Quốc tế chờ đợi Taliban thực hiện các cam kết về chính phủ mới

Trong bối cảnh lực lượng Taliban gần như đã hoàn tất quá trình thành lập chính phủ tại Afghanistan, cộng đồng quốc tế hiện dành sự quan tâm tới việc lực lượng này sẽ thực hiện ra sao những cam kết về cơ chế lãnh đạo mới “bao dung hơn”, đặc biệt là các quyền đối với phụ nữ.

Lực lượng Taliban gác trên một tuyến phố ở thủ đô Kabul, Afghanistan ngày 28/8/2021. Ảnh: THX/TTXVN

Hãng AFP dẫn lời một người phát ngôn Taliban cho biết lực lượng này sẽ công bố chính quyền mới sớm nhất là trong ngày 4/9. Trong tình hình này, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã kêu gọi nỗ lực chung để đưa ra quyết định về việc “hợp thức hóa” một lực lượng chính trị tại Afghanistan, đồng thời cảnh báo sẽ không có lực lượng chính trị nào để đàm phán trực tiếp nếu quốc gia này tiếp tục bị phân mảnh. Theo hãng thông tấn RIA, phía Nga đang xúc tiến tiếp xúc với các ứng viên tiềm năng của Taliban trong chính phủ của Afghanistan.

Trong khi đó, theo thông báo trên tài khoản Twitter, người phát ngôn của Taliban xác nhận rằng rằng Bộ Ngoại giao Trung Quốc cam kết sẽ duy trì hoạt động của Đại sứ quán nước này và củng cố lại các mối quan hệ cũng như hỗ trợ nhân đạo cho Afghanistan.

Về phần mình, các nước phương Tây đều tỏ ra không vội vàng trong việc công nhận chính phủ mới do Taliban đứng đầu tại Afghanistan. Phát biểu trong chuyến thăm tới Pakistan ngày 4/9, Ngoại trưởng Anh Dominic Raab cho biết quốc gia này sẽ không công nhận chính phủ mới do Taliban đứng đầu nhưng phải thích ứng với tình hình thực tiễn tại Afghanistan. Ông Raab cho biết thêm rằng thông thường Anh sẽ công nhận các quốc gia thay vì công nhận các chính phủ, tuy nhiên London rất hiểu tầm quan trọng của việc có thể tiếp tục phối hợp và có kênh liên lạc trực tiếp với Kabul. Ông Raab cũng cho rằng thời gian qua lực lượng Taliban đã đưa ra những cam kết tích cực và chắc chắn nhưng London sẽ cần thời gian để kiểm chứng những cam kết này có được chuyển thành hành động hay không.

Về phần mình, Liên minh châu Âu (EU) cũng khẳng định sẽ liên hệ với Taliban kèm theo “những điều kiện chặt chẽ”, nhưng điều này không đồng nghĩa rằng EU công nhận chính phủ mới do Taliban đứng đầu. Theo đại diện cấp cao về chính sách an ninh và đối ngoại của EU Josep Borrell, EU cần phải liên hệ với chính phủ mới ở Afghanistan để hỗ trợ người dân nước này. Mức độ liên hệ sẽ tăng tùy thuộc vào những hành động thực tiễn của chính phủ mới liên quan các vấn đề chống khủng bố, tôn trọng quyền con người, luật pháp…Ông này cũng cho rằng Afghanistan cần thành lập một chính phủ chuyển tiếp thống nhất và mang tính đại diện, cho phép tự do tiếp cận hỗ trợ nhân đạo và cho phép người dân sơ tán nếu muốn.

Trong khi đó, ngày 4/9, Liên hợp quốc thông báo đã nối lại các chuyến bay cứu trợ nhân đạo tới nhiều vùng tại Afghanistan, kết nối thủ đô Islamabad của Pakistan với vùng Mazar-i-Sharif ở Bắc Afghanistan và Kandahar ở miền Nam quốc gia này. Hãng hàng không Ariana Afghan cũng thông báo sẽ nối lại các chuyến bay nội địa tại Afghanistan trong ngày 3/9, bắt đầu với một chuyến bay từ Mazar-i-Sharif đến Kabul sau khi được Taliban và giới chức quản lý hàng không “bật đèn xanh”. Các tổ chức dịch vụ tài chính như Western Union và Moneygram cũng thông báo chuẩn bị nối lại các dịch vụ chuyển tiền, để người dân Afghanistan có thể nhận được tiền gửi từ người thân ở nước ngoài.

Trong khi đó, Qatar cho biết các chuyên gia của nước này đang tham gia nỗ lực thúc đẩy việc mở cửa trở lại sân bay quốc tế ở Kabul, một điểm trung chuyển trọng yếu trong mạng lưới vận chuyển cứu trợ cho Afghanistan. Ngoại trưởng Qatar ngày 3/9 đã tới Kabul để thảo luận với giới chức Afghanistan để thảo luận về kế hoạch mở lại sân bay.

Taliban từng giành quyền điều hành Afghanistan từ năm 1996-2001 nhưng hứng chịu nhiều chỉ trích vì áp dụng các đạo luật khắt khe, đặc biệt là với phụ nữ. Sau khi giành quyền kiểm soát phần lớn lãnh thổ Afghanistan và thủ đô Kabul vào giữa tháng 8 vừa qua, Taliban cam kết sẽ điều hành đất nước theo một cơ chế thoáng hơn, cho phép phụ nữ đi làm và kêu gọi xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp với Mỹ cũng như các quốc gia khác trên thế giới.