giục Tổng thống chuyển sang các mạng xã hội khác như Parler. Nhưng Kushner và Scavina phản đối và ngăn tổng thống tham gia nền tảng này, theo CNN.
Một số cố vấn hiện tại và trước đây nhận xét việc Trump bị luận tội lần hai là cái kết buồn không đáng có, do Tổng thống là người không thể dễ dàng chấp nhận thất bại và một loạt cố vấn ủng hộ ông vô điều kiện. Một số cố vấn lâu năm của Trump, bao gồm Kellyanne Conway, phàn nàn rằng Tổng thống đáng lẽ không nên "thiêu rụi" di sản của mình trong những tuần cuối nhiệm kỳ.
"Thời gian từ khi các đại cử tri xác nhận kết quả bầu cử cho đến lúc Tổng thống rời nhiệm sở đáng lẽ phải dành để xem xét lại những thành tựu chính sách trong 4 năm của ông ấy, đồng thời nhắc nhở người Mỹ rằng chúng ta đang hòa bình và thịnh vượng hơn trước", Conway nói. "Thay vì chúc mừng thành tựu của nhiệm kỳ đầu, tất cả chúng tôi đều kinh hoàng khi Đồi Capitol bị tấn công".
Một cựu quan chức cấp cao khác của chính quyền cho biết Tổng thống Trump phẫn nộ không chỉ với Pence và các trợ lý, mà còn với các nhà báo lâu nay đứng về phía ông như Kimberley Strassel của Wall Street Journal hay Laura Ingraham của Fox News.
"Ông ấy ngày càng thấy đơn độc, cô lập và tức giận. Một trong những thước đo mà ông ấy thường dùng là 'ai ở ngoài đó nói những điều tốt đẹp về tôi hoặc chiến đấu vì tôi?' Và ông ấy dường như chưa bao giờ thấy có đủ người tích cực làm điều đó", quan chức này nói và thêm rằng trong những ngày cuối nhiệm kỳ, thực tế đó càng "xát muối vào vết thương lòng" của Trump.
Tương lai cặp vợ chồng quyền lực Ivanka khi rời Nhà Trắng Những màn ăn mừng tràn ngập phố ở New York sau chiến thắng của Biden dường như cho thấy gia đình Trump không còn được chào đón ở đây nữa. Đối với Tổng thống Donald Trump, người đã chuyển từ New York tới sống ở Florida năm ngoái, đây có vẻ không phải tổn thất gì nghiêm trọng. Nhưng với con gái Ivanka...