Sạc không dây có làm pin chai nhanh hơn không?

Mọi chuyện xuất phát từ trang ZDNet, trang này nghi ngờ rằng sạc không dây khiến cho số vòng sạc ( cycle count hay cycle limit) trên iPhone X và iPhone 8 tăng lên nhanh hơn.

Nếu bạn chưa biết thì cycle count là số lần mà pin được nạp đầy từ 0% lên 100%. 1 cycle chỉ được tính khi bạn nạp đủ 100% dung lượng pin. Ví dụ: nếu bạn ngắt ra 2 lần sạc: 1 lần sạc 70% rút ra xài, lần sau sạc thêm 30% nữa thì mới tính là 1 cycle.
Vì cục pin iPhone thường có thể chịu được tầm 500 cycle count trước khi nó bắt đầu giảm khả năng tích trữ điện nên trang ZDNet nói rằng sạc không dây làm ảnh hưởng tới tuổi thọ của pin.

Đi lùi lại một bước, hãy tìm hiểu xem pin hoạt động như thế nào

Trong cục pin lithium-ion (Li-ion) có 2 cực: cathode và anode, ngoài ra còn có chất điện phân cho phép ion lithium di chuyển giữa hai cực. Khi bạn sạc (charge) pin thì chúng di chuyển từ cực dương sang âm, và khi bạn dùng (discharge) thì chúng di chuyển theo hướng ngược lại tạo ra dòng điện. Coi hình dưới là hiểu ngay.

Theo giáo sư Daniel Abraham, nhà nghiên cứu cấp cao của Argonne Laboratory, ông này nói với tờ Digital Trends: nhà sản xuất sẽ quyết định xem mức tối đa và tối thiểu của dòng điện trong cell pin là bao nhiêu. Hai số này cố định. Ngoài ra họ còn quyết định xem bạn có thể sạc – xả bao nhiêu lần giữa hai mức điện này, chính là số cycle count. “Miễn là bạn khoảng điện thế hợp lý thì bạn có thể đạt tới cả nghìn cycle”.
Không quan trọng là bạn dùng sạc không dây hay có dây, bạn sẽ không bao giờ có thể sạc nhiều điện hơn mức tối đa mà nhà sản xuất đã quy định, và cũng không thể dùng cạn pin dưới mức đã được chọn. Nói cách khác, bạn không thể “nạp nhiều điện hơn” khi bạn để chiếc điện thoại của mình trên đế sạc không dây trong thời gian dài, tương tự như thế khi bạn cắm sạc qua đêm.

Vậy còn cycle limit / cycle count thì sao?

Mỗi cục pin sẽ có số khác nhau, và thường thì khi vượt 1 ngưỡng nào đấy thì pin bắt đầu bị chai. Trong trường hợp của Apple, hãng nói rằng pin iPhone vẫn có thể giữ được 80% dung lượng gốc của nó sau 500 lần sạc xả đầy đủ.
Đây cũng là con số được dùng bởi trang ZDNet để nói rằng pin của điện thoại bị chai. ZDNet cho rằng khi điện thoại sạc bằng cáp thì nó có được “nghỉ ngơi” sau khi đã đầy pin, còn khi sạc bằng sạc không dây thì không, vậy nên điện thoại tiêu hết 1 cycle nhanh hơn và bị chai nhanh hơn.
Menno Treffers, chủ tịch Hiệp hội sạc không dây Wireless Power Consortium (đơn vị làm ra chuẩn sạc Qi), cho hay: “Pin của điện thoại không bị xả khi bạn đang sạc không dây. Đây là một sự hiểu lầm.”

Nếu bạn muốn số cycle count chậm lại, cách dễ nhất là bạn dùng ít điện thoại lại, vì khi bạn dùng nhiều thì pin hao nhanh hơn, bạn phải sạc thường xuyên hơn và số cycle count sẽ tăng nhanh hơn. Tuy nhiên việc này lại không có ý nghĩa lắm, vì chúng ta mua điện thoại về để xài, để chơi cơ mà, vì sao lại phải tự trói buộc mình quá mức chỉ để pin chậm chai hơn.
Tuy nhiên trang ZDNet nói việc pin chai nhanh hơn không hoàn toàn không có cơ sở. Còn một thứ khác có thể làm giảm tuổi thọ pin: nhiệt độ.

Nhiệt độ mới là thứ cần quan tâm

Mức độ chai pin nhanh hay chậm bị ảnh hưởng bởi thời gian, nhiệt độ và mức giới hạn điện thế, theo lời tiến sĩ Abraham. Để tăng lượng điện có thể tích trữ trong cell pin, các nhà sản xuất thường tăng mức giới hạn điện thế.
Về thời gian thì bạn bó tay, không làm gì được, mức điện thế thì phụ thuộc vào nhà sản xuất, vậy chỉ còn mỗi nhiệt độ.
Bạn có để ý rằng khi bạn gắm sạc có dây thì máy bị nóng lên không? Nó sẽ nóng hơn bình thường một chút, tương tự khi sạc không dây thì điện thoại cũng sẽ nóng lên một chút. Khi bạn sạc không dây mà dùng thêm case, hoặc khi bạn để lệch điện thoại so với đế sạc, thì bạn sẽ cảm nhận điều này rõ hơn.

Treffers, ông chủ tịch của hiệp hội WPC, giải thích: “Đa số pin bị tổn hại là do nhiệt độ, đó là lý do vì sao bạn nên dùng các đế sạc được chứng nhận bởi Qi. Các thiết bị sạc được cấp chứng nhận đã được kiểm tra kĩ càng để đảm bảo về độ an toàn, tính tương thích và hiệu quả sử dụng năng lượng – có nghĩa là thiết bị được đảm bảo sẽ không tăng nhiệt độ tới mức nguy hiểm hoặc có thể làm ảnh hưởng tới pin”.
Nói cách khác, nhiệt độ mới là thứ làm pin chai nhanh hơn chứ không phải thói quen sạc của bạn, và điều này ảnh hưởng cả khi sạc có dây lẫn không dây. Bạn không nên đặt điện thoại của mình khi sạc ở chỗ có nắng chiếu vào trực tiếp, không nên để trong xe hơi bị nóng.
Tóm lại là dùng sạc không dây hay có dây thì đều an toàn, không ảnh hưởng đến tuổi thọ pin, và khi dùng thì bạn nên tránh chỗ nóng.

Theo tinh tế