Sức mạnh giáo dục STEM trong cuộc cách mạng 4.0

Hình thành và phát triển tư duy sáng tạo và tư duy phản biện , nâng cao năng lực giải quyết vấn đề, tăng khả năng thích nghi với những yêu cầu mới trong thời đại 4.0 cho học sinh là những ưu điểm của chương trình giáo dục tiêu chuẩn quốc tế STEM.

Tại Việt Nam, một trong những trường phổ thông tiên phong trong việc áp dụng STEM là trường THCS & THPT Tạ Quang Bửu. Với những thành tựu vượt bậc trong việc áp dụng STEM trong những năm vừa qua, trường đã thu hút được sự hỗ trợ công nghệ, giáo dục của những công ty công nghệ hàng đầu thế giới như Samsung, Cisco System và đã đặt nền tảng cho xu hướng giáo dục STEM tiêu chuẩn quốc tế tại Việt Nam.

Phần lớn học sinh Việt Nam được đánh giá có tố chất tốt nhưng thiếu sự chủ động và định hướng rõ ràng trước khi bước vào ngưỡng cửa đại học. Hệ thống giáo dục truyền thống với cách tiếp cận nặng về lý thuyết và chưa cung cấp cơ hội trải nghiệm để phát triển tư duy, sự chủ động, và kỹ năng ứng dụng vào thực tế cho học sinh.

Việc tạo ra môi trường sáng tạo và có tính thực tế cao sẽ giúp học sinh có thể rèn luyện được tư duy và kỹ năng mềm cần thiết để chuẩn bị sẵn sàng hành trang vào đời. Đó cũng là nguồn động lực để trường THCS và THPT Tạ Quang Bửu tìm đến những phương pháp giáo dục có tính thực tiễn cao trong đó có giáo dục STEM .

STEM là viết tắt của các từ: Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật) và Math (Toán học). Giáo dục STEM về bản chất được hiểu là trang bị cho người học những kiến thức, tư duy và kỹ năng cần thiết liên quan đến các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học.

Những kiến thức và kỹ năng nay được tích hợp và lồng ghép, bổ trợ lẫn nhau để giúp học sinh vừa hiểu được nguyên lý, vừa có thể áp dụng để thực hành và tạo ra được những sản phẩm có tính ứng dụng thực tế. Giáo dục STEM không hướng đến mục tiêu đào tạo để học sinh trở thành những nhà toán học, nhà khoa học, kỹ sư hay những kỹ thuật viên mà chủ yếu là trang bị cho học sinh kiến thức, tư duy và kỹ năng để làm việc và phát triển trong thế giới công nghệ hiện đại ngày nay.

Các em học sinh Tạ Quang Bửu tham gia tiết học STEM

Có thể nói, giáo dục STEM tạo ra những con người có thể đáp ứng được nhu cầu công việc của thế kỷ 21, đáp ứng sự phát triển kinh tế, xã hội của quốc gia và có thể tác động tích cực đến sự thay đổi của nền kinh tế tri thức trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Năm 2019, Samsung đã chọn trường THCS và THPT Tạ Quang Bửu là trường THPT đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam để tài trợ tham gia dự án giáo dục đổi mới “Samsung Innovation Campus” (SIC).

Dự án là cơ hội để các em học sinh được làm quen với những kiến thức về công nghệ số, lập trình sáng tạo và bổ sung các kĩ năng cần thiết để đáp ứng yêu cầu về nguồn nhân lực trong kỉ nguyên công nghệ 4.0.

Tiếp nối thành công của chương trình SIC, năm 2020, trường THCS và THPT Tạ Quang Bửu tiếp tục hợp tác với Cisco System (Mỹ) – tập đoàn hàng đầu thế giới về công nghệ thông tin và kết nối mạng, thành lập Học viện mạng Cisco (Cisco Networking Academy – CNAP).

Đây là kết quả của quá trình xây dựng môi trường giáo dục, đào tạo hiện đại, chất lượng cho học sinh nhằm áp dụng sáng tạo , hiệu quả phương pháp giáo dục STEM vào chương trình giảng dạy.

Ngay từ bậc THCS, học sinh của trường Tạ Quang Bửu đã được tham gia các tiết học như Khám phá khoa học (Scientific Discovery), Vạn vật kết nối (Internet of Things), Lập Trình (Coding)… từ đó khơi gợi đam mê sáng tạo , thay đổi tư duy và định hướng rõ ràng về cơ hội nghề nghiệp trong tương lai.

Học sinh Tạ Quang Bửu vinh dự là những học sinh THPT đầu tiên tại Việt Nam tham gia dự án quốc tế SIC

Để tạo môi trường học tập, nghiên cứu chất lượng cao, trường THCS và THPT Tạ Quang Bửu đã xây dựng hệ thống cơ sở vật chất hiện đại, điển hình là trung tâm FABLAB theo tiêu chuẩn FABLAB toàn cầu.

Tại FABLAB, các bạn học sinh được tham gia nhiều dự án khoa học như dự án Đèn ngủ tự động, tên lửa nước, cần cẩu chinh phục tháp,… đây là cơ hội để các bạn được vận dụng kiến thức các môn học như Toán học, Vật Lý, Hóa học,… vào quá trình chế tạo sản phẩm. Đồng thời, các bạn học sinh còn có cơ hội tranh tài trong các cuộc thi khoa học sáng tạo thường niên để phát triển đam mê và thể hiện cá tính khoa học của mình.

Các “nhà phát minh nhí” Tạ Quang Bửu hăng say chế tạo những sản phẩm khoa học ấn tượng

Bên cạnh đó, với mục tiêu xây dựng một môi trường học tập năng động – kết nối toàn cầu, trường THCS và THPT Tạ Quang Bửu đã đặc biệt chú trọng tới chương trình giảng dạy Tiếng Anh cho các em học sinh và đẩy mạnh các hoạt động hợp tác quốc tế. Nhà trường đã xây dựng chương trình đào tạo chất lượng cao với số tiết học Tiếng Anh được tăng cường cho tất cả các khối lớp.

Qua việc đăng cai các cuộc thi Tiếng Anh với quy mô quốc tế, các học sinh được cọ sát trong môi trường mang tính học thuật cao, từ đó tích lũy kinh nghiệm để đạt được các chứng chỉ ngoại ngữ quan trọng cho tương lai. Bên cạnh đó, trường THCS và THPT Tạ Quang Bửu tích cực tiến hành các hoạt động liên kết ví dụ với Chương trình đào tạo Quốc tế (Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội), Tập đoàn giáo dục TaTsuzawa (Nhật Bản), Trường Đại học Công nghệ Sydney (Úc),… để xây dựng các chương trình Học bổng du học Cử nhân, Kỹ sư Quốc tế tại các nước như: Anh, Mỹ, Nhật Bản, Đức, Ý… Đây chính là cơ hội tuyệt vời để các em học sinh – những người có tố chất, có năng lực bước ra thế giới .

Các sân chơi quốc tế là cơ hội để các em học sinh Tạ Quang Bửu bước ra thế giới

Với mô hình trường phổ thông liên cấp nằm trong Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, Trường THCS và THPT Tạ Quang Bửu đã và đang là cơ sở giáo dục uy tín trong xây dựng và phát triển môi trường học tập có hiệu quả cho học sinh từ việc phát triển tư duy, kỹ năng đến định hướng nghề nghiệp, việc làm như mô hình tại các nước có nền giáo dục tiên tiến trên thế giới.

Thành công của trường Tạ Quang Bửu củng cố thêm niềm tin và sự hứa hẹn của hệ thống giáo dục phổ thông trong việc bắt kịp xu thế của thế giới nói chung và trong giáo dục STEM nói riêng để nuôi dưỡng những công dân toàn cầu có tư duy và năng lực làm chủ trong cuộc cách mạng 4.0 .

Trường THCS và THPT Tạ Quang Bửu được thành lập bởi hệ thống BK-Holdings trực thuộc Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, trường đại học hàng đầu cả nước về khoa học – kỹ thuật – công nghệ. Bốn nhóm ngành của Trường Đại học Bách khoa Hà Nội được xếp trong tốp 400 và 500 thế giới theo Bảng xếp hạng QS World University Ranking by Subject 2020. Ba nhóm ngành Kỹ thuật Điện – Điện tử; Kỹ thuật Cơ khí, Hàng không và Chế tạo; Khoa học máy tính và Hệ thống thông tin tăng từ 50 đến 100 bậc so với năm 2019 và tiếp tục giữ vị trí số 1 Việt Nam, trong khi ngành Toán học lần đầu tiên xuất hiện trên bảng xếp hạng này.

Trường Thịnh

VinUni: “Ươm mầm” những tài năng công nghệ tương lai

Cùng với cuộc cách mạng công nghệ 4.0, Kỹ thuật và Khoa học Máy tính đang trở thành một trong những ngành học quan trọng thu hút sự quan tâm của giới trẻ để đón bắt xu hướng phát triển của thế giới.

Đây cũng chính là một trong 3 khối ngành học trụ cột đầu tiên của trường ĐH VinUni, nơi có nền tảng "DNA" của ĐH Cornell để trở thành địa chỉ "ươm mầm" những tài năng công nghệ tương lai theo tiêu chuẩn quốc tế.

Báo cáo "Tương lai của các ngành nghề"của Diễn đàn Kinh tế thế giới cho thấy, đứng đầu bảng ngành nghề học xong có cơ hội lớn trong xã hội là kỹ sư, tiếp đến là toán học và khoa học máy tính.

Một khảo sát khác của Linkedln (mạng xã hội tuyển dụng lớn nhất thế giới) thì nhấn mạnh, ngành mà các Giám đốc điều hành (CEO) học nhiều nhất là khoa học máy tính, tiếp đến là kỹ thuật điện tử đứng thứ 5. Khảo sát này có 12.000 CEOs từ 20 nước trên thế giới tham gia.

Nhiều CEO của các tập đoàn công nghệ đa quốc gia đều có xuất thân từ ngành học kỹ thuật, như Dara Khosrowshahi - CEO của Uber; Satya Nadella - CEO của Microsoft; Ginni Rometty - CEO của Tập đoàn công nghệ máy tính đa quốc gia IBM; Jeff Bezos - nhà sáng lập và điều hành của Amazon; hay Steve Wozniak - đồng sáng lập hãng công nghệ Apple...

Có thể thấy, chuyên môn về chuyên ngành kỹ thuật đã góp phần không nhỏ khi xây dựng cho các nhân vật này một lối tư duy khoa học, logic và hiệu quả, là nền tảng vững chắc để phát triển nghề nghiệp trong tương lai.

Lựa "ngọc thô" cần "con mắt tinh đời"

Viện Kỹ thuật và Khoa học máy tính, một trong 3 khối ngành trụ cột đầu tiên của trường Đại học VinUni, cũng hướng tới việc tuyển chọn và đào tạo ra những sinh viên tài năng như vậy trong lĩnh vực "khó nhằn" này.

Với chương trình đào tạo tại Viện Kỹ thuật và Khoa học Máy tính, sinh viên sẽ có đủ tố chất trở thành những doanh nhân công nghệ thành đạt, nhà khoa học hay là chuyên gia giỏi trong tương lai

Theo GS Rohit Verma, Hiệu trưởng trường ĐH VinUni, quy trình thông thường chỉ đánh giá xét tuyển dựa trên hồ sơ, học bạ. Theo ông, cách tiếp cận này khó lòng đánh giá chính xác và toàn diện năng lực một con người. Nhiều bạn điểm số rất cao nhưng lại có cách học 'gạo', học 'tủ', thiếu sáng tạo và sẽ khó phát triển trong dài hạn. Vì vậy, sẽ rất cần những "con mắt tinh đời" khi tìm kiếm tài năng.

"Ở VinUni, chúng tôi tiến hành theo một quy trình khác biệt. Tất cả đội ngũ giảng viên sẽ phải tham gia quá trình phỏng vấn từng em đã vượt qua vòng sơ lọc hồ sơ. Chỉ có đánh giá ứng viên bằng xương thịt như vậy, chúng ta mới có thể phát hiện, cảm nhận được những tài năng thực sự. Đó là sức hấp dẫn của việc tìm kiếm "ngọc thô" - GS Verma nhấn mạnh.

Quá trình tìm kiếm "ngọc thô" của Viện Kỹ thuật và KHMT cho khóa đào tạo đầu tiên (2020 - 2021) được xem là một thành công ấn tượng khi các suất học bổng toàn phần được trao cho những ứng viên "xuất sắc và cá tính".

Trần Tuệ Nhi (trường THPT chuyên Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội) là một trong những ứng viên điển hình như thế. Thành thạo ba ngoại ngữ, Trần Tuệ Nhi làm website dinh dưỡng cho người Việt và đang hoàn thiện dự án chẩn đoán ung thư vú bằng trí tuệ nhân tạo. Nhi đã xuất sắc giành trọn suất học bổng toàn phần của Viện Kỹ thuật và KHMT của trường Đại học VinUni.

Theo PGS. Phạm Ngọc Nam, Phó Viện trưởng Viện Kỹ thuật và Khoa học máy tính trường ĐH VinUni kể lại, Nhi là một nữ sinh rất có cá tính, phong thái mạnh mẽ, tự tin. Lúc đầu Nhi ứng tuyển vào Viện Kinh doanh - Quản trị vì em muốn trở thành một nữ doanh nhân thành đạt.

"Tuy nhiên, chỉ sau vài phút phỏng vấn, chúng tôi phát hiện ra Nhi đặc biệt xuất sắc về khả năng tư duy logic, lập trình và hiểu thuật toán. Chúng tôi khuyên em đổi sang chọn ngành Khoa học máy tính. Sở hữu sự 'quý hiếm' đó, VinUni tin tưởng Nhi có đầy đủ tố chất để trở thành trở thành một Technopreneur (Doanh nhân công nghệ) nổi bật" - PGS. Phạm Ngọc Nam nhấn mạnh.

Xây dựng trên nền "DNA" của ĐH Cornell

Viện Kỹ thuật và KHMT (ĐH VinUni) tập trung đào tạo ba ngành mũi nhọn của công nghiệp 4.0 đó là: Kỹ thuật Điện, Kỹ thuật Cơ khí và Khoa học Máy tính. Các ngành đào tạo này đều xây dựng trên nền "DNA"của ĐH Cornell - một trong 8 trường ĐH trong nhóm Ivy League và xếp hạng 14 trên thế giới.

Cụ thể, chương trình đào tạo được thiết kế đáp ứng chuẩn kiểm định ABET và được xác thực về chất lượng bởi Cornell. Cùng với phương pháp giảng dạy hiện đại (TBL, PBL, VR/AR), sinh viên cũng sẽ được thực hành trong các Super Labs, Techlab, và có cơ hội trải nghiệm 1 học kỳ trao đổi ở nước ngoài (Mỹ, Úc, Pháp, Hàn Quốc, Singapore...).

Kỳ thực tập tại các công ty của tập đoàn Vingroup như VinFast sẽ là một lợi thế đặc biệt của sinh viên VinUni.

Ngoài ra, trong chương trình đào tạo còn có các nội dung đào tạo kỹ năng lãnh đạo, tư duy khởi nghiệp, các ngành phụ (minor) liên quan đến khởi nghiệp nhằm giúp sinh viên trở thành các nhà lãnh đạo, khởi nghiệp thành công trong tương lai.

Đặc biệt, 1 kỳ thực tập tại các công ty và viện nghiên cứu trong hệ sinh thái của tập đoàn Vingroup như Viện Vinbrain, VinAI, VinSmart, VinFast... là một lợi thế của VinUni so với các trường ĐH trong khu vực và trên thế giới.

Một khía cạnh quan trọng nữa, là việc VinUni sẽ xây dựng và tạo mối quan hệ mạng lưới với giới học thuật, sinh viên tinh hoa quốc và doanh nghiệp quốc tế. Mạng lưới này sẽ hỗ trợ cơ hội nghề nghiệp và sự thành công của sinh viên VinUni trong tương lai.

GS. Charalabos (Haris) Doumanidis, Viện trưởng Viện Kỹ thuật và KHMT Đại học VinUni là một kĩ sư giàu kinh nghiệm, một nhà nghiên cứu nổi tiếng và một nhà lãnh đạo học thuật có tầm ảnh hưởng.

Bên cạnh đó, Viện Kỹ thuật và KHMT cũng đã quy tụ một đội ngũ lãnh đạo và giảng viên từ nhiều trường ĐH nổi tiếng thế giới, trong đó có GS. Charalabos (Haris) Doumanidis đang đảm nhiệm vị trí Viện trưởng. GS. Doumanidis là một kĩ sư giàu kinh nghiệm, một nhà nghiên cứu nổi tiếng và có tầm ảnh hưởng, một nhà lãnh đạo học thuật lâu năm.

Ông từng được trao Giải thưởng Marie Curie Chair of Excellence, giải thưởng Nhóm xuất sắc (Excellence Team) của Ủy ban châu Âu, Giải thưởng ASME Blackall, Giải thưởng dành cho học giả (Presidential Faculty Fellow) của Nhà Trắng (Nhiệm kì Tổng thống W.J. Clinton)... cùng nhiều giải thưởng danh giá khác.

Thế giới luôn khan hiếm nhân tài khoa học công nghệ. Vì vậy, sinh viên VinUni, đặc biệt những em xuất sắc như Nhi, sẽ luôn cơ hội làm việc trong các lĩnh vực khác nhau. Với chương trình đào tạo tại Viện Kỹ thuật và Khoa học Máy tính của VinUni, các em sẽ có đủ tố chất trở thành những doanh nhân công nghệ thành đạt, nhà khoa học tầm vóc hay là chuyên gia giỏi để góp phần cho sự phát triển và thịnh vượng của đất nước bằng tiến bộ khoa học công nghệ.

Trường Thịnh